'Lonen uit elkaar,
extra bezuinigen'
Shell gaat 'op jacht' in de VS
CASINO Lisse
Concessie havenwerkgevers
h
OESO steunt werkgevers en Ruding:
Partijen in staking op
Aruba weer in gesprek
Atv vaak problematisch
voor kleinere bedrijven
Consument kan weer
kopen op afbetaling
Westland-Utrecht moet
geboekte winst afdragen
VRIJDAG 15 MAART 1985
ECONOMIE
PAGINA 9
PARIJS De beloningsverschillen in Nederland zijn te klein; het minimum is nog steeds
te hoog. Decentrale loononderhandelingen, dus per bedrijf of bedrijfstak, zijn een nood
zakelijke eerste stap om te komen tot meer doelmatigheid en winstgevendheid in het
bedrijfsleven.
Dat is het oordeel van de Organisa-
tie voor Economische Samenwer
king en Ontwikkeling, een club
van 24 industrielanden. In het van
daag verschenen landenrapport
constateert de OESO dat het in Ne
derland de goede kant op gaat, al
blijft de werkloosheid hoog en is
de investeringsgraad gering.
Er valt nog veel in te halen, want
Nederland heeft over de laatste
tien jaar gemeten van de 24 landen
de slechtste resultaten geboekt wat
betreft economische groei en
werkgelegenheid. Alleen op het ge
bied van inflatiebeperking behoort
Nederland tot de koplopers.
Dankzij de loonmatiging en de
lastenverlichting neemt de pro-
duktiviteit inmiddels toe. De ar
beidskosten per eenheid produkt
zijn in 1984 met vijf procent ge
daald en die verbeterde concurren
tiepositie komt tot uitdrukking is
een gestegen export en het terug
winnen van marktaandelen in het
buitenland. Het terugdringen van
de werkloosheid tot ongeveer
800.000 is echter voornamelijk te
danken aan kunstmatige ingrepen.
Zo hoeven oudere werklozen zich
sinds een halfjaar niet meer bij het
arbeidsbureau te melden.
Arbeidstijdverkorting kan meer
werkgelegenheid opleveren, maar
moet geschieden in combinatie
met het creëren van grotere loon-
verschillen en andere maatregelen
die de flexibiliteit van de arbeids
markt vergroten. De vooruitzich
ten voor jongeren kunnen worden
verbeterd door het scheppen van
deeltijdbanen en scholing in be
drijven.
Voortgaande loonmatiging is
daarbij geboden, opdat de toename
van bedrijfsvermogens resulteert
in meer werkgelegenheid en niet in
vervanging van arbeid door kapi
taal (robots). Een verdergaande
verschuiving in de richting van be
drijfswinsten is volgens de OESO
nodig om op de middellange ter
mijn hogere investeringen te berei
ken. Dat op zichzelf zal weer leiden
tot meer werkgelegenheid en dus
lagere arbeidskosten (premie
druk).
De OESO constateert dat, mede
door het uitblijven van investerin
gen, de besparingen in Nederland
Kort er» zakelijk
Fokker
De Australische luchtvaartmaat
schappij Ansett heeft bij Fokker
nog eens vijf Fokker 50 vliegtuigen
besteld. Een maand geleden plaat
ste Ansett als eerste een order voor
tien Fokker 50's met een optie voor
nog eens vyf. Deze optie is nu uit
geoefend, aldus heeft Fokker giste
ren meegedeeld. In totaal heeft
Fokker nu 21 Fokker 50's ver
kocht, vijftien aan Ansett en zes
aan de Duitse regionale Deutsche
Luftverkehrsgesellschaft.
Harrods
Er bestaat voor de Britse rege
ring geen aanleiding om het bod
van de Egyptische broers Al-Fayed
op House of Fraser, eigenaar van
het vermaarde warenhuis Harrods,
voor te leggen aan de monopolie
commissie. Daarmee staat niets
meer de gebroeders in de weg om
de 51 procent van de aandelen Fra
ser, die zij sinds maandag in feite al
hebben, ook werkelijk te kopen.
