1
'Geweld mag, omwille van vrijheid'
I
Windschermen in strijd
tegen woestijnvorming
Theologen kunnen 'verplichting' niet waarmaken
Reportage
'm A
'Mensen met epilepsie als paria behandeld'
DONDERDAG 28 MAART 1985
PAGINA 9
Joodse Afrikaner, ANC-activist Goldberg vrij
MA'AYA BARUCH - Als „terro
rist" en „samenzweerder" tegen
de Zuidafrikaanse staat in 1963
veroordeeld tot levenslang.
Vindt de apartheid in zijn land
nog steeds verwerpelijk, maar
kon het verlangen naar de vrij
heid niet langer weerstaan. On
der druk van Israëlische bemid
delaars een maand geleden met
zijn handtekening de belofte aan
het regime in Pretoria bekrach
tigd geen geweld meer te gebrui
ken voor politieke doeleinden.
Voor Denis Goldberg (51)
kwam er een einde aan 22 jaar
eenzame opsluiting. Zijn even
eens voor het leven gevonniste
makker in de strijd tegen het ra
cisme, Nelson Mandela, bleef in
zijn cel achter. Mandela weiger
de als een van de nationale lei
ders van het verboden Afrikaans
Nationaal Congres (ANC) princi
pieel concessies te doen.
door
Taco Slagter
„Ik moet van mijn politieke ka
meraden ophouden met me al
maar voor mijn daad te excuse
ren", zegt Goldberg op een toon
die verlegenheid verraadt. „Ze
willen me bij het ANC in balling
schap graag weer terug. Ik blijf
strijden voor een democratisch
Zuid-Afrika, met gelijke burger
rechten voor iedereen. Die hand
tekening heeft daar niets aan ver
anderd".
De afgelopen weken heeft
Goldberg doorgebracht bij zijn
dochter in de kibboets Ma'aya
Baruch in Gallilea. Als hij praat
over de hereniging in Israël met
zijn vrouw - vanwege haar uit
wijzing uit Zuid-Afrika had zij
Dënis dertien jaar niet gezien -
en de opvang in de kibboets, ont
roert hem dat nog zichtbaar.
In het begin van de jaren '60
domineerde in hem een andere
emotie. De gruwel van de apart
heid als systeem om de blanken
in Zuid-Afrika te bevoorrechten
en de zwarten te onderdrukken.
Het in de wetten vastgelegde ra
cisme maakte hem militant. In
mei 1963 verliet hy zonder opga
ve van de echte reden zijn vrouw
en twee kinderen en ging onder
gronds.
Hij sloot zich aan bij de militai
re vleugel van het ANC, „De
Speer van de Natie", met de be
doeling aanslagen op „racisti
sche" objecten te plegen, en be
reidde onder meer samen met
Nelson Mandela en Walter Sisulu
een staatsgreep voor. Maar een
opgepakte ANC-leider door
stond de martelingen van de
Zuidafrikaanse geheime dienst
niet en sloeg door. Nog voordat
Goldberg een kantoor voor de re
gistratie van de beruchte pasjes
voor zwarten had kunnen opbla
zen, arresteerde de Zuidafrikaan
se politie hem en zestien anderen
een maand later, op een als on
derduikadres fungerende boer
derij in Rivonia, even buiten Jo
hannesburg.
Zestien uur isolement per dag
in een van de meest beveiligde
gevangenissen van Pretoria was
7904 dagen zijn dramatisch lot.
Terwijl Golberg een „groot
feest" in gedachten had om de
8000e dag in gevangenschap te
vieren, werkten achter de scher
men vooraanstaande Israëli's,
onder wie president Herzog van
Israël en leden van de Knesset
(het Israëlische parlement), al
ruim een jaar aan zijn „bevrij
ding", daartoe aangezet door zijn
dochter. Het was geen bij voor
baat onvervulbare wens, want Is
raël onderhoudt innige banden
met Zuid-Afrika. Het was Herut
Lapid van de Verenigde Kib
boets Beweging die hem uitein
delijk vrij kreeg.
