Cinemusica: alles over filmmuziek De wegen van Godard zijn ondoorgrondelijk, maar ditmaal zeer aangenaam r jr Vragen in 'De Lokvogel' worden niet beantwoord •"flik "ik I r J'p' «li11'Jl" "Hllk •"Hllli,. "I In een ruimteschip met beide benen op de grond Televisie VRIJDAG 19 APRIL 1985 PAGINA 19 Is het toeval dat juist in het jaar waarin de Paus dit land bezoekt hier 'Je vous salue, Marie' gaat draaien? Streng religieus Frank rijk viel over maker Jean-Luc Go dard heen vanwege het vermeend godslasterlijke karakter van de Film. In Nederland zal dat wel mee vallen, de verschijning van 'Popie Jopie' in de vaderlandse hitparade vermag al nauwelijks katholieke stormen te veroorzaken. Gelukkig maar, want de Franse boosheid getuigt wel van een zeer begrensd denkvermogen. 'Je vous salue, Marie' is een buitengewoon spirituele Film, waarin de Here in derdaad niet altijd even vriendelijk bejegend wordt. Maar wie daar met enige tolerantie naar kijkt, zal toch moeten beamen dat Godards we gen ondoorgrondelijk zijn - net als die van de Here - en daarom kan de Film ook als een verkapt eresa luut aan het Christendom worden gezien. Hetgeen trouwens inmid dels ook al is gebeurd. Ondoorgrondelijk, dat zijn we van Godard gewend. Bij zijn latere Films waren de wegen bovendien niet altijd even aangenaam, maar bij 'Je vous salue, Marie' is dat heel wat anders. De Film heeft zo'n rijk dom waardoor het aangenaam kij ken is naar 'Je vous salue, Marie', ook al blijft een hoop duister. Het programma opent overigens 'Je vous salue, Marie'; re gie: Jean-Luc Godard; hoofdrollen: Myrlam Roussel, Thierry Rode en Juliette Binoche; theater: Kijkhuis, Leiden met 'Le livre de Marie', een ge slaagd voorfilmpje dat werd ge maakt door Godards levensgezel lin Anne-Marie Miéville. De naam Marie, waarin het anagram 'aimer' wordt gevonden, is eigenlijk het enige verband tussen de twee films. Qua sfeer kan het echter een prélude op Godards hoofdmaaltijd worden gezien. Die begint met de tekst 'Ce jours la', oftewel: In die dagen. Die tekst keert trouwens regelmatig terug. Het ontluikend leven is het direct aangesneden thema. De zon die op komt (of gaat hij juist onder?), plus nog wat lossere associaties: Marie die basketbal speelt (bal door netje bevruchting) en Marie's vader die een tankstation heeft (slang in tank bevruchting). Opvallend is ook de nadruk op rondingen: de bal, de lamp, natuurlijk de zon en later ook Marie's buik. Analoog aan het bijbelse verhaal is hier sprake van een onbevlekte ontvangenis. Ze is nog nooit met iemand naar bed geweest, ook niet met haar bewonderaar Joseph, en wordt toch zwanger. Dat gebeurt als een Boeing over het huis scheert en daarin kunnen we dus de Heilige Geest herkennen. Uit dat vliegtuig stapt Gabriel en hij vertelt Marie over haar zwan gerschap. In die krachtpatserige fi guur heeft Godard een prachtige humor gelegd. Het meisje dat hem begeleidt, verwijt Gabriel zijn tekst niet te kennen en als hij steeds met de dommige Joseph wordt gecon fronteerd, valt hij uit: "Elke keer als ik die klootzak tegenkom, raak ik mijn tekst kwijt". Joseph wordt ook alleen maar getolereerd als hij met zijn poten van Marie afblijft. Synchroon met dit verhaal loopt de geschiedenis van een leraar die zijn klas filosofische lessen geeft over (het begin van) het leven. Hij wil niet geloven dat de mens is ont staan uit een hoop aminozuren, maar denkt aan een oerkracht die aan het begin van het leven stond en de mens ook begeleidt. Hij wordt om zijn denkbeelden ontsla gen en gaat er vandoor met een Myriarn Roussel speelt de rol van Marie. (fotopr) leerlinge