egwijzer
A
De grote verwarring
Invullen belastingformulier ingewikkelder dan ooit
Wa tv
Belastingbiljet
invullen?
We zullen 't u wat
makkelijker maken
<n deze krant?
Aangifte
asara»1®1"
ZATERDAG 9 MAART 1985
EXTRA
PAGINA 21
Vrijwel niemand die zich ten tijde
van een bezoek aan enige belasting
inspectie helemaal thuis zal voelen.
Maar het moet gezegd, de inspec
teur doet vandaag de dag z'n best
om het de visite naar de zin te ma
ken. De geur van koffie walmt in de
wachtkamer, een bakje troost wacht
de wachtenden als troost voor het
lange wachten.
Het portret van de vrekkige penning-
inner is voorgoed opgeborgen in het in
Rotterdam gevestigde belastingmu
seum, tegenwoordig komt de belasting
naar de mensen toe om ze met raad en
daad bij te staan. In Leiden gebeurt dat
in diverse wijkcentra, maar ook op een
centraal punt (Breestraat 18) op dinsdag
19 en donderdag 21 maart (19.00-21.00
uur). „Maar", zegt hoofdinspecteur Van
Boven, „die bijeenkomsten zijn volge
boekt. Zelf hadden we gemikt op tachtig
aanmeldingen, we hebben er ongeveer
veertig binnen gekregen. Een tegenval
ler. We hebben dan ook afgezien van ons
plan om vier voorlichtingsavonden te
beleggen, het zijn er twee geworden".
De voorlichtingscampagne, zegt Van
Boven ook, past in de doelstelling van
het ministerie van lïnancièn om de rela
tie tussen de belastingdienst en het pu
bliek te verbeteren. „Zelf zijn we dan
nog op het idee gekomen de mensen die
naar ons kantoor zijn gekomen een kop
je koffie te s
Ingewikkeld
De belastingwetgeving is er door de ja
ren heen niet eenvoudiger op geworden,
verzucht de hoofdinspecteur. Zelf toch
wetend van de hoed en de rand, heeft-ie
pas geleden „ook even moeten kijken
hoe het allemaal zat", vooraleer hij de
aangifte van z'n moeder kon verzorgen.
Van Boven kan het zich dan ook voor
stellen dat het tallozen begint te duize
len bij het doornemen van alle publica
ties die zijn verschenen over de tweever-
dienerswet. „Maar wij zijn uitvoerders
van de wet, ons past het dan ook niet een
mening uit te spreken over een politieke
zaak. Wetstechnisch zit het allemaal fan
tastisch in elkaar. In deze wet, zeggen de
politici, zitten alle wensen van het volk.
De maatschappelijke ontwikkeling naar
de gelijkheid van man en vrouw moest
immers tot uitdrukking komen in de be
lastingwetgeving. Maar waar het gaat
om de uitvoering van de wet zeg ik dat
de leek het allemaal niet meer kan door
gronden. Misschien dat we in de toe
komst makkelijker over dit onderwerp
praten, even aangenomen dat die wet
blijft bestaan. Je mag er dan van uitgaan
dat er volgend jaar minder mensen met
verzoeken om inlichtingen komen".
De grote run op zijn kantoor was tot
dan toe uitgebleven, maar uitgerekend
die morgen lijkt de grote drukte begon
nen. Mensen met vragen over de vijgen
van het aangiftebiljet lopen massaal te
hoop te zijner burele op het Stations
plein in de hoop op een bevredigend ant
woord. „Dat krijgen ze", staat Yan Bo
ven garant voor een deskundige behan
deling van zijn klanten. „Sinds jaar en
dag geven wij al antwoorden op alle mo
gelijke vragen. Tegenwoordig helpen
wij ook met het invullen van het aangif
tebiljet. Dat al die mensen niet eerder
zijn gekomen, komt omdat de Sociale
Verzekeringsbank en het Algemeen
Burgerlijk Pensioenfonds dit jaar zo laat
zijn met de jaaropgaven. De mensen zijn
zó opgevoed, dat ze weten dat het weinig
zin heeft om hier naartoe te komen met
enkel het aangiftebiljet".