Hoewel dankbaar voor de be
middeling, heeft Denis Goldberg
daaraan toch een bijsmaak over
gehouden. Hij weigerde aanvan
kelijk de door de Zuidafrikaanse'
minister van justitie opgestelde
i
Denis Goldberg: "Juist het joodse volk moet nog weten wat het betekent
vervolgd en onderdrukt te zijn". (foto gpd)
verklaring te ondertekenen, een
voorwaarde tot vrijlating. Nier
zozeer het op papier afzweren
van geweld stond Goldberg te
gen, maar de in de verklaring op
genomen formule „zich niet
meer met welke activiteit dan
ook bloot te stellen aan arresta
tie", was voor hem een onover
komelijk bezwaar. Als vrij bur
ger zouden voor hem zelfs vreed
zame acties tegen de apartheid
taboe zijn. Maar Lapid toonde
weinig respect voor Goldbergs
vasthoudendheid en bleef aan
dringen aan de eis van Pretoria
te voldoen.
Goldberg zocht dagenlang
naar een compromis, stelde zelf
een verklaring op waarin hij toe
zegde te willen terugkeren naar
een vreedzame politiek. Daarbij
verwees hij naar een „memoran
dum", een brief aan de Zuidafri
kaanse regering, waarin hij VQor
het regime de mogelijkheid open
houdt in de toekomst tot een ver
gelijk met het ANC te komen.
Maar de minister van justitie,
Kobie Coetzee, bleef bij het eer
der ingenomen standpunt.
„De druk was groot", zegt
Goldberg, met het hoofd wat ge
bogen. „En de drang naar vrij
heid steeds sterker. Maar het
grootste probleem was dat ik
zonder ruggespraak met het
ANC, zelf een beslissing moest
nemen. De Zuidafrikaanse rege
ring stond mij niet toe eveneens
gevangen zittende leiders van
het ANC te raadplegen. Boven
dien was ik langzamerhand tot
het besef gekomen dat een poli
tieke gevangene een passief sym
bool is van zijn ideaal. De be
hoefte drong zich steeds meer op
weer actief te zijn. Ik tekende ten
slotte en schaam mij daar nu niet
meer voor. Er komt een tijd dat
je voor jezelf moet beslissen. Ik
wil niemand blameren. Het was
mijn besluit".
Nelson Mandela weerstond de
verleiding onder voorwaarden
vrij te komen wèl.
Goldberg: „Ja, dat is groots.
Maar hij is in een geheel andere
positie. Hij is een gerespecteerde
nationale leider in de strijd tegen
de apartheid, terwijl ik in een
overdrachtelijke zin maar een
zoon van de ster ben. Zou Man
dela die verklaring hebben gete
kend, dan had dat de politieke
dood van het ANC betekend.
Mandela kan pas een dergelijke
stap doen als het ANC door de
Zuidafrikaanse regering als poli*
tieke organisatie is erkend".
Goldberg is joods, maar heeft
met zijn afkomst nauwelijks eni
ge affiniteit. Joden zijn in Zuid-
Afrika per definitie blanken, met
dezelfde voorrechten. Dat irri
teert hem in hoge mate. Naar zijn
oordeel moet uitgesproken het
joodse volk nog weten wat het
betekent om vervolgd en onder
drukt te zijn. Hoe kunnen joden
in Zuid-Afrika zich bij de apart
heid neerleggen, meedoen aan
de uitbuiting van de zwarte be
volking, vraagt Goldberg zich af.
Zijn kritiek op de uitbundige
diplomatieke betrekkingen van
Israël met Zuid-Afrika is niet
minder gepeperd. „Israël steunt
actief het voortbestaan van een
onderdrukkend regime. De con
sequentie daarvan is dat de Is
raëli's en daarmee bedoel ik alle
etnische groepen, indirect de
morele verantwoordelijkheid
dragen voor het lijden van de on
derdrukten. Dat Israël daarbij
ook nog goede banden onder
houdt met Chili, Paraguay en
Taiwan, onderschrijft nog eens
het gebrek aan zindelijk buiten
lands politiek beleid".
