Situaties tussen mensen neerzetten
Mare Chagall begraven
8( DINSDAG 2 APRIL 1985
LEIDEN - Toneel en dans
in een magere theaterweek
tijdens welke men alleen
in het LAK terecht kan. De
Leidse Schouwburg houdt
de deuren in deze paaspe-
riode namelijk gesloten tot
12 april.
Aristofanes is de beroemdste on
der de Griekse blijspeldichters.
Geen wonder dus dat de vak
groep Klassieke Talen van de
Leidse Universiteit voor de voor
stelling morgenavond in het LAK
één van diens veertig komedies
heeft uitgekozen. Deze voorstel
ling is al uitverkocht, maar voor
de herhaling op 15 april in het
Rijnlands Lyceum in Oegstgeest
zijn nog enkele kaarten verkrijg
baar. Er volgen bovendien nog
enkele voorstellingen op middel
bare scholen.
De keus is gevallen op Aristofa
nes' blijspel 'De kikkers', een lite
raire satire, die de tragediedich-
ters Aischylos en Euripides te
genover elkaar plaatst en sinds
1963 niet meer in Nederland in
het openbaar is opgevoerd. On
danks de grote kwaliteit van het
stuk is dat laatste niet zo verwon
derlijk: het is veel minder toegan
kelijk voor de toeschouwer van
vandaag dan bijvoorbeeld de Ly-
sistrata van dezelfde auteur.
Athene in het jaar 405 vóór
Repetitiefoto van Aristofanes 'De Kikkers'
Judith Hees en Lieneke Leroux in 'Romeo en Jeanette'.
(foto Johan Vigeveno)
Christus: een belegerde, half uit
gehongerde stad, die na bijna
een kwart eeuw oorlog aan het
eind van haar krachten is geko
men. Onzekerheid en angst heer
sen, bijgeloof bloeit, opportunis
tische demagogen hebben het
voor het zeggen. De oorlog tegen
aartsrivaal Sparta is vrijwel
verloren.
In deze situatie wordt 'De kik
kers' voor het eerst opgevoerd. Op
het eerste gezicht een eenvoudig,
vrolijk verhaal: de god Dionysos,
symbool voor alles wat ongecom
pliceerde pret geeft, reist op on
navolgbaar stuntelige manier
met zijn slaaf Xanthias naar de
duistere onderwereld. De bedoe
ling is daar de pas gestorven tra
gische dichter Euripides te gaan
halen omdat er na zijn dood in
Athene geen goede tragediedich-
ters meer zijn. In het rijk der do
den aangekomen valt Dionysios
midden in een ruzie tussen Euri
pides, de vernieuwer, en de oude
re tragicus Aischylos, die tot dan
wordt beschouwd als de grootste.
De twee dichters vechten hun vete
uit met de meest onwaarschijnlij
ke middelen, waarbij Dionysos
zich tils scheidsrechter maar ter
nauwernood staande kan hou
den. Tenslotte voert hij de over
winnaar terug naar het leven.
De komende opvoeringen zijn
het resultaat van de gezamenlij
ke inspanningen van vijftig stu
denten klassieke taal- en letter
kunde. Men heeft het stuk 'pseu-
do-klassiek' geensceneerd. Een
moderne aankleding zou, om ver
vreemding te voorkomen, een
verregaand herschrijven van de
tekst tot gevolg hebben gehad.
Muziek, regie, kostuums, choreo
grafie, vertaling en decors zijn
door de studenten zelf verzorgd.
Romeo en Jeanette van Jean
Anouilh is een stuk waarin de on
mogelijkheid van de volledige en
zuivere liefde in een uit compro
missen bestaande wereld wordt
aangetoond. De studiogroep van
het Werkteater komt ér vrijdag
en zaterdagavond mee naar het
LAK. Het door Shireen Strooker
geregisseerde stuk gaat over
schuldgevoelens, angst, jaloezie
en verloedering, voor alle perso
nages een beletsel om ja te zeggen
tegen de liefde. Shireen Strooker
speelt zelf de vrouwelijke titelrol
in 'Romeo en Jeanette', waarvan
slechts de titel de liefdestragedie
van Shakespeare parodieert. Het
gaat hier weliswaar ook om twee
families die het niet met elkaar
kunnen vinden, maar daar
houdt de vergelijking met de En
gelse bard meteen op. Waar Sha
kespeare een ideale en ongecom
pliceerde liefde laat zien die door
vervelende omstandigheden he
laas niet door kan gaan, toont
Anouilh een liefde die zich zelf in
de weg zit.
