Lubbers en paus helpen Nijpels
0uöJl!CutoK
Verband voeding en
kanker onderzocht
ZEUCBim N(ET MAAC2
saocLofm&m
ofTa&s...'
PAGINA 10
ZATERDAG 2 MAART 1985
Aflevering 124
Waarom was zij zo voorzichtig ge
weest, en had ze mij om hulp ge
vraagd? Hij moest daar een bedoe
ling mee hebben gehad. Mijn ge
dachten werden steeds helderder,
nu ik meende dat ik hem in zijn
ware gedaante had gezien. Hij had
er niet alleen op de een of andere
manier iets mee te maken, hij was
de grote man op de achtergrond.
Hij wilde Maria van Leidersdorp
niet uit het oog verliezen, omdat hij
Anna van Leidersdorp niet uit het
oog had verloren. Maar wat kon hij
daarmee voor hebben?
Wat had hij precies gedaan? En
waarom? Moord! Dat was het, ik
was waar ik wezen wilde. Al die an
dere gedachten, al die andere fei
ten had ik gerangschikt, om uitein
delijk hier op uit te komen. Moord!
Welke rol had Anna indertijd ge
speeld? Wat had zij precies ge
daan? Volgens Maria was ze een
handlangster geweest van de
Rooms-gezinden, van de Papen,
om de Geuzen in de gaten te hou
den. Maar was er een bijzondere
aanleiding geweest om de Geuzen
te schaduwen? Ineens zag ik het ta
fereel weer voor me, op die ge
denkwaardige avond. Het was bij
het Steenschuur geweest. Iemand
vluchtte en een troep gewapende
mannen had hem op de hielen ge
zeten. Wat was er toen gaande? Wat
had dat te betekenen? Er was een
poging gedaan Oranje te vermoor
den, een mislukte poging.
Maar moord?! Eindelijk zag ik al
les helder voor me. Ik had de laat
ste stukjes van de puzzel gevon
den. Anna was op weg geweest om
de Geuzen op te zoeken. Zij mocht
dan bij de Rooms-gezinden horen,
een moordaanslag op de Prins ging
haar toch te ver. Waren de Papen
dan de lui die er achter zaten?
Waarschijnlijk wel. En zij was op
weg geweest om te waarschuwen.
En déérom was zij vermoord!
Het was zo helder als glas. Het
klopte allemaal. Nee, het klopte
toch niet, niet helemaal. Iemand
had Anna verhinderd de Geuzen te
benaderen. En wie dat was ge
weest, was me nu wel duidelijk.
Het was dezelfde die probeerde
Maria in de gaten te houden, die
zeker wilde weten of ze niet dezelf
de weg op zou gaan als haar zuster,
en de Papen zou verraden! Het was
dezelfde die met Maria had aange
papt, om onmiddellijk te kunnen
ingrijpen als dat nodig mocht zijn.
Het was iemand die het volkomen
en van harte eens was met de Pa
pen, en dus met de Spanjaarden.
Het was een vijand van het volk,
die rondliep als een Geus, als een
vrijbuiter, maar die er uitzag als
een goed doorvoede en nimmer be
trapte vijand van Leiden. Het was
de man die ik nu eindelijk had
doorzien.
Even nog bekroop me de twijfel
en ik vroeg me af: Hoe kom ik daar
nu bij? Waar maak ik dat allemaal
uit op? Alleen maar uit het feit, dat
hij wèl te eten schijnt te krijgen en
er uitziet, zoals het eigenlijk niet
mogelijk is?
