Behoefte aan 80 hectaren
bedrijfsterrein in regio
Pentagon, melkkoe voor bedrijven
SOB-bestuurder economische zaken H. Smith:
Vrouw beste bij horecawedstrijd
Nog geen waardevolle
zaken bij opgravingen
Romeinse nederzetting
Rijnsburg geschokt door vertrek
CDA-wethouder J. van der Meij
Helft Amerikaans belastinggeld gaat naar defensie
VRIJDAG 19 APRIL 1985
REGIO LEIDEN
PAGINA
LISSE - De duin- en bol
lenstreek heeft tot het jaar
2000 behoefte aan 80 hecta
ren extra grond voor de ves
tiging van bedrijven. Dat is
de mening van het Lissese
CDA-raadslid H.A. Smith,
tevens in het Samenwer
kingsorgaan Bollenstreek
(SOB) belast met de porte
feuille economische zaken.
De verkoop van bedrijfsterrein in
de regio verloopt voortvarend.
Naar inzicht van Smith wordt op
jaarbasis zo'n 8 tot 10 hectaren ver
kocht. Als dat zo doorgaat, dan zijn
de gemeenten in de regio op rede
lijke termijn door hun voorraad be-
drijfsgrond heen. Vandaar dat er
behoefte is aan meer terreinen
voor bedrijven.
In Lisse, zo bleek tijdens de gis
teravond gehouden vergadering
van de commissie economische za
ken, gaat het ook goed met de ver
koop van bedrijfsgrond. Van de
voorraad bedrijfsgrond van 10,5
hectaren is reeds 4,91 hectaren ver
kocht, terwijl er een optie rust van
vijf bedrijven op totaal 1,26 hecta
ren en er belangstelling bestaat
van twee bedrijven voor nog eens
1,35 hectaren. Volgens wethouder
De Kort (CDA) ligt de verkoop van
grond voor op de prognose: "In
1985 is de opmars begonnen. De
werkloosheid in deze regio is dui
delijk aan het dalen".
Ontsluiting
Lisse zoekt ook in eigen omge
ving naar uitbreiding van het in
dustrieterrein. Naar inzicht van
CDA'er Smith moet samen met
Hillegom een terrein van circa 25
hectaren tot ontwikkeling worden
gebracht. Dat kan worden verwe
zenlijkt in het zogenaamde tussen
gebied ten noorden van Lisse. "Ge
zien de geplande aanleg van de
provinciale weg richting Haarlem
mermeer krijgt dat gebied een goe
de ontsluiting ten opzichte van het
Schipholgebied", aldus Smith.
PPP'er F.W.H.P. Prins vindt dat
ook het gebied Dever, dus juist aan
de zuidkant van Lisse, in aanmer
king moet komen voor bedrijfsves
tigingen. Hy vindt dat als elders in
de regio goedkopere ruimte voor
bedrijven kan worden aangebo
den, de gemeente Lisse dat moet
laten meewegen in de besluitvor
ming. Over de economische ont
wikkelingen in de regio is hij lang
niet zo positief als wéthouder De
Kort.
Een terrein nabij Lisse zou na
drukkelijk een regionale functie
moeten krijgen, zo vinden leden
van de commissie economische za
ken. Ook de provincie bekijkt der
gelijke kwesties vooral in regionaal
verband. Maar een keuze daarvoor
betekent volgens Smith ook dat
wel degelijk ruimte moet worden
vrijgehouden voor Lissese bedrij
ven die willen verplaatsen. Overi
gens kijkt het provinciaal bestuur
van Zuid-Holland heel anders aan
tegen bedrijfsvestiging op grote
schaal in de duin- en bollenstreek.
Nieuwe bedrijfsterreinen zijn vol
gens die zienswijze vrijwel uitge-
sloten.