Israël verweert zich daartegen
met het argument dat bondgeno
ten noodzakelijk zijn voor het
voortbestaan van de joodse staat.
Goldberg: „Wat Zuid-Afrika te
bieden heeft, kan Israël ook el
ders krijgen. Maar mijn kritiek
richt zich niet alleen op het mo
rele aspect. Ook uit pragmati
sche overwegingen zou Israël er
verstandig aan doen in het alge
meen voor de onderdrukten in
plaats van voor de onderdrukker
te kiezen. Dat is op de lange ter
mijn in het voordeel van Israël.
Er komt een dag dat de onder
drukten zich hebben bevrijd. Zal
bijvoorbeeld de zwarte bevol
king van Zuid-Afrika, nog altijd
77 procent van de totale bevol
king, haar vrienden in Jeruzalem
zoeken? Daar de technologie ko
pen? Een verenigd en democra
tisch Zuid-Afrika kan de erva
ring van Israël op allerlei gebied
straks wèl goed gebruiken. Daar
om moet de basis voor een betere
verstandhouding met het zwarte
volksdeel van Zuid-Afrika nu
worden gelegd, voordat de beker
met bitterheid overloopt".
De door de Zuidafrikaanse
rechters destijds als 'terrorist' ge
brandmerkte strijder tegen de
apartheid heeft voor zichzelf dit
zwaarbeladen en vaak in een ver
keerde context gebruikte begrip
genuanceerd.
"Van terrorisme is pas sprake
als de daad geen onderscheid
maakt over wie het moet treffen.
Het bommen plaatsen bij bushal
tes, in supermarkten en het kid
nappen van vliegtuigen zijn vor
men van terrorisme die ik ver
werp. Maar rechteloze en onder
drukten hebben het recht zich te
bevrijden. Een gewapende strijd
voeren om dat doel te bereiken
zie ik niet als terrorisme. Dat is
een bevrijdingsoorlog. De tra
giek daarbij is dat er inderdaad
soms onschuldigen het slachtof
fer van worden. Maar een alter
natief is er niet. Want een onder
drukkend bewind zal niet .uit
zichzelf veranderen".
"Het ANC heeft met schade en
schande geleerd dat een vreedza
me politieke strijd in Zuid-Afri
ka tegen de rechteloosheid geen
veranderingen teweeg brengt.
Wie in mijn land tegen de apart
heid zelfs vreedzaam demon
streert, gaat de gevangenis is.
Wat blijft er dan nog over om je
ertegen te verzetten? Het ANC is
geen pacifistisch bolwerk. Als
het om de vrijheid gaat, mag je
geweld toepassen, mits je je doe
len zorgvuldig kiest en alles doet
om onschuldigen te sparen".
VIL
M
OKEROYWTlKUHMl <XMIEH
GRADOUME-KORE (AP) - Na een
onaangename rit over een rotsach
tige heuvel doemen onverwacht
windhagen op, een aanblik die
doet denken aan de bomenrijen
langs de wegen in Frankrijk, de
vroegere koloniale macht in Niger.
door
Robbert Weller/AP
In de Maggiavallei zijn over een
lengte van zo'n 300 kilometer kris
kras bomen geplant. Ze bieden de
plaatselijke boeren enige beschut
ting tegen de Harmattanwinden
die vanuit de Sahara over de streek
gieren en minder windbestendige
bomen omver waaien en de boven
ste grondlaag wegblazen.
Wat tien jaar geleden van start
ging als een gelegenheidsproject
van een vrijwilliger van het Ameri
kaanse Peace Corps en een Nige-
riaanse boswachter is uitgegroeid
tot een van de meest succesvolle
pogingen om de landbouw in Afri
ka's Sahelgebied te stimuleren.
Honderdduizenden boeren
moesten hun land en kuddes in de
steek laten als gevolg van droogte
en verzanding, veroorzaakt door de
Sahara die in zuidelijke richting
oprukt. De voorlopige uitkomsten
van een onderzoek naar het effect
van de windschermen wijzen uit
dat de voedselproduktie in het ge
bied, voornamelijk gierst, met on
geveer 20 procent gestegen is.