Met de transactie is 615 miljoen
pond sterling, ongeveer 2,54 mil
jard gulden gemoeid.
Beursberichten
op pagina 17
op een hoog peil zijn gebleven en
ook het overschot op de betalings
balans is toegenomen. Dat spaar
geld (vooral van pensioenfondsen
en verzekeraars) wordt momenteel
aangetrokken door de overheid ter
financiering van het staatstekort.
Wil het kabinet de doelstelling
halen en het tekort in 1986 terug
brengen tot 7,4 procent van het na
tionaal inkomen, dan zullen ver
dergaande bezuinigingen nodig
zijn, zeker als de gasinkomsten vol
gend jaar terugvallen. De OESO
acht het raadzaam meer nadruk te
leggen op het snoeien in de directe
overheidsuitgaven inplaats op
(verdere) verlichting van de belas
ting- en premiedruk. Daarbij wijst
zij op de toenemende rentelast en
op het feit dat de staat in de ko
mende jaren grote bedragen moet vroegere inkomensverwachtingen
aflossen en dus opnieuw moet le
r niet uit zijn ge-
ORANJESTAD (ANP) - De drie
vakbonden van overheidsperso
neel op Aruba (GABA, SEPA en
SIMAR) en het bestuurscollege
zijn gistermiddag weer om de tafel
gaan zitten om te bezien of nieuwe
onderhandelingen mogelijk zijn.
Partijen praten onder leiding van
landsbemiddelaar Eddy Maduro
(een onafhankelijke figuur die bij
cao-conflicten bemiddelt).
Noch de stakingsacties, noch de
maatregel om de salarissen van
overheidspersoneel met 10 procent
te verlagen, zijn van de baan. De
bonden hebben laten weten pas te
willen onderhandelen wanneer de
voorgenomen salariskorting van
de baan is.
In kringen van de Kamer van
Koophandel en het Toeristenwe
zen hoopt men vurig op een snelle
oplossing. De angst is zeer groot
dat de acties en demonstraties een
daling in het toerisme zullen ver
oorzaken. Na het wegvallen van de
olieraffinaderij Lago is het toeris
me de enige nog gezonde bedrijfs
tak op Aruba.
Ook gisteren vond in Oranjestad
een demonstratie plaats van de sta
kers. De politie en de mobiele een
heid hadden de omgeving van het
bestuurskantoor wederom afgezet
met dranghekken en prikkeldraad.
De naar schatting 500 stakers trok
ken toen door de straten van
Oranjestad en blokkeerden daar
door het verkeer in de binnenstad.
Tijdens de zo spontaan ontstane
optocht groeide het aantal demon
stranten tot ongeveer duizend. De
mobiele eenheid probeerde enkele
malen de tocht te beëindigen.
De actievoerende bonden heb
ben intussen telegrammen ge
stuurd aan onder andere het Antil
liaanse parlement en de gouver
neur, waarin ze het politieoptreden
van dinsdag veroordelen. De poli
tie gebruikte toen traangas om een
demonstratie van de stakers uiteen
te drijven. Ook het FNV in Amster
dam en de Latijnsamerikaanse
vakcentrale CLAT hebben een te
legram gekregen waarin om solida
riteit wordt gevraagd.
Voor het eerst tijdens de stakin
gen liet ook Betico Croes iets van
zich horen. Hij wees erop dat Aru
ba moeilijke tijden doormaakt en
"arbeidsrust één van de eerste ver
eisten is om vooral het toerisme te
kunnen behouden".
Horeca
De horeca heeft in 1984 7 procent
meer omzet behaald dan in 1983.
