'De kwaliteit van het leven
zolang mogelijk handhaven'
BAAIWAK
De Vink wordt 55 jaar
na sluiting weer halte
Ouderen-specialist sinds half jaar in AZL
Voor treinen van en naar Den Haag
PAGINA 4
LEIDEN
WOENSDAG 3 APRIL 1985
LEIDEN - De gezondheidszorg speelt slecht in op de
steeds ouder wordende mens. De senior van deze maat
schappij met lichamelijke of psychische klachten wordt
maar al te vaak afgeschilderd als een vervelende oude
zeur, die moet leren leven met zijn of haar kwalen. Ouder
dom komt toch met gebreken? Internist G. J. Ligthart zegt
daarop niet zonder meer "ja". Hij verdiept zich in het leven
van de 75-plussers en verstaat de kunst om dat in sommige
gevallen wat aangenamer te maken.
De nieutue halte die op de grens van Leiden en Voorschoten in aanbouw is.
LEIDEN - Op 15 mei 1929 werd de ken hebben vooralsnog prioriteit opening van de halte echter steeds
halte De Vink gesloten. Het aantal gekregen.
reizigers dat bij dit ouderwetse sta-
tionetje, ter hoogte van de huidige
overweg De Vink, in- en uitstapte den, n|
was zo eerinv dat van een renda onlang bij de NS aangedrongen
bele exploitatie geen sprake meer Sin^van'lTsnno?
kon zijn Op de kop af vijfenvijftig haUe De Vink op de grens van de
jaar later zal de halte De Vink, nu falte Ue op,
op de grens van Leidens nieuwste gemeentes te vestigen. Aan
woonwijk Stevenshof en de Voor- df, S» wXn
schotense wijk Noord-Hofland, op ff d HnOa^d en «tlevenehnf (dat
plaats me^tw^wachtgebou^es gg'^eiden z'uid-West en hei
e „L™, „et eiu™ Morskwartier voor voldoende rei-
zigersaanbod zouden zorgen.
Om verschillende redenen is de
de twee perrons met elkaar ver
bindt. Reizigers in de richting Lei
den moeten straks aan de Voor-
schotense kant (Trompweg) op
stappen en reizigers in de richting
Den Haag zullen aan de Stevens-
hofkant (de verlengde Dobbedreef)
op de trein kunnen stappen. Er is
geen loketruimte in het bouwplan
opgenomen. De wachtgebouwtjes
zullen wel een kaartjesautomaat
herbergen en het is natuurlijk al
tijd mogelijk in de trein een kaartje
te kopen.
Begin dit jaar is reeds de spa de
grond in gegaan voor de realisering
van de nieuwe halteplaats. De Ne
derlandse Spoorwegen zorgen
voor de feitelijke haltevoorzienin
gen. Door de gemeentes Leiden en
Voorschoten worden aan de west-,
en de oostkant van de halteplaats
parkeervoorzieningen getroffen en
de nodige fietsboxen gebouwd.
Tijdelijk
In feite gaat het om een tijdelijke
halteplaats. De bedoeling is dat in
de toekomst tot verdubbeling van
het spoor Leiden-Den Haag wordt
overgegaan. Daarvoor zal het talud
worden opgehoogd en zal een tun
nel, voor fietsers, voetgangers en
openbaar vervoer, onder het spoor
worden gerealiseerd die de Voor-
schotense wijk Noord-Hofland met
de Leidse Stevenshofpolder ver
bindt. Ook bij De Vink zal dan een
onderdoorgang (hoogspoor) ko
men in plaats van de huidige, met
ahob's beveiligde spoorwegkrui
sing.
Vast staat dat het treffen van de
ze voorzieningen niet op korte ter
mijn zal plaatsvinden. Het huidige
dubbelspoor staat bij de minister
van verkeer en waterstaat welis
waar te boek als een noodzaak voor
het treinverkeer. Maar, wanneer de
minister met geld over de brug
komt om de verdubbeling van het
spoor te kunnen realiseren, valt
moeilijk te voorspellen. Andere za-
vooruit geschoven. Leiden Zuid-
West en het Morskwartier zijn in
tussen volgebouwd en ook in
Noord-Hofland en de Stevenshof
polder is een respectabel aantal
woningen verrezen. Vanaf 2 juni,
wanneer de nieuwe dienstregeling
vart kracht wordt, kunnen de be
woners van de jongste stadsuit
breiding dicht bij huis in en uit de
trein stappen. Verwacht wordt dat
dagelijks enkele honderden reizi
gers van deze mogelijkheid ge
bruik zullen maken en dat de Ne
derlandse Spoorwegen de nieuwe
halte De Vink dan ook met het no
dige feestvertoon zullen (her)ope-
Sinds een half jaar heeft Ligthart
in het Academisch Ziekenhuis Lei
den een spreekuur specifiek voor
deze groep patiënten. Bij ingewij
den beter bekend als de polikliniek
geriatrie (ouderdomsziekten).
