FNV dreigt
metaalsector
met staking
Vakantiezegels:
ooit roemrucht,
nu naar museum
Damrak
merkt weinig van pessimisme
Beursweek
'Massa-ontslag voorbarig'
OESO: wisselkoersen
en handel bespreken
Akzo wil Inmont kopen
ZATERDAG 13 APRIL 1985
ECONOMIE
PAGINA 9
In een voor Amsterdam opnieuw
korte beursweek voltrok zich
een positieve ontwikkeling. Dit
kwam door flinke buitenlandse
belangstelling en een krachtig
herstel dat de Newyorkse effec
tenbeurs liet zien. Ook de dollar
zorgde door een aanzienlijk sta
bieler beloop dan in voorgaande
weken voor de nodige rust. Na
drie dagen handel kwam de in
dex voor internationals drie pun
ten hoger te staan, terwijl het al
gemeen beursgemiddelde twee
punten' boven dat van vorige
week donderdag uitrees.
Daling
Wall Street die paasmaandag
geopend was, begon met een
dagverlies van zes punten en dat
zag er voor de nieuwe week niet
zo best uit. Te meer omdat ook
dinsdag met een nieuwe forse
daling inzette. Maar vlak voor
het beurseinde van die dag, trad
een even scherp herstel in dat
woensdag krachtig werd voort
gezet en alle eerder opgelopen
verliezen van de week deed ver
dwijnen. De oorzaak was weer
een van de vermaarde uitspra
ken van Paul Volcker die al vele
malen het koersbeloop op de
beurs drastisch hebben bein-
vloed. Deze topman van Ameri-
ka's centrale-bankwezen uitte in
het openbaar zijn bezorgdheid
over het verdere conjuncturele
beloop in zijn land en ziet een
nieuwe recessie opdoemen als
het zo blijft als nu.
In de geschiedenis heeft een
dergelijke uitlating van zo'n des
kundige een effectenbeurs vaak
in diepe zorgen gedompeld. Dit
maal veerde de Newyorkse effec
tenbeurs er drastisch door op.
Want, zo legde de schare van ef
fectenhandelaren en analisten
hun cliënten uit, dit houdt in dat
Volcker nu zeker niet de krediet
teugels zal aantrekken, waardoor
de kans op hogere rentestanden
aanzienlijk is verminderd. Dit
leidde tot een vloedgolf van
kooporders voor de obligatie-
markt die dan ook direct fors op
liep en daarmee de grote aande
lenmarkt van Wall Street mee
trok. Ook de handel nam sterk
toe, wat op een positief element
wees.
ROTTERDAM (ANP) - Van alle
uitvindingen die in Nederland
worden gedaan is nog geen vijf
procent afkomstig uit het brein
van vrouwen. Dit is des te opmer
kelijker, omdat gebleken is dat het
doen van een uitvinding in geen
enkel verband staat met opleiding.
Uitvindingen komen uit alle lagen
van de bevolking, ongeacht milieu,
maatschappelijke status en kennis-
Dit zegt ir P.G. Markus, die voor
het Uitvinderscentrum in Rotter
dam per week gemiddeld vijftig
uitvindingen moet beoordelen op
hun technische waarde. Het Uit
vinderscentrum heeft volstrekt
geen verklaring voor het feit dat
van de 2.150 inzendingen die het in
1984 uit het gehele land ontving,
het vrouwelijk aandeel daarin te
verwaarlozen was. Drie kwart van
die ruim tweeduizend bedenksels
had betrekking op huishoudelijke
spullen.
De uitlatingen van Volcker en
de daaruit gedistilleerde gevolg
trekking van toenemende rente
dalingskansen hadden een
scherp dalend effect op de dollar.
Uitgedrukt in guldens had de
paasvakantie de waarde opge
dreven tot bijna f 3,60, maar de
Amerikaanse munt zakte daarna
tot beneden de f 3,50 terug.
