Voorhouten 'Kiieg kaput, jij naar Haus'
J. Warmenhoven herinnert oorlog als de dag van gisteren
AO 1.1
WOENSDAG 13 MAART 1985
De foto's op deze pagina's
zijn afkomstig uit de verza
meling van wijlen Antoon
C. van Kampen, die kruide
nier was in Voorhout. Zijn
vrouw heft ze welwillend
beschikbaar gesteld voor
deze reportage. De tekst is
van redacteur Thijs Jansen.
Een groep Voorhouters nam verkleed ale zigeuner deel aan de optocht.
"Ze hebben ons bicten en tulpen laten eten, die secreten", staat op de melkwagen i
ten aantal Voorhouters de hongerwinter uitbeeldde
x P.J. Warmerdam, waarop
VOORHOUT - Op de schoorsteenmantel van
J.Th.M. Warmenhoven uit Voorhout staat een
leeg conservenblik. Het vertoont aan alle kanten
deuken en een groot gat. Ooit zat er groente in
met vlees. Het staat al veertig jaar bij de familie
op een ere-plaats in de huiskamer. De tekst is
bijna niet meer te lezen. Maar dat hoeft ook niet.
Het is een geheugensteuntje voor Joop Warmen
hoven. "Het blik staat er voor het geval ik soms
mocht vergeten wat oorlog en honger beteke
nen".
Alsof het gisteren was, zo herinnert
hij zich de bevrijding van Voor
hout in mei 1945. Hij was een op
groeiende knaap van 15 jaar toen
hij het blik met het voedsel buit
maakte. Hij mocht het houden om
dat er een gat in het blik zat. De
bevryding en de week die daaraan
vooraf ging staan de rasechte Voor-
houter nog duidelijk voor ogen.
"Elke avond kwam op de illegale
radio Radio Oranje door. De maan
dag voor de bevrijding was de Ita
liaanse dictator Mussolini ver
moord. Ik weet nog dat mijn vader
dit opgewonden vertelde aan de
buurvrouw. 'Mussolini? Was dat
ook een NSB'er buurman?' vroeg
zij aan mijn vader".
Dinsdag 1 mei was Hitier dood,
woensdag 2 mei werd Berlijn be
zet. Donderdag 3 en vrijdag 4 mei
kwam de Brennerpas op de grens
van Oostenrijk en Italië onder con
trole van de geallieerden en de ha
vensteden Hamburg en Kiel gaven
zich over.
Afgelopen
Al op vrijdagavond vier mei 1945
wist Warmenhoven dat de oorlog
was afgelopen. Hij was één van de
weinigen hier in het westen van
het land. "Dit bericht was doorge
geven door de Belgische zender
vanuit Londen. Radio Oranje liet
niets horen. Misschien waren ze in
Engeland bang voor een herhaling
van Dolle Dinsdag, toen Nederland
wat al te voorbarig aan de viering
van de bevrijding was begonnen".
Warmenhoven: Slager Nick
Meeuwenoord wist het ook en
hield het niet voor zich. Hij zei te
gen een feldwebel, die was gele
gerd in de inmiddels gesloopte
landbouwwinterschool, 'Krieg ka-
put'. Hoe weet u dat, klonk het
bars in het Duits. Gehoord, zei
Nick, jij naar Haus. 'Ja, nach haus',
zei de Duitser met een zucht".
Zaterdag 5 mei hoorde de familie
Warmenhoven op hun distributie-
radio van Radio Oranje dat Neder
land was bevrijd. "Er vlogen die
dag bommenwerpers over. Ze vlo
gen zo laag datje de bemanningsle
den kon zien", vertelt Warmenho
ven. "Ze gooiden voedsel uit bij
Valkenburg. Er viel ook een lading
bij de tweede vaart nabij 't oude
woonwagenkamp. Een paar pak
ken vielen in de vaart".
Dat droppen van voedsel was al
vanaf eind april op gang gekomen.
"Later las ik dat de bevolking hier
heel lang op slechts een kwart van
het benodigde aantal calorieën
heeft geleefd van wat een mens da
gelijks nodig heeft. Ook het eerste
Zweedse wittebrood vergeet nie
mand meer. Dat was echt het lek
kerste dat ik ooit heb gegeten".
Onuitwisbaar
Zaterdag 5 mei, de gebeurtenis
sen van deze dag staan onuitwis
baar in het geheugen van de Voor-
houter geëtst. "Er kwamen twee
grote vrachtwagens met zo'n lier
voor aan de bumper en drie kleine
gevechtsauto's met in totaal maar
12 Canadezen het dorp binnenrij
den. De geweren en de mitrailleurs
van de Duitsers waren al in kisten
opgeborgen. Deze kisten stonden
in de gymzaal van de zusters van
Agnes. De Duitsers 'sloofden zich
verschrikkelijk uit".
"Ze gingen telkens in de hou
ding staan en lieten aan de geal
lieerde soldaten hun papieren zien.
De Canadezen sloegen daarop
geen acht. Eén geallieerde soldaat
keek in een kist met wapens en tik
te er op en tikte daarna op de
vrachtwagen. De Duitsers zetten
de kist onmiddellijk op de vracht
wagen".
Warmenhoven: "Hoewel wij dat
prachtig vonden werd er door de
achter de ramen samengedromde
Voorhouters niets gezegd. Boven
dien dorsten vele dorpelingen niet
eens te kijken. In de Boerhaave-
straat vroegen enkele mannen aan
de Canadezen om een 'smokie', een
sigaret".
"Ook mijn vader kreeg drie siga
retten. Ik weet het merk nog", zegt
Warmenhoven. "Sweet Corporal.