Dit blijkt uit gisteren gepubliceer
de gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek. Op de ge
gevens heeft geen correctie voor
prijsveranderingen plaatsgevon
den. De cijfers zijn gebaseerd op de
omzetstatistiek van de logies-,
maaltijden- en drankenverstrek
king. Deze statistiek heeft niet al
leen betrekking op hotels, restau
rants en cafés, maar ook op pen
sions, bedrijfskantines en onderne
mingen in de recreatieve verblijfs-
sector, zoals campings en bunga
lowverhuurbedrijven.
Inflatie
De consumentenprijzen in de 24
westerse industrielanden van de
Organisatie voor Economische Sa
menwerking en Ontwikkeling (OE
SO) zijn in januari met gemiddeld
0,5 procent gestegen na een stij
ging van 0,2 procent in december,
zo heeft de OESO gisteren bekend
gemaakt. De toeneming van de in
flatie was voornamelijk te wijten
aan de stijging van de levensmid-
delenprijzen als gevolg van het
koude weer.
DEN HAAG (ANP) - Het kopen
'op afbetaling', bijvoorbeeld van
auto's, gaat weer toenemen. De Ne
derlandse consument krijgt weer
wat meer vertrouwen in de econo
mie en geraakt uit de problemen
van de jaren zeventig, toen meer
geleend dan later, na het intreden
van de crisis, kon worden afbe
taald.
Dat zei voorzitter J.M. Vullings
van de Vereniging van Financie
ringsondernemingen in Nederland
(VFN), de club waarin de verschaf
fers van consumptief krediet zich
hebben verenigd. Hij meent dat de
problemen bij de leners nu wel on
der controle zijn. Vullings reageer
de op gisteren door het Centraal
Bureau van de Statistiek gepubli
ceerde cijfers.
Daaruit blijkt dat er, na enkele
jaren van een forse teruggang en
een stijgend aantal probleemgeval
len, sprake
rig jaar tot stilstand. Zij beheersen
nu 14,5 procent van de markt.
In de produktvormen deed zich
een lichte verschuiving voor van
persoonlijke leningen naar doorlo
pend krediet en financieringskre
diet. De relatief sterke toeneming
van de laatste kredietvorm van 554
naar 632 miljoen gulden is mede
het gevolg van verkoopondersteu
nende activiteiten in de autobran
che.
De VFN denkt niet, dat de groei
in de komende jaren zo groot zal
zijn als in de jaren zeventig. Niet
alleen het acceptatiebeleid is
scherper geworden, maar ook de
consument is voorzichtiger. De
looptijden van leningen worden af
gestemd op de gebruiksduur van
het aan te schaffen goed.
De verstrekking van de con
sumptieve kredieten nam in de ja
ren tot en met 1978 sterk toe, met
groeipercentages tot 30 procent.
DEN HAAG (GPD) - Arbeidstijd
verkorting stuit in de kleine onder
nemingen van het midden- en
kleinbedrijf (van een tot 25 werk
nemers) op grote problemen. Ruim
de helft van de ondernemers heeft
de prijscompensatie uitbetaald om
daarmee geen wijziging in hun or
ganisatie aan te hoeven brengen.
Bij de meeste andere bedrijven
ontstond geen uitbreiding van de
werkgelegenheid.
Dit blijkt uit een onderzoek dat
het Nederlands Chr. Ondernemers
Verbond heeft gehouden onder
ruim 300 ondernemers. Geconsta
teerd werd dat de personele om
vang van het bedrijf duidelijk in
vloeden heeft op de mogelijkheden
arbeidstijdverkorting door te voe
ren. Vooral in kleinere bedrijven
leidt arbeidstijdverkorting tot
meer overuren, dus tot kostenver-
hoging.
Herbezetting door invoering van
verkorting van de werkweek blijkt
maar in zeer geringe omvang
plaats te vinden. Veelal geschiedt
die via een deeltijdfunctie. Van een
belangrijke bijdrage tot de werkge
legenheid in het kleinschalige be
drijfsleven is dan ook geen sprake,
zo heeft het NCOV in deze enquête
bevonden.