De oplopende obligatiemark-
ten in New York hadden ook een
positief effect op onze obligatie-
markt. Het koersniveau begon
gestadig te stijgen en de index
liep na enkele dagen van rust
eveneens omhoog. Het wachten
is nu op de afschaffing van het
restje opslagrente en een nieuwe
golf van renteverlagingen op
spaar- en bankbrieven. Dit is no
dig om ook in ons werelddeel
een eventuele hapering in het
nog uiterst broze economische
Uitvindingen
zelden gedaan
door vrouwen
Ongeveer vijftien procent betrof
nieuwe gereedschappen of werk
tuigen of verbeteringen daarvan,
die in een bepaald beroep kunnen
worden gebruikt. De rest gaf varia
ties te zien van nieuwe spelletjes
tot zelfs een geheel nieuwe auto
motor, die, als alles lukt, wel eens
het einde van de huidige verbran
dingssystemen zou kunnen inlui
den.
Het Uitvinderscentrum, dat vier
jaar geleden door Economische
Zaken werd opgericht, heeft vorig
jaar na een eerste schifting negen
tig procent van de 2.150 uitvindin
gen in de prullebak laten verdwij
nen omdat het gebodene of tech
nisch onvolwaardig was, of al be
stond, of commercieel gezien geen
potentie in zich droeg. Van de res
terende tien procent is uiteindelijk
een vijfde deel (ongeveer veertig
uitvindingen) goed bevonden voor
verdere ontwikkeling tot een pro-
dukt dat massaal op de markt kan
worden gebracht.
Volgens Van Hessen zullen deze
veertig produkten een jaaromzet
mogelijk maken van ruim honderd
miljoen gulden. In 1983 is een om
zet bereikt van negentig miljoen
gulden. Nieuw is de ontwikkeling
dat bedrijven sinds vorig jaar zelf
het Uitvinderscentrum opzoeken
met de vraag of er nog produkten
zijn die zij zouden kunnen fabrice
ren. Het Uitvinderscentrum, dat in
1980 met twee man begon, heeft
thans tien personeelsleden op het
kantoor in Rotterdam. Bijkantoren
zijn gevestigd in Zwolle en Hel
mond.
AMSTERDAM (ANP) - In zeker
opzicht schrijft bouwvakker A.
Warringa uit Grolloo geschiede
nis. De Drent is de laatste van de
250.000 werknemers in de Neder
landse bouwnijverheid die nog
vakantiezegels krijgt. Zijn baas,
aannemer Stoffers uit Ekehaar,
koopt de laatste exemplaren tij
dens een officieel feestje bij de
Rabobank in Zuidlaren.
Dat het Sociaal Fonds Bouw
nijverheid (SFB), die de zegels
sinds jaar en dag heeft uitgege
ven, van die gebeurtenis een par
tijtje maakt, is niet zo verwon
derlijk. Vooral in de jaren zeven
tig was het waardevolle zegeltje
regelmatig het lijdend voorwerp
van overvallen en niet in de laat
ste plaats van vervalsingen op
grote schaal.
Fraudes
Over de schade die het Vacan-
tiefonds voor de Bouwnijver
heid, een dochter van het SFB,
door de fraudes en de (ban
kovervallen in al die jaren heeft
geleden, doen de medewerkers
op het Amsterdamse hoofdkan
toor nogal vaag. Exacte bedra
gen worden niet genoemd. Het
hoofd van de opsporingsdienst,
mr C. Stet, wil wel kwijt dat er in
de hoogtijdagen van de crimine
le handelingen met de zegeltjes,
tussen 1974 en 1983, 25 miljoen
valse exemplaren gedrukt zijn, al
is een groot deel nooit in omloop
gebracht.
Stet erkent dat vooral de latere
vervalsingen zeer knap vervaar
digd waren. De eerste vervalsin
gen waren gemakkelijk met het
blote oog als zodanig te herken
nen. Dat heeft ertoe geleid dat de
onderwereld, meestal niet uit de
bouw zelf, de internationale val
semunterij inschakelde, die ware
staaltjes van vakmanschap afle
verde.
De beste vervalsingen kwa
men uit geldland bij uitstek
Zwitserland, maar ook Belgen en
Italianen stuurden dozen vol val
se vakantiezegels naar Neder
land. Stet: „De goede vervalsin
gen kwamen in elk geval niet uit
ons land zelf'. Vanaf 1983 is het
ook de professionele valsemun
ters onmogelijk gemaakt aan
vaardbare nepzegels te maken.