die hem bewondert. Ze heet Eva en bijt verlekkerd in een appel. Met die verhouding loopt het dus ook niet goed af. De rol van de leraar wordt gespeeld door de Vlaming Johan Leysen en dat gaat hem werkelijk uitstekend af. De zwangerschap van Marie ver loopt inmiddels al even voorspoe dig en in een stal komt haar zoontje gezond en wel ter wereld. In een parodieachtige scène op The Omen' (het kind als duivel) gaat hij er vandoor. Pleegvader Joseph snapt het niet. "Zien we hem nog terug", vraagt hij aan Marie. "Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen", antwoordt zij. Marie's taak is daarmee vol bracht. Zij was het lichaam dat de ziel moest voortbrengen. Die twee- ëenheid ziel-lichaam is trouwens één van de essentiële thema's, maar het lukte me niet tot een dui delijke uitleg door te dringen. Maar dat hoeft waarschijnlijk ook niet. Nog één keer komt Marie Ga briel tegen. "Je vous salue, Marie", dankt hij haar. Zij legt vervolgens haar maagdelijkheid spreekwoor delijk af door de lippen vuurrood te verven. Bovenstaande is een zeer per soonlijke interpretatie en laat zich voor elk ander inruilen. Uit Go dards ruif is het overvloedig pik ken en ieder zal wat anders tot zich nemen. Vaak irriteren dat soort meerduidige films mij, maar daar is nu geen moment sprake van ge weest. 'Je vous salue, Marie' is een in veel opzichten boeiende film. Zeker omdat Godard ditmaal de vaagheid niet met traagheid ge paard laat gaan, maar zijn ideeën juist vervatte in een grote levendig heid. In woord en beeld. BART JUNGMANN Charlie (Diane Keaton) maakt kennis met geweld. Eerste scène: een vrouw in ge vechtstenue in een Palestijns op leidingskamp. De eenogige leider wil haar een test van betrouwbaar heid afnemen. Hij laat een gevan gene binnenbrengen die kennelijk zwaar gemarteld is. "Hij zegt dat hij een sji'iet is, wat denk jij?" De .vrouw, in wie Diane Keaton te her kennen valt, antwoordt zonder met haar ogen te knipperen: "Dan zal het wel een vuile zionist zijn". Daarmee is het oordeel over de man geveld. Voor de ogen van de vrouw wordt hij door het hoofd ge schoten. De vrouw slikt even en gaat vervolgens over tot de orde van de dag. Tweede scène: dezelfde vrouw, die Charlie heet, deelt het bed met de opperleider van een Palestijnse bende. De man is voortdurend op zijn hoede en hoort geritsel. Hij wantrouwt Charlie. Is zij een ver raadster? Nèt op het moment dat het bedreigend voor haar wordt, valt de Israëlische geheime dienst het pand binnen en schiet de man dood. De vrouw wordt hysterisch 'The little drummer girl' (de lokvogel); regie: Geor ge Roy Hill; met Diane Keaton en Klaus Kinski; Lido 4,16 jr. schreeuwend afgevoerd per ambu lance. Geestelijk gebroken, zal zij later haar werk als actrice niet meer aankunnen. Tussen deze twee scènes ligt niet eens zo heel veel tijd in George Roy Hills verfilming van John le Carré's 'De lokvogel'. En dat is te vens het bezwaar van de hele film (en het boek): Charlie maakt totaal geen ontwikkeling door. In dienst van de Israëlische geheime dienst, maakt zij op verschillende manie ren geweld mee. Wat is het verschil tussen de ene en de andere keer? Waarom stort zij geestelijk in aan het eind van de film? De toeschouwer wordt knap in het ongewisse gelaten. Op geen en kele manier wordt duidelijk wat voor soort mens die Charlie is. In het begin van de film wordt zij als actrice opgevoerd. Als een Vanessa Redgrave pleit zij voor de zaak van de Palestijnse terroristen. De Israë lische dienst weet haar op onge loofwaardige wijze voor zich te la ten werken. Vervolgens wordt ze uitgezonden voor bepaalde mis