Nog maar net aangekomen bij
zijn schoonfamilie wordt Frede
ric, de Romeo van dit stuk, ver
liefd op Jeanette, het zusje van
Julia. En de liefde is wederzijds.
Anders dan Julia, die uit haar
liederlijke milieu omhoog wil
stijgen en een 'goede moeder wor
den die boterhammen smeert', is
Jaenette meer het type van de
wilde meid. Haar hartstocht is
fel, maar een goede echtgenote
voor de kinderarts in spé, die
Frederic is, lijkt zij niet. En de
juiste schoondochter voor zijn
moeder allerminst.
De voorstelling wordt in diver
se recensies omschreven als
'mooi' en ook het spel wordt om
zijn uitbundigheid geprezen.
Dansgroep Klim geeft donder
dagavond een première-voorstel
ling in het LAK. De groep werd
vier jaar geleden opgericht door
Alexandra van der Hilst. Haar
vierde produktie, 'In Dubio', is
modern van stijl en bestaat uit
drie choreografieën: 'In Dubio'
van Alexandra van der Hilst,
waarin twijfel en gebrek aan
zelfvertrouwen centraal staan,
'Back to One' van Joke Bruins en
'Solo op één been' van Cecile Wie-
wel en Linda Diepbrink. Elders
op deze pagina meer over de
dansgroep Klim.
Vierde programma dansgroep Klim in Lak in première
AMSTERDAM - Een bo
venzaaltje van een studen
tensociëteit in Amster
dam. De dansvloer is
klein, nauwelijks groot ge
noeg voor de vijf danse
ressen. Voor toeschou
wers is er eigenlijk geen
plaats. Stoel tegen de
muur, hoofd ingeklemd
tussen achterwand en bar
re. De vijf danseressen
van Klim repeteren Tn du
bio', een choreografie van
Alexandra van der Hilst.
In het eerste deel daarvan
koketteren ze over hef
hoofd van de eenzame toe
schouwer heen met een
publiek, dat uit niets an
ders bestaat dan een blin
de muur. Ze glijden er op
af, lachen vriendelijk of
kijken afwijzend naar de
bakstenen. Alleen de bui
ging na afloop ontbreekt
nog.
Hoewel, de repetitor heeft meer
gebreken gezien. Ze wijst op tal
van ongelijkheden. "Kleine fou
ten", voegt ze er geruststellend
aan toe. Die zullen donderdag
verholpen moeten zijn. Dan gaat
'In dubio' in het LAK in premiè
re. Dat ballet vormt samen met
'Solo op één been' en het oudere
'Back to one' het vierde pro
gramma van dansgroep Klim.
Dansgroep Klim kan met enig
lokaal-chauvinisme een Leids
gezelschap worden genoemd.
Artistiek leidster Alexandra van
der Hilst groeide in Leiden op en
had hier na het beëindigen van
de Scapino Dansacademie een
paar jaar een balletschool. Daar
kwam een abrupt einde aan toen
vorig jaar het Staalwijkgebouw
aan de Herenstraat afbrandde,
waar ze haar lessen gaf. Eén van
de danseressen, Josje Manuput-
ty, komt uit Oegstgeest.
Alexandra van der Hilst (25) is
ook de oprichtster van Klim. In
feite noodgedwongen begon ze
in 1981 met de repetities van haar
eigen dansgroep. Tijdens een sta
ge bij het Nationale Ballet had ze
een blessure aan de meniscus op
gelopen. Zodoende liep ze alle
audities mis en wist dat, als ze
zelf niets zou ondernemen, ze
een heel seizoen werkloos zou
moeten toekijken.
"Nog in het ziekenhuis heb ik
besloten een eigen groep op te
richten om zelf creatief te kun
nen werken. In de grote gezel
schappen zag ik veel ruzies en
naijver, ook omdat lang niet alle
dansers aan alle produkties kun
nen meewerken. Ik wilde een
kleine groep, waar de leden door
lopend wat te doen zouden heb
ben".
Linkerbeen
De eerste produktie van Klim
ging in 1982, ook in het LAK, in
première. Vijf dansstukken ston
den er toen op het repertoire, al
len van de hand van Van der
Hilst. De prilheid van de groep
was toen nog duidelijk aan de
choreografieën af te zien. Ze mis
ten een eigen gezicht, maakten
een schoolse indruk.