Hij stak daarvoor zijn hoofd door
een rond gat in een vrachtwagen.
Bij het bedanken vergat hij de ijze
ren deksel en hij stootte zijn hoofd
zo erg dat hij direct naar huis is ge
gaan".
Harmonika
"En 's avonds liepen de Duitsers
met drank langs de huizen in Voor
hout", zo weet Warmenhoven te
vertellen. "Ze wilden met de inwo
ners een borreltje drinken. Het wa
ren wat oudere soldaten. Bij Gerrit
Bel, inmiddels gestorven, mochten
ze binnenkomen. Nu woont juwe
lier Kortekaas op dat adres. Het
waren onze overburen en hoewel
mijn moeder het niet goed vond
dat mijn vader met zijn harmonika
naar Gerrit ging, is hij toch ge
gaan".
"Gerrit had net gegeten en de va
ten stonden nog op tafel. Er was
maar één lichtje, een glas met een
drijvend pitje. Als je hoestte ging
het vlammetje uit. Als je de vaat
naar de keuken wilde brengen ge
beurde er hetzelfde met het lichtje.
'Jans, zet de vaten maar op de
grond', zei Gerrit. Die doen we
morgen wel'.
Omdat Warmenhoven de oudste
jongen was van het gezin moest hij
later op de avond zijn vader gaan
roepen. "Ik weet nog dat het flink
feest was. Er werd gezongen, polo
naise gelopen en dat alles door
mensen met broodmagere licha
men. Mijn vader vroeg de volgende
dag aan Gerrit hoe het er mee was.
Hij zei: "Ach man schei uit, ik had
al haast geen borden meer, maar
nu heb ik er helemaal geen meer.
De vaat die op de grond stond is
helemaal kapot. Ik zit nu uit de
kuikenbak te vreten".
Huifwagens
Tegen de avond van de vijfde
mei vertrokken de eerste Duitsers
al met hun huifwagens uit Voor
hout en op 8 mei was de eerste mu
zikale rondwandeling van Sint Ce
cilia door het dorp. De Duitsers
stonden langs de weg te kijken.
"De volgende dag was er weer een
rondwandeling door het dorp.
Maar dat was een onverkwikkelijk
gebeuren", zegt Warmenhoven.
"Sommige dames, die een ver
houding hadden gehad met Duit
sers werden opgepakt en kaalge
knipt. De muziek werd daarop ont
bonden. Op 11 mei leek het dorp
op zijn kop te staan. Eindelijk was
iedereen ervan overtuigd dat we
vry waren. Er werd op straat ge
danst er werden buurtverenigin
gen opgericht en overal dansten ze
de Hoki Poki".
Warmenhoven liep ook mee met
de bevrijdingsoptocht. Hij maakte
deel uit van een praalwagen die het
in de oorlog berucht geworden ca
baret van Paulus Potter. "Het
paard voor de wagen was beschil
derd met in waterverf uitgevoerde
geallieerde vliegtuig herkennings
tekens. Het paard regende later nat
en werd het gekste beest dat ooit in
Voorhout in een weiland heeft ge
staan", zegt Warmenhoven.
Begrafenis
"Er was ook een 'begrafenis van
Hitler' in de optocht, met na afloop
lijkverbranding", herinnert War
menhoven zich. Honderden men
sen waren samengestroomd. De
body van Hitler was opgevuld met
vaste spiritus en kruit. De hitte van
het vuur was zo groot dat de elek
triciteitsdraden in de lantaarnpaal
bij de mgr. Broerestraat smolten".
Warmenhoven: "Ook een op een
kar gebouwde bunker met vuur
werk ontplofte in één keer, het
geen niet helemaal de bedoeling
was. Na de optocht zouden een
paar Voorhouters ook vuurwerk
afsteken. Daarvoor hadden ze een
dakkapel in de Boerhaavestraat
uitgekozen. De man die het vuur
werk zou aansteken had gelukkig
een leren jas aan", zegt Warmenho
ven. "Want ook daar ontplofte alles
in één keer. Ook het vuurwerk in
de zakken van de man. Hij liep
daarbij wat kleine brandwonden
op".
De laatste Duitsers sloegen dit
alles gelaten gade. Ze stonden er
naar te kijken met hun handen in
de zakken, weet Warmenhoven
nog. "Iedereen was blij dat de oor
log was afgelopen".
Bewoners
de Boekhorstlaan verzorgden ook
de optocht.
Meisjes in rood-wit-blauwe rokjes. De rokjes waren van papier, want kleding
die tijd. bijna niet te koop.
Ook de komst per boot van het Zweedse wittebrood naar Nederland werd in de bevrijdingsoptocht herdacht.
Er werden ook 'klederdrachten' in de optocht getoond. Rechts de kinde
ren zoals ze tijdens de bevrijding waren gekleed: in lompen en op houten
schoenen.
Het is dit jaar 40 jaar geleden
dat er een einde kwam aan de
Tweede Wereldoorlog. Over die
oorlog, de misdaden en de
verschrikkingen zijn honderden
boeken verschenen. Talloze
verhalen zijn opgetekend en
worden voor het nageslacht
bewaard. Terecht; al was het
alleen maar als waarschuwing.
Onder de titel '40 jaar vrij'
publiceert deze krant de
serie verhalen over hoe de
bevrijding in 1945 is gevierd in
de dorpen in de duin- en
bollenstreek.
De 'begrafenis van Hitlerin de optocht, met na afloop lijkverbranding.
Vandaag de tweede aflevering,
gewijd aan Voorhout.
Trots poseren twee Voorhouters bij 'Hitiers vergeldingswapen, de VI'