sies, die tot doel hebben een be langrijke terroristenleider te pak ken te krijgen. Ondanks het feit dat Hill ruim twee uur uittrekt om het verhaal van Le Carré in beeld te brengen, slaagt hij er op geen enkele wijze in de vele opdoemende vragen te beantwoorden. Een slechte zaak en de manier waarop Diane Keaton acteert maakt het er niet beter op. ANNEMIEK RUYGROK Op de laatste vijf minuten na is Pe ter Hyams' gewaagde vervolg op de klassieker '2001' beslist ge slaagd te noemen. De film heeft een zeer aangenaam tempo, het verhaal verdrinkt niet in allerlei science fiction—gewauwel en er is geen schadende overdaad aan ef fecten. Hyams bewees al in een film als 'Outland' dat hij heel goed met sf overweg kan. Van die film maakte hij een soort space-western waar door het allemaal herkenbaar bleef en ook ditmaal zijn de menselijke ruzies en relaties (soms met com puters) belangrijker dan de toe komstfantasieën. Ook in een ruim teschip blijft Hyams met beide be nen op de grond. Jammer van die slotminuten. dus. De Russische en Amerikaanse ruimtevaarders zijn dan nader tot elkaar gekomen, terwijl op aarde de hel is losgebroken. De filmma kers verliezen zich dan in tenen- trekkend gemoraliseer over Vrede, Liefde en Broederschap. Allemaal waar, mooi en nuttig, maar het maakt een beetje misselijk. Als Stanley Kubrick, in 1968 de maker van het zo belangrijk geach te '2001', de vinger op een zere plek wil leggen, dan is het daar wel. Maar Hyams, en dat pleit voor hem, heeft zich zover mogelijk ge houden van het oorspronkelijke verhaal. Hoewel de figuur van de verdwe nen piloot Bowman een aanzienlij ke rol speelt en hoewel ook weten schapper Floyd terugkeert. Dit- li'- Sr &r k 'lillik '''lillik '"'I '2010'; regie: Peter Hyams; hoofdrollen: Roy Schei der, John Lithgow en He len Mirren; theater: Lu xor, Leiden; alle leeftij den maal in de gedaante van Roy Scheider die samen met twee Ame rikanen, een groepje Russen en een computer de vreemde gebeur tenissen bij Jupiter onderzoekt. In tussen vliegen thuis de supermo- gendheden elkaar in de haren over Midden-Amerika. Dat gooit roet in het eten. De astronauten moeten van elkaar scheiden, terwijl ze ei genlijk tot elkaar veroordeeld zijn. Dan zijn we ook net toe aan de al gememoreerde minuten. De Russische astronaut Max op weg LELYSTAD - Achter de stichting Cinemusica, de Nederlandse stich ting voor filmmuziek, zitten negen 'freaks'. Ze geven antwoord op alle denkbare vragen. Als het maar over filmmuziek gaat. "In vijftien seconden weet u het", zegt Julius Wolthuis in de hoorn tegen een Belg, die wil weten óf er van een bepaalde filmsong een plaatopna me bestaat. Inderdaad, nauwelijks een halve minuut later heeft hij de labelnummers genoteerd, Cinemu- sica weet alles. door Joh. Pasmeijer Filmmuziek. Tijden lang niet meer dan geluidsbehang, klankil lustratie van het beeld, vaak irrite rend en overbodig, soms uiterst sfeerbepalend. De ster van Enrico Morricone steeg als een komeet. Nederland ontwaakte voor een .miskend fenomeen. Wolthuis: "Ik zat bij een film, 'Lord Jim' met Peter O'Toole in de hoofdrol. Niets bijzonders. Het eni ge wat me bij bleef was de muziek. Het was 1961. Zou er van die mu ziek een plaatopname bestaan, vroeg ik me af. Al speurend liep ik tegen die plaat aan. Toen is film muziek me hevig gaan interesse ren. Ik las een advertentie in een buitenlandse krant. Nog zo'n idioot, die gek was van filmmu ziek. Ik benaderde hem en de zaak is gaan rollen. Dan krijg je een sneeuwbaleffect. Je rolt van het een in het ander. Dan merk je dat er in het buitenland veel meer soundtracks op platen