Drukkerij Enschedé, die ook de
bankbiljetten fabriceert, voorzag
de zegels van een laagje fluor, de
nekslag voor de beroepsverval
ser.
Toch zijn het de vervalsingen
geweest die in 1980 hebben ge
leid tot het besluit om de vakan
tiezegel af te schaffen en te ver
vangen door een ander systeem.
„Ze vormden de druppel die de
emmer deed overlopen na alle
andere problemen die we al met
de vakantiebon hadden gehad",
zegt voorlichter J. de Kieviet van
het SFB.
Zwarte markt
Opsporingshoofd Stet noemt
in de eerste plaats de levendige
handel in vakantiebonnen, die
op de zwarte markt vaak drie
keer zoveel opbrachten als de
waarde die de bouwvakker van
het Vacantiefonds uitbetaald
kon krijgen. Een aannemer bij
voorbeeld, kon aanzienlijk voor
deel behalen als hij de vakantie
bonnen van een bouwvakker
met een waarde van 26 gulden
per stuk voor zes of zeven tien
tjes overnam.
De werkgever betaalde voor
zo'n bon van 26 gulden toy de
bank of bij een regionaal kantoor
van een aannemersorganisatie,
die ze voor het SFB distribueer
den, ruim honderd gulden per
stuk, vier keer zoveel als zijn
werknemer ervoor terugkreeg.
Het waardevolle
zegeltje, regelmatig
het lijdend
voorwerp van
overvallen en
vervalsingen.
(foto ANP)
Hij moest immers niet alleen het
vakantiegeld betalen, maar ook
alle mogelijke premies en bijdra
gen.
Bovendien had de bouwvak
ker ineens drie keer zoveel
vakantiegeld. Dit verklaart de
talryke advertentietjes die jaren
lang in kranten prijkten en waar
in vakantiebonnen te koop wer
den aangeboden of gevraagd.
De reden van het besluit tot af
schaffing van het zegelsysteem
was de administratieve warboel
die het zo langzamerhand had
veroorzaakt. De komst van de
computer bood het SFB vijftien
jaar geleden een goede mogelijk
heid om de vakantierechten van
zijn klanten te automatiseren.
Gewoon loon
In het nieuwe systeem, dat
vanaf maandag 22 april landelijk
functioneert en dat vier jaar gele
den als proef geïntroduceerd is,
maakt de werkgever elke maand
een bedrag naar het Vacantie
fonds over voor vakantiegeld, ge
woon loon gedurende de vakan
tie, pensioenpremie, premie
vorstverlet en de sociale verzeke
ringspremies, gemiddeld twee
duizend gulden per bouwvakker
per maand. De werknemer ont
vangt vervolgens van het fonds
een afschrift van zijn financiële
tegoed voor zijn vakantie.
Fraude, diefstal, verlies, dit al
les is uitgesloten, aldus De Kie
viet, die eraan toevoegt dat al
leen zwartwerken nog roet in het
eten kan gooien. Maar het ver
schijnsel van de koppelbaas en
zijn belasting en premies „ontbe
rende" bouwvakkers verschraalt
volgens De Kieviet dankzij de
daling van het aantal opdrachten
in de bouw.
De vakantiezegel heeft dik een
halve eeuw bestaan. De eerste
werd verkocht in 1929. In datzelf
de jaar was immers voor het
eerst het recht op vakantie opge
nomen in de bouw-cao. De eerste
bouwvakvakantie in de zomer
van 1930 duurde drie dagen. De
reden voor het uitgeven van
vakantiezegels was de verwach
ting bij de aannemers dat hun ar
beiders het geld onmiddellijk
zouden opmaken wanneer zij het
per week kregen uitbetaald.
