5Bestuurder mag niet boven de mensen staan
'Schilderen iets noodzakelijks'
Fedde Jonkman uit Drachten nieuwe burgemeester van Rijnsburg:
Volkskunstschilderes Ans Gons-Goosen exposeert
Aantal leerlingen in
vijf jaar verdubbeld
DONDERDAG 21 MAART 1985
regio Leiden
PAGINA 19
door
Monica Wesseling
vullen van
stuurlijke c
functies op het be-
n het politieke vlak".
RIJNSBURG - "Ik ben uiteraard heel blij met mijn benoe
ming. Het moet prachtig zijn om in een dorp als Rijnsburg
burgemeester te zijn. De samenhorigheid en grote gemeen
schapszin maken het dorp bijna tot een paradijs op aarde".
Dit zegt Fedde Jonkman uit Drachten die gisteren is be
noemd tot burgemeester van Rijnsburg. Jonkman heeft nu
nog een volledige baan als wethouder in de gemeente Smal-
lingerland waaronder Drachten valt.
Rijnsburg heeft lang moeten
wachten op zijn nieuwe burge
meester. Sedert december 1984
wordt het dorp bestuurd door
drie wethouders. Op 1 december
werd burgemeester W.K. de
Roos eervol ontslag verleend, na
dat hij al geruime tijd door pro
blemen met zijn gezondheid bui
ten functie was. Jonkman is met
ingang van 1 april benoemd.
De kersverse burgemeester
werd geboren in het Friese Ak-
marijp. Hij werd onderwijzer en
werkte in totaal zes jaar op scho
len in Andijk (Noord-Holland) en
Warnsveld in Gelderland. Hij
keerde in 1969 terug naar Fries
land om leraar te worden op de
christelijke leao in Drachten. In
1974 werd Jonkman voor de An
ti-Revolutionaire Partij lid van
de gemeenteraad van Smallin-
gerland. Vier jaar later werd hij
benoemd tot wethouder.
Jonkman is 43 jaar oud, ge
trouwd met Betty Kootje (39) en
heeft drie kinderen. Twee van de
drie kinderen zitten voor hun
eindexamen.
Niet gerust
Jonkman zegt de politieke in
teresse met de paplepel te heb
ben binnengekregen. "In het ge
zin waaruit ik kom stonden gere
formeerdheid, de ARP, en het
collectebusje van de VU (de vrije
universiteit in Amsterdam cen
traal. Die waarden heb ik heel
bewust overgenomen. Zeker tij
dens mijn studie werd mijn inte
resse voor politieke en maat
schappelijke vraagstukken
steeds groter. Vandaar dat ik al
vroeg begonnen ben met het ver-
Jonkman was lid van het lan
delijke partijbestuur van de
ARP. In die functie heeft hij, zo
als hij het zelf uitdrukt, de 'be
grafenis van de ARP' meege
maakt. "Ik heb me grote zorgen
gemaakt over het opgaan van de
ARP in het CDA. Voor mij moe
ten binnen een politieke partij de
Bijbel, beleid en uitvoering in el-
kaars verlengde liggen. Ik was in
eerste instantie niet erg gerust op
de wijze waarop het CDA de Bij
bel zou hanteren. In het landelijk
bestuur heeft dit tot flinke dis
cussies geleid. Toen echter be
sloten werd deel te nemen aan
het CDA, ben ik meegegaan met
het vaste voornemen binnen dat
nieuwe CDA mijn oude idealen
waar te maken".
Jonkman beheert de porte
feuilles van sociale zaken, sport/
recreatie/toerisme, volksgezond
heid en bejaardenzorg. Hij er
kent dat deze portefeuilles niet
erg veel raakvlakken hebben
met het dagelijks leven in Rijns-
burg. "Het zijn niet direct Rijns-
burgse zaken. Dat neemt niet
weg dat besturen, besturen is,
welk onderwerp je ook bij de
kop neemt".
