Peres wellicht naar Moebarak Politiek Japan in onzekerheid President Cyprus blijft aan r« Z; Russen blijven in Afghanistan 673 Kissinger genoemd als bemiddelaar Politiek geweld in India Ex-premier had beroerte Crisis parlement-staatshoofd over vredesregeling ANC-leider vrij dank zij Israëlische druk Gromiko waarschuwt VLIEGVAKANTIES CORSICA ZATERDAG 2 MAART 1985 BUITENLAND PAGINA 7 TEL AVTV - Er bestaat een goede kans dat president Moebarak van Egypte en premier Peres van Israël elkaar over niet te lange tijd zullen ontmoeten. Vermoedelijk zal dat in de Egyptische hoofdstad Cairo zijn. Dat heeft een goed ingelichte bron uit de directe omge ving van Peres in Jeruzalem gezegd. De Egyptische gezant, dr. Osama Al-Baz, die deze week in het ge- heim naar Jeruzalem kwam om het nieuwste vredesinitiatief van Moe barak toe te lichten, zou over een toekomstige topontmoeting tussen de regeringsleiders uitvoerig heb ben gesproken. Het plotselinge be zoek van Moebaraks belangrijkste politieke adviseur moet mede als een voorbereiding daartoe worden gezien, aldus de als 'goed geïnfor meerd' bekend staande zegsman in Jeruzalem. door Taco Slagter In politieke kringen in Jeruza lem wordt er voorts rekening mee gehouden dat de Verenigde Staten een belangrijke diplomaat naar Is raël zullen sturen om druk op de regering uit te oefenen het vredes plan van Moebarak als uitgangs punt voor toekomstige onderhan delingen te aanvaarden. Volgens het Israëlisch socialisti sche dagblad Davar zou dat wel eens de topdiplomaat, voormalig minister van buitenlandse zaken en specialist in de problematiek van het Midden-Oosten, Henry Kissinger kunnen zijn. Bevestiging van dat bericht was in Israël niet te krijgen. De betrokkenheid van Amerika bij het Egyptische vredesplan is voor sommige politieke waarne mers in het Midden-Oosten onont koombaar. De belangrijkste rede nen hiervoor zijn de weerstand te gen' het plan in het Israëlische rechtse politieke kamp en het ver wijt van president Moebarak in een interview met de Washington Post, dat de Amerikaanse regering bij de ontwikkelingen tot nu toe met de armen over elkaar is blijven zitten. „De Verenigde Staten is een super macht en kan niet werkloos blijven toekijken", aldus een van de uit spraken van de Egyptische presi dent in de Washington Post. Intussen in het ook bekend dat Moebarak eind volgende week, vlak voor zijn vertrek naar Ameri ka, een ontmoeting zal hebben met koning Hoessein van Jordanië. Me de van de Jordaanse vorst zal af hangen of Moebarak zijn vredesini tiatief in de Verenigde Staten vol overgave kan verdedigen. PLO Van officiële PLO-zijde is het nu wel duidelijk dat het Moebarak plan is afgewezen, hoewel PLO-lei- der Jasser Arafat zich tot nu toe er buiten heeft gehouden. Maar Moe barak maakt zich daarover nog NEW DELHI (AP) - Vandaag zul len in vier Indiase deelstaten ver kiezingen worden gehouden. Om de orde te handhaven zijn daarvoor meer dan 250.000 militairen en po litiemannen ingezet. Ondanks die maatregelen hebben zich echter al verschillende gewelddadige inci denten voorgedaan. Dinsdag vol gen nog verkiezingen in 18 andere deelstaten. Vandaag hebben meer dan 118 miljoen mensen de kans om naar de stembus te gaan bij verkiezin gen die worden gezien als een eer ste krachtmeting voor premier Ra jiv Gandhi. Ongeveer 10.000 kandi daten staan op de verschillende lij sten in 940 districten. In Bihar, de armste staat van In dia, heeft de politie opdracht ge kregen relschoppers direct neer te schieten. Vrijdagochtend kwamen in Bi- har vijf activisten van de Onder drukte Arbeiders en Boeren Partij om het leven toen een bom die zij in hun jeep vervoerden