te koop zijn dan in Nederland. Er blijkt toch behoefte te bestaan aan een plek waar belangstellenden informatie kunnen krijgen. Zo is het opt- staan". Julius Wolthuis in het winderige Lelystad. Een uurtje thuis tussen de middag. Een man met een ge wichtige hobby. Hij is voorzitter van Cinemusica, de spin in een net werk, dat het hele land beslaat. Wat wilt u weten? Wie de filmmuziek componeerde bij 'The lost week end' uit 1944? Of bent u een ama teurfilmer, die raad vraagt over de muziek bij uw beelden? Cinemusi ca weet het antwoord. Documentatie "Onze stichting bestaat uit negen mensen, die elk een uitvoerige do cumentatie bezitten. Iedereen heeft zo zijn eigen specialiteit. Zo ben ik erg thuis in de Nederlandse filmmuziek. Door uitwisseling van gegevens beschikken we met el kaar over een gigantisch archief, waar letterlijk alles in te vinden is. Dat komt mede door contacten met de omroepen, het Nederlandse filmmuseum, de muziekbibliothe ken en zeker zevenhonderd instel lingen in het buitenland. Wij zijn een vraagbaak. Iedereen, die wat weten wil op gebied van filmmu ziek kan bij ons terecht. In het al gemeen kosteloos, want we zijn geen stichting die winst wil ma ken. Wij willen alleen de breedst mogelijke informatie verstrek ken". Door het uitgebreide netwerk van contacten ontgaat Cinemusica vrijwel niets. Van een film, die vol gende week in première gaat, wis ten de heren gisteren al of er van de soundtrack een plaatopname be stond. "Tien tot twintig procent van alle filmmuziek staat op de plaat. Geluidsbanden hebben we niet. Daar kunnen we niet aan be ginnen, want wij weigeren perti nent om illegaal banden te gaan overspoelen. Wat wij doen is men sen op het spoor van een plaat zet ten. In negentig procent van de ge vallen krijgt hij de opname, die hij wenst". Een organisatie als Cinemusica bestond in Nederland niet. De inte resse in ons land voor filmmuziek was gering. Pas de laatste tijd ont wikkelt zich een groep echte-film- muziekcomponisten, zoals een man als Ruud Bos, die al achttien films fraai van voorzag. "Eén van de eersten, die interna tionaal doorbrak was Rogier van Otterloo. Nu valt de soundtrack van 'De illusionist' met muziek van Willem Breuker internationaal erg in de smaak. De grootste topper van dit ogenblik is de muziek van Loek Bikker uit de film 'De vierde man'. De soundtrack daarvan is in Amerika uitgebracht en loopt als een trein". De informatie, die Cinemusica geeft, strekt zich uit van Amerika over de Westeuropese landen en Japan, maar de grootste filmpro ducent van de wereld, India, ont breekt. Films uit dat land doen het in Nederland niet en de interesse voor filmmuziek uit die hoek is dienovereenkomstig gering. Maar de informatie over de bekende filmlanden is optimaal. Dit jaar nog brengt Cinemusica een soundtrack-encyclopedie uit. Daarin kan men van elke film on middellijk zien wie de muziek componeerde en welke platen er van zijn gemaakt. Iets dergelijks staat op stapel over de Nederland se speelfilm. Met het volwassen worden van de eigen nationale filmindustrie groeit het aantal componisten, dat handig voor film weet te schrijven. BLIJVERS 'Amadeus' - Milos Formans specta culaire verfilming van het toneel stuk van Peter Shaffer over Mozart en Salieri, Lido, Leiden, Euro 4, Al phen. 'The killing fields' - Aangrijpende film over Cambodjaans leed, Lido, Leiden, Euro 3, Alphen. 'Falling in love' - Meryl Streep en Robert de Niro redden drakerig ver haal nog een beetje, Lido, Leiden. 'Beverly Hills Cop' - Eddie Mur phy als het grote fuifnummer in lachfilm, Lido, Leiden, Euro 1 en 2, Alphen. 