Drie jaar en drie produkties la
ter wekt het bijwonen van een re
petitie van 'In Dubio' andere ver
wachtingen. De dans is niet uit
gesproken klassiek of modern,
maar heeft voldoende eigen ele
menten, die zich in het geheugen
kunnen haken.
"Ik heb sindsdien veel kritiek
gehad en veel geleerd", zegt Ale
xandra van der Hilst. "Die eerste
produktie heb ik later op video
teruggezien. En inderdaad: alles
lijkt op elkaar. Je kunt zien dat er
stokpaardjes werden bereden.
Zoals: ik was aan mijn linker
been geopereerd, met als gevolg
dat alle sprongen en draaien op
rechts werden ingezet. Dat kan
natuurlijk eigenlijk niet".
"Ik heb me echt van de school
moeten losmaken. In het begin
was het allemaal veel te netjes.
Mensen zeiden me dat er te wei
nig eigenheid in de dans zat,
maar dat het juist de weinige ei
gen dingen waren die er het
meest uitsprongen. Dat heb ik
me aangetrokken".
Bij die eerste produktie werd
nog in het programmablaadje
vermeld dat Klim geen bood
schap wilde uitdragen en geen
experimenteel gezelschap pre
tendeerde te zijn. Ook dat is nu
veranderd. Klim wil niet meer
louter vermaken, maar ook wat
te vertellen hebben.
"Ik wil nu meer doen dan 'dans
om de dans' maken. Geen mu
ziekballetten, maar ook geen zui
ver verhalende dans. We willen
situaties tussen mensen neerzet
ten, zodat het spel, het uitbeel
den van een karakter van veel
belang is. Dat is een van de as
pecten die het eigen gezicht van
Klim kunnen uitmaken".
Hoe ze zich dat voorstelt blijkt
als ze vertelt over de drie ballet
ten, die donderdag in het LAK
worden uitgevoerd. Haar eigen
'In Dubio' bestaat uit drie delen
en gaat over omgangsvormen
tussen mensen, over hoe men de
eigen zekerheid aan anderen
tracht te ontlenen en zich gaat
opdringen als die daar niet ont
vankelijk voor blijken te zijn.
'Solo op één been' van de dan
seressen Linda Diepbrink en Ce
cile Wiewei handelt volgens haar
over het meelopen met mode
trends. In het ballet wordt dat
uitgebeeld door dansers die de
anderen trachten over te halen
op één been door het leven te
gaan.
'Back to one' van Joke Bruins,
dat nog van het vorige program
ma dateert, is volgens Van der
Hilst abstracter van opzet en
heeft het je losmaken uit een
groep als thema.
Klim zou je een half-professio-
nele groep kunnen noemen. De
vijf danseressen hebben ieder
een klassieke opleiding, maar
kunnen van de optredens van
Klim niet leven. Wel vertoont de
waardering voor de groep een
stijgende lijn. Bij de eerste pro
duktie moet nog om optredens
worden gesoebat en moest het fi
nanciële resultaat met rode cij
fers worden geschreven. De
tweede produkite kon in Shaffy
staan, wat onder andere tot ge
volg had dat Klim een opdracht
voor een voorstelling van de
Meervaart kreeg. Ook met de op
tredens gaat het steeds beter.
Van der Hilst: "Vorig jaar had
den we de produktiekosten eruit
en hielden we honderd gulden'
per persoon over. Daar zijn we
samen van gaan eten".
"De danseressen Rebben alle
.nadelen van professionele groe
pen, zoals het veel en op vaste tij
den repeteren, maar ze verdie
nen er niks mee. Zodoende kan
Klim ook geen mensen vasthou
den. Ik raad steeds iedereen aan
audities te doen. Subsidie is aan
gevraagd bij de provincie, bij de
stad Amsterdam en bij het minis
terie van wvc, maar vooralsnog
heeft dat niets opgeleverd".
"Het liefst zou ik een vaste
kern willen hebben en daarbij
per seizoen medewerkers aan
trekken. Zo ver is het nog lang
niet. Maar als we er in slagen met
Alexandra van der Hilst: "Spelelementen zijn voor Klim van veel
belang. (foto Frans Busselman)
het gebruik van decors en van
veel spelelementen een eigen ge
zicht te kragen, dan moeten we
toch op het punt kunnen komen
dat we gewoon worden betaald
voor het werk".