Ter informatie: de mensen boven
de 65 jaar omvatten een achtste
deel van de bevolking, vragen een
kwart van de tijd van de huisarts
en bezetten een derde van alle zie
kenhuisbedden.
"Met gerichte inspanning kun je
als specialist veel voor ouderen be
tekenen". Dit heeft Ligthart de
maanden dat hij nu bezig is kun
nen constateren. Zijn interesse
voor de oudere mens werd gewekt
door een onderzoek, waarmee hij
voor zijn promotie bezig is. Hij
merkte dat de medische belang
stelling voor hen nog te gering is.
"Het hele medische model is er
niet echt op ingespeeld".
Desinteresse zou Ligthart het
niet willen noemen. "Nee, het heeft
meer te maken met het onbekend
zijn met de mogelijkheden op dit
gebied. Ouderen denken zodra ze
klachten krijgen, oh jé: dit zal het
einde betekenen en sukkelen dan
te lang door. Bij de huisarts is er,
terecht overigens, weerstand om
de patiënt door te sturen. Een nog
kwetsbaar oud mens met een dui
delijke lichamelijke klacht laat je
niet zomaar door de medische mo
len gaan, en stuur je niet naar het
ziekenhuis waar men snel geneigd
is om op te nemen. Gevolg hiervan
Zoals op bovenstaande tekening
gaat de nieuwe NS-halte De Vink
er uitzien. Rechts is één van de
wachtgebouwtjes te zien. In het
midden van de tekening een trapje
naar het hoger gelegen perron en
links de brug die de twee perrons,
aan de Voorschotense en de Leidse
Stevenshofjkant, met elkaar in
verbinding stelt. De brugverbin-
ding wordt overspannen door een
halfronde kunststof kap.
Inbraak in kantine
LEIDEN - In de kantine van voet
balvereniging De Sleutels aan de
Voorschoterweg is in de nacht van
maandag op dinsdag ingebroken.
Een cassettedeck en het nodige
snoepgoed werden gestolen. Ver
der braken de daders, die via het
dak waren binnengekomen, kasten
en deuren open en besmeurden zij
een deel van de keuken met mayo
naise.
Engels voor ouderen
Voor mensen van 55 jaar en ou
der organiseert Dienstencentrum
'De Linde' in augustus een cursus
Engeles voor beginners en gevor-
deren. Voor meer inlichtingen
over de cursus: Dienstencentrum
'De Linde', Herenstraat 64, tel.
144112
Duincursus
Het Instituut voor Natuurbe
schermingseducatie organiseert
een aantal excursies en cursus
avonden over de planten en die
ren in de duinen. In april worden
de cursusavonden gehouden op
12 en 19 april, de excursies wor
den gegeven op 13 en 27 april. In
lichtingen over data in mei en ju
ni zijn te verkrijgen via de tele
foonnummers 174175 en 142360.
Homoseksualiteit
De Leidse Werkgroep Homosek
sualiteit organiseert op donder
dag 4 april weer haar maande
lijkse ontvangstavond. De avond
begint om negen uur en wordt ge
houden in de soosruimte van de
LWH, Caeciliastraat 18.
Dezelfde avond wordt er door
de NVSH in samenwerking met
het COC en de LWH een thema
avond georganiseerd over homo
seksualiteit. Iedereen die vragen
heeft op het gebied van de hom-
seksualiteit zoals ouders en op
voeders kunnen vanaf acht uur
terecht op Rapenburg 48.
Zangkoor
Het zangkoor De Parelvissers
heeft dringend nieuwe leden no
dig. Het repertoire van het koor
bestaat momenteel uit één- en
tweestemmige Nederlandse liede
ren. Nadere inlichtingen zijn te
verkrijgen bij het dienstencen
trum Zuid- West, Bevrijdings
plein 60, tel. 768711
V/oning bouwvereni
gingen
Onder het motto 'woningbouw
vereniging, bondgenoot of tegen
stander?' organiseert de PSP
donderdag een openbare avond.