De CDA'er heeft het bloemen-
dorp nu al in zijn hart gesloten.
De vraag waarom Rijnsburg hem
een aantrekkelijke gemeente
lijkt, wordt dan ook prompt en
bestuurders nog te vaak in ivo
ren torens te bivakkeren. Zeker
als lokaal bestuurder mag je niet
bóven de mensen staan. Een bur
gemeester en zijn wethouders
zijn onderdeel van de bevol
king".
De nieuwe burgemeester zegt
daarom te willen zorgen voor een
grote openheid van het gemeen
telijk bestuur. Regelmatige
spreekuren van burgemeester en
wethouders, zoveel mogelijk
openbaarheid bij vergaderingen,
de aanstelling wellicht van een
gemeentelijk voorlichter, maar
ook het bestrijden van oeverloze
procedures en eindeloze bureau
cratie, zijn hiervoor zijns inziens
de ingrediënten.
"Een bestuurder moet voor
spelbaar zijn. Zijn beleid moet
betrouwbaar, consistent en rust
gevend zijn. Iedere burger moet
weten wat hij aan zijn gemeente
bestuur heeft", aldus Jonkman.
Taken
De drie Rijnsburgse wethou
ders, Van der Meij, Brul en Glas
bergen die sedert het overlijden
van loco-burgemeester C. Noort
op 25 september van het vorig
jaar het bestuur hebben waarge
nomen, blijven in ieder geval tot
de gemeenteraadsverkiezingen
in 1986 aan. Jonkman laat zich
nog niet uit over het aantal wet
houders dat Rijnsburg daarna zal
tellen. Daarmee hangt de vraag
samen of de burgemeester zelf
ook een portefeuille zal gaan be
heren.
Een uitgesproken voorkeur
heeft Jonkman niet. "Ik ben een
man van daden. Met flinke klus
sen ben ik in mijn element. Ook
zonder portefeuille kun je als
burgemeester grote taken ver
vullen".
Dat Jonkman inderdaad een
man van de daad is blijkt onder
meer uit het grote aantal be
stuurlijke functies dat hij be
kleedt. Hij is lid van het bestuur
van de Vereniging van Neder
landse Gemeenten, en lid van het
dagelijks bestuur van de provin
cie Friesland. Zijn voornemen
'open' te zijn, ook in de richting
van de pers, is wellicht een ge
volg van zijn bestuurslidmaat
schap van de Provinciale Pers
Vereniging (PPV). Het Friesch
Dagblad (een uitgave van de
PPV) is zijns inziens zo aan het
Friese gereformeerde gezin ge
koppeld dat het bestuurslid
maatschap van deze vereniging
voor hem een ere-kwestie is.
Eerlijk
De gemeente Smallingerland
ziet Jonkman met lede ogen ver
trekken. Burgemeester mr. A.G.
Smallenbroek over Jonkman:
"Hij is een harde werker die bin
nen en buiten Drachten zeer ge
waardeerd wordt. Hij heeft zich
als wethouder een open, eerlijk
en degelijk bestuurder getoond.
Hij verdient het door hem zeer
begeerde burgemeesterschap,
maar wij zien hem met spijt ver
trekken".
Het is nog niet bekend wan
neer Jonkman zal worden geïn
stalleerd. De eerste maanden zal
de nieuwe burgemeester op en
neer reizen tussen Drachten en
Rijnsburg. Een verhuizing is nu,
in verband met de examens van
de twee oudste kinderen, niet
haalbaar. Of het gezin Jonkman
de ambtswoning aan de Kerk
straat in Rijnsburg zal betrekken
staat evenmin vast.
"Er breekt een heel drukke tijd
aan. Ik zal me terdege in het rei
len en zeilen van Rijnsburg ver
diepen. Daarnaast zijn er natuur
lijk praktische zaken te regelen
zoals het verhuizen van Fries
land naar Zuid-Holland. Al met
al wacht ons een drukke maar
heerlijke tijd. We hebben hier
fijn gewoond en gewerkt, maar
zien uit naar Rijnsburg. De
Rijnsburgers, het dorp, de vei
ling en de Rijnsburgse Boys zijn
nu onze toekomst. Een heerlijk
vooruitzicht".