Ik was intussen op de Gere-
gracht. Ik liep onder de St-Joristo-
ren door, bijna vlak tegenover ons
huis, aan de overkant van de
gracht, waar ik grote bogen be
schreef om de grootste vuilnisbel
ten te ontwijken. Ik kwam langs de
Levendaalstoren, en ik dacht, ik
loop zowat de hele stad rond. Na
het bruggetje over het Levendaal
ging ik op de Hogewoerdspoort
aan, en kwam ik langs de heggen
en de hekjes van het erf van de ou
de Steven. Hier was het allemaal
begonnen. Hier lag achter in de
tuin de vervallen schuur, nu meer
vervallen dan ooit. Daar stonden
de kleine vruchtbomen, allemaal
voortijdig van het onrijpe fruit be
roofd. Daar was het huis, waar ou
de Mar de scepter zwaaide, als ze
tenminste nog in leven waren, de
oude, dove boer en zijn huishoud
ster. Ik had hen in geen weken ge
zien. Ik bleef zelfs even staan op
een plek waarvandaan ik kon zien
waar in die late avond het dode
meisje had gelegen.
Ik spoedde me weer voort en bij
de poort ging ik linksaf de Hoge-
woerd op, rechttoe rechtaan naar
het Steenschuur, zonder nog op of
om te zien. En ik verdwaalde van
zelf weer in mijn gedachtespin
sels. Ik moest iets doen, een plan
maken, mijn kameraden opzoeken.
Ik moest Gerrit van der Laan in
lichten, wij moesten dat heerschap
te pakken nemen, hem onschade
lijk maken, het meisje zo vlug mo
gelijk in veiligheid brengen, hem
zijn daden betaald zetten, hem la
ten boeten. Ze moesten hem arres
teren, in verzekerde bewaring zet
ten, hem onthoofden, of ophangen.
We moesten hem in de val laten lo
pen, en laten bekennen. Ik moest
hem in het nauw drijven en hem
zijn schanddaden laten opbiech
ten. Maar ik kon niets verzinnen.
Hoe meer ik mij liep op te win
den, hoe meer de gedachte mij
overmeesterde, dat ik iemand an
ders niet zou kunnen overtuigen.
Ik kon zeggen:"Zo is het gegaan,
hij heeft toen dit, en toen dat ge
daan". Maar we hadden hem geen
van allen ooit ergens op kunnen
betrappen. Behalve misschien die
ene keer, toen ik had gezien, dat hij
geld had aangenomen van een
Spaans officier. Maar zelfs dat zou
nog ergens anders voor geweest
kunnen zijn. Het was zelfs moge
lijk, dat hij toen juist voor ons aan
het spioneren was geweest.
Ach, dat was toch allemaal on
zin! Ik moest nu toch niet zelf mijn
zojuist ontworpen netwerk van be
schuldigingen uiteen gaan rafelen.
Ik moest een plan maken, we
moesten er allemaal bij zijn, we
moesten het hem allemaal voor de
voeten werpen. En als hij kwaad
zou worden, moesten er een paar
stevige kerels klaar staan om hem
onder handen te nemen. Nee, nog
beter, ik moest hem, wij moesten
hem op een of andere manier zo'n
schrik aanjagen, dat hij door de
mand zou vallen. Maar hoe? Wie
zou dat plan moeten bedenken?
Ik stond bij de brug over het
Steenschuur, vlak bij de Nieuwe
Rijn. Ik was nu zo'n beetje de hele
stad rond geweest. Alleen de buurt
bij de Hooigracht had ik verme
den.
(Wordt vervolgd)
Bij de voorbereiding van het jubileumnummer, dat u gisteren hebt
ontvangen, is ons gebleken dat het feuilleton 'De misdaad bij de Hoge
woerdspoort' bij onze lezers in de smaak valt. De lotgevallen van
Aernd in het belegerde Leiden en van zijn vriend Wout bij de Geuzen
zijn dagelijkse kost geworden voor, naar wij vermoeden, vele abon-
Zodra de laatste aflevering is verschenen en het raadsel van de mis
daad wellicht is opgelost, willen wij het feuilleton dan ook uitgeven
als boek. Per slot van rekening viert het Leidsch Dagblad dit jaar het
125-jarig jubileum.
'De misdaad bij de Hogewoerdspoort' hopen we derhalve in de
maand april als boek te kunnen aanbieden tegen een prijs die voor onze
abonnees geen bezwaar hoeft te zijn. Let u op de aanbieding als we
zover zijn.
