Meerderheid voor Franse oppositie Belgisch parlement moet plaatsing slikken Israël toch eerder weg uit Z.-Libanon Bush: geen dialoog VS met Sandinisten Bijna vliegramp op Tenerife Verlies socialisten Valt mee' Nieuwe ronde nodig voor keuze Griekse president Lijnen in 't Lagerhuis Doorbraak Iran in Golfoorlog MAANDAG 18 MAART 1985 PARIJS - De rechtse oppositie in Frankrijk heeft gisteren in de tweede ronde van de kantonale verkiezingen zijn invloed in de regionale besturen nog aanzienlijk weten te versterken, maar de verliezen van de regerende socialisten vielen kleiner uit dan was voorspeld. De gaullistische RPR en de aanhangers van oud-president De Gaulle wonnen er het leiderschap over de regionale besturen van zo'n tien regio's bij. ATHENE In het Griekse parle- ment is gisteren de eerste ronde voor de verkiezing van een nieuwe president van de republiek, zoals te verwachten was, zonder resul taat gebleven. De 56-jarige opper rechter Christos Sartzetakis, die vorig weekeinde door de socialisti sche regeringspartij onder premier door Frans van Hasselt Andreas Papandreou uiterst ver rassend kandidaat was gesteld, kreeg 178 stemmen, 22 minder dan de twee-derde meerderheid die in deze ronde vereist was. De rechtse oppositiepartij Nieu we Democratie onder Mitsotakis heeft meer dan een derde van de 300 parlementszetels. Bovendien gaven 113 afgevaardigden openlijk te kennen niet aan de stemming deel te nemen. Bij de tweede ronde komende za terdag is nog steeds een twee-der de meerderheid nodig. Pas bij de derde op 29 maart maakt Sartzeta kis een behoorlijke kans, want dan heeft hij voldoende aan een drie vijfde meerderheid, dus 180 stem men. Daarvoor kwam hij er giste ren nog twee te kort, maar één so cialist was in het buitenland en een ander bleef bij deze stemming vrij willig weg. Deze laatste was Nikos Alevras, de man die als parlementsvoorzit ter met het voorlopig president schap van de républiek is bekleed na het verbitterde aftreden van Ka- ramanlis, aan wie Papandreou op het laatste moment geen verlen ging van zijn ambtsperiode heeft gegund. De meningen lopen uiteen of Alevras als waarnemend staats hoofd aan stemmingen in het par lement mag meedoen. Zijn stem kon echter wel eens een beslissen de rol spelen, en het parlement zelf houdt vandaag een definitief debat over deze kwestie. Mocht de socialistische parle- mentsmeerderheid besluiten dat Alevras bij de volgende ronde wèl mag meestemmen, dan kan er een vervelende situatie ontstaan, waar bij Sartzetakis wordt gekozen met precies de 180 socialistische en communistische stemmen, inclu sief dus die van Alevras. De rechtse oppositie zal dan natuur- PAGINA 7 lijk van de daken roepen dat het nieuwe presidentschap ongrond wettig is. Om deze situatie te ontlopen, zouden er nog een of meer stem men voor Sartzetakis moeten wor den gevonden. Behalve drie ongel dige (protest-)stemmen van onaf- hankelijken, werden er gisteren ook drie blanco uitgebracht, die worden toegeschreven aan de oude „grand old man" Kanellopoulos, die als onafhankelijke met de Nieuwe Democratie samenwerkt, aan de linkse onafhankelijke Sta- this Panagoulis, die echter heeft voorspeld dat uiteindelijk Sartze takis toch zal worden gekozen, en aan de liberale oud-minister van buitenlandse zaken Georges Ma- vros. Gevreesd wordt dat deze oude maar wat versleten politieke rot zijn ja"-stem duur wil gaan verko pen, bijvoorbeeld door het minis terschap van buitenlandse zaken op te eisen, dat hij gedurig am bieert, maar dat hij in 1974 al eens weinig succesvol heeft bekleed. Rechts behaalde 56% van de stem men, tegen links 44 De socialis ten verloren een kwart van hun 579 zetels, terwijl de communisten bij- van