School voor Zeevisvaart floreert
LEIMUIDEN - "M'n hele
leven heb ik eigenlijk al ge
tekend en geschilderd. Mijn
vader restaureerde als hob
by oude meubelen en ter
wijl hij daarmee bezig was
zat ik een plankje te schilde
ren, dan bleef ik zoet".
door
Henk Streng
Ans Gons-Goosen uit Bilderdam
mag zich wellicht Neêrlands enige
professionele volkskunstschilder
noemen. Naast het decoreren van
gebruiksvoorwerpen maakt ze ook
vrij werk op houten luiken en pa-
nelen.Tot en met zondag houdt zij
open huis naar aanleiding van de
ingebruikname van de atelierruim
te in het zeventiende eeuwse pand
Bilderdam 28, dat Ada en Kees
Gons zeventien jaar geleden heb
ben betrokken. Een mooie gele
genheid om kennis te maken met
haar werk.
"Schilderen is voor mij iets
noodzakelijks", vertelt Ans Gons.
"Het is iets dat ik niet kan laten.
Kijk, spinnen en breien zijn lief
hebberijen voor me, het schilderen
betekent veel meer. We hadden
thuis een groot schoolbord. Daar
op zat ik altijd te krijten. Andere
kinderen doken weg als ze verdriet
hadden, ik ging dan tekenen".
"Bewust ben ik niet naar de
kunstacademie gegaan. In de tijd
dat die keuze aan de orde was
kwam ik vriendjes tegen die op de
academie waren afgeknapt. Er
werd hun daar een stijl opgelegd
die niet de hunne was. Ik durfde
het niet meer aan en het werd de
Aangeschoten
spookrijder
LEIDEN - Een 68-jarige man uit
Uithoorn presteerde het afgelopen
nacht om slingerend op de ver
keerde rijbaan van de Lammen-
schansweg de weg naar huis te zoe
ken. Een agent in een surveillance
wagen zag de spookrijder op zich
afkomen en trachtte door lichtsig
nalen de man nog tot rede te bren
gen. Toen dat niet lukte besloot hij,
om zijn vege lijf te redden, de wa
gen maar langs de kant te zetten en
de automoblist te laten passeren.
Daarna zette de agent de achtervol
ging in. Op de Oranjeboomstraat
kon de bestuurder tot stoppen
worden gedwongen. De auto ver
toonde aan de voorkant al schade
van aanrijdingen. De bestuurder
was echter zodanig onder invloed
dat hij niet in staat was om een ver
klaring af te leggen. Zijn rijbewijs
is ingetrokken.
kleuterkweek. Nu had ik daar ge
lukkig een tekenleraar die me alle
ruimte gaf. Anderen gaf hij onder-
werpsopdrachten, ik mocht vrij te
kenen omdat hij bang was mijn ta
lent te verprutsen. Dat gaf me een
enorm zelfvertrouwen
Opdrachten
"In die tijd kwamen ook de eer
ste opdrachten van vrienden en
kennissen. Of ik hun trouwkaart
wilde ontwerpen. Later of ik voor
een origineel geboortekaartje kon
zorgen. Het heeft zich allemaal spe
lenderwijs ontwikkeld. Zeventien
jaar geleden zijn we in Bilderdam
gaan wonen. Hier aan de Drecht
trekt me vooral de natuur en de
stilte. De mensen zijn hier echt,
niets geen kouwe drukte".
"Ik ben eigenlijk vanzelf op het
decoratieschilderen gekomen.