Steun
Er werd tijdens de gisteravond
gehouden vergadering ook uitvoe
rig gesproken over eventuele
steunverlening aan bedrijven. De
gemeente is bezig met een inventa
risatie van de mogelijkheden. Bin
nenkort zal een notitie daarover
het daglicht zien. "Er bestaan ont
zettend veel regelingen op dit ge
bied, die vrijwel niemand kan
overzien".
De gemeente zou een functiona
ris moeten aanstellen die begin
nende ondernemers 'de weg moet
wijzen'. Die suggestie deed Prins
van de PPP. Hij zou ook graag zien
dat de gemeente steun zou verle
nen in de vorm van renteloze lenin
gen en garantieverlening. Een en
ander zou moeten worden betaald
uit een speciaal te scheppen fonds
voor economische activiteiten.
Maar De Korte ziet zo'n fonds
voorshands niet zitten. B en W wil
len in eerste instantie niet verder
gaan dan een inventarisatie van de
mogelijkheden die de hogere over
heden bieden voor ondernemers.
WD'er J. ten Hagen verklaarde
zich ronduit tegen subsidies. "Al
les schoeien op de economische
leest", is het partijdevies.
Ook het CDA wijst de suggestie
voor gemeentelijke financiële
steun van de hand. "Een te grote
begeleiding leidt tot concurrentie
vervalsing en is daardoor juist een
gevaar voor de werkgelegenheid",
hield Smith de commissie voor.
Staatssecretaris Van Zeil (midden) wordt geflankeerd door de twee eerste prijswinnaars. Links mejuffrouw
B.G.A. Hoitink en rechts J.H.M. Heymeijer, die als beste kelner uit de bus kwam. (foto Holvast)
LISSE - Voor de eerste maal in de geschiedenis is een vrouw kampioen geworden van de nationale wedstrij
den voor jonge koks en kelners 1985, die gisteren in de CNB-hallen in Lisse werden gehouden. Het is mejuf
frouw B.G.A. Hoitink van restaurant 'De Wanne' in Ootmarsum.
Zij kreeg uit handen van staatssecretaris P.H. van Zeil van economische zaken de grote prijs voor de beste
kok van dit jaar, een gouden medaille, uitgereikt. Als winnares van het toernooi gaat zij binnenkort naar Japan,
waar internationale beroepswedstrijden zullen worden gehouden.
De beste kelner was J.H.M. Heymeijer van restaurant 'De Hoefslag' in Bosch en Duin.
VALKENBURG - De Rijksdienst
voor het Oudheidkundig Bodem
onderzoek (ROB) is deze week be
gonnen met het vooronderzoek
naar de grafresten van de Romein
se nederzetting in Valkenburg. De
eigenlijke opgravingen zullen offi
cieel op 8 mei beginnen. Dat zegt
Hiske Land van het rijksinstituut.
"Op dit moment wordt alleen
voorbereidend onderzoek verricht.
Dat onderzoek heeft al een aantal
dingen opgeleverd", zegt zij. "Het
zijn echter geen zaken die voor le
ken interessant zullen zijn. Het
gaat om wat asresten en stukjes
bot. Waardevolle spullen, zoals sie
raden en dergelijke, hoeven we
hier niet te zoeken, want die liggen
hier niet".
Uit het voorbereidend onder
zoek blijkt nu al dat de grond ern
stig is verstoord door tuinbouwac-
tiviteiten. "De grond is op de mees
te plaatsen tot ongeveer veertig
centimeter diepte omgeploegd",
aldus Hiske Land. "Maar de sporen
die we tot nu toe hebben gevonden
duiden toch op een interessante
opgraving", zegt zij.
Belangstellenden voor het on
derzoek in Valkenburg kunnen na
8 mei terecht bij het museum van
Oudheden aan het Rapenburg in
Leiden. Daar is na die datum een
kleine tentoonstelling ingericht
over de opgravingen in het Rijn
dorp. Hiske Land adviseert belang
stellenden daar naar toe te gaan en
niet naar Valkenburg te komen.1
"Er is daar toch niets anders te zien
dan wat zwarte sporen in de
grond".