DEN HAAG (GPD) - Eindelijk
kwam donderdagavond in het
RSV-debat, na weken van onzeker
heid, het hoge woord eruit: Ruud
Lubbers houdt nog van Gijs van
Aardenne; althans, de minister
president heeft geen reden zijn mi
nister van economische zaken en
vice-premier de bons te geven.
Daarmee kwam dan voorlopig een
eind aan 'de sloop van een minis
ter' zoals Pvd A-woordvoerder Wim
Meyer het eerder omschreef.
door
Rimmer Mulder
De laatste ronde in het traag
voortslepende debat over het rap
port van de parlementaire enquête
commissie was deze week onmis
kenbaar voor Lubbers. De minis
ter-president was van alle kabi
netsleden die bij deze gelegenheid
achter de groene tafel zaten, verre
weg het actiefst. Hij luisterde met
aandacht, maakte ijverig aanteke
ningen en beantwoordde, nadat de
Kamer haar rondje had gehad, na
genoeg alle vragen.
De manier waarop hij de kwes
tie-Van Aardenne behandelde was
een demonstratie van macht. Niet
de WD-top maar Lubbers van het
CDA bevrijddde Van Aardenne uit
diens benarde veste op het mo
ment dat hem dat het meest schik
te. De WD-fractie wist aan het be
gin van het debat dat zij weinig
meer kon doen voor de veel ge
plaagde minister. Het argument
dat niet één man tot zondebok voor
het hele RSV-drama mocht wor
den aangewezen was tot op de
draad versleten en was al onvol
doende gebleken. Zelfs de eigen
gelederen konden ten slotte niet
gesloten blijven. Uit eigen kring
kwamen 'hints' dat Van Aardenne
toch maar beter weg kon gaan.
De WD-woordvoerder in deze
fase van het debat, De Korte, pro
beerde het nu met harde aanvallen
op de PvdA. Onder het kabinet-
Den Uyl was het al allemaal fout
gegaan, zo poogde De Korte de
aandacht wat bij partijgenoot Van
Aardenne weg te trekken. Hij ver
zeilde daarmee in menig man-tot-
iman-gevecht met Den Uyl maar
het hielp niet echt. Het hele enquê
terapport met alle kritiek op een
hele reeks politici is in een vorig
debat al door de hele Kamer over
genomen. Dat was een directe
'schuldbekentenis' van de PvdA,
maar óók een onderstreping van
het harde oordeel over Van Aar
denne
Nee, er bleef de liberalen weinig
anders over dan de hoop op Lub
bers te vestigen. Die maakte geen
overdreven haast met de restaura
tie van de liberale vice-premier. In
het begin van zijn antwoord irri
teerde hij de liberalen zelfs door
niet onomwonden hun kant te kie
zen bij de vraag of Van Aardenne
destijds (met zijn blanco cheque)
nu wel of niet had gehandeld op
grond van een kabinetsbesluit.
Kleingelovig
Direct daarna kregen Nijpels en
de zijnen toch waar ze naar snak
ten. Zich volledig bewust van het
belang van het moment begon
Lubbers aan een betoog dat uit
mondde in de conclusie dat de mi
nister van economische zaken 'vol
waardig kan functioneren'. Nijpels
leek zijn oren niet te kunnen gelo
ven en vroeg om een herhaling.
Bijna minzaam antwoordde Lub
bers: „Maar ik ben toch volstrekt
duidelijk?". Zo ongeveer als de
hulpvaardige Jezus de in het water
weg zakkende Petrus moet hebben
toegevoegd: wat zijt ge toch klein
gelovig.
Direct na Lubbers' verklaring
van geen bezwaar was de eerste
vraag of hij niet veel eerder een
eind had kunnen maken aan de on
zekerheid over een van zijn kabi
netsleden. Hij zelf beriep zich op
de behandeling die de Kamer had
gekozen. Na het verschijnen van
het enquêterapport was er in de
eerste plaats een probleem tussen
de minister en het parlement. De
vertrouwensrelatie was verstoord
omdat Van Aardenne ooit eens had
gejokt.