Mijn twee kinderen liepen op
klompjes. Omdat ze te jong waren
om het maatverschil te zien schil
derde ik het paar van mijn zoon
blauw en dat van mijn dochter
rood. Ik schilderde er ook nog wat
figuurtjes op. Een kennisje van me,
die een kindermodezaak in Hilver
sum heeft, zag dat en vond het zo'n
grappig gezicht dat ze voor haar
boetiek gelijk tien paar geschilder
de klompen bij me bestelde".
"Zo kwam van het een het ander.
Ik kwam terecht in een circuit van
kunstmarkten en braderieën waar
men oude ambachten demon
streert. Daar kwamen weer op
drachten uit voort. Niet alleen voor
klompen, ook voor wiegen, com
modes, dienbladen, kastdeuren.
Het was niet meer te stoppen. Ik
heb nooit lawaai gemaakt, nooit
een advertentie hoeven te plaat
sen".
Volksschilderkunst stamt uit het
einde van de middeleeuwen. De
mensen hadden daarvoor alleen
het houtsnijwerk als decoratiemid
del. In het begin van de zestiende
eeuw begon de timmerman stoelen
en tafels te beschilderen met
bloemmotieven. Waren de klanten
het bloemetje zat dan schilderde
men er wat anders overheen. Net
behang dus.
Iedereen kent de drukke krioe
lende Hindelooper stijl. Maar er be
staan daarnaast nog tal van andere
lokale genres: Assendelfts, Cad-
zands, Amelander, Jisper, Stap-
horsts. Ieder dorp heeft zijn ken
merkende patroontje.
Herontdekt
De laatste jaren hebben velen de- -
ze vorm van schilderen heront
dekt. Een beetje creatief centrum
heeft een cursus volkskunstschil
deren op het programma staan. De
verffabrikant Talens kwam enkele
jaren geleden met een speciale verf
voor het volkskunstschilderen op
de markt. Daar maakt Ada Gons-
Goosen geen gebruik van. "Ik
werk uitsluitend met alkydhars",
zegt ze.
In ons land is het traditionele
Ans Gons-Goosen: "Hier aan de Drecht trekt me vooral de natuur en de stilte. De
geen kouwe drukte"
volkskunstschilderen doodgelo- maakt Ada Gons-Goosen ook vrij
pen. Na 1850 zat er geen ontwikke- werk. "Daar zit ik helemaal zelf
in", zegt ze, "het zijn geschilderde
verhalen. Mijn vrije werk maak ik
's nachts, lekker in de stilte, geen
telefoon, alleen mezelf. Ik schilder
op greenhouten panelen die m'n
man op de kop tikt bij de sloop van
oude huizen. Uitgewerkt hout
moet het zijn".
ling meer in. Er kwam niets r
bij, men schilderde elkaar na. In
Hindeloopen bijvoorbeeld ging
men de patronen nummeren, zo
bond men zich aan een omschre
ven repertoire van bloemetjes en
krullen. Wie daarbuiten durfde,
was niet 'echt'. Alleen in Polen is
men tot in onze dagen altijd door
blijven gaan. "Ik houd me ook niet
aan bestaande patronen", legt Ada
uit. Ze pakt een klomp uit het rek.
"Kijk, hier zie je het Bilderdammer
kamillebloempje, dat is een eigen
vinding".
Naast het versieren van kleer
hangers en kinderledikantjes
KATWIJK - Het aantal
leerlingen van de School
voor de Zeevisvaart in Kat
wijk is in de afgelopen vijf
jaar verdubbeld. Dat blijkt
uit het jaarverslag over
1984. Telde de school aan de
Sluis weg in 1980 nog 63
leerlingen, momenteel ligt
dat aantal op 131.
"Het klinkt raar", zegt directeur C.
van Beelen, "maar ik hoop dat het
aantal nu niet al te veel meer om
hoog schiet". Van Beelen komt tot
die uitspraak omdat hij vreest dat
bij een nog hogere bezettingsgraad
het niet eenvoudig is de afgestu
deerden aan een baan te helpen.
"Nu lukt dat nog, maar het wordt
steeds moeilijker", aldus de direc
teur.