In de dienstverlenende bran
ches, de horeca en de vervoerssec
tor wordt sneller tot uitbetaling
van de prijscompensatie overge
gaan dan in andere delen van het
midden- en kleinbedrijf. In de de
tailhandel is sprake van een capa
citeitsprobleem. Via het proces
van herverdeling van de arbeid zal
deze problematiek niet kunnen
worden opgelost.
Het NCOV doet naar aanleiding
deze uitkomsten enkele aanbe-
Snellere verlaging van het over
heidstekort kan bovendien de
druk op de rente verminderen. In-
plaats van hogere besparingen in
de bedrijven zelf ontstaat daardoor
meer ruimte op de kapitaalmarkt
voor investeringen. Intussen kan
het volgens de OESO ook geen
kwaad als het kabinet de plannen
op het gebied van sociale zeker
heid uitvoert, omdat ze ten alleen
de 'meest genereuze' uitkeringen
betreffen.
Moest vorig jaar van elke ver
diende gulden ruim 57 cent weer
worden ingeleverd, dit jaar zal dat
naar verwachting 53 cent worden.
Ook dat zal de flexibiliteit van de
arbeidsmarkt bevorderen, meent
de OESO, die meldt dat het huidi
ge sociale stelsel "vermoedelijk
STRAATSBURG - Arnhemse schillenboeren van de Ecologische Kringloop Stichting zijn met hun paard Bian-
ca na een moeizame tocht in Straatsburg gearriveerd. Zij vroegen de hulp van de Raad van Europa om een goed
prijs voor hun afval te krijgen. (foto anpi
velingen. Het is noodzakelijk dat er
een breed onderzoek naar de knel
punten van werkduurverkorting in
kleine bedrijven komt. Bedrijven
zouden daarover dan ook van des
kundig advies moeten kunnen
worden voorzien. Werkgevers,
werknemers en overheid samen
zouden de organisatorische aspec
ten van ATV nader moeten bestu
deren.
Het verbond vindt dat de vakbe
weging zich soepel tegenover ar
beidstijdverkorting moet opstel
len. Niet de discussie over een 36-
urige werkweek moet centraal
staan. Wel een soepele houding te
genover de totale arbeidsduur per
jaar met minimaal behoud (soms
uitbreiding) van de bedrijfstijd.
Zogeheten ingroeiregelingen voor
jongeren zouden sterker moeten
worden bevorderd.
Winst HBG
iets hoger
RIJSWIJK (ANP) - De Holland-
sche Beton Groep (HBG), waarvan
de Leidse vestiging HCG een on
derdeel is, heeft vorig jaar een
winst geboekt van netto 64,3 mil
joen gulden. Dat blijkt uit medede
lingen die de bouwonderneming
gisteren heeft verstrekt. De winst
steeg met vier procent ten opzichte
van 1983, toen het concern een
winst behaalde 61,9 miljoen gul
den.
Per aandeel bedraagt de winst
23,40 gulden, vergelijkbaar met
22,56 gulden in 1983 en de kas
stroom 72,93 gulden, vergelijkbaar
met 72,11 gulden in het jaar daar
voor. De jaaromzet kwam 8 pro
cent hoger uit op 3,1 miljard gul
den. De werkvoorraad bedroeg aan
het einde van het jaar 2,9 miljard
gulden ofwel 8 procent minder dan
eind 1983.
HBG verwacht ondanks de hui
dige situatie op de bouwmarkt in
binnen-en buitenland dat de omzet
in het lopende jaar niet zal afwij
ken van die in 1984. Hetzelfde feeldt
voor de winst. Het concern baseert
die verwachting op de omvang van
de werkvoorraad in het begin van
het jaar en de sindsdien verkregen
opdrachten.