voortijdig tot ontploffing kwam. Ook werden donderdag en vrijdag twee kandi daten voor de verkiezingen ver moord. geen zorgen. Belangrijker is het voor hem dat hij koning Hoessein mee krijgt, zodat met 'gematigde' Palestijnen uit de door Israël be zette gebieden eventueel toch een Jordaans-Palestijnse delegatie kan worden gevormd voor een vredes conferentie met Israël. De pendel-diplomatie van de zij de van Egypte gaat ondertussen onverminderd voort. Minister van buitenlandse zaken Abdal Meguid vertrok vrijdagmiddag onverwacht naar de Iraakse hoofdstad Bagdad. Wat officieel als een 'werkbezoek' door Cairo is aangeduid, is in feite een poging van de Egyptische re gering de steun voor het vredes plan in Bagdad te verwerven. In de Iraakse pers is overigens het initia tief afgekraakt. Volgens Moeba raks adviseur dr. Al-Baz zou Saoe- di-Arabië voorlopig een neutraal standpunt hebben ingenomen. Hoe uiteindelijk het Israëlische kabinet in zijn geheel over het Egyptische vredesplan zal oorde len, is onzeker. Na alle euforie, met name van ministers van de Arbei derspartij, inclusief premier Simon Peres, zijn de meningen uit dit kamp in de afgelopen 24 uur wat afgezwakt. Een tot de kringen van Peres behorende zegsman zei gis termiddag dat het kabinet met het vredesplan akkoord kan gaan als de Camp David-akkoorden (het Is- raëlisch-Egyptisch vredesverdrag) als basis daartoe dienen. En dat is een geheel ander geluid dan de vriendelijke en gematigd enthousiaste commentaren die Pe res en enkele van zijn ministeriële •geestverwanten na de bezoeken van de twee Egyptische gezanten woensdag gaven. De reden hier voor is vermoedelijk dat Peres de tegenstanders van het vredesplan binnen het kabinet van nationale eenheid uit het Likoed-blok voor lopig geen kans wil geven uit de coalitie te stappen. Morgen staan de laatste ontwikkelingen in het Midden-Oosten op de agenda van het wekelijks kabinetsberaad. MONTEVIDEO (AP) - De Amerikaanse minister van buitenlandse za ken Shultz zal vandaag in de Uruguayaanse hoofdstad Montevideo met de Nicaraguaanse president Ortega praten over de mogelijke hervatting van het Middenamerikaanse vredesoverleg. De twee bewindslieden hadden interesse getoond voor direct overleg, maar een concrete afspraak liet op zich wachten doordat beide partijen een formele uitnodiging van de ander afwachtten. Amerikaanse functio narissen zeiden dat de impasse werd doorbroken toen Nicaragua via diplomatieke kanalen een formeel verzoek om overleg indiende. Shultz verklaarde donderdag dat hij bereid was Ortega dit weekeinde te ontmoeten bij de beëdiging van de Uruguayaanse president Julio Sangui- netti in Montevideo. 'Ik zal oplettend luisteren naar wat hij te zeggen heeft,'zei Shultz. (fotoAFP) TOKIO - De plotselinge ziekte van oud-premier Kakuei Tanaka heeft de Japanse politieke wereld danig in opschudding gebracht. Tanaka heeft een lichte beroerte gehad en hoewel zijn gezondheidstoestand nu is verbeterd, wordt druk gespe culeerd dat de greep van Tanaka op de Japanse politiek verder zal door Ruud Kreutzer Tanaka geldt als de machtigste politicus van Japan, en premier Nakasone dankt zijn machtspositie voor een aanzienlijk deel aan zijn steun. Tanaka's positie is alleen maar sterker geworden sinds hij werd veroordeeld voor zijn aandeel in het Lockheed-omkoopschan- daal in een rechtszaak die nu in ho ger beroep voortsleept. Tal van politieke leiders, waaron der premier Nakasone, bezochten het ziekenhuis waar Tanaka enkele weken zal worden behandeld. Dat illustreert de belangrijke positie die de oud-premier nog altijd in neemt. Maar andere tekenen wij zen op snel verlies van invloed. Enkele