Onderzoek
De Amerikaanse boswachter
Steve Dennison leidt de evaluatie
van het project, een onderzoek in
opdracht van de belangrijkste fi
nancier, de hulporganisatie CARE.
Volgens Dennison kunnen de
windschermen wel eens doorslag
gevend zijn voor de overlevings-
mogelijkheden in het randgebied
van de woestijn. Sahel betekent
franje of rand. Tweederde van Ni
ger bestaat uit de Sahara, de rest
uit de Sahel.
Gunnar Poulsen, een Deense ad
viseur die veel gereisd heeft in de
Sahel, bekeek het project vorig
jaar en noemt het de zinvolste on
derneming die hij tot dusver ont
dekt heeft in het gebied.
'Regeringen en particuliere orga
nisaties steken honderden miljoe
nen in de Sahel zonder dat dat echt
iets oplevert. Dit project leidt ten
minste ergens toe,' aldus Poulsen.
CARE heeft ongeveer 4,3 miljoen
gulden in het project geïnvesteerd.
Volgens Poulsen zitten er nog
wel wat haken en ogen aan de on
derneming. Het is de vraag of een
dergelijk project ook op grotere
schaal opgezet kan worden en of
de boeren de aanplant zullen blij
ven onderhouden zonder de blij
vende bemoeienis van de regering
of hulporganisaties.
Judith Collins, het hoofd van
CARE in Niger, vertelt dat de boe
ren de eerste jaren betaald werden
om de bomen te planten. Ze lever
den niet alleen arbeid, ze moesten
ook een deel van hun land opoffe
ren, gemiddeld ongeveer zes pro
cent.
Volgens het stamhoofd van Gra-
doume-Kore, Al H^j Antabo Zaka-
ri, stuitte het project aanvankelijk
wel op enige scepsis, maar de boe
ren hadden zo hun eigen redenen
om toch mee te werken. Toen we
ermee begonnen hadden we het
idee dat we er tezijnertijd in elk ge
val beter van zouden worden, al
was het alleen maar vanwege het
brandhout. We wisten dat we op
een gegeven moment geen brand
hout meer zouden hebben en de
wind-erosie was altijd al een pro
bleem,' vertelt hij.
Oorzaak
Volgens deskundigen is het om
hakken van bomen omwille van
brandhout - naast het door veekud
des kapotgegraasd land - een van
de belangrijkste oorzaken van het
oprukken van de woestijn.
CARE heeft boswachters in
dienst genomen, die per kameel
rondtrekken om de bomen in hun
eerste kwetsbare jaren te bescher
men. Dennison wijst er echter op
dat de mensen de bomen al lang
gekapt zouden hebben voor het
brandhout, als ze er de zin niet van
zouden inzien. Plaatselijke leiders
en gezondheidswerkers beamen
dat. De mensen, zo vertellen ze,
hebben zich van tijd tot tijd moe
ten voeden met boombladeren en
veevoer maar de windscherm-bo
men bleven intact.
Het evaluatieonderzoek is vol
gens Dennison opgehouden door
de droogte van vorig jaar. In plaats
van de gebruikelijke 400 tot 450
millimeter regen viel er vorig jaar
maar 220 millimeter. De onderzoe
kers hopen dat de regenval dit jaar
het gemiddelde niveau bereikt, zo
dat ze kunnen bekijken hoe de
windschermen zich houden onder
gewone omstandigheden.
UTRECHT - „Mensen met epi
lepsie (vallende ziekte) worden
ten onrechte nog steeds als pa
ria's beschouwd. Terwyl voor
mensen met zichtbare gebre
ken rolstoelvriendelijke oplos
singen worden gevonden en er
speciale tegels voor blinden
worden gelegd, wordt een epi
lepticus geweerd uit allerlei
overheidsberoepen. Hij moet
zich laten onderzoeken door
een neuroloog vóór hij een rij
bewijs krijgt, óók als hij de
ziekte al jaren onder controle
heeft".
door
Carlo Nagel
Dit signaleert de neurofysio-
loog dr. J. L. Blom uit Mij
drecht, die coördinator is van
de Commissie landelijk epilep
sie onderzoek. De commissie
houdt morgen in de Utrechtse
Jaarbeurs een symposium over
onderzoek naar epilepsie in Ne
derland, mede om de aandacht
te vestigen op de ver strekken
de persoonlijke en sociale ge
volgen van de ziekte, waaraan
naar schatting een half tot an
derhalf procent van de Neder
landse bevolking lijdt.