ARIEJAN KORTEWEG
Leiden
Piggelmee - Janvossensteeg, Hol
landse wolken gefotografeerd door
Dick Seip, t/m 4/5; ma 11-18 uur, di,
woe, vr van 9-18 uur, do tot 9-21 uur,
za van 9-17 uur.
Galerie De Oude Rijn - Stille Mare.
Fer Hakkaart, pastels, tekeningen, et
sen en houtsneden, tot 11/4; dag van
11-18 uur, do tot 21 uur.
De Lakenhal - schilderijen uit eigen
bezit, rond het thema 'Leven in Lei
den in de 17e eeuw', tot 9/6; di t/m za
10-17 uur. zon- en feestdagen vn 13-17
't Pand - Caeciliastraat 18, Annie God-
dijn, schilderijen, Nienke Menalda,
grafiek, Ria Roelofs, kijkkastjes
schilderijen, tot 18/5; za en zo van
16 uur.
Burcht - 'Achterberg verbeeld', tot 10/
4.
Holiday Inn - expositie graficus Hans
Hartzheim, t/m 1/5.
Ars Aemula Naturae - Pieterskerk
gracht, expositie van Ars leden, t/m
14/4; di t/m i
Rijksmuseum v
stencilprenten v£
16/6; di t/m
13-16
or Volkenkunde
Mori Yoshitoshi, XJ
e Pomp - Dorpsstraat, The
'n 27 tal exposanten, t/m
Bernie Autsema, t/m 7/4;
t/m za van 12-16
Pourquoi-pas - Nieuwe Beesten
markt, Marcia Krijgsman, schilderij
en en tekeningen, tot 30/4; di,
8-22 uur, vr, za van 8-24 uur, zo 8-22
Unieke Produkten - Hooigracht, Ca-
rel van Laere, kledingontwerpen,
Carla Feijen, ontwerpen voor ka-
doverpakkingen, tot 12/5; do en vi
van 13-18 uur, za van 13-17 uur.
Warmond
Galerie de Pom
ma Groen, 'i-
31/5; woe 10-12
uur, di 19-21
Leiderdorp
10-20 uur.
Wassenaar
Auberge de Kieviet - Stoeplaan 27,
aquarellen van Cornelie Arnold-
Mees. 23/3 t/m 25/4; dag. beh. mi
9-12 en 15-17 uur.
Galerie Henk de Greef - Schoolstraat
27, Mado Schoolmeesters, schilderij
en en Jeannet Veltman-Gaastra, kera
mische vormen, t/m 11/4.
Zoeterwoude
Art Gallery JVC - Piet Middelhoek,
aquarellen, t/m 2/4; ma t/m vr van 9-16
Van links naar rechts: de weduwe van Marc Chagall,
buitenlandse zaken, Chagalls kleindochter Maret en zijn doe
- Lang van cultuur, minister Dumas van
in St. Paul de Vence aan de groeve, (foto AP)
SAINT-PAUL-DE-VENCE
(RTR) - De Franse schilder
Mare Chagall (van Russi
sche afkomst), die vorige
week op 97-jarige leeftijd
overleed, is gisteren begra
ven op een klein kerkhof
aan de rand van het Zuid
franse dorpje St-Paul-de-
Vence waar hij de laatste ja
ren van zijn leven door
bracht.
De begrafenisplechtigheid had
plaats in aanwezigheid van zijn fa
milie, zijn vrouw Valentine, zijn
dochter Ida en zijn drie kleinkinde
ren. Enkele honderden personen
uit de gehele wereld, onder wie de
Franse minister voor cultuur Lang
en minister van buitenlandse za
ken Dumas, kwamen de schilder
de laatste eer bewijzen.
Onder grote belangstelling wordt de befaamde schilder ten grave gedra
gen. (foto AP)
Jules Deelder
draagt voor
DEELDER - De Rotterdammer
Jules Deelder, overbekend van ra
dio, televisie, grammofoonplaten
en dichtbundels, treedt vanavond
op in Scarabee in Leiden. Hij doet
dat in het kader van de reeks per
forming poets, waarvan Veronica
telkens opnamen maakt, die elke
zondagavond op de radio worden
uitgezonden. 'Portret van Olivia de
Havilland' is de titel van het laatste
boekwerkje van Deelder. Na zijn
voordracht speelt saxofonist Rinus
Groeneveld samen met het trio van
Chris Koene. Aanvang 21.30 uur.