Order Wavin
voor nieuwe
bierkratten
van Heineken
HARDENBERG (ANP) - Wa
vin heeft van Heineken op
dracht gekregen voor de leve
ring van zes miljoen nieuwe
bierkratten. Deze moeten de
kratten gaan vervangen, waarin
nu de „pijpjes" bier worden
vervoerd. Het pijpje begint
eind volgend jaar geheel van de
markt te verdwijnen en wordt
vervangen door een andere,
lichtere fles. Wavin is met ande
re brouwers in bespreking over
de vervanging van hun kratten.
De totale vervangingsmarkt
wordt geschat op 20 miljoen
stuks. Ondanks een vergaande
automatisering van de produk-
tie kan het aantal arbeidsplaat
sen bij het spuitgietbedrijf van
Wavin met 20 tot 25 worden uit
gebreid.
Wavin begint in september
met de produktie van kratten
voor Heineken. De kratten blij
ven bij het bedrijf tot een jaar
later de grote pijpjesoperatie
begint. Dan zullen de kratten
met 300.000 per week worden
afgeleverd. Wavin heeft voor de
opslag een 4 ha groot terrein
aangekocht. Het bedrijf heeft
intussen bij Stork Plastics Ma
chinery in Hengelo tien volau
tomatische spuitgietmachines
besteld, die in juli en augustus
in gebruik zullen worden geno
men.
Na werkonderbrekingen bij ECT
ROTTERDAM (GPD - Handha
ving van de prijscompensatie, een
aanvulling op het ziekengeld tot ploegen van de raildienst
100 procent en het bespreekbaar
maken van korter werken per ha
vensector. Dit aanbod hebben de
havenwerkgevers vanochtend ge
daan in de vierde onderhande
lingsronde over een nieuwe haven
cao.
De havenwerkgevers komen
hiermee vergaand tegemoet aan de
verlangens van de bonden. Tot nu
toe was er van beide kanten geen
bereidheid tot het doen van con
cessies. De verwachting rond het
middaguur was dan ook dat onver
wacht toch nog een nieuwe onder
handelingsronde zal volgen. Beide
partijen hadden vanmiddag andere
afspraken.
De 240 havenarbeiders uit de
nachtploeg van het containerover
slagbedrijf ECT zijn vanochtend
een uur eerder met het werken ge
stopt. De dagploeg van dezelfde
sterkte begon vanmorgen een uur
later dan anders. De werkonder
breking was bedoeld om druk uit
te oefenen op de vanmorgen om
negen uur voortgezette onderhan
delingen over een nieuwe haven
cao.
Ook de werknemers bij het Am
sterdamse massageoderenover-
slagbedrijf OBA hebben gister
avond het werk voor een uur neer
gelegd.
De prikacties bij het staalcon
cern Hoogovens in Velsen, die gis-
de vier koudbandwalserij-
en. Ook dit personeel wil met stipt
heidsacties en werkonderbrekin
gen de cao-eisen van de vakbon
den kracht bijzetten.
De werknemers van de rail-
dienst, die moet zorgen voor het in
terne staaltransport, hebben giste
ren de hele dag stipt volgens de
veiligheidsvoorschriften gewerkt.
Daardoor zijn volgens woordvoer
ders van de Industriebond FNV
aanzienlijke stagnaties opgetreden
in het produktieproces. Hoogo
vens ontkende dat de stiptheidsac
tie hinder veroorzaakte.
Later op de dag sloeg de sponta
ne actie van het railpersoneel over
op de werknemers van koudband-
walserij 2, die het werk tussen zes
en negen uur 's-avonds neerlegden
om te discussiëren over de cao-on
derhandelingen. De bonden eisen
een 36-urige werkweek, behoud
Van koopkracht en doorbetaling
van het volledige ziekengeld. Zij
hebben de Hoogovens-directie la
ten weten dat zij harde acties als
stakingen zullen organiseren als
het bedrijf zich niet voor 1 april be
reid verklaard hierover te praten.