'Ghostbusters' - Jacht op geesten met Bill Murray, City 1, Katwijk. (OP)NIEUW den. 'Bachelor party' - Flauw doen met sex, City 2, Katwijk. 'Midnight Express' - Drugssmok kelaar belandt in keiharde gevange nis, City 3, Katwijk. 'De IJssalon' - Renée Soutendijk en SEXFILMS NACHTFILMS 'Het snelle slippertje' - Rex, Lei den. 'Beverly Hills Cop' - Euro, Alphen. 'Zwoele zonnetrip' - Euro, Alphen. 'Ondeugende schoolmeisjes' - Euro, Alphen. DEN HAAG '2010' - Asta (463500), al. 'The killing fields' - Asta, 12 jr. 'Las bicicletas son para el verano' - Asta, al. 'Amadeus' - Babylon 1 (471656), al. 'Stop making sense' - Babylon 2, al. 'Micki Maude' - Babylon 3, al. 'Beverly Hills cop' - Cineac 1 (630637), al. 'Purple rain' - Cineac 2, al. 'De uitroeier' - Cineac 3,16 jr. 'You only live twice' - Euro (667066), 12 jr. 'A passage to India' - Metxopole 1 (456756), al. 'Duin' - Metropole 2,12 jr. 'Falling in love' - Metropole 3, al. 'Micki Maude' - Metropole 4, al. 'De lokvogel' - Metropole 5, 12 jr. 'Beverly hills cop' - Odeon 1 (462400), al. 'Bachelor party' - Odeon 2,12 jr. 'City heat' - Odeon 3,12 jr. 'Ladyhawke' - Odeon 4, al. 'Zijden slipjes' - Le Paris 1 (656402), 18 jr. 'Heaven's touch' - Le Paris 2,18 jr. ,'n Paradijselijke droom' - Le Paris 3, 18 jr. 'Repo man' - Passage (460977), 16 jr. AMSTERDAM 'Repo man' - Alfa 1 (278806), 16 jr. 'Falling in love' - Alfa 2, al. 'Ghostbusters' - Alfa 3, al. 'Micki Maude' - Alfa 4, al. 'The killing fields' - Alhambra 1 (233192), 12 jr. 'Brazil' - Alhambra 2, al. 'Amadeus' - Bellevue Cinerama (234876/266227), al. 'City heat' - Cinerama, 12 jr. '2010' - Calypso 1 (266227/234876), al. 'De lokvogel' - Calypso 2,12 jr. 'Deep throat' - Centraal (248933), 18 jr. 'Blood simple' - Cineac (243639), 16 jr. 'Filmfrieken festival' - Cinecenter (236615). The times of harvey milk' - Cine- center, 16 jr. 'Under the volcano* - Cinecenter, 16 jr. 'Indies 1985' - Cinecenter, 16 jr. 'Beverly Hills cop' - Cinema 1 (151243), al. '2010' - Cinema 2, al. 'Filmfrieken festival' - Cinema Rex (246132). 'Beverly hills cop' - City 1 en 7 (234579), al. 'Stop making sense' - City 2, al. 'Gremlins' - City 3, al. 'De uitroeier' - City 4,16 jr. 'Ladyhawke' - City 5, al. •Places in the heart' - City 6, al. 'Les princes' - Kriterion, (231708), 16 jr. 'Les favoris de la lune' - Studio K (231708), 16 jr. 'Sex-Spa U.S.A.* - Parisien (248933), 18 jr. 'Stop making sense' - Rem- brandtpleintheater 1 (223542), al. 'Trading places' - Rembrandt- pleintheater 2, al. 'Kaos' - The Movies 1 (245790), 16 jr- 'Mozart's Die Zauberflöte' - The Movies 2,16 jr. 'Where the green ants dream' - The Movies 2,16 jr. 'Cul de sac' - The Movies 3,16 jr. 'A passage to India' - Tuschinski 1 (262633), al. 'Repo man' - Tuschinski 2, al. 'The killing fields' - Tuschinski 3, 12 jr. 'Micki Maude' - Tuschinski 4, al. 'Body double' - Tuschinski 5, 16 jr. 'Paris, Texas' - Tuschinski 6,16 jr. 'Falling in love' - De Uitkijk (237460), al. Wie films op de televisie wil zien, zal vooral de eerstkomende da gen vrij moeten houden. Morgen, zondag en maandag zijn de inte ressantste produkties te zien. Morgenavond is de keuze zeer uiteenlopend. Duitsland 2 heeft de klassieke western 'Rio Lobo' op het programma staan (aan vang 20.15 uur), Duitsland 3 koos voor 'Coup de Torchon', Taver- niers satire op het Franse kolo nialisme, en op Nederland 2 is om 22.15 uur 'Le Locataire' te zien. Het is een film geworden die vooral Polanski's kwaliteiten als acteur blootlegt. Hij speelt een beetje schichtige dertiger die een kamer wil huren in een ver vallen buurt. Hij mag blijven als de vorige