„De tijd is voorbij dat men
sen met epilepsie net als lepra-
lyders door iemand met een ra
tel werden voorafgegaan. Ook
worden zij niet meer als dui-
velsknechten gevierendeeld.
Maar door onbekendheid
wordt vallende ziekte nog altijd
niet sociaal geaccepteerd. Ge
zien de omvang wordt er ver
houdingsgewijs te weinig on
derzoek naar verricht en ook
zou aan de sociale aspecten
meer aandacht moeten worden
geschonken", vindt dr. Blom.
Het afschrikwekkende van
epilepsie zit 'm in het onver
wachte van een aanval. Dr.
Blom: „Iemand valt plotseling
op de grond, loopt blauw aan
en trekt met armen en benen.
Vaak staat het schuim op zijn
mond. Dat is een schokkend
gezicht. Het slachtoffer is in die
toestand ook niet te benaderen.
In dat opzicht verschilt hij van
een suikerpatiënt, die óók niet
goed kan worden, maar die
aanspreekbaar blijft, in een
stoel wordt gezet, zijn medicij
nen krijgt en die kennelijk wèl
past in het sociale patroon".
Gelukkig voor mensen met
epilepsie zijn de medicijnen en
de behandelingsmethoden te
genwoordig zo veel beter, dat
een aanval zich niet in het
openbaar hoeft te manifeste
ren. Bovendien voelen zij die
meestal aankomen. „Bij de be
handeling van epilepsie moet je
denken aan leefregels in com
binatie met medicijnen", zegt
de neurofysioloog uit Mij
drecht. Geen alcoholgebruik,
op tijd naar bed. Een rimpel
loos leven is het beste".
De medicijnen die tegen
woordig worden gemaakt om
epileptische aanvallen te voor
komen, hebben veel minder
dan vroeger nare bijverschijn
selen als slaperigheid en suf
heid tot gevolg. „Niettemin is
de beroepskeuze voor epilepti
ci uitermate beperkt en hun
kans om te worden aangeno
men gering. Terwijl zij na een
aantal jaren, als zij de epilepsie
volledig onder controle heb
ben, ieder beroep even goed
aankunnen als een ander".
Erfelijk verhoogde gevoelig
heid voor vallende ziekte komt
voor, het kan ook bij de geboor
te ontstaan, maar veel groter is
de groep die epilepsie krijgt als
symptoom na opgelopen sche
delletsel. Zowel een verkeers
ongeluk als een tumor en een
bloeding kunnen hersenweef
sel - meestal de hersenschors
- beschadigen. „Die stoornis
werkt als irritatiepunt", legt dr.
Blom uit. „Er worden onjuiste
prikkels en signalen uitgezon
den en bij het overschrijden
van een bepaalde grens krijg je
een epileptische aanval, die wij
'insult' noemen".
In Nederland worden men
sen met epilepsie niet geregi
streerd, zodat aantallen altijd
op schattingen berusten. Zeker
is, dat heel ernstige vormen,
waarbij voortdurende of opeen
volgende aanvallen tot blijven-
Hp hpsrhadieineen of zelfs de
dood leiden, een klein percen
tage vormen.
„Juist het vóórkomen van zo
veel vormen van epilepsie
maakt het nodig dat wij meer
over de oorzaken te weten ko
men", zegt dr. Blom. „Is onze
hulp wel toereikend? Je kunt,
behalve aan nieuwe genees
middelen, ook aan andere vor
men van therapie denken. Mis
schien moet je vaker proberen
cm operatief een hersenbe
schadiging - zeg maar een lit
teken - weg te nemen. Dan
krijg je er wel weer een ander
litteken voor in de plaats, maar
dat is veel kleiner".