Deze week is in Valkenburg een begin gemaakt met het onderzoek naar
oude Romeinse grafresten. nota Holvast)
RIJNSBURG - J.C.J. van
der Meij is opgestapt als
wethouder en raadslid van
.de gemeente Rijnsburg. De
wethouder heeft een ont
slagbrief gestuurd aan de
gemeenteraad. Van der Meij
voert 'redenen van persoon
lijke aard' aan voor zijn ver
trek. Aan zijn verzoek ligt
een voorgenomen echt
scheiding ten grondslag.
Van der Meij heeft de gemeente
raad gevraagd hem zo snel moge
lijk ontslag te verlenen. Hij is op
dit moment op zakenreis in Miami.
Of de vacature die door Van der
Meij's ontslag onstaat opnieuw zal
worden vervuld is nog onzeker. De
verschillende politieke partijen
willen zich over de wenselijkheid
hiervan nog niet uitlaten. Over ver
vulling van de vacature zal eerst in
de fracties van de verschillende po
litieke partijen worden gesproken.
Doordat de fractievoorzitter van
het CDA, C. Vianen, met vakantie
is, zal hierover niet voor dinsdag
een besluit kunnen worden geno-
Als de politieke partijen er de
voorkeur aan geven tot de gemeen
teraadsverkiezingen in 1986 met
twee wethouders door te gaan, dan
zal het college de portefeuille-ver
deling moeten herzien. Van der
Meij had de verantwoordelijkheid'
voor sociale zaken, volksgezond
heid, bejaardenzorg, 'onderwijs en
woonruimteverdeling. Besluiten
de politieke partijen in de Rijns-
burgse gemeenteraad een nieuwe
wethouder aan te stellen, dan zal
voor die functie volgende week.
donderdag in de raadsvergadering
een kandidaat moeten worden ge
steld.
Verslagen
Burgemeester Jonkman van
Rijnsburg, de wethouders Brul en
Glasbergen, maar ook de raadsle
den hebben met verslagenheid
'kennis genomen van de ontslag
aanvraag van Van der Meij. Burge
meester Jonkman nog maar net
in Rijnsburg benoemd - zegt het
vertrek van Van der Meij, ondanks
het feit dat hij hem pas kort kent,
als een grote schok te ervaren.
"Van der Meij zette zich voor 100
procent in voor de gemeente. Er
valt met zijn vertrek een stilte".
Ook wethouder K. Brul betreurt
het vertrek ten zeerste. "Van der
Meij was een prettige collega.
Rijnsburg verliest een bijzonder
kundig bestuurder". Wethouder W.
Glasbergen stelt vast dat de inzet
en gedrevenheid van Van der Meij
moeilijk zijn te evenaren. Ook hij
zegt verbijsterd, teleurgesteld en
onthutst te zyn.
Van der Meij nam voor het CDA
aktief deel aan het gemeentebe
stuur sedert 1974. Na vier jaar
raadslid te zijn geweest werd hij in
1978 wethouder. Van der Meij
werd in september van het vorig
jaar, na het overlijden van wethou
der C. Noort, loco-burgemeester.
WASHINGTON - De Amerikaan
se regering zal dit jaar van iedere
dollar die uit inkomstenbelasting
wordt ontvangen 51 cent uitgeven
aan defensie. Dat blijkt uit een be
rekening van het 'Center on Bud
get and Policy Priorities', een par
ticulier onderzoeksinstituut uit
Washington. Behalve de directe
uitgaven van het Pentagon, het
ministerie van defensie, staat op
de begroting nog 254 miljard dol
lar voor militaire pensioenen, mi
litaire hulp aan het buitenland en
ruimte- en burgerverdediging.
Nog eens 88 miljard is nodig voor
rente en aflossing op eerder aan
gegane verplichtingen.