Jacques Chirac, die er met 372 zetels 127 op vooruit ging. De UDF kan 69 aan de al 423 bestaande ze tels toevoegen. De onafhankelijke door Rudolph Bakker in Tel Aviv hebben zaterdag zo'n 20.000 mensen vreedzaam betoogd voor een onmiddellijke terugtrekking van het Israëlische leger uit Liba non. De demonstratie was een initiatief van de beweging „Vrede Nu". Een van haar leiders, Avshalom Vilanzei dat het regeringsbesluit de troepen in drie fasen terug te trekken militair zinloos is. De terugtrekking kan volgens hem binnen een maand uitgevoerd worden. (foto afp> TEL AVIV - Onder druk van het toenemende aantal soldaten dat sneuvelt in Zuid-Libanon, heeft premier Peres van Israël aange kondigd dat het overgrote deel van de bezettingstroepen binnen acht door Taco Slagter tot tien weken, tot de internationale grens zal worden teruggetrokken. Peres zei dit gisteravond in een in terview met het Amerikaanse tele visiestation CBS. Opnieuw werden gistermiddag twee Israëlische soldaten gedood tijdens een kort vuurgevecht met sji'itische guerrillastrijders in de buurt van het Zuidlibanese dorpje Nabatiye. In totaal zijn er nu 642 Israëlische militairen in de Liba- non-oorlog omgekomen. Aanvankelijk zou eind deze zo mer de laatste Israëlische soldaat Buitenland kort Ontvoeringen In Libanon is de spanning verder opgelopen vanwege een reeks ont voeringen van buitenlanders en aanvallen op ambassades in het voornamelijk islamitische westelij ke deel van Beiroet. Zaterdag werd Terry Anderson, de bureauchef van het Amerikaanse persagent schap Associated Press, ontvoerd. Donderdag en vrijdag vorige week waren reeds twee Engelsen door tot nu toe onbekende gewapende mannen gekidnapt. Niemand heeft de verantwoordelijkheid opgeëist. Gedacht wordt aan acties van sji'i tische moslim-extremisten. Zelfmoord Een (gelukte) zelfmoordpoging heeft gistermorgen om kwart voor negen in Merksem bij Antwerpen tien gewonden geëist. Dat was het gevolg van een gasontploffing in een woning in een oude buurt van de stad. Een man wilde zelfmoord plegen, draaide de gaskranen in zijn huis open en stak vervolgens een lucifer aan. Bij de explosie die daarna ontstond kwam de man zelf om, maar werd bovendien het pand geheel vernield en raakten tien mensen gewond. Moebarak De Egyptische president Hosni Moebarak, die een reis door West- Europa en de Verenigde Staten heeft gemaakt, keerde zaterdag in Cairo terug met steun van Groot- Brittannië voor zijn jongste vredes initiatief. De Amerikanen heeft hij echter niet achter zijn voorstellen kunnen krijgen. Na zijn reis, waar bij Moebarak Parijs, Washington, Venetië en Londen aandeed, ver klaarde de president dat hij van de Westeuropese landen flinke steun heeft gekregen voor de pogingen van Egypte en Jordanië om een dialoog met Israël aan te gaan. uit Libanon weer „thuis" zijn. Maar de voortdurende aanvallen door sji'iten op Israëlische pa trouilles deed het kabinet al eind vorige maand besluiten de tweede fase van het driedelig plan voor de aftocht versneld uit te voeren. Hoe het leger het moet klaarspelen zich binnen de door de premier ge noemde termijn uit het „moeras" van Libanon terug te trekken, is niet bekendgemaakt. Intussen is het overduidelijk dat Israël een veiligheidszone in Zuid- Libanon zal creëren waar Jeruza lem in feite de supervisie over houdt. Weliswaar zal het gebied formeel onder controle staan van het zich van Beiroet afgescheiden Zuidlibanese leger, maar Israël be houdt zich het recht voor vanuit deze zone te kunnen opereren te gen aanvallen vanaf Zuidlibanees grondgebied. Daarmee is Jeruzalem nog niet uit de zorgen. In de strip die vol gens een hoge militaire functiona ris in Tel Aviv qua omvang naar