huurster niet herstelt van haar zelfmoordpoging. Het geen inderdaad niet gebeurt, hij betrekt zijn kamer en vervolgens gebeuren er zeer vreemde din gen. Er hangt een wel mooi ij zingwekkend sfeertje in 'Le Lo cataire'. Een dag later kunnen de men sen die twee weken geleden in het Kijkhuis al 'Betrayal' zagen, dat bij Duitsland 1 nog eens overdoen. Het is het verhaal van Jerry, Emma en Robert. De eer ste is de beste vriend van de laat ste en heeft een verhouding met de tweede. Dat verhaal wordt achterstevoren verteld en dat geeft Pinters werkstuk het ver rassende raffinement. De acteurs Patricia Hodge, Ben Kingsley en Jeremy Irons tillen dit naar een hoog niveau. De nasynchronisa- tie is hier daarom een moeilijk te nemen barrière (aanvang 20.15 uur). Erland Josephson, hoofdrol speler in'Na de repetitie'. 6foto pr) Maandag kunnen trouwens ook twee films worden bezich tigd die onlangs in het Kijkhuis te zien waren. Op België Frans 'Coup de Foudre' van Diane Ku- rys. Een joodse vrouw (Isabelle Huppert) trouwt met een man om aan deportatie te ontkomen en rond dezelfde tijd verliest een andere vrouw (Miou-Miou) haar echtgenoot die in het verzet zit. Na de oorlog ontmoeten de vrou wen elkaar en groeit er een bij zondere band. De zeden van die tijd laten een innige band echter nauwelijks toe (aanvang 20.00 uur). Een andere 'relatiefilm' is te zien op Duitsland 2: 'Na de repe titie' van Ingmar Bergman. Het is zijn laatste produktie, eigenlijk gemaakt voor tv, maar in Neder land na successen op festivals in de bioscoop beland. Een oudere toneelregisseur zit na een repeti tie op het toneel te suffen als één van zijn actrices er bij komt zit ten. Uit het daaropvolgende ge sprek blijkt hoe de twee op aller lei manieren met elkaar te ma ken hebben (aanvang 22.50 uur). LAK-Cinema vertoont dinsdag avond 'Het Zaragoza manus cript' van de Poolse regisseur Wojciech J. Has. Deze 'exotische' film is gebaseerd op een beroem de 18e-eeuwse roman van Potoc- ki. Een kapitein van het Spaanse leger is op weg naar Madrid. Een ontmoeting met twee Moorse prinsessen in een herberg zet een fatale reeks gebeurtenissen in gang, waarin de verhalen van een zigeunerkoning, de verbeelding en boze geesten een rol spelen. (20.00 uur). 'Tout va bien' van Jean-Luc Godard is dinsdagavond om kwart over acht bij K O te zien. Jane Fonda en Yves Montand spelen de hoofdrollen in deze uit 1972 daterende film, die het ma ken van een film als onderwerp heeft. Het Filmhuis LVC blikt nog steeds terug op Hitchcock. Van avond 'The Birds' om 21.15 uur. De film is niet ondertiteld. Mor genavond om dezelfde tijd wordt 'The man who knew too much' gedraaid met Cary Grant en Do-* ris Day als het Amerikaanse echtpaar dat toevallig in een in ternationaal complot verzeild raakt. Zondag 21 april wordt nogmaals 'Psycho' zonder onder titeling vertoond, eveneens om kwart over negen. Woensdag 24 april is om acht uur en kwart over tien 'North by Northwest' te zien. Cary Grant wordt door geheim agent James Mason en diens medeplichtige Eva Marie Saint per ongeluk voor spion gehouden. De 'vheg- tuig-onkruid-verdelgings-scène' en de Mount Rushmore-climax in deze evenmin ondertitelde film zijn inmiddels klassiek ge worden. Donderdagavond wordt het re trospectief afgesloten met 'Top az', een spionagethriller over een Franse inlichtingenofficier die samen met een Amerikaanse agent erachter probeert te ko men wat de Russen van plan zijn op Cuba. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Leon Uris en heeft geen ondertitels (20.00 en 22.15 uur).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 19