weken geleden vormde minister van financiën Takeshita een eigen „studiegroep" van leden van de fractie van Tanaka, de grootste binnen de regerende libe raal-democratische partij. Deze op stand binnen de eigen gelederen kwam hard aan voor Tanaka, die nu moet vrezen dat zijn fractie uit eenvalt, een proces dat door zijn ziekte kan worden versneld. Het uiteenvallen van de Tanaka-fractie zou de positie van premier Nakaso ne ernstig in gevaar brengen. ATHENE - De Grieks-Cyprische president Kyprianou zal niet aftre den, zo heeft hij vrijdagavond be kendgemaakt in een met spanning tegemoet gezien manifest aan het volk, dat op de radio en televisie werd uitgezonden. Het Grieks-Cy prische parlement had hem eind vorige week tot aftreden uitgeno digd in een motie die met 23 van de 35 stemmen werd aangenomen door Frans van Hasselt doordat ze de steun kreeg van het monsterverbond van de twee grootste partijen: de communisti sche Akel en de rechtse, pro-wes terse Democratische Concentratie, onder Kliridis. Deze parlements- meerderheid vond dat Kyprianou zich positiever had moeten opstel len ten aanzien van het voorlopige akkoord met de Turks-Cyprische leider Denktash dat hem in New York door VN-secretaris-generaal Tanker beschoten De 30.000 ton metende Cypri sche tanker Athenian Xeniphon is gisteren door vier raketten geraakt. Het schip liep ernstige schade op. Twee opvarenden raakten gewond, van wie er één ernstig aan toe is. De tanker was op weg naar Koe weit maar zette na de aanval koers naar Katar. Het incident deed zich voor in de zone van Shah Allum in het midden van de Golf. Strijd El Salvador Guerrillastrijders en regerings troepen in El Salvador zijn slaags geraakt met als inzet de controle over een belangrijke zendmast in de provincie La Union. Via de in stallatie loopt alle telefoonverkeer van El Salvador naar de rest van Midden- en Zuid-Amerika. Vol gens militaire kringen in de hoofd stad hebben de gevechten het le ven gekost aan 23 regeringsmilitai ren. Van verliezen aan de kant van de guerrilla is geen melding ge maakt. Plaatselijke bestuurders in La Union hebben gemeld dat de zendmast in handen van het verzet Perez de Cuellar was voorgelegd. Als hij daartoe niet bereid was, aldus de motie, moesten er ver vroegde presidentsverkiezingen worden uitgeschreven. Kyprianou is begin 1983 voor vijf jaar gekozen nadat hij een soort bondgenoot schap met de communisten had gesloten, dat hij eind vorig jaar heeft opgezegd. Zijn eigen Demo cratische Partij bestrijkt slechts 20 procent van de stemmen, de com munisten 33. „Aftreden zou de makkelijkste oplossing zijn", aldus de president, „maar daarmee zou ik mijn opvol ger onder voogdij van het parle ment plaatsen en daarmee indirect binden aan de projecten van de Turks-Cyprioten. Ik heb geen be hoefte aan lessen in democratie, ik respecteer het parlement maar de instellingen gaan me boven alles. Ik zal blijven staan op het bolwerk waar het volk mij heeft neergezet, om te blijven vechten voor de rechtvaardiging van zijn strijd en zijn offers". De Cyprische grondwet ver plicht Kyprianou inderdaad niet tot aftreden; de republiek kent het presidentiële op Amerikaanse leest geschoeide systeem. Intussen blijft onduidelijk wat er nu verder moet gebeuren. Kyprianou, die erkent dat er een politieke crisis is ont staan, roept alle partijleiders op tot een nieuwe dialoog, maar deze kunnen nauwelijks meer terugke- ADVERTENTIE ren van hun onverzoenlijke hou ding. Kyprianou heeft voor 11 maart een nieuwe afspraak met Pe rez de Cuellar, maar bij deze niéu we besprekingen, ook eventueel met Denktash, is hij nu duidelijk een afgezant van de minderheid van