ge lang de „omstandigheden" zal wor den gewijzigd, wonen nog altijd tussen de 60.000 en 100.000 sji'iten. Minister van defensie Rabin van Israël heeft in een radio-intervieuw gezegd zich geen illusies te maken. „De aanslagen zullen ook na de te rugtrekking de eerste tijd zeker worden voortgezet. Maar we zullen er een gepast antwoord op geven", aldus Rabin. Inmiddels bereidt de bevolking van Noord-Israël zich voor op de voorspelde onzekere tijden. De angst dat er inderdaad weer raket ten in Galilea zullen neerkomen, neemt met de dag toe. De steden en kiboetsen houden weer alarm oefeningen, en het metershoge prikkeldraad rond de agrarische nederzettingen wordt weer zorg vuldig op gebreken gecontroleerd. oppositiekandidaten wonnen 402 zetels, 101 meer dan zij al hadden. Extreem-rechts, dat bij de eerste ronde vorige week bijna negen procent kreeg maar zich ten gunste van de oppositie terugtrok, zal waarschijnlijk een of twee zetels krijgen, in Marseille. De rol van de ultra-rechtse Natio- nale-Fronters van Jean-Marie le Pen bestond zondag uit het steu nen van kandidaten van RPR en UDF die in hun district in moeilijk heden verkeerden. Deze beide tra ditionele rechtse partijen zouden de steun van Le Pen bij het vor men van een regering op basis van een parlementsmeerderheid echter niet nodig hebben. Zij zouden vol gend jaar in dezelfde verhoudin gen zelfs nog sterker uit de bus ko men, omdat dan ook de stad Parijs meestemt, die aan deze kantonale verkiezingen niet meedeed. Alle districten in de stad Parijs zijn in handen van de gaullisten, aange voerd door Jacques Chirac, die burgemeester van de hoofdstad is. Van socialistische kant wordt al les ondernomen om de nieuwe vooruitgang van de traditionele rechtse partijen in het licht te plaatsen van de steun die zij hier en daar van het Nationale Front heeft gekregen. De socialisten zelf hebben in een aantal voor hen ge vaarlijke situaties het hoofd boven water kunnen houden dank zij de stemmensteun van de communis ten. De communistische partijlei der Marchais heeft echter ver klaard dat deze steun niet betekent dat zijn partij de vroegere rege ringspartners ook verder nog zal helpen. Deze week is van regeringskant nadere informatie te verwachten over de plannen van president Mit terrand om het kiesstelsel te veran deren. Mitterrand wil voor een deel proportionele vertegenwoordiging invoeren, mét het doel in het parle ment het aantal partijen te vergro ten en daarmee hun invloed te ver snipperen, in de hoop dat zijn so cialisten dan alsnog en ondanks hun verlies een rol kunnen spelen in de formatie van een coalitie. De ze coalitie zou dan moeten worden gevormd met de gaullisten en de aanhangers van de oud-president Giscard. LONDEN (AP) - Het Britse La gerhuis zal binnenkort kunnen beschikken over een diëtiste die gezette parlementsleden kan helpen wat overtollig vet kwijt te raken. De Conservatie ve parlementariër Charles Ir ving, die voorzitter is van de Lagerhuiscommissie voor de voedselverstrekking, zei dat de diëtiste advies zal geven over gerechten met weinig calo- Irving had kritiek op de sug gestie in een blad voor slanke- lijners dat parlementsleden, die veelvuldig een bezoek brengen aan de bars en restaurants van het Lagerhuis 'te veel eten, nog meer drinken en te weinig aan lichaamsbeweging doen.' 