AMSTERDAM (ANP) - De West- sultaat stijgen van f25,4 miljoen
land-Utrecht Hypotheekbank naar f 40,8 miljoen. Er werd f 30
(WUH) heeft het afgelopen jaar miljoen in de stroppenpot gestopt
weer winst behaald na een verlies tegen f75 miljoen in 1983.
van f 49,6 miljoen in 1983. De winst De bank noemt 1984 naar om
kwam uit op f 9,1 mihoen. De winst standigheden een bevredigend
moest echter afgedragen worden jaar. De onroerend-goedactivitei-
aan het verzekeringsconcern Na- ten zijn beëindigd en de WUH con-
tionale-Nederlanden als uitvloeisel centreert zich nu op het hypo-
van de reddingsoperatie van vorig theekbankbedrijf en op beheersac-
jaar. WUH moet 25 jaar lang de eer- tiviteiten van derden. De marktpo-
ste f 10 miljoen winst afdragen. Het sitie hierin is vorig jaar verbeterd.
nettoresultaat bedraagt derhalve
nihil, aldus WUH.
De bank zag het brutobedrijfsre-
ADVERTENTIE
een omslag: ooJ|
kon meer worden afgelost dan er. Daarna volgde daarop een'periode
nodig was voor nieuwe leningen.
In 1984 werd, inclusief de rente,
voor ruim 6,6 miljard gulden con
sumptief krediet verstrekt aan par
ticulieren, een half procent meer
dan in 1983. Doordat er bijna zeven
miljard werd afgelost (285 miljoen
gulden meer dan er werd opgeno
men) nam het uitstaande bedrag
aan kredieten af tot bijna 12 mil
jard gulden.
Dit betekent tevens, dat de finan-
cieringsbedrijven er nu beter voor
staan dan een paar jaar geleden en
uit de rode cijfers klimmen. De le
den van de VFN hebben een
marktaandeel van iets meer dan 50
procent. De spectaculaire groei
van het aandeel van de spaarban
ken van de laatste jaren kwam vo-
enkele jaren waarin de markt
afbrokkelde. De sterkste daling
van de kredietverlening, namelijk
met 11,7 procent, kon in 1981 wor
den waargenomen.
DEN HAAG (ANP) - De Neder
landse industrie heeft het afgelo
pen jaar in de Sovjetunie voor mil
jarden guldens aan orders laten lo
pen. Dit zegt de scheidende Sovjet
ambassadeur Dr. Viktor Beletski
in een interview met het ANP.
"Nederland neemt weliswaar op
het gebied van handel de zesde
plaats in van de kapitalistische lan
den, maar verzuimt gebruik te ma
ken van de nog grote open ruimte
in de handelsrelatie met de Sovjet-
De Sovjetunie is zeer geïnteres
seerd in een uitbreiding van de sa
menwerking op het gebied van de
landbouw. Beletski zegt niet te be
grijpen waarom Nederland bij-
Nederland liep
voor miljarden
aan orders mis
in Rusland
voorbeeld zo traag heeft gerea
geerd op een Russische voorstel
voor een langlopend agrarisch ak
koord dat dateert van vorig jaar ju
ni toen minister Braks van land
bouw de Sovjetunie bezocht. „Na
zeven maanden was er nog geen
reactie".
Hij meent dat een aantal grote
Nederlandse bedrijven kennelijk
moeite doet zich uit de markt te
prijzen. „Met name Philips, AKZO
en Makintosh hebben de afgelopen
tijd interessante Sovjet-aanbiedin
gen van de hand gewezen".
De Russische ambassadeur
vraagt zich af of het niet willen le
veren door Philips van een volledi
ge fabriek voor beeldplaatspelers
soms voortvloeit uit het feit dat la
ser-techniek voorkomt op de co-
com-lijst van strategische goede
ren die niet door Navo-lidstaten
aan Oost-Europa mogen worden
geleverd.