De bijstand aan hulp zoekende belas
tingplichtigen strekt niet zo ver dat bij
voorbeeld ook ondernemers met een in
gewikkelde boekhouding op een kant-
en-klaar verzorgde aangifte kunnen re
kenen. „Ook hun geven wij vanzelfspre
kend advies over de dingen waar zij mee
zitten", laat aanslagregelend ambtenaar
Salman weten. „Maar voor invulling van
het aangiftebiljet verwijzen wij ze door
naar een belastingconsulent of boekhou
der".
Wisseldiensten
"Wie wij hier krijgen", vult Van Boven
aan, „zijn vooral de-mensen uit de Kooi,
ouderen ook, voor wie het een rib uit het
lijf is om de hulp van een consulent in te
roepen. Op die groep richten wij ons, op
de mensen die hier komen met een jaar
opgave van hun verdiensten of uitkerin
gen. Op de eenvoudige posten, zeg maar.
Mensen met een verlies- en winstreke
ning moeten zich maar wenden tot een
consulent. Het ligt nu eenmaal niet op
onze weg in concurrentie te treden met
gevestigde bureaus".
Alleen al vanwege de invoering van de
tweeverdieners wet heeft Van Boven
„rond 80 menskrachten" uit het perso
neelsbestand van 140 gerecruteerd ten
behoeve van de publieke voorlichting..
Er wordt in wisseldiensten gewerkt, zo
dat het andere werk niet blijft liggen.
„In het verleden hebben wij ook ge
noeg wetswijzigingen gehad. Ik noem de
WIR, de wet investeringsregeling. Ik
noem ook de zogenaamde oudedagsre-
serve. Maar die regelingen gingen toen
bepaalde categorieën aan. Het probleem
is nu dat met de wet tweeverdieners ie
dereen heeft te maken".
Het is verleidelijk te concluderen dat
het publieke verlangen naar mondelinge
informatie over het aangiftebiljet tegelij
kertijd een massale uiting van onbegrip
is over de inhoud van de schriftelijke
toelichting. Al jaren wordt er alom ge
klaagd over de ambtelijke taal waarmee
de handleiding is doorspekt. Maar mi
nister Ruding mag dan een goede kennis
n*»*t uw
bij uw aangiftebiljet
inkomstenbelasting 1984
L nadf ié
i va*»/ 4 mgj
Rn op 4$
mtmtn wo*/
j»-
u m 'fume, mftefomti
'*">m Op
A*
In tr*d$j3 d«
V <rdiiü«r*m«tfrf I
uink aantal far»*-*'
biljet
1984
n9'fti
s"-*t
>(1,
0»**
w*
h.
In negen van de tien gevallen
was het jaarlijkse fiscale vraag-
en antwoordspel voor de
wettelijk verplichte deelnemers
op zich een belasting, maar dit
jaar schijnt bij menigeen alleen
lezing van het aangiftebiljet al
de uitwerking te hebben van een
gepeperde aanslag op de geest.
Opening van de blauwe
enveloppe leverde de doorsnee
belastingplichtige laatst de
schokkende kennismaking op
met nieuwe typen
belastingbiljetten; de
bijgevoegde toelichting bleek
termen te dragen als
door Gerard van Putten
'bijna-aileenverdiener',
'aanvullende
alleenstaande-oudertoeslag' en
'voetoverheveling'.
De na veel politiek gekissebis
aangenomen
tweeverdienerswet heeft de
moeilijkheidsfactor van het
schriftelijke 'mens-erger-je-niet'
onmiskenbaar verhoogd. Zelfs
het E-biljet, de eenvoudige
aangifte, laat zich niet zonder
hersengymnastiek „duidelijk,
stellig en zonder voorbehoud"
vol schrijven.