'Het is absoluut onzin om te bewe ren dat parlementariërs zich volstoppen,' zei Irving. Hij ver wacht dat veel parlementsle den met graagte gebruik zullen maken van de mogelijkheid om een evenwichtige maaltijd met weinig calorieën tot zich te ne men. De Amerikaanse vice-president Bush en de Nicaraguaanse leider Orte ga spraken elkaar kort tijdens de inauguratie van de Braziliaanse vice- president in Brasilia. <foto AP) MEXICO-STAD - De begin dit jaar afgebroken dialoog tussen de Verenigde Staten en Nicaragua zal niet worden hernieuwd voordat de sandinisten met „concrete daden" tegemoet komen aan de eisen van door Rob Sprenkels Washington. Dat verklaarde de Amerikaanse vice-president Geor ge Bush het afgelopen weekeinde in de Hondurese hoofdstad Teguci galpa. Bush maakte in Honduras eeh tussenstop van vier uur tijdens zijn terugreis naar Washington vanuit Brazilië, waar hij de beëdiging had bijgewoond van het eerste burger- bewind na 21 jaar van militaire die- MADRID - Amper vier weken na de vliegramp bij Bilbao, waar op 19 februari 148 mensen om het leven kwamen, is de Spaanse luchtvaart maatschappij Iberia opnieuw in door Gerrit-Jan Hoek opspraak geraakt. Zaterdag ont snapten 112 passagiers van een DC-9 van Iberia, met bestemming Las Palmas op Canaria op een haar na aan de dood op het vliegveld Los Rodeos van Tenerife. Vlak voordat het toestel zou op stijgen, trapte de piloot plotseling op de rem, volgens zeggen van de gezagvoerder „om de toestand van het natte asfalt van de startbaan te testen". De remmen weigerden echter, waardoor het vliegtuig 300 meter doorgleed en van de lan dingsbaan schoot. Doordat het neuswiel in de modder bleef ste ken en afbrak, werd voorkomen dat de DC-9 nog verder door schoot. Op tien meter van een af grond kwam het toestel tot stil stand, zonder dat de 112 passagiers gewond raakten. Hoewel de directeur van het vliegveld van Los Rodeos - waar in 1977 de grootste luchtramp plaats had met 585 slachtoffers door de botsing tussen twee Jum bo's van de KLM en PanAm - sprak van een „incident", zal er toch een uitvoerig onderzoek wor den ingesteld. Diverse passagiers, die pas na een kwartier geëva cueerd werden, verklaarden dat het vliegtuig onvoldoende snel heid had om op te stijgen. De president-directeur van Ibe ria, Carlos Espinosa, werd vorige week ontslagen, nadat de inhoud van een rapport bekend was ge worden waarin een zeer kritisch oordeel werd geveld over de vlieg- capaciteiten van gezagvoerder Pa- tino, de piloot van het bij Bilbao verongelukte Iberia-vliegtuig. Vol gens het rapport zou de piloot „meer nodig hebben om te vliegen dan een opfrissingscursus alleen". In diverse interne documenten werd bovendien de onverantwoor delijke manier van vliegen van de verongelukte piloot aan de kaak gesteld. tatuur. De Nicaraguaanse presi dent Daniël Ortega had Bush in Brazilië om een onderhoud ge vraagd, maar deze weigerde daar op in te gaan. Toch kwam het in het Braziliaan se parlementsgebouw tot een rechtstreekse confrontatie tussen beide leiders. Ortega verklaarde te genover José Sarney (de Brazi- liaase vice-president, die de nieu we president Tancredo Neves ver vangt tijdens zijn ziekbed), dat Washington niet langer democrati sche regeringen moet aanvallen terwijl men wel dictaturen steunt als die van de Chileense generaal Augusto Pinochet, indien men werkelijk geinteresseerd is in de democratische ontwikkeling van Latijns-Amerika. Bush antwoord de abrupt dat Nicaragua, wil het als democratisch worden be schouwd, eerst de persvrijheid en de katholieke kerk moet respecte ren en dat de sandinisten „werkelijk vrije verkiezingen" moeten houden. In de Hondurese hoofdstad Te gucigalpa noemde Bush diezelfde eisen voor een eventueel herstel van de begin dit jaar afgebroken dialoog tussen Nicaragua en de Verenigde Staten. De ministers van buitenlandse zaken van de Contadora-groep, bestaande uit Mexico, Colombia, Venezuela en Panama, hadden in Brazilië trou wens een bijeenkomst met hun collega's uit de vijf betrokken Mid- denamerikaanse landen. Na afloop van die top werd