De bewapeningsindustrie en de
toeleveringsbedrijven profiteren
volop van de in vredestijd onge
kende uitgaven van president Rea
gan.
'Het arsenaal van de democra
tie', zoals Reagan de wapenindus
trie welwillend aanduidt, blijkt een
in veel opzichten opgewekt zwen
delende bedrijfstak, die de Ameri
kaanse belastingbetaler als dat zo
uitkomt opzadelt met de kosten
voor een honden-oppas zo goed als
feestjes en steekpenningen voor
belangrijke kopers. Daarmee zijn
bedragen gemoeid, waarbij verge
leken het miljoentje dollars dat
Lockheed ooit aan de Nederlander
Victor Baarn langs sluikwegen
deed toekomen, nauwelijks meer
is dan een fooi.
Nu de Amerikaanse volksverte
genwoordiging, geteisterd door
een ongekend en voorlopig niet te
temmen begrotingstekort zich de
laatste tijd met een defensiebegro
ting bezig houdt, die volgens Rea
gan onbelemmerd moet blijven
groeien, is meer dan ooit de vraag
aan de orde of de VS waar krijgen
voor hun geld. Niet alleen is geble
ken dat micro chips voor raketten
niet deugden, atoomduikboten op
een koopje in elkaarwaren gezet,
raketten slordig waren gelast en
vliegtuigvleugels en -staarten
scheurtjes vertoonden. Recente
onderzoekingen hebben ook valse
rekeningen aan het licht gebracht
voor de MX - en andere raketten en
aangetoond dat een bedrijf als
Boeing het Pentagon laat betalen
voor geld dat het stort in de verkie-
zingskas van defensie-vriendelijke
politici.
Vergoeilijken
Het Pentagon heeft zich gehaast
zelf allerlei onderzoekingen te be
ginnen, maar die zullen tijd in be
slag nemen en de praktijk leert dat
daarvan doorgaans weinig verbete
ring valt te verwachten. Tijdens de
hoorzittingen van het Congres, het
parlement, verschijnt de top van
de wapenindustrie om vergoelij
kend te verklaren dat zy weliswaar
fouten maken en in de toekomst
beter op zullen passen, maar dat de
bedragen waarom het gaat in het
licht van de 2.3 triljoen die Reagan
aan bewapening wil besteden of de
314 miljard die hij voor volgend
jaar eist, in het niet vallen. Of zij
zeggen dat hun winsten binnen de
marges vallen die het Pentagon
zelf aangeeft.
door
Henk Kolb
General Electric, nummer tien
op de lijst van grootste concerns in
de VS en op drie na de grootste le
verancier van de Amerikaanse de
fensie, is nu formeel in staat van
beschuldiging gesteld. Het bedrijf
heeft, zo luidt de aantijging, stem
pelkaarten van werknemers zon
der hun medeweten veranderd,
teneinde werkuren waarvoor niet
werd betaald op andere defensie
contracten te kunnen verhalen. De
800.000 dollar waarom het gaat,
zijn maar een schijntje vergeleken
bij de 208 miljoen, die het Penta
gon van GE en Pratt and Whit-
ney'op grond van wederzijds be
lang' heeft teruggevraagd vanwege
buitensporige winst op reserve on
derdelen voor vliegtuigmotoren
tussen 1978 en 1983.
GE krijgt geen nieuwe contrac
ten, zo lang de strafzaak nog hangt
en bij het bedrijf wordt niets ge
kocht 'behalve als het niet anders
kan'. Het is aannemelijk dat ook te
gen andere bedrijven nog beschul
digingen zullen worden uitge
bracht.
Volgens een studie van de Ame
rikaanse marine, is werk voor het
ministerie van defensie soms tien
maal lucratiever dan arbeid voor
civiele klanten. Bij zakendoen van
deze allure, dat Lockheed na een
bijna bankroet weer winstgevend
heeft gemaakt, kan men succes
met een variëteit van maatstaven
te lijf gaan. De industrie zegt dat
zijn winsten uit defensie-opdrach
ten in verhouding tot de verkopen
maar bescheiden zijn (4 procent
vorig jaar voor Lockheed).