de Grieks-Cyprioten. Het waarschijnlijkste is dat nieu we initiatieven uit Athene zullen komen. Het is vooral Kleridis die al sinds lang aandringt op een pan- Helleense conferentie die alle Griekse en Griekscyprische parle mentaire partijleiders met Kypria nou en premier Andreas Papand- reou onder voorzitterschap van president Karamanlis. Deze had donderdag een bespreking van een uur met Papandreou die geheel aan de kwestie-Cyprus was gewijd. Kleridis wordt volgende week al vast in Athene verwacht. Het ontbreekt zelfs niet aan spe culaties dat de kwestie zal bijdra gen tot vervroegde verkiezingen, niet op Cyprus maar in Grieken land. Parlementsverkiezingen moeten hier uiterlijk in oktober worden gehouden, maar kunnen worden vervroegd als er sprake is van een „nationale kwestie van bij zondere draagwijdte". Als zodanig zal nu de Cyprus-kwestie ten tone le kunnen worden gevoerd en de pan-Helleense conferentie zou op die verkiezingen kunnen volgen. Een en ander zou natuurlijk wel vertraging brengen in de onder handelingen tussen Griekse en Turks-Cyprioten, een vertraging die trouwens ook door Denktash wordt nagestreefd, die in juni in zijn „Turkse republiek Noord-Cy- prus" parlements- en presidents verkiezingen wil houden. De Russische minister van buitenlandse zaken Gromiko is op bezoek in Gisteren ontmoette bij de Spaanse koningin Sophia. het aanstaande NAVO-land Spanje. (fotoEPA) THE FINANCIAL TIMES Europe's Business Newspaper operates an early morning delivery service in LEIDEN DELFT LEIDERDORP OEGSTGEEST 12 other Dutch towns/cities) For a subscription or details contact: F.T. Amsterdam (020) 239430 tx. 16527 JOHANNESBURG - Dennis Goldberg, één van de leiders van de Zuidafrikaanse verzetsbewe ging African National Congress, die in 1964 tot levenslang werd ver oordeeld in het zgn. Rivonia-pro- ces, en die ruim 21 jaar van zijn le venslange veroordeling heeft uit gezeten, is pas vrijj druk vanuit Israël. door Ruud de Wit Naar nu is bekend geworden, heeft Goldberg - een blanke - aanvankelijk dezelfde lijn gevolgd als zijn mede-veroordeelden tij dens het Rivonia-proces. Deze ne gen bevinden zich nog altijd in de Pollsmoor-gevangenis bij Kaap stad en hebben unaniem het vrij- heidsvoorstel van staatspresident P. W. Botha afgewezen. Op 29 januari van dit jaar bood Botha aan alle politieke gevange nen vrijlating aan, als ze openlijk geweld zouden afwijzen om veran deringen in Zuid-Afrika tot stand te brengen. In tegenstelling tot Mandela cs zat Goldberg niet in Pollsmoor, maar in de de centrale gevangenis van Pretoria. Waar schijnlijk is hij daar makkelijker te beïnvloeden geweest om alsnog het aanbod van Botha te aanvaar den. Al twee jaar lang werden er van uit Israël initiatieven ontplooid om Goldberg, nu 51 jaar oud, vrij te krijgen. Zowel leden van de Israëli sche regering (genoemd worden de namen van president Chaim Her zog en de voormalige minister van defensie, Moshe Arens) als de Uni ted Kibbutz Movement hebben, zich op verzoek van de dochter van. Goldberg, Hillary, hiervoor sterk gemaakt bij de Zuidafrikaanse re gering. MADRID - De minister van bui tenlandse zaken van de Sowjet- Unie, Andrei Gromiko, heeft giste ren in Madrid een felle aanval op' het Amerikaanse wapenbeleid ge leverd. Met een duidelijke hint aan het adres van de Amerikaanse pre sident Reagan verklaarde Gromiko dat „er personen zijn die geobse- door Gerrit Jan Hoek Aquino-proces De Filipijnse generaal Fabian Ver en de andere militairen die op het ogenblik terechtstaan voor hun aandeel in de moord op oppositie leider Benigno Aquino, hoeven niet te getuigen. De rechter die het proces in Manilla voorzit willigde