aangekondigd dat de in februari afgelaste Contadora- bijeenkomst nu op 11 en 12 april zal worden gehouden. Costa Rica, Honduras en El Salvador hebben op hun beurt de bemiddelaars ver dere specificaties overhandigd in zake de wijzigingen die zij wensen in het vorig jaar september voorge stelde Middenamerikaanse vredes akkoord. BAGDAD (AFP/Rtr/UPI/ANP) - De veldslag, die sinds vorige week maandag woedt in de moerassen van Zuid-Irak, heeft zich de afgelo pen dagen ontwikkeld tot een be slissende militaire operatie. De Iraanse troepen hebben ten koste van grote verliezen aan mensen en materieel voor het eerst sinds het begin van de oorlog een doorbraak geforceerd aan het zuidelijke front en staan nu aan de oostelijke oever van de Tigris, langs de strategisch belangrijke weg Basra-Bagdad. Irak gaf gisteren toe dat Iraanse grondtroepen de Tigris hebben be reikt, maar zei dat was voorkomen dat ze deze overstaken. Irak maak te bekend dat het hele Iraanse luchtruim vanaf morgen zal wor den beschouwd als verboden oor logszone, omdat het moeilijk is buitenlandse burgervliegtuigen te onderscheiden van Iraanse ge vechtsbommenwerpers. Na de af gekondigde tijd acht Bagdad zich niet meer verantwoordelijk voor de veiligheid van buitenlandse vliegtuigen. De Britse nationale luchtvaart maatschappij "British Airways" kondigde onmiddellijk een afge lasting af van al haar vluchten op Teheran en Bagdad. Een woord voerster van de KLM zei desge vraagd dat de KLM als sinds het begin van de oorlog (22 september 1980) het hele luchtruim van zowel Iran als Irak mijdt. De maatregel van Irak volgde op Iraakse meldingen van luchtaan vallen op diverse Iraanse steden en twee "grote maritieme doelen" in de Perzische Golf. In de tot dusver grootste veldslag in de reeds 53 maanden voortslepende Golfoor log zijn volgens Irak aan het zuidelijke front zeker 15.000 Ira- niërs gedood. Het officiële Nieuws agentschap van de Islamitische Republiek (IRNA) meldde gisteren dat er sinds het begin van het Iraanse offensief afgelopen maan dag meer dan 7.000 Iraakse militai ren zijn gesneuveld. ADVERTENTIE 25 JAAR VASTENAKTIE 180 miljoen gulden voor kleinschalige projekten van de zwaksten in Afrika, Azië en Latijns Amerika. Blijf helpen a.u.b.l Giro 5850 te Zeist. Banknummer 70.70.70.147 t.g.v. Vastenaktie-Nederland BRUSSEL - Het kabinet-Mariens heeft de tegenstanders van de kruisraketten een flinke poets ge bakken met de snelle uitvoering door Hans de Bruyn van het plaatsingsbesluit. Hoewei het formeel allemaal mag, is het optreden van Mariens c.s. uit de mocratisch oogpunt een aanflui ting. Het kabinet heeft zowel de de monstranten van gisteren als het parlement, dat vandaag aan het kruisrakettendebat begint, de wind uit de zeilen willen nemen. Dat het geen boodschap heeft aan demonstranten, zoals Mariens on langs ronduit toegaf, is voor me nigeen nog tot daaraan toe. Maar dat het de raketten laat plaatsen terwijl de volksvertegenwoordi ging er nog over moet praten, heeft meer wenkbrauwen doen fronsen. Het debat in de Kamer van Volksvertegenwoordigers is een i neus geworden, want de ra ketten zullen blijven staan, wat de uitslag ook wordt. Het enige dat de 212 kamerleden kunnen doen, is het kabinet naar huis sturen, maar daar rekent niemand op. En zelfs dan verdwijnt er nog geen raket uit Florennes. Formeel heeft Mariens het recht volledig aan zijn zijde. Over de plaatsing heeft het Belgische parle ment namelijk niets te vertellen. Dat is het gevolg van een bepaling in de Belgische grondwet, die de regering als enige de beslissingsbe voegdheid geeft inzake de nationa le veiligheid. Op basis van de 'NA- VO-wet' van 1962 kan de regering bovendien zelfstandig beslissen 