De coördinator van de Com
missie landelijk epilepsie on
derzoek is bang dat ook onder
medici de kennis over de huidi
ge stand van zaken te wensen
overlaat „In de meeste oplei
dingen wordt epilepsie net als
andere ziekten even behan
deld, maar wordt de sociale
problematiek onvoldoende be
licht".
De commissie is in 1971 inge
steld om geld voor epilepsieon-
derzoek zo goed mogelijk te ge
bruiken. Organisatorisch valt
zij onder TNO, die haar ook
geld geeft, evenals, twee parti
culiere stichtingen: het Natio
naal Epilepsie Fonds en 'De
macht van het kleine'. Een
symposium in 1975 leidde tot
een rapport met aanbevelingen
over de toekomst van het epi-
lepsieonderzoek. Tien jaar later
lykt het de commissie zinvol
om in Utrecht terug te blikken
en zich te bezinnen op de toe
komst.
De meeste ondertekenaars van
een verklaring vorig jaar van de
Amsterdamse actiegroep 'Theo
logen tegen kernwapens' zullen
niét tot gedeeltelijke belasting
weigering overgaan als de rege
ring zou besluiten tot plaatsing
van kruisraketten. Slechts 26 van
de 70 ondertekenaars hebben
zich ten opzichte van elkaar hier
toe verplicht.
Dat deelde de predikant van de
Oudshoornse kerk in Alphen aan
den Rijn, H. J. ter Bals, gisteren
mee op een bijeenkomst van de
landelijke groep Theologen, pas
tores en kerkelijke werkers te
gen kernwapens'. Inmiddels
hebben nog eens 70 collega's uit
het hele land zich achter deze ac
tie geschaard.
Belastingweigering is voor de
meesten 'fysiek onmogelijk', zei
ds. Ter Bals, doordat lang niet al
le werkgevers, waaronder de
Hervormde Kerk, willen mee
werken of doordat zij geld van de
belasting terugkrijgen. Weer an
deren "kunnen voor zichzelf de
ze verplichting niet
ken". Toch hebben zij hun hand
tekening onder de vérklaring ge
zet.
De landelijke groep wil opinie
vormend en actievoerend binnen
de kerken bezig zyn en meewer
ken aan verdieping van theologi
sche vragen terzake. Waar moge
lijk zal ze deze actie - die wordt
gevoerd in overleg met de Bewe
ging Weigering Defensiebelas
ting - aan de orde stellen op de
landelijke vergaderingen van de
kerken.
Volgens medewerker I. de
Haes van de Beweging Weige
ring Defensiebelasting zyn er
aanwijzingen dat het Interkerke
lijk Vredesberaad (IKV) positie
ver gaat denken over het streven
van deze beweging. Hij doelde
op gesprekken met het bestuur
van het IKV en op een nota van
dit bestuur voor de Campagne-
raad op 27 april.
(Het dagelijks bestuur van het
IKV zal de Campagneraad vra
gen 'begrip en waardering' uit te
spreken voor de actie 'Betaal niet
mee', zónder dat tot deelneming
aan deze actie van burgerlijke
ongehoorzaamheid wordt opge
roepen. 'Betaal niet mee' vraagt
iedereen die zich verzet tegen de
plaatsing van kruisraketten op
Nederlands grondgebied f. 5,72
of een veelvoud daarvan in te
houden op de belastingen of de
energierekening. In totaal zou
den in West-Europa 572 kruisra
ketten worden neergezet.
Ontsteltenis. Het bestuur
van de Nederlandse Raad van
Kerken zegt in een verklaring,
'met ontsteltenis en verontwaar
diging' te hebben kennisgeno
men van de recente gebeurtenis
sen in Zuid-Afrika.
"Wij kunnen constateren, dat
er bij het onderdrukte deel van
de Zuidafrikaanse bevolking een
proces van bewustwording gaan
de is". De raad ziet in de gebeur
tenissen "een veelbetekenend
symptoom van een beleid, dat er
op gericht is dit proces hardhan
dig te keren". "Met alle tragische
gevolgen van dien".