Volgens de PSP krijgen bewoners
vaak onvoldoende inspraak in
de voorbereiding van de plannen
en wordt er te weinig informatie
gegeven over wat bijvoorbeeld,
na afloop van de renovatie, de
gevolgen zijn voor de huren. Ook
zal er op de avond gepraat wor
den over de invloed van de bewo
ners op de contole van het be
stuur en de dagelijkse gang van
zaken. De avond begint om acht
uur en wordt gehouden in het
PSP- pand, Lange Mare 37a.
Muzikantenwinkel
in centrum Lisse
Waar vroeger amateurs in beel
dende kunsten terecht konden
voor het exposeren van hun
werk in het 'kleinste galerietje
van Nederland', kunnen nu crea-
tievelingen terecht die bezig zijn
met muziek. De initiatiefnemer
is Arnold Erkendiep (30), de eige
naar van de voormalige galerie
'De Aap' aan de Heereweg in Lis-
Sinds kort doet het kleine
pandje in het hart van het bloem
bollendorp dienst als 'muzikan-
tenwinkel'. In die winkel biedt
Erkendiep de mogelijkheid ei
gen muziek op te laten nemen en
eventueel in de winkel te laten
verkopen. Veel eigen produkties
worden tegenwoordig in eigen
beheer op cassettes uitgebracht
en hij wil de muzikanten daarbij
helpen. Uiteraard tegen een ver
goeding. "Tenslotte kan ik niet
van de wind leven", aldus de Lis-
senaar. Daarnaast verkoopt hij
geluidsapparatuur, zowel nieuw
als tweedehands.
Het is de tweede start van de
Lissenaar. Enkele jaren geleden
begon hij in zijn vrije tijd met
zijn galerie. 'Het kleinste gale
rietje van Nederland', zoals hij
liefkozend opmerkt. In die gale
rie kregen kunstenaars de kans
om hun werk te laten zien.
"Mensen die normaal gespro
ken niet naar een galerie gingen
met hun werk, konden bij mij te
recht. Dat vond ik leuk, ik kom
graag in contact met mensen en
vooral met hen die creatief
werken, of het nu muziek is of
beeldende kunsten. Dat spreekt
mij aan".
Twee jaar geleden heeft Erken
diep de deur van de galerie aan
de Heereweg gesloten. "Het was
leuke reclame voor die mensen,
maar het leverde mij geen geld
op en ik moet ook leven". Hij
verhuurde het pandje als repeti
tieruimte aan een muziekbandje.
Al vrij snel na het sluiten van
de galerie verloor hij zijn baan
als vertegenwoordiger. Dat bete
kende voor de Lissenaar een kor
te periode van niets doen. "Je
slaapt uit en daarna ga je naar de
kroeg. Verder deed ik niets. Al
snel zag in ik dat ik daar uit
moest zien te komen".
Het pandje aan de Heereweg
kwam weer vrij en op dat mo
ment rijpte bij Erkendiep het
plan om 'iets' in de muziek te
gaan doen. Hij begon met het
maken van cassettes voor ken
nissen en vrienden. "Je hebt met
cassettes veel lagere kosten, dan
bij een plaat. Voor degenen die
beginnen is dat ideaal. Daar be
sloot ik op in te spelen. In Enge
land, maar ook in Amsterdam en
Haarlem draaien dergelijke win
kels met succes".
Met het maken van die casset
tes is hij nu twee jaar bezig. Een
redelijk aantal klanten heeft de
'winkel' van de Lissenaar gevon
den. "Vooral degenen die de wat
modernere muziek maken, laten
bij mij een cassette produceren".
Maar ook zij die wat minder pro
gressieve muziek maken kunnen
bij Erkendiep terecht.
Behalve het maken van casset
tes heeft Erkendiep sinds enige
tijd ook een vacaturebank voor
musici en andere artiesten.
Bandjes die bijvoorbeeld ver
sterking zoeken, maar ook muzi
kanten die aan de slag willen.
Ook bemiddelt Erkendiep tus
sen muzikanten en zaaleigena
ren. "In de winkel heb ik casset
tes van popgroepen, zangers en
zangeressen. Die bandjes kun
nen worden beluisterd door zaal
eigenaren, jongerencentra en
dergelijke. Die hoeven dan geen
zaaloptreden meer bij te wonen,
om te horen wat de kwaliteit is".