Stijgende
verkoop uit-
abonnementen
AMSTERDAM (ANP) - Steeds
meer mensen kopen jaarlijks een
'uitgaansabonnement' via het Am
sterdams Uit Buro. Dit seizoen
-1984/1985- werden 165.000 plaat
sen voor diverse culturele evene
menten verkocht. Het seizoen
daarvoor waren dat er 150.000. Dit
heeft de directeur van het AUB,
Arthur van Schendel, gisteren be
kend gemaakt bij de presentatie
•van de nieuwe uitgaansabonne-
mentengids voor het seizoen 1985-
1986.
Naast de stijging-van drie tot vijf
procent in de verkoop van abonne
menten, gaat ook de verkoop van
het zogenaamde Theaterstrippen-
boekje elk seizoen omhoog. Met dit
boekje kan men per seizoen naar in
totaal twintig voorstellingen in
veertien theaters in Amsterdam.
Dit zijn voorstellingen die niet te
voren in het totale kunstprogram
ma zijn opgenomen. Omdat voor
dit op korte termijn geprogram
meerde kunstaanbod geen abonne
menten verkocht kunnen worden,
geeft het AUB het strippenboekje
uit.
OVERLEDEN - Orkestleider
Koos van Beurden uit Eindhoven
is vorige week op 49-jarige leeftijd
overleden. Van Beurden was al ge
ruime tijd ernstig ziek. Hij bouwde
een reputatie op als leider van een
dansorkest, maar kreeg vooral be
kendheid toen hij een aantal „Hil-
versumse coryfeeën", zoals André
van Duin en Corrie van Gorp ging
begeleiden.
LEIDEN - 'Hommage
var Aalto' is de titel van boven
staand beeldhouwwerk, hele
maal opgetrokken uit sneeuw.
Het staat in Rovaniemi, in het
noorden van Finland. De Leid
se kunstenares Fredy Wolf-
Wubben ontwierp en maakte
het, samen met Ids Willemsma
en Gonda van der Zwaag.
De sneeuwsculptuur werd ge
maakt in het kader van een
wedstrijd, waaraan elf teams
van steeds drie beeldend kun
stenaars uit zes landen deelna
men. Elk team kreeg een blok
van 27 kubieke meter sneeuw
tot zijn beschikking.
De Nederlandse afvaardi
ging gebruikte zaag, schop en
schaaf voor de 'Hommage aan
Alvar Aalto', een Finse archi
tect en industrieel vormgever,
die ook een aantal gebouwen in
Rovaniemi ontwierp. Het eerbe
toon bestaat uit een symmetri
sche constructie van vijf
sneeuwzuilen van drie meter
hoog, met daaromheen vier
muurtjes van drie meter lang.
Ze verdienden er de ereprijs
mee. De andere teams maakten
in hoofdzaak figuratief werk.
De kunstenaars werkten bij
temperaturen van tussen de
min 15 en de min 29 graden. De
sneeuwsculptuur heeft nog geen
kans gekregen te smelten.
Soeur Sourire
(52) overleden
WAVEREN (AP) - Jeanine Dec
kers, de zingende non uit België
die in 1962 als Soeur Sourire we
reldfaam verwierf met het liedje
'Dominique', heeft gisteren een
einde gemaakt aan haar leven, zo
heeft de politie bekendgemaakt.
Zij is 52 jaar geworden.
Jeanine Deckers trad in 1959 in
het Dominicaanse klooster bij
Brussel. Daar werd zij er toe aange
zet een plaatje te maken, dat on
middellijk een wereldhit werd.
Van 'Dominique' zijn meer dan
honderd verschillende versies ge
maakt, die echter nooit het succes
van het origineel hebben geëve
naard. Dat stond in 1963 eerste op
de Amerikaanse hitparade. Na
haar uittreding in 1966 leidde zy sa
men met een vriendin een tehuis
voor gehandicapte kinderen, dat
echter bij gebrek aan baten weer
moest worden gesloten. Sindsdien
leed zij aan depressies, zo vertel
den haar vrienden.
Expositie verlengd
LEIDEN - De tentoonstelling
'Achterberg verbeeld' in de Leidse
Burcht is wegens grote belangstel
ling verlengd tot 10 april.