De Medische Advent-Zen-
ding, een internationale organi
satie van het kerkgenootschap
van de Zevendedags-Adventis-
ten, houdt in april en mei met
duizend medewerkers haar lan
delijke inzamelingsactie. De to
tale opbrengst gaat dit jaar naar
ontwikkelingsprojekten onder
andere in Zambia, Togo, Ghana,
Gamba, Senegal en Zimbabwe.
(De Advent-Zending onder
houdt in ontwikkelingslanden
166 ziekenhuizen, 269 varende en
rydende kliniekjes, 3921 lagere
scholen en 913 scholen voor mid
delbaar en hoger onderwijs).
Kosters. De Protestants-
christelijke vereniging van Kos
ters wordt in haar contacten met
kerkbesturen niet overél gezien
als een 'waardevolle en even
waardige partner'. Schrijft secre
taris D. Voerman in zijn jaarver
slag over 1984. "Sommige kerk
besturen blijven - merkwaardig
genoeg in deze tijd - baas in ei
gen huis, met voorbijzien aan de
belangen van hun werknemers
in breder verband.
(De kostersvereniging telt
ruim 750 leden).
Pensioen. De Rotterdamse
hervormde predikant N. Kleer
maker gaat 1 mei met pensioen.
Hy werkte van 1951 tot 1956 in
Leiden. Zondag 28 april om 5 uur
houdt hij in de Laurenskerk zijn
afscheidspreek. Op zaterdag 20
april van 4 tot 7 uur is er een af
scheidsreceptie in 'Het Trefpunt'
aan de Boezemweg 180.
Hervormde Kerk: beroepen
te Hasselt G. de Knegt Huizen, te
Ransdorp-Holysloot-Durgerdam
(met de gereformeerde kerk)
kandidaat A. Wijting Veenen-
daal. Gereformeerde Kerken
Vrijgemaakt: beroepen te Gro
ningen H. Feenstra Berkel. Gere
formeerde Gemeenten: bedankt
voor Meeuwen en voor Ouddorp
W. Hage Kruiningen, voor Haar
lem (met dovenzorg) A. Bac Bo
degraven, voor Rotterdam-Zuid
J. Mijnders Veenendaal.
Kerk en School. Het brede
bestuur van de hervormde syno
de heeft drs. D. Brokerhof, gods-
j het Christe
lijk Pedagogisch Studiecentrum,
benoemd tot voorzitter van de
hervormde Raad voor de zaken
van Kerk en School.
Vrouwen. In hervormde ker
keraden komen steeds meer
vrouwen, zo blijkt uit een statis
tiek over 1983. Van de ouderlin
gen in de onderzochte gemeen
ten was gemiddeld 28,7 procent
een vrouw en van de diakenen
33,2 procent. Onder kerkvoog
den is dat veel minder: 9,9 pro
cent van de ouderlingen-kerk
voogd en slechts 4,9 procent van
de kerkvoogden die geen ambts
drager zijn.
Weg. Drs. Niek Scheps gaat
per 1 januari 1986 weg als hoofd
redacteur van het - vooral in
protestantse kringen bekende -
blad 'Kerknieuws' (ongeveer
3000 betalende abonnees). De
uitgeverij Vijlbrief in Haarlem
wil van de eenmansredactie af en
de basis van het blad verbreden,
"zodat ook evangelische en oecu
menische richtingen aan bod
kunnen komen", verklaarde di
recteur J. Mast. Scheps blijft na 1
januari als vrij journalist kerk
nieuws vergaren.
Brieven. De vernieuwings
gezinde 'Mariënburggroep' in de
rooms-katholieke kerkprovincie
Nederland kreeg in totaal ruim
2000 brieven naar aanleiding van
de benoeming van mgr. J. ter
Schure tot bisschop van Den
Bosch. De groep had in enkele
advertenties om reacties ge
vraagd. Vijf procent van de brief
schrijvers gaf te kennen, het met
de benoeming van Ter Schure
eens te zijn. De anderen waren óf
teleurgesteld óf ontmoedigd óf
boos (tot in de hoogste graad).