Onlangs bracht hij zyn eerste
grammofoonplaat uit. De Haagse
gitarist Peter Schlingemann liet
Erkendiep onder het eigen label
Arnold Erkendiep: "Je moet muzikanten niet binden, maar begeleiden
zijn eerste plaat maken. Een pro-
duktie waarmee de Lissenaar in
zijn nopjes is. "Je bent betrok
ken bij een muzikant die zijn eer
ste stappen zet op weg naar mo
gelijk een goede carrière. Dat
doe ik graag, mensen helpen".
Voor de muzikant betekent het
niet dat zij zich met handen en
voeten bindt aan Erkendiep. Hij
hoopt alleen dat zijn manier van
werken aanslaat bij zijn klanten
en dat zij ook voor een volgende
produktie weer bij hem langs ko
men.
Mocht dat echter niet het geval
zijn, dan is er volgens hem nog
geen man overboord. "Ik wil nie
mand binden, daar heb ik het
recht niet toe. Er zijn zoveel ver
halen bekend van artiesten die
door platenmaatschappijen zijn
uitgemolken, daaraan wil ik niet
meedoen". Die opstelling bete
kent niet dat Erkendiep niet za
kelijk is. "Afspraken moeten
worden nagekomen. Daar sta ik
op".
Om dat alles mogelijk te ma
ken blijft de Lissenaar voorlopig
nog enkele maanden als telexist
werken. Zij het voor halve da
gen. Daarna hoopt hij van zijn
muzikanten- en cassettewinkei
zijn beroep te maken. Voor zich
zelf heeft hij bepaald een jaar no
dig heeft om er wat van te ma
ken. Lukt dat niet, dan sluit hij
de zaak weer en zoekt weer een
werkgever.
NZH werft via
videofilms
De Noord-Zuid-Hollandse Ver
voer Maatschappij, kortweg
NZH, gaat personeel werven via
een speciale videofilm die op alle
arbeidsbureaus in het werkge
bied van de busonderneming is
gedeponeerd. Afgelopen vrijdag
beleefde het arbeidsbureau in
Haarlem de primeur van het via
video werven van personeel.
Het busbedrijf heeft een onge
veer tien minuten durende vi
deofilm laten maken in samen
werking met het Gewestelijk Ar
beidsbureau in Haarlem. Daarin
komen met name de functies van
chauffeur en monteur aan de or
de. De directie van de NZH
meent dat veel sollicitanten niet
of nauwelijks op de hoogte zijn
van het reilen en zeilen van het
bedrijf. Een video is de beste
vorm van dienstverlening om
sollicitanten een helder inzicht te
geven in het bedrijf.
De NZH heeft vrijwel steeds
vacatures. Dat is een gevolg van
natuurlijk verloop (pensionering
en vut), van uitbreiding van ver-
voersactiviteiten (vooral tussen
Purmerend en Amsterdam) en
de arbeidstijdverkorting tot 38
uur die met ingang van augustus
wordt doorgevoerd. Een betere
samenwerking met het arbeids
bureau moet ertoe bijdragen dat
vraag en aanbod goed op elkaar
worden afgestemd, zodat werk
lozen sneller vacatures bij het be
drijf kunnen opvullen.
Die samenwerking blijkt overi
gens niet alleen uit de totstand
koming van een videofilm, in de
vaktaal ook wel videobedrijfsre
portage (vbr) genaamd. Onlangs
is tussen de NZH en het arbeids
bureau overeengekomen dat
werklozen die niet direct voor
het beroep van chauffeur in aan
merking komen, bij het bedrijf
een aanvullende opleiding krij
gen. Meer informatie bij de ge
westelijke arbeidsbureaus.
door
Saskia Stoelinga
is dat er snel naar de medicijnpot
wordt gegrepen en pas wordt inge
grepen als de schade haast onher
stelbaar is".
Het valt niet te ontkennen: bij de
bestudering van de veroudering
vertonen vele lichaamsfuncties
een neergaande lijn. Een aantal op
het psychische vlak liggende ver
worvenheden zoals kennis, oor
deel, ervaring, maar ook creativi
teit kunnen zich echter blij^ETTWT^
ruimen of ontwikkelen. Goethe
schreef het tweede deel van Faust
na zijn zeventigste, Victor Hugo
een aantal van zijn belangrijkste
gedichten eveneens; Verdi produ
ceerde zijn opera's 'Othello' en
'Falstaff op 74- en 80-jarige leef
tijd.