Stimuleren
Als winst wordt gemeten aan de
hand van investeringen wordt het
beeld anders. Dan blijkt Lockheed
(zo schrijft Forbes Magazine) in het
afgelopen halvedecennium jaar
lijks 87 procent van zyn investerin
gen te hebben teruggewonnen. De
nationale veiligheid zoals Reagan
die heeft geformuleerd blijkt op
sommige sectoren van het bedrijfs
leven zo stimulerend te werken dat
het aan zyn top-managers verbij
sterend hoge salarissen kan beta
len. De laagst betaalde onder de
'chief executives' van de tien
grootste aannemers van defen
sieopdrachten, zo schrijft de Was
hington Post, krijgt per jaar net
iets minder dan 500.000 dollar. Bij
de huidige dollarkoers is dat zoiets
als 1.75 miljoen gulden. Sommigen
verdienen nog tweemaal zoveel.
De rekenkamer van het Ameri
kaanse Congres heeft becijferd dat
inkomens van de hogere functio
narissen in de militaire sector van
de lucht- en ruimtevaartindustrie
gemiddeld 42 procent hoger zijn
dan in de gewone commerciële
sector. Maar ook de minder verhe
ven werknemer verdient 21 pro
cent meer dan zijn gemiddelde
Amerikaanse tegenvoeter. En nog
een stapje lager blijkt dat bewa
kingspersoneel van defensie-leve
ranciers per jaar 26.000 dollar meer
verdient dan anderen elders. Het
zelfde geldt voor administratief
personeel en concierges. Naar
schatting gaat 70 procent van het
geld dat met de contracten is ge
moeid op aan salarissen.
Opschroeven
Het Pentagon weet al jaren, dat
zyn leveranciers de salarisposten
flink opschroeven, maar in weer
wil van zijn wettelijke verplichting
ervoor te zorgen dat zulke uitgaven
de redelijkheid niet overschrijden,
heeft het ministerie of te weinig
macht om overtredingen aan de
kaak te stellen of de politieke wil
daartoe ontbreekt. Sterker nog, al
lerlei plichtsgetrouwe en bezorgde
employees van het Pentagon die in
de afgelopen jaren de openbaar
heid hebben gezocht met onthul
lingen over betalingspraktijken
waarvoor zij binnenshuis geen ge
hoor konden vinden, werden of
ontslagen of in functie verlaagd
dan wel in een baantje van gering
allooi weggemoffeld.
Het bedrijfsleven heeft het Pen
tagon en het Congres gebruikt
voor wat zy zijn: melkkoeien. Het
Eén van de paradepaardjes van de Amerikaanse luchtmacht; Awac, het vliegende radarstation.
ministerie van defensie is bezig
met een diepgaande studie van de
verhouding tussen winst en inves
teringen. Alom is zo langzamer
hand de argwaan tot zekerheid ge-
worden dat de militaire industrie
geen belang heeft bij het uitgeven
van geld aan modernisering van
zijn fabrieken en apparatuur, een
betere produktiviteit en lagere kos
ten van het produkt. Hoe meer een
fabrikant uitgeeft aan de bouw van
een bepaald wapen, hoe hoger zijn
profijt. Het Pentagon heeft geleerd
dat het duur is om contracten te
sluiten die grofweg neerkomen op
vergoeding van alle kosten en beta
ling van winstpercentages daarop.
Vaste prijsafspraken lopen dik
wijls stuk op het feit dat bepaalde
aannemers volgens het Pentagon
de kosten van produkten met een
vaste prijs Verschuiven naar pro
jecten waarvoor de kosten worden
terugbetaald. Loon hoort thuis on
der de kosten, maar het scheelt een
slok op een borrel als je bij wijze
van spreken het uurloon van een
architect rekent voor een karweitje
dat een timmerman heeft opge
knapt.