Ondanks de toeloop van het aan
tal leerlingen kampt de school op
dit moment nog niet met ruimtege
brek. Een lokaal dat tijdens de 'ma
gere periode' was verhuurd aan de
haringcontroledienst is weer in ge
bruik genomen. Van Beelen: "De
klassen zijn natuurlijk wel veel
groter geworden. Zaten er een aan
tal jaar geleden 15 leerlingen in een
klas, dat zijn er nu soms 30".
In het jaarverslag, dat volgens de
opstellers moet worden gezien als
een dwarsdoorsnede van twee leer
jaren, wordt de groei van het aantal
leerlingen vooral toegeschrèven
aan een grotere belangstelling voor
dit type onderwijs. Een verzadigde
arbeidsmarkt aan de wal speelt
daarbij een bepalende rol, zo wordt
gesteld.
Waas
De afdeling middelbaar beroeps
onderwijs van de school, anders
gezegd het opleidingsniveau voor
de stuurlieden en werktuigkundi
gen. trekt inmiddels zoveel belang
stelling dat een parallelklas is inge
voerd. "Op deze manier blijft de
vloot verzekerd van voldoende
aanbod van goed gekwalificeerde
bemanningsleden", wordt gecon
cludeerd.
In het verslag wordt betreurd dat
rond de visserij nog altijd een
'waas van warrigheid en folklore
hangt', terwijl volgens de schrij
vers juist daar het vernieuwings
proces stringent en rimpelloos is
verlopen. De toekomst van deze
bedrijfstak en de visverwerkende
industrieën oogt bovendien gun
stig, zeggen zij.
Ook de wijze waarop het onder
wijs op de School voor de Zeevis
vaart wordt gegeven een ontwikke
ling ondergaan. De inhoud van de
vakken wordt voortdurend ge
toetst en er zijn onder meer nieuwe
leerboeken geïntroduceerd. Ook
een vak als wiskunde en het ge
bruik van de computer krijgt op de
school steeds meer aandacht.
Taak
Bij de steeds moeilijkere taak
van het onderwijzend personeel
wordt in het jaarverslag eveneens
stilgestaan. "In een maatschappij
waar de puberteitsfase tot het ui
terste schijnt te worden gerekt,
valt dat om den drommel niet
mee", zo is te lezen.
Van vrijwel al Beelen daarover:
"De jeugd wordt tegenwoordig
thuis in de watten gelegd. Aan hun
wensen wordt voldaan. Ze worden
ook gemakzuchtiger. Op school
krijgen wij daarmee te maken.
Vooral nieuwe, jonge leerkrachten
moeten tot op de bodem gaan".
Het jaarverslag zegt daarover:
"Juist leerlingen zijn gebaat bij or
de en regelmaat. Het tornen aan de
grenzen van het toelaatbare is voor
opgroeiende jongeren alleen leer
zaam, als deze grenzen getrokken
zijn en in stand worden gehou
den".
AANRIJDING Een 18-jarige
bromfietster uit Boskoop is giste
ren op de Goudse Rijweg ter hoog
te van de Biezen in haar woon
plaats gesneden door een vracht
wagen en ten val gekomen. De
vrachtwagen, bestuurd door een
22-jarige inwoner van Soesterberg,
nam de bocht richting de Biezen
zonder het naast hem rijdende
meisje op te merken.
Onderwerpen
"De onderwerpen raap ik uit
mijn eigen leven. Zo fietste ik pas
langs de Amstel bij Nes aan de
kant van de Ronde Hoep. Aan de
overkant zag ik een oude school
staan, een typisch hoog gebouw,
zijn hier echt, niets
(foto Wlm Dijkman)
een beetje apart staand aan de rand
van de bebouwing. Ik afstappen en
tekenen natuurlijk. Met zo'n schets
ga ik dan thuis aan de slag. Om de
vermolmde indruk die het gebouw
op me maakte aan te géven heb ik
er op de voorgrond op de oever
twee reuzenbovisten, grote bolle
paddestoelen, bijgeschilderd. In de
lucht boven het rode pannendak
van de school heb ik touwtjes met
gedroogde champignons gehangen
zoals je dat in Zwitserland wel
ziet".