Op het ministerie van financiën
leeft - gelukkig - het besef dat
het publiek dient te worden
gegidst door het doolhof van
vragen. Een groots opgezette
voorlichtingscampagne moet
enig licht in de duisternis
brengen. En zie; de behoefte van
het publiek om opheldering
blijkt groot. De landelijke
belastingtelefoon (06-0543)
meldt vrijwel steeds de
ingesprektoon, toelichtingen op
toelichtingen vinden gretig
aftrek, de wachtkamers van de
belastinginspecties puilen uit.
Een drukke tijd derhalve voor
de belastingambtenaren. Een
gesprek daarover met M. van
Boven, hoofdinspecteur van de
Inspectie der directe
belastingen Leiden, eerste
afdeling, en H.P. Salman,
aanslagregelend ambtenaar.
zijn van tante Truus, de fiscale wetge
ving leent zich niet voor de tante Betje-
stijl. De vrees voor misbruik van popu
lair taalgebruik zit er in de hoogste eche
lons van het ministerie van financiën
nog altijd goed in, juridisch zou het be
lastingstelsel op losse schroeven komen
te staan volgens hen die in het fiscaal
recht verder hebben gestudeerd dan de
cursus adjunct commies-titulair.
„Of je nu een dunne of dikke folder bij
het aangiftebiljet stopt, de mensen ko
men toch wel", stelt Salman. Met zijn
collega's trekt hij gemiddeld een half
uur uit voor zijn bezoek, „maar het wil
weieens uitlopen tot anderhalf uur".
Meest gestelde vraag die tot nu toe op
hem is afgevuurd: „Wat gaat die twee
verdienerswet me kosten en wat bete
kent voetoverheveling precies?"
„Voor het publiek, maar ook voor ons
is de integrale rolwisseling een hele
overgang. Er zijn nu ook mensen geko
men die altijd zelf hun biljetten invul-
den", vertelt Salman. „Er zijn er ook, die
hier met een E-biljet verschijnen. Die
mensen hebben gelezen dat ze bijlagen
moeten bijvoegen, maar ze weten dan
niet welke".
Afzonderlijk
Afgezien van kostgangers en kamer
bewoners scheidt de tweeverdienerswet
voordeurdelers grotendeels van eikaars
fiscale belangen. In principe worden
ook gehuwden afzonderlijk belast, met
dien verstande dat baten en lasten (ren
te, dividenden, buitengewone lasten en
hypotheekrente) van algemene aard toe
vallen aan de meestverdienende partner.
Iedere belastingplichtige heeft recht op
een algemene belastingvrije som (voor
1984: f7662). Brengt één van de partners
het gezinsgeld geheel of grotendeels (in
komsten van de ander minder dan f
5027) naar huis, dan heeft die bovenop
de belastingvrije som recht op de alleen
verdienertoeslag van f 5538. Om daar
voor in aanmerking te komen, moet een
huwelijk in 1984 zes maanden of langer
Wachten op deskundige hulp op het belastingkantoor in Leiden: wat is
voetoverheveling
hebben bestaan, terwijl
den eenzelfde periode een huishouding
moeten hebben gevoerd. Extra voor
waarde waaraan die laatste groep moet
voldoen: de niet-verdienende partner
(inkomsten tot ten hoogste f 5026 blijven
onbelast) moest op 1 januari 1984 de leef
tijd van 27 jaar hebben bereikt.
Voor de bijna-alleenverdienertoeslag
(in 1984 f 2636) gelden dezelfde normen
als voor de alleenverdienertoeslag, waar
bij moet worden aangetekend dat het in
komen van de relatiegenoot vorig jaar
meer dan f 5026, maar minder dan f7663
diende te bedragen.
Menig invuller van de aangifte inkom
stenbelasting 1984 is thans ten prooi ge
vallen aan de grote verwarring. De be
richtgeving over de belastingmaatrege
len die op 1 januari 1985 zijn ingegaan,
blijken meer dan eens te worden ver
ward met de aangifte inkomstenbelas
ting over 1984. Voor een goed begrip:
een en ander moet strikt worden ge
scheiden! Er spelen nu twee totaal ver
schillende zaken: de aangifte inkom
stenbelasting 1984 en de aanvraag voor
een voorlopige tweeverdieners-terug-
gaaf in juli van dit jaar krachtens de
'voetoverheveling'.