daarmee een verzoek in van de ver dediging. Wèl moeten maandag de zeventien hoofdverdachten ver schijnen voor identificatie door ge tuigen. Zij worden beschuldigd van medeplichtigheid of indirecte deelneming aan de aanslag. deerd Ujken door de plannen om de kosmos te militariseren door de ze projecten voor te stellen als garanties voor wapenverminde ring". Gromiko gaf bovendien de ver zekering dat er alleen een akkoord over vermindering van wapenarse nalen te bereiken valt indien het idee van de militarisering van de ruimte verlaten wordt. Met het oog op de komende be sprekingen in Genève durfde Gro miko geen voorspellingen te doen. „Of er in Genève resulaten bereikt worden hangt niet alleen af van de Sowjet-Unie maar ook van de Ver enigde Staten", aldus Gromiko. De Spaanse minister van buitenlandse zaken, Moran, gaf na zijn onder houd van ruim tweeënhalf uur met Gromiko echter te kennen, de in druk te hebben dat de Sowjet-Unie dit keer bereid is in Genève serieus te onderhandelen. Gromiko sneed slechts zijdelings de NAVO-kwestie aan tijdens het banquet in Madrid: „Als Spanje wil kan het een bijdrage leveren om de wapenwedloop en de milita risering van de ruimte tegen te houden". Moran greep de gelegenheid aan om het Spaanse standpunt nog eens te onderstrepen: „Spanje maakt cultureel, cheografisch en historisch deel uit van het Westen en is daarom verplicht de westerse waarde mee te verdedigen. Maar binnen deze realiteit is het onze wil en onze plicht om een zekere auto nomie te bewaren." De Russen gaan in Afghanistan als beesten tekeer, als je de 'anonieme bronnen' mag geloven, die met de regelmaat van de klok in berichten van westerse persbureau's figure- "Russische soldaten in Afghanis tan hebben volgens westerse diplo maten in New Delhi deze maand honderden burgers gedood. Tege- lijkertijd is het Afghaanse rege- Stalin, ringsleger begonnen jonge man nen in gevangenissen onder de wa penen te roepen om de slinkende troepensterkte aan te vullen", zo berichtte het Amerikaanse persbu reau Associated Press deze week. geen teken van leven, de irri gatiesystemen waren vernield en de mensen waren, op een enkele uitzondering na, gevlucht". De Sowjets vernietigen systema tisch en opzettelijk de infrastruc tuur van het platteland, waar de door Leo Maat ADVERTENTIE Rechts-extremisme In Italië is een vroeger lid van de spoorwegrecherche Carime Espo- sito (62) gearresteerd op beschuldi ging van het achterhouden van in formatie over een bomaanslag op de sneltrein Napels-Milaan, die in december 15 mensen het leven kostte. Esposito had zich ongeveer een maand vóór de aanslag op een politiebureau in Napels laten ont vallen te weten dat er een aanslag op een trein zou plaatsvinden. Uit andere uitlatingen waren zijn rechtse sympathieën gebleken. Inlichtingen en boekingen: ANVR „goeie ri reisburo's en reizenverkopende banken. Het concurrerende persbureau UPI meldde een dag eerder dat de Sowjet-Unie opzettelijk honger veroorzaakt als wapen tegen de verzetsstrijders in Afghanistan. UPI citeerde een getuige tijdens een hoorzitting van het Ameri kaanse Congres. „De Sowjetstrategie van ver schroeide aarde met het gebruik van napalm, de vernietiging van ir rigatiesystemen, het vergiftigen van water, het verbranden van ge wassen en het afslachten van vee heeft een kunstmatige hongers nood op het oog", zo verklaarde Kurt Lohbech, een onafhankelijke televisieproducent. Hij verklaarde eind vorig jaar ge tuige te zijn geweest van deze stra tegie tijdens een reis door Af ghaanse gebieden, waar verzet- stroepen opereren. „De dorpen wa ren platgegooid, op boerderijen Een andere getuige, Jack Whee ler van een