Wie kennis wil maken met het
werk van Ada Gons-Goosen kan
tot en met zondag een kijkje ne
men op haar expositie in eigen
huis, Bilderdam 28.
Kleiner aantal
toeristen met
Pasen verwacht
BOLLENSTREEK - Het aantal
toeristen dat met Pasen de Bollen
streek zal bezoeken is waarschijn
lijk kleiner dan in voorgaande ja
ren. De VW's van Noordwijk, Kat
wijk en Lisse melden minder boe
kingen var. Duitse en Engelse toe
risten dan gebruikelijk is in deze
tijd van het jaar. Er is zelfs sprake
van annuleringen van voor de win
ter geboekte reizen.
De oorzaak is volgens de VVV-
directeuren gelegen in het vroeg
vallen van Pasen en het koude
voorjaarsweer. Ook in Duitsland is
de temperatuur abnormaal laag.
De VW-directeuren zien het
niet al te somber in. "Een paar da
gen mooi weer kan het aantal boe
kingen explosief doen stijgen", al
dus directeur W. Rovers van het
VW-kantoor in Noordwijk. Hij
voegt er aan toe dat in Noordwijk'
de gemeubileerde zomerhuizen en
appartementen dit jaar erg in trek
blijken te zijn. "Vooral de laatste
dagen loopt de gemeubileerde ver
huur als een trein. Mogelijk dat het
slechte weer, ook in Duitsland is
het koud en nat, de toeristen tot de
ze keus brengt".
jfc
Rijnsburgs
n de kinderen Gert, Jan en Rolanda.
burgemeester Fedde Jonkman met zijn gezin. Naast Jonkman zijn echtgenote Betty
met uit volle overtuiging beant
woord: "Rijnsburg is een hechte
gemeenschap met veel samenho
righeidsgevoel. Het is van oor
sprong een godsdienstig dorp en
nogh steeds nemen vele Rijns-
burgers de Bijbel als uitgangs
punt voor hun doen en laten. Bo
vendien kent het dorp een rijke
historie. Als oud-geschiedenisle
raar (hij gaf in Drachten les in ge
schiedenis, aardrijkskunde en
maatschappijleer) ben ik er van
overtuigd dat de mens moet le
ven met het besef van het verle
den".
Veehouder
Een echte kenner van land- en
tuinbouw is Jonkman niet. Hij
zegt wel grote affiniteit met de
agrarische sector te hebben. Zijn
vader was veehouder, veel ooms
en tantes hebben een agrarisch
bedrijf. De komende weken en
maanden zal Jonkman zich de
typische Rijnsburgse problema
tiek op agrarisch gebied eigen
maken. Vooraf wil hij wel zeggen
dat hij het een taak van de ge
meente acht een beleid te voeren
dat goede voorwaarden voor de
tuinbouw schept. Als agrarische
gemeente zal Rijnsburg de ruim
te moeten blijven houden zich op
land- en tuinbouwgebied zo
breed mogelijk te ontwikkelen.
Over zijn keuze voor het burge-
(foto Johan Wltteveen)
meesterschap zegt Jonkman: "Ik
heb zeven jaar als wethouder het
burgemeestersambt van zeer na
bij kunnen bestuderen. Het lijkt
me prachtig om binnen een zo
hechte gemeenschap als Rijns
burg de samenhorigheid, de be
trokkenheid en het in harmonie
samenleven, te mogen bevorde-
Jonkman blijkt zeer uitgespro
ken ideëen te hebben over de
wijze waarop een gemeente dient
te worden bestuurd. "Het ge
beurt te vaak dat burgers hun
wenkbrauwen fronsen wanneer
er over de overheid gesproken
wordt. Jammer genoeg blijken