Wat is nu het nare van oud wor
den? "Je hebt veel minder reserve
capaciteiten. Bij een storing in één
orgaansysteem kunnen de andere
schakels het vaak niet meer opvan
gen, waardoor er sneller een verer
gering optreedt. Andere belangrij
ke klachten hebben te maken met
de zintuigen zoals slecht horen en
zien en het bewegingsapparaat,
waarbij slijtage van gewrichten
een grote rol speelt. Veel voorko
mende aandoeningen zijn ook:
evenwichtsstoornissen, bepaalde
bindweefselziekten, het niet meer
kunnen ophouden van urine, bloe-
armoede, vitaminegebrek en medi
cijnvergiftiging".
"De ziekteverschijnselen dienen
zich vaak ook heel anders aan. On
duidelijker, helemaal niet volgens
de boeken. Een hartinfarct kan
zich uiten als kortademigheid. En
af en toe heb je te vlug de neiging,
als iemand een gestoorde indruk
maakt, om aan dementie te den
ken, terwijl er een lichamelijke
klacht aan ten grondslag te ligt.
Ook sociale factoren spelen bij ou
deren een grotere rol dan bij jonge-
En dan heb je de familie nodig
om bepaalde gewoontes te kunnen
Internist G.J. Ligthart: "Met gerichte inspanning kun je veel voor ande-
ren betekenen". __tjotoHoivasn_
achterhalen. Ouderen verzwijgen
dingen uit angst te worden opge
nomen of naar een bejaardentehuis
te worden gestuurd".
Onderzoek
Volgens Ligthart wordt er ook
nog veel te weinig onderzoek ge
daan naar ouderdomsziekten. "We
schieten enorm tekort. Zonder on
derzoek kom je geen stap verder.
Over de oorzaken van dementie, ik
heb deze kwaal net bewust niet ge
noemd, omdat er zo weinig aan te
doen valt, is nog maar nauwelijks
iets bekend".
"Een. ander punt is de verwer
king van medicijnen. Bij ouderen
is die heel anders, en moetje daar
om vaak een lagere dosering voor
schrijven: Als medici de laborato
riumbepalingen na een bloedon
derzoek onder de neus krijgen,
kunnen ze uit die waarden de foute
conclusies trekken, domweg om
dat we niet weten wat 'normaal' is
voor een oudere patiënt".
Van gericht sturen naar het
spreekuur van Ligthart is nauwe
lijks sprake. "Einnen de afdeling
Inwendige Geneeskunde is afge
sproken dat ik alle mensen boven
de 75 jaar zie. Waarom 75? Ja, dat is
inderdaad heel arbitrair, maar je
moet ergens een grens trekken.
Vandaar. De patiënten krijgen dus
niet te maken met om de twee
maanden een andere specialist. Op
die manier probeer ik het vertrou
wen van zowel de huisarts als de
patiënt te winnen".
"Mijn doel is om de oudere men
sen in hun eigen omgeving te hou
den en een maximale zelfstandig
heid na te streven. Ouderen moet
wel risico's durven blijven nemen.
Een val in het verleden moet ie
mand er niet van weerhouden om
nog eens de fiets te pakken. Dan
ben je nergens meer".
"Nee, waar ik mee bezig ben
heeft niets te maken met het rek
ken van leven. Het gaat mij alleen
om zolang mogelijk handhaven
van de kwaliteit van het leven.
Voor ouderen kan zonder dat ze uit
hun vertrouwde omgeving worden
gerukt, veel meer worden gedaan.
In Engeland is de geriatrie al jaren
een volwaardig specialisme. We lo
pen wat dat betreft hier nog ver
achter".
Kostbaar
Ligthart hoopt op meer interes
se, meer onderzoek. Binnen het
academisch ziekenhuis heeft hij
het gevoel dat dat wel zal lukken.
"Toch voorzie ik problemen als de
budgettering zijn intrede gaat
doen. De oudere patiënt past daar
heel slecht in. Te kostbaar. Je bent
zo een uur tot anderhalf uur per pa
tiënt kwijt. Verder is er meer geld
nodig voor wetenschappelijk on
derzoek. Ik zie niet goed hoe dat
allemaal moet gaan. Tja, ik kan wel
roepen dat het uiteindelijk alle
maal goedkoper zal zijn: minder
oudere mensen in ziekenhuizen,
minder medicijnen, maar of dat
helpt, ik weet het niet".