In 1953 werd het beheer over
de gelden en de uitgifte van de
bonnen gecentraliseerd bij het
Vacantiefonds voor de Bouwnij
verheid. Tot die tijd waren er ze
ven fondsen met 352 verschillen
de zegels geweest. In 1965 kre
gen de bouwvakkers voor het
eerst recht op drie weken vakan
tie (vijftien werkdagen). Thans
hebben zij 23 dagen.
De vakantiezegel is verleden
tijd en na de komende zomer
vakantie geen cent meer waard.
Het vaak vervloekte maar ook
bejubelde bonnetje is dood, een
nieuw verzamelaarsobject gebo-
Ultimatum tot maandag
UTRECHT (ANP/GPD) - De Industriebond FNV heeft gis
teren aan zestien bedrijven in de metaalsector ultimatums
verstuurd. Als daar voor maandag geen opening in het cao-
overleg wordt geboden door de afzonderlijke directies, be
ginnen er vanaf maandag stakingen van minstens 24 uur.
Bedrijven die een ultimatum heb
ben gekregen zijn vijf vestigingen
van Thomassen en Drijver Verbli-
fa: drie in Deventer, één in Leeu
warden en één in Oss. Waarschijn
lijk zullen in deze TDV-vestigingen
estafettestakingen van steeds twee
of drie dagen worden gehouden.
De andere bedrijven die op sta
kingen moeten rekenen zijn Gis
pen in Culemborg, Cascade in Die-
men, Pannevis en Verma in
Utrecht, Hart Metaal in Zevenaar,
Volvo in Bom, Aldel in Delfzijl,
Thomassen International in De
Steeg, Indolec in Utrecht, Marto
nair in Amsterdam en Lindner in
Soest.
De ultimatums zijn ook verzon
den namens de Industrie- en Voe
dingsbond CNV, die in de komen
de acties in de metaalindustrie ge
lijk optrekt met de FNV-collega's.
De actiebereidheid onder de CNV-
'ABP blijft
een melkkoe'
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet
blijft het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds als een melkkoe be
schouwen. Uit het gisteren aan de
Tweede Kamer aangeboden kabi
netsplan voor een nieuwe struc
tuur van het ABP blijkt dat de re
gering ook in de toekomst te pas en
te onpas geld aan het pensioen
fonds kan onttrekken. Dat schrijft
de CMHA (Centrale voor Middel
bare en Hogere Ambtenaren) in
een reactie op de nota van minister
Rietkerk.
In de nota staat dat het kabinet
ernaar streeft zijn invloed op het
ABP-beleid "beduidend" terug te
schroeven, maar in de ogen van de
CMHA houdt de overheid in haar
rol van werkgeefster een veel te
dikke vinger in de pap.
PARIJS - Er moet zo spoedig mo- tot
gelijk een nieuwe ronde
sprekingen beginnen om te komen
ADVERTENTIE
vryere wereldhandel.
25 JAAR VASTENAKTIE
180 miljoen gulden voor
kleinschalige projekten van de zwaksten
in Afrika. Azië en Latijns Amerika.
Blijf helpen a.u.b.l
Giro 5850 te Zeist.
Banknummer 70.70.70.147
t.g.v. Vastenaktie-Nederland
Voorts zal op grond van een rap
port van de tien rijkste industrie
landen dat in voorbereiding is, een
gesprek op gang moeten komen
over aanpassingen in het stelsel
van wisselkoersen in de wereld.
Dat zijn de twee meest in het oog
springende resultaten van de twee
daagse OESO-ministersconferen-
tie, die gisteren vroeg in de avond
in Parys is beëindigd.
De Nederlandse minister van
economische zaken, Van Aarden-
ne, noemde het gezamenlijke voor
nemen om tot een nieuwe handels
ronde te komen een duidelijk sig
naal van de westerse landen aan de
ontwikkelingslanden om snel te
beginnen met verdere vrijmaking
van de wereldhandel.
Het zoge
noemde protectionisme, de be
scherming van eigen markten en
industrieën, wordt als een grote be
dreiging gezien voor het streven
naar duurzame economische groei
in de wereld, juist nu de mogelijk
heden daartoe volop aanwezig zijn.