Voorts zijn er nog de 'overhead'-
kosten, het geld dat het Pentagon
uitbetaalt voor verwarming, admi
nistratie, elektriciteit en dat in de
commerciële sector valt onder de
berekende prijs. Het is, volgens
een beschrijving in de Washington
Post 'het tapijt om het vuil onder te TSJPrl onH
vegen' en dekt dan ook kosten «eueiiaiiu
voor baby-oppas, een logeeradres
voor huisdieren, een speciale ma
tras voor een functionaris die een
normaal hotelbed niet geriefelijk
genoeg achtte, feestjes die de stem
ming onder de employees wat
moesten opbeuren, ontvangsten
van VIP'sbij wapenfabrieken, etc..
Verkiezingen
De cijfers over 1984 geven te zien
dat er enige relatie bestaat tussen
de bijdragen van de defensie-in
dustrie aan verkiezingscampagnes
van politici. De 20 grootste defen
sie-fabrikanten betaalden in dat
jaar ruim 3.6 miljoen dollarvoor dat
doel: tweemaal zoveel als in 1980.
In die periode van Reagans eerste
presidentschap zijn de defensie
contracten 150 procent gegroeid,
tot 69 miljard dollar. Degenen die
het meeste geld kregen waren trou
we supporters van Reagans wa
penprogramma en het doel van de
betalingen is duidelijk: dedefensie-
industrie, die de hele economie
doortrekt, moet zich toegang ver
schaffen tot de politiek.
Van al het geld dat de overheid
besteedt aan wetenschappelijk on
derzoek en ontwikkeling, gaat de
laatste vijfjaar 80 procent naar mi
litaire projecten, inplaats van de
helft zoals vroeger. Dat geeft vol
gens deskundigen de garantie, dat
in feite het Pentagon de toekomst
van het Amerikaanse bedrijfsleven
bepaalt.
Nederland en andere NAVO-lan-
den zijn belangrijke afnemers van
(foto AP)
de Amerikaanse wapen-industrie.
De vraag ligt dan ook voor de hand
in hoeverre ook op de Nederlandse
belastingbetaler, via de prijs van
vliegtuigen, raketten en wat dies
meer zij, de kosten worden ver
haald van het ongebreideld winst
besef dat de fabrikanten in de VS
tentoonspreiden. In Den Haag is
lang gedacht dat zoiets in Neder
land niet kan, maar de Walrus-af
faire heeft anders aangetoond.
Nederlandse zegslieden in Was
hington betogen dat 'wij alle dub
beltjes altijdeerst 85 keer omdraai
en', dat er een Rekenkamer is (die
nauwelijks kyk kan hebben op de
Amerikaanse prijsstellingen) en
dat de Defensiecommissie van de
Kamer ook niet voor de poes is.
Maar anderen op prive-basis bezig
in de periferie van het militaire
aankoopbeleid zeggen: 'Dat is een
goeie vraag. Wij moeten ook maar
eens kijken of we niet iets kunnen
terughalen. Misschien was de F-16
wel te duur, of de Orion. Wij gaan
altijd zoveel mogelijk mee met de
Amerikaanse afspraken, want dat
maakt de kosten per eenheid la
ger.'
Ook: 'Ik ben er niet zeker van of
wij voor de F-16 in beginsel en af
gezien van speciale stukken uitrus
ting die de Amerikanen wel en wij
misschien niet hebben, evenveel
betalen als de Amerikanen zelf.
Dat kom je natuurlijk nooit te we
ten. Betaalt Nederland teveel? Het
zou kunnen, het zou niet kunnen.
Misschien had die Patriot wat
goedkoper kunnen zijn. Wie zal het
zeggen. De Kamer zou dat eens
moeten onderzoeken.'