DEN HAAG (ANP) - Shell gaat in
de Verenigde Staten op jacht naar
(delen van) andere oliemaatschap
pijen. De overname van het reste
rende belang in de Amerikaanse
dochter Shell Oil is een eerste maar
belangrijke stap in deze richting.
ADVERTENTIE
ifTfc GOLDEN TULIP
DE NACHTEGAAL VAN LISSE^r
Dagelijks geopend van 14.00 tot 02.00 uur.
Vrijdag en zaterdag tot 03.00 uur geopend
Wij zien uw bezoek gaarne tegemoet.
Shell is zeer goed bij kas en ver
wacht dat tal van concurrerenten
in de komende jaren moeten sane
ren en delen zullen afstoten.
Het feit dat de groep niet de vol
ledige zeggenschap had bij Shell
Oil vormde een rem op de moge
lijkheden tot expansie in de VS.
Shell Oil zal binnenkort volledig
worden ingelijfd als het juridische
steekspel definitief ten einde is, zo
liet Shell-topman ir.L.C. van Wa-
chem gisteren blijken bij het pre
senteren van de jaarcijfers. Die la
ten een recordwinst zien van 3,65
miljard pond, omgerekend bijna 12
miljard gulden.
Mede door die winststijging, vol
gens Van Wachem te danken een
successen bij het zelf opsporen van
olie en gas, kon Shell probleem
loos ruim 13 miljard gulden uit te
trekken voor overname van het be
lang van 33 procent in Shell Oil,
dat bij derden berustte. Ondanks
die uitgave had Shell eind vorig
jaar nog 24,4 miljard gulden in kas
en met voortgaande winsten voor
de boeg staat Shell voor de taak om
de stroom geld te investeren.
Vooral Amerika komt daarbij in
aanmerking, omdat dit land de mo
gelijkheden biedt om investerin
gen op grote schaal te doen, aldus
Van Wachem. Bij de stoelendans
om oliemaatschappijen in de afge
lopen tijd zijn schulden gemaakt
en die zullen volgens Shell tot sa
neringen zullen leiden.
Shell, na Exxon (Esso) de groot
se onderneming ter wereld, wacht
daarbij rustig af en doet bijvoor
beeld niet mee aan de jacht van
speculanten op Phillips Petro
leum. Van Wachem zei althans dat
Shell 'niet erg veel belangstelling
heeft voor wat er tot nu toe op de
markt is gekomen'.
Ook buiten Amerika heeft Shell
een aantal grote investeringen op
het oog, zoals het gasproject voor
de kust van Noordwest-Australie.
Shell verwacht dat het definitieve
groene licht voor dit miljardenpro
ject binnenkort zal worden gege
ven. De investeringen en opspo
ringskosten zullen het komende
jaar met 15 procent stijgen naar 6,5
miljard pond. Vorig jaar namen de
oliereserves toe ondanks de voor
het derde achtereenvolgende jaar
hogere eigen produktie van ruwe
olie. In een aantal landen heeft
Shell de oliereseves weten te ver
hogen onder meer in Oman, Bru
nei, Nigeria en Syrië.
Tegenover de goede resultaten in
opsporing en winning staat de
voortdurende druk op de .resulta
ten bij de verwerking, de raffinage.
Dit zal erger worden doordat het
Midden-Oosten zijn olieprodukten
zelf geraffineerd en wel op de
markt gaat brengen. Shell meent er
echter gezien zijn moderne instal
laties beter voor te staan dan de
concurrenten in Europa. Het olie
concern verwacht bovendien op
nieuw een stijging van het totale
energieverbruik (vooral aardgas).
Ook het olieverbruik zal, in tegen
stelling tot 1984, weer een (beschei
den) groei vertonen.
Keiler-dealers
vindt u
in de Gouden Gids