'vreemde' wapens op Belgisch grondgebied toe te laten. Uitzondering Anderhalf jaar geleden, in no vember 1983, is geprobeerd voor de beslissing over de plaatsing van de kruisraketten een uitzondering te maken op deze regel. In een de bat in het Belgische parlement be sloten de vier regeringspartijen (de Vlaamse en Waalse christen-demo craten, CVP en PSC, en liberalen, PW en PRL) toen echter de be voegdheid bij de regering te laten. België is daarmee overigens het enige plaatsingsland waar het par lement niet het laatste woord heeft. In Groot-Brittannië, West-Duits- land en Italië is het plaatsingsbe sluit door het parlemeni goedge keurd voordat het werd uitge voerd, en ook in Nederland zal dat gebeuren. Door de Belgische wettelijke procedures was de plaatsingsbe slissing van vrijdag definitief op het moment dat zij genomen werd. Wat echter wel veel bevreemding en verontwaardiging heeft gewekt, is dat de raketten al vanuit de Ver enigde Staten onderweg waren naar Florennes voordat de kabi netsbeslissing officieel was be krachtigd. Gezien de vliegtijd van de Ame rikaanse C-141- en C-5-vliegtuigen - toch zo'n uur of tien - moeten zij zijn opgestegen rond acht uur vrij dagmorgen. Weliswaar had het ka binet-Mariens al donderdagavond rond middernacht het plaatsings besluit genomen, maar die beslis- sing moest nog worden bekrach tigd in de 'regéringsraad', waarvan ook alle staatssecretarissen deel uitmaken. Die vergadering was echter pas om 13.00 uur vrijdag middag afgelopen. Dit betekent dat Mariens vrij dagnacht alvast de vrijheid heeft genomen de Amerikanen het groe ne licht te geven. Die moeten daar bovendien voor het kabinetsbe raad van donderdagavond al op voorbereid zijn geweest, want ook het gereedmaken en inladen van de kernkoppen en de raketrompen zelf vergt geruime tijd. Dit alles plaatst de gang van za ken rond het kabinetsbesluit in een nogal vreemd daglicht. In elk geval heeft de Belgische regering zich stipt aan het NAVO-plaat- singsschema gehouden. Volgens dat twee jaar geleden opgestelde schema moest de eerste fase van de plaatsing op 15 maart beginnen. De regeringsbeslissing viel inderdaad op 15 maart en nog voor die dag voorbij was, waren de eerste 16 kruisraketten al operationeel. Het is duidelijk dat het kabinet met deze snelheid van handelen de demonstratie van gisteren en het parlementaire debat van vandaag' heeft willen beinvloeden. Noch de demonstranten, noch de oppositie (ook in eigen CVP-kring) kan nu nog enige druk uitoefenen op het kabinet om niet te plaatsen. Hoewel formeel volgens de re gels, zit aan de handelwijze van Martens uit democratisch oogpunt bezien een luchtje. Maar als de par lementaire meerderheid 'uit vrije beweging zijn controlerende macht uit handen geeft (Mariens heeft twee jaar met volledige vol macht kunnen regeren), moet je ook verwachten dat het kabinet daar gebruik van maakt. Het is overigens allerminst uitge sloten dat Mariens met dit besluit zijn eigen graf heeft gegraven. Za terdag werden de resultaten van een recente opiniepeiling bekend, die desastreus uitpakte voor de li beralen en christen-democraten. De coalitiepartijen raken hun meerderheid ruimschoots kwijt (nog maar 41 procent van de sten men), terwijl de Vlaamse en Waals socialisten hun aanhang zien sti, gen van 25 naar 32 procent. Same met de linkse milieupartijen zijn z zelfs groter dan de huidige reg< ringspartijen. Toen deze enquête werd gehoi den, was de raketten-overval va Martens nog niet bekend. In d< cember zijn in België algemen verkiezingen, en het allerminst ui gesloten dat Mariens de solidarite aan de NAVO dan met zijn eige ondergang moet betalen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7