Ook dit laatste hebben de OESO-
ministers in Parijs deze week bena
drukt.
aanhang is volgens cao-coördina
tor F. Hanko "bijzonder groot". Op
alle ledenvergaderingen heeft de
achterban tot dusverre in overgro
te meerderheid vóór het beginnen
van stakingsacties gestemd.
De werkgevers in de metaal, ver
enigd in de FME, hebben gisteren
nog een 'klemmend beroep' op de
cao-partijen gedaan om' de onder
handelingen zo spoedig mogelijk
te heropenen. De FME deed een
aantal, tot dusver onbekend geble
ven, voorstellen die als uitgangs
punt voor die verdere besprekin
gen zouden kunnen dienen.
De beide industriebonden zijn
echter niet van plan om de stakin
gen af te gelasten. Eerst zal er een
concreet onderhandelingsresultaat
op tafel moeten komen, en dan kan
er over het opschorten van de ac
ties worden gedacht, zo stellen bei
de bonden. "We stoppen pas als er
een akkoord is. Onze mensen wil
len eerst resultaat zien. Ze lopen
niet voor de flauwekul de poort uit,
dat moet de werkgevers duidelijk
zijn", aldus Hanko.
Omroep
De Partij van de Arbeid zal dins
dag, wanneer de Tweede Kamer te-
rug is van paasvakantie, vragen om
een debat over het cao-beleid van
de ministers Brinkman (WVC) en
De Koning (sociale zaken) De twee
ministers keurden vorige week de
cao af die door de werkgevers en
werknemers in de omroep voor
1984 en '85 was gesloten.
De dienstenbond CNV heeft in
middels besloten mee te gaan met
het eerdre besluit van de FNV om
24 uur te staken aan de vooravond
van het kamerdebat over de in
greep van minister Brinkman in de
omroep-cao. Drie van de vier bon
den hebben nu het mandaat van
hun achterban voor de protestac
tie.
Een werknemer van Van der Giessen, jarenlang onderhoudsmonteur'bij het bedrijf, ging gisteren op geheel
eigen wijze de werf af. Hij beschouwde het als zijn laatste gang over de werf en nam al zwaaiend afscheid.
(foto ANP)
PvdA wil hoorzitting over Van der Giessen
DEN HAAG (ANP) - Het besluit
om 1200 werknemers van de
scheepswerf Van der Giessen-De
Noord te ontslaan, is voorbarig en
betreurenswaardig. Het besluit
had een voorlopig karakter moeten
hebben zolang de Tweede Kamer
nog niet met minister Van Aarden-
ne (economische zaken) heeft ge
sproken over diens laatste steun-
besluit voor de scheepsnieuw-
bouw.
Aldus de reactie van de PvdA-
fractie in de Tweede Kamer giste
ren op het ontslagvoornemen van
de scheepswerf, dat is gebaseerd
op het steunbesluit van de minis
ter. De PvdA-fractie vindt dat de
Tweede Kamer in staat moet wor
den gesteld de positie van onder
meer Van der Giessen-De Noord
grondig te bestuderen. De PvdA
wil over de steunbrief van Van
Aardenne een hoorzitting houden.
Daarna zal zo spoedig mogelijk het
debat met de minister gehouden
moeten worden, menen de socialis
ten.
Van Aardenne maakte deze
week bekend dat er voor Van der
Giessen-De Noord 38 miljoen gul
den steun beschikbaar is voor de
komende twee jaar. "Daarmee ko
men we er niet.
Het moeten er 100
miljoen zijn", zo vinden dit keer
eensgezind de directie, vakbonden
en ondernemingsraad.
"Met dat
bedrag zou de werf het redden,
want daarmee kunnen we zonder
meer de concurrentieslag met Ja
pan en andere Europese scheeps-
Als gevolg van de reorganisatie
die het bedrijf nu noodzakelijk
vindt, de scheepswerf de order
voor de bouw van een passagiers
schip voor North Sea Ferries (NSF)
aan haar opdrachtgever Nedlloyd
teruggegeven. De directie van de
werf heeft dat gisteren bekend ge
maakt. Volgens directeur Van Dort
is het onmogelijk met de resteren
de twee- tot vierhonderd man van
de sector nieuwbouw het schip
binnen de afgesproken periode te
bouwen. Bovendien is de werf niet
bereid eigen vermogen in de op
dracht te steken, aldus de direc
teur. Met de order is een bedrag
van zeker 150 miljoen gulden ge
moeid.