De laatste regeling, die slaat op de in
komsten over 1985, is eigenlijk alleen in
teressant voor tweeverdieners, van wie
er één dit jaar minder dan f 7200 zal ver
dienen. Juist deze categorie tweeverdie
ners betaalt sinds januari meer loonbe
lasting dan voorheen. Niet zelden te
veel! Enig rekenwerk kan vele guldens
opleveren, die op verzoek in juli door de
belastingdienst worden teruggestort.
Belastingvrij voor dit jaar is in elk ge
val f 7200; eventueel kan dit bedrag nog
worden aangevuld met de arbeidstoe-
slag (f 397) en de aanvullende arbeids-
toeslag (f768). Verdient één van de twee
verdieners dit jaar minder dan f 7200
(stel f 5000), dan kan op aanvraag het
niet gebruikte deel van de belastingvrije
som (f 2200) worden overgeheveld naar
de meestverdienende partner. Logisch
gevolg: de belastingvrije som van de
grootste geldinbrenger wordt met f 2200
verhoogd.
Twee voorbeelden
Ter illustratie twee praktijkgevallen
waaruit blijkt hoeveel geld toepassing
van de voetoverheveling kan schelen.
Een stel, van wie de één in 1985 komt aan
een belastbaar inkomen (het inkomen
waarvan alle aftrekposten en premies
zijn afgetrokken) van f 25.000 en de an
der aan f 5000, betaalt sinds januari 121
gulden méér belasting dan vorig jaar.
Een verzoek om toepassing van de voet
overheveling kan leiden tot een correc
tie, in geld uitgedrukt tot een voorlopige
teruggaaf van 704 gulden, die in juli zal
worden uitgekeerd. Bij aanwezigheid
van een kind van beneden de twaalf jaar
komt daar krachtens de kinderopvang-
toeslag nog f 138 bovenop.
Samenwonenden, van wie de één dit
jaar zal reiken naar een belastbaar inko
men van f40.000 en de ander naar f5000,
zagen hun netto-inkomsten begin dit
jaar met f 158 teruggebracht. Voor hen
ligt na een verzoek om toepassing van de kind heeft dat jonger is dan twaalf jaar,
voetoverheveling een restitutie van 979 heeft zü-recht op de kinderopvangtoe-
gulden in het verschiet; voor hen die slag".
jonge kinderen hebben zelfs 1147 gul
den.
De hele heisa rond te veel betaalde
loonbelasting zal naar verwachting in
1986 tot het verleden behoren; volgens
de planning worden volgend jaar alle
persoonlijke en financiële gegevens in
de loonbelasting verwerkt.
Voor degene die in aanmerking
denkt te komen voor een voorlopige te
ruggaaf en die normaliter alleen loon
belasting betaalt, ligt er nu bij de belas
tingkantoren een speciaal formulier
klaar. Iemand die elk jaar wordt 'ver
blijd' met een blauwe enveloppe, kan
het verzoek om toepassing van voe
toverheveling doen op de aangifte in
komstenbelasting 1984.
„Mensen die beneden de artikel 64-
grens zitten, mensen die niet voor een
aanslag inkomstenbelasting in aan
merking komen en gebruik maken van
een auto van de zaak, moeten oppassen
met het doen van een dergelijk ver
zoek", waarschuwt Salman. Niet voor
niets doet-ie dat, want in een dergelijk
geval wordt 20 procent van de catalo
gusprijs (inclusief btw) van de auto bij
de inkomsten geteld. En dat kan ertoe
leiden dat de inkomsten van de minst
verdienende partner verre worden
overtroffen door de bijtelling, waar het
privégebruik van een werkgeversauto
voor de loonbelasting onbelast is. Bo
vendien zal een verzoek om toepassing
van voetoverheveling de inspecteur
aanleiding geven om volgend jaar een
aangiftebiljet te verzenden. Dat kan
het effect geven van wakker gemaakte
honden.