onderzoekscentrum voor democratische bewegingen in de Derde Wereld, kwam met een soortgelijk verslag. „Omdat het niet in staat is het Afghaanse volk militair te verslaan, maakt het Kremlin gebruik van zijn stan daard-strategie tegen het wijdver breide verzet: gecreëerde hongers nood en het massaal afslachten van burgers". Hij vergeleek de huidige taktiek van de Russen met die van Stalin, die „opzettelijk meer dan tien miljoen boeren uithongerde". De republikeinse senator Gor don Humphrey opende de hoorzit ting met de verklaring dat de tak tiek van de Russen lijkt op de „erg ste wreedheden die zijn begaan door nazi-Duitsland". „Honger is onderdeel van de Sowjetstrategie in Afghanistan. Wij moeten iets doen. Wij kunnen niet toestaan dat een tweede Ethiopië wordt gescha pen". Aldus UPI. Verder werd door de bureau's melding gemaakt van strijd waar bij "in de afgelopen anderhalve week de guerrillastrijders vier Rus sische en twee Afghaanse helikop ters hebben neergeschoten. Om van verdere aanvallen met raket ten gevrijwaard te blijven schieten Russische vliegtuigen bij start of landing op het vliegveld van Ka boel tientallen lichtspoorkogels af de hitte-zoekende projectielen te misleiden". "De verzetsstrijders hebben vol gens de diplomaten in de nacht van 22 februari hun grootste aanval op het vliegveld ondernomen van dit jaar. Een uur lang werden Rus sische stellingen met raketten, mortieren en machinegeweren be stookt, waarop de Russen ant woordden met artillerie- en tank vuur", aldus de berichten. Diplomatie Op grond van de aanhoudende stroom van dergelijke berichten zou men moeten aannemen, dat niet alleen de burgerbevolking van Afghanistan het onder het juk van het Russische leger zwaar te verdu ren heeft, maar dat ook de Russen zware verliezen lijden. Een bevestiging van deze veron derstellingen lijkt af te leiden uit het feit dat ook in de Russische pers enkele berichten zijn doorge drongen, waarin van het sneuvelen van ('heldhaftige') soldaten gewag wordt gemaakt. Kort geleden voor spelden 'anonieme bronnen' zelfs, dat de hoofdstad Kaboel door de Russen zou worden opgegeven en dat de hoofdstad naar het noorden, naar de Russische grens zou wor den verplaatst. Een teken, dat de Russen de greep op het land verlie zen, ook al zouden ze volgens Ame rikaanse inlichtingendiensten hun troepenmacht hebben opgevoerd tot 140.000 man. Afghanistan, Ruslands eigen Vietnam? Hoewel het moeilijk is de situatie in het ontoegankelijke land te beoordelen, lijkt het niet aannemelijk. Feit is dat er in het land een bloedige burgeroorlog aan de gang is, waarbij aan beide zijden slachtoffers vallen. Maar er is niets dat erop wijst dat de Rus sen de strijd moe worden. On danks het feit dat de islamitische verzetsstrijders overladen worden met Amerikaanse dollars, slagen zij er niet in om maar een deel van het land te controleren. Tot aan, soms tot over de Pakistaanse grens worden zij op hun huid gezeten. Het lijkt er integendeel op dat het verzet nog slechts overleeft bij de gratie van gigantische buiten landse steun. Zelfs in Washington gaan al stemmen op die zeggen dat Afghanistan 'een gepasseerd sta tion' is. Waarmee bedoeld wordt dat het land definitief in de Russi sche invloedsfeer is gebracht. De oproep deze week gedaan door de VN-commissie mensen rechten tegen de "voortdurende buitenlandse gewapende interven tie in Afghanistan", sjou niet alleen door de Russen, maar door beide partijen - Oost en West - ter harte genomen kunnen en moeten wor den, voordat van een politieke in plaats van een militaire oplossing van het conflict sprake kan zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7