De order voor de bouw van een
andere grote veerboot, voor de
Stoomvaart Maatschappij Zeeland,
door Van der Giessen zal volgens
directeur Van Dort zoveel mogelijk
volgens plan worden afgewerkt.
ARNHEM (ANP) - Akzo onder
handelt met het Amerikaanse con
cern United Technologies over de
overneming van zijn verfdivisie In
most Corporation. Inmont heeft
ongeveer 8.000 werknemers en een
omzet van 1,1 miljard dollar (f 3,8
miljard). Hoever het met de be
sprekingen staat wil Akzo niet zeg
gen. „Inmont is te koop en ook Ak
zo is een gegadigde om te kopen".
aldus degevraagd een woordvoer
der van Akzo.
Akzo is al geruime tijd op zoek
naar een aankoop in de VS. Het
concern zoekt uitbreiding in de
verven, chemische specialiteiten
en farmacie. Vorig jaar werd de
chemische poot van het Ameri
kaanse concern Beatrice voor de
neus van Akzo weggekaapt door
het Britse ICI.
ADVERTENTIE
VLIEGVAKANTIES
n reizenverkopende banken.
^07 SEL jMHCEOaHOgtlK]
V/L f Rhin. saiou GOEDE REIZEN. LAGE PHIJZE"//jftA
door
C. Wagenaar
herstel te verhinderen dan wel te
verzachten.
De OESO in Parijs heeft zijn
groeischattingen voor 1985 voor
de meeste aangesloten landen in
iets lagere richting bijgesteld en
houdt dus ook al rekening met
wat tegenvallers. Maar voor het
Damrak valt daar nog weinig van
te merken. Wel moest de index
voor de lokale industrie deze
week tijdelijk wat terug, maar dit
werd goed gemaakt door extra
ruime, vooral buitenlands geo
riënteerde vraag naar bank- en
verzekeringsaandelen.
Ook binnen de groep van de in
ternationals was er goede be
langstelling, waarbij vooral Akzo
uitblonk. Dit aandeel kon daarop
rond vijf gulden in herstel tre
den, hoewel een akkoord met de.
vakbonden nog niet rond
aanstekelijk op de hoop op een
goede afloop. Nu de meeste jaar
cijfers bekend zijn en de jaarver
slagen en vergaderingen komen,
wordt er reikhalzend uitgezien
naar de prognoses voor 1985. Wat
daarvan tot dusver bekend is,
luidt zeer positief. Want ook al
wordt er algemeen geen herha
ling van de formidabele winst
stijging van vorig jaar verwacht,
de meeste bedrijfsdirecties zien
toch opnieuw een flinke omzet-
en winststijging. Dat er daarom
weinig verkoopdruk in Amster
dam optreedt is begrijpelijk. Ook
aandelen als bijvoorbeeld Bols
die tijdelijk toch fors terug
moest, weten zich weer even snel
te herstellen.
De grootste winsten deden
zich in de afgelopen drie dagen
voor bij Crédit Lyonnais Neder
land. Proost en Brandt. Rom-
menhöller, Hal Trust, Wessanen
en Akzo. Desseaux en Meneba
moesten flink terug. Doordat op
de Europese optiemarkt twee
van de normale vijf werkdagen
verloren gingen is een omzetver-
gelijking niet zinvol. Wel laat
zich het daggemiddelde vergelij
ken en dat steeg nu van 22.000
naar 24.500 contracten. Een on
betwiste topper was ook hier Ak
zo waar het aantal call-opties
sterk overheerste. Philips en, op
een afstand, KLM waren goede
tweede.
Feestdagen- enVacantiebcn 1939-1940
0.50
J
tmm
.v :>02«<)8 n
Tv
MterUerlin*
|*«ukl.
4
CM* - M«J. Am
Patreoaahoad
K» »oor dm BoawWdr. la Hederl M A P