Ontslag
De invoering van de tweeverdieners
wet heeft het vrijwillige ontslag van ve
le vrouwelijke arbeidskrachten in de
hand gewerkt. Met name vele gezins
hulpen gaven hun part-time-baan er
aan, bevreesd als ze waren dat ze voor
taan uitsluitend voor de belasting zou
den gaan werken. „Wat ik inbreng,
wordt er bij m'n man afgetrokken",
was eind vorig jaar zo ongeveer dè re
denering in die sector.
„Maar lang niet iedereen gaat er door
die tweeverdienerswet op achteruit",
meent aanslagregelaar Salman. „Neem
de Alpha-hulpen (gezinshulp via be
middelingsbureaus - red.), die jaarlijks
2000 3000 gulden verdienen. Er zijn
er, die eind vorig jaar zijn gestopt met
werken. Ten onrechte, waarschijnlijk
door een niet geheel juiste voorlichting
in de pers. Alpha-hulpen worden vanaf
dit jaar als zelfstandigen aangemerkt.
In het verleden was het zo dat het pre
mie-inkomen van de Alpha-hulp bij de
man werd geteld. Over dat totaal moest
dan premieheffing worden betaald. Nu
is er over haar premie-inkomen geen
premieheffing verschuldigd, omdat ze
beneden het grensbedrag van 7500 gul
den blijft. Voor de gezinshulp ligt dat
anders, haar premie wordt door de
werkgever betaald. Maar als zij een
Geen wet kan zo „fantastisch" in el
kaar zitten, of er zit wel een lek in. De
belastingdienst zal de clientèle daar
niet op wijzen, vandaar dat bijvoor
beeld mr. Contijn van Marle, eens be
lastinginspecteur en nu actief voor de
Stichting de Ombudsman, heeft uitge
roepen dat een bezoek aan een belas
tinginspectie zo ongeveer gelijk staat
aan een biecht bij de duivel.
„Dat standpunt is ons bekend", zegt
Van Boven, „de Leidse rechtswinkel
roept trouwens ook al jaren dat een be
lastingambtenaar niet met twee petten
op kan zitten. Kijk, we hebben te ma
ken met een vaste toestand. Met het
jaar dat verstreken is. Wij gaan niet
zeggen: dat en dat moet u in 1985 doen
om minder belasting te betalen. Wij
zijn geen belastingadviesbureau dat
zegt: zoveel obligaties moet u kopen
om de inkomsten te drukken. Soms
vraag ik me af of bepaalde belasting
constructies, die de mensen krijgen
voorgehouden, wel ethisch verant
woord zijn".
Tip
Hij doelt op de tip van de Stichting
De Ombudsman, die een aanzienlijke
belastingbesparing kan opleveren. Een
douceurtje van 122 gulden ligt er te
wachten op iemand die in het belas
tingtarief van 16 procent valt; iemand
die in de 52 procent-schijf zit, kan zelfs
een extraatje van 399 piek in de wacht
slepen.
Wat nu te doen om zulks te bereiken?
Heel simpel, zegt De Ombudsman. De
alleenverdiener met een kind van nog
geen 12 jaar moet zijn partner het liefst
in december ertoe aanzetten een be
drag van f 1 tot f 1365 te gaan verdie
nen. Het gevolg hiervan zal zijn dat be
trokkene na invulling van een loonbe
lastingverklaring wordt ingedeeld in
tariefgroep I, na eerst zo goed als een
heel jaar te hebben geprofiteerd van
het voordelige groep III-tarief. Op het
aangiftebiljet of T-formulier 1985 moet
de invuller zich als tweeverdiener aan
de inspecteur presenteren, waarna de
slimmerik volgens de lezing van de
Stichting De Ombudsman automa
tisch een kinderopvangtoeslag van 768
gulden in de schoot krijgt geworpen.
Het juiste tijdstip van een huwelijk
bepalen, kan trouwens ook een positie
ve bijdrage geven aan het gezinsbud
get. Mochten aanstaande bruid en brui
degom de leeftijd van 27 jaar hebben
bereikt en beiden in het genot van in
komsten zijn, dan verdient het aanbe
veling na 1 juli van dit jaar de gang
naar het gemeentehuis te maken. Als
beloning voor het wachten worden ze
ingedeeld in tariefgroep II in plaats
van in tariefgroep I. Heeft één van de
trouwlustigen daarentegen geen cent
inkomen, dan valt het te overwegen de
gang naar de burgerlijke stand vóór 1
juli te ondernemen. Dit in verband met
de alleenverdienertoeslag, waarop de
verdienende echtgenoot een claim kan
leggen.
Truc
Wat te denken trouwens van de vol
gende truc? Twee 'voordeurdelers' (de
term is bedacht door staatssecretaris
De Graaf van sociale zaken) van 34 jaar
besluiten hun verhouding om te zetten
in een LAT-relatie. Waar ieder tevoren
slechts recht had op de minimum-be
lastingvrije som, daar kén dank zij een
wat lossere emotionele band de alleen
staande toeslag worden binnenge
haald.
„Een dergelijk geval zou voor ons
een probleem kunnen opleveren", er
kent Salman. „Als ze gezamenlijk een
huis hebben gekocht, ligt dat anders.
Maar staan ze ingeschreven op twee af
zonderlijke adressen, dan zullen we
moeten aantonen of ze feitelijk bij el
kaar horen. We moeten een beeld krij
gen van de feitelijke toestand".
Van Boven: „Natuurlijk rijst dan de
vraag hoe je dat controleert. Ik wil daar
niet te veel over zeggen, maar we zul
len dat steekproefsgewijs doen. We
hebben er een controlesysteem voor
gecreeërd. Ook van klikbrieven zullen
we nota nemen, zelfs van anonieme, al
wil dat niet zeggen dat we er altijd op
in zullen gaan. Wel weet ik dat fraude
vaak is ontdekt door klikbrieven".
Zijn personeel wacht de komende
maanden een tijdrovend karwei, nu
staatssecretaris Koning heeft toege
zegd dat alle voorrangsposten (Van Bo
ven: „De mensen die een teruggaaf ver
wachten en daarom het rechter boven-
hoekje van de aangifte hebben afge
knipt") nog dit jaar worden afgehan
deld.
„Die toezegging van de staatssecreta
ris heeft tot gevolg dat we al heel vroeg
aan die berg aangiften moeten begin
nen. Op zich is dat een goede zaak, wie
teveel belasting heeft betaald moet dat
geld zo snel mogelijk terug krijgen.
Maar een probleem is wel dat het wets
ontwerp 'Defiscalisering van bepaalde
uitgaven van de overheid' nog bij de
Eerste Kamer ligt. Wordt dat aangeno
men, dan moeten uitkeringen als huur
subsidies belastingvrij worden ge
maakt. Met terugwerkende kracht per
1 januari 1984. Op deze inspectie moe
ten rond 72.000 aanslagen worden vast
gesteld. Daaronder zitten 20.000 voor
rangsposten.
Teruggaven dus. Het geld moet uiter
lijk 30 november in het bezit van de
mensen zijn. In de praktijk betekent
dit dat die aangiften nagerekend en
wel op 15 september op het rekencen>
trum in Apeldoorn moeten zijn. Daar
naast heb je nog al die verzoeken om
voetoverheveling. De voorlopige aan
slagen moeten op tijd worden vastge
steld, omdat dit in het belang van de
schatkist is. Er wacht ons kortom veel
werk en dat, terwijl ook de vakanties
daar nog tussen door lopen".
Wie beweert daar nog dat een ambte
naar de diensttijd alleen doorbrengt
met het drinken van koffie?
Hoofdinspecteur Van Boven rechts)
wil wel eens uitlopen.
i aanslag regelend ambtenaar Salman: het
(foto Holvast)