Nadat die zaak was uitgepraat (in
december) resteerde de kritiek op
het beleid van de man in vroeger
dagen. In de vervolgdebatten was
duidelijk geworden dat de Kamer
Van Aardenne ook daarvoor niet
naar huis zou sturen. Daarom kon
de minister-president nu voluit
zijn vertrouwen in de minister uit
spreken. De kans op herhaling van
vroegere fouten acntte hij in dit ka
binet uitgesloten. „We hebben die
hele zaak aan het begin van de rit
samen bekeken en juist een streep
gezet onder deze steunoperatie",
vertelde de premier. De Kamer kan
dus gerust zijn: de minister-presi
dent houdt een oogje in het zeil.
Kabinetskwestie
In feite gaf Lubbers met zijn om
standige formulering toe er weinig
behoefte aan te hebben gehad Van
Aardenne al te hulp te snellen nog
vóór de Kamer had gesproken. En
waarom zou hij ook? De WD had
gezegd een kabinetskwestie te zul
len maken van een eventueel aftre
den van de vice-premier. Het CDA
had zich daarbij neergelegd. Vanaf
dat moment was de kwestie-Van
Aardenne geen directe bedreiging
meer voor de coalitie. Wèl een last
voor de WD, maar daar zit Lub
bers niet voor.
Naarmate die last de WD te
zwaar dreigde te worden werd zij
natuurlijk wel hinderlijker voor
het kabinet. Daarom moest Lub
bers zich er nu wel openlijk mee
bemoeien. Hij ging daarbij ook
weer niet verder dan het belang
van de coalitie vereist. Geen weer
legging van de kritiek in het RSV-
rapport, ook geen weerspreking
van de harde woorden die CDA-
fractieleider De Vries in het vorige
debat over Van Aardenne uitsprak.
Alleen de nuchtere constatering
dat hij met zijn vice-premier 'geen
fundamental problemen' heeft
Koeltjes, zo vonden WD'ers
achteraf. Lubbers heeft de kwes
tie-Van Aardenne weer terugge
bracht tot een last voor de WD.
Van Aardenne zelf was zichtbaar
ingenomen met de woorden van
zijn baas en blaakte de volgende
dag weer van zelfvertrouwen. Voor
hem gloort er weer licht aan het
eind van de tunnel. Voor Nijpels
ook? Hij loopt nu de kwade kans
de meeste schuld te krijgen voor
het drama dat de RSV-enquête
voor de WD is geworden. De kri
tiek op de jonge fractievoorzitter
zwelt aan. Zijn sterkste troef op dit
moment lijkt dat een val van de lei
der nog schadelijker is dan zijn
aanblijven. Blijf zitten waar je zit,
verroer je niet te veel en stik niet, is
zo ongeveer het parool.
P.C. Hooftprijs
Soms komt er voor Nijpels hulp
uit onverwachte hoek. Met het ge
hannes over de P.C. Hooftprijs en
Brandt Corstius leek hij zichzelf en
zijn fractie volledig in de dode
hoek te hebben gemanoeuvreerd.
Maar kijk, in het juryrapport bleek
een zinnetje over het aanstaande
pausbezoek te zijn opgenomen
waar het katholieke volksdeel zich
wel eens aan zou kunnen stoten.
De WD-leider dook er op af. Na
tuurlijk had minister Brinkman de
prijs niet mogen weigeren zo klonk
het ineens. En de WD zou hem
dat deze week in de Kamer ook
hebben ingepeperd. Maar ja, dat
juiyrapport. WD-woordvoerder
Dijkstal citeerde er deze week uit
als een leraar uit het vieze boekje
dat hij de jongens in het fietsenhok
afhandig heeft gemaakt. „Op
grond van zo'n juryrapport kan de
prijs niet worden uitgereikt", aldus
Dijkstal.
De liberale eer leek gered. Nij
pels kan weer even vooruit. Met
Lubbers in het Catshuis en de paus
straks in de Houtrusthal moet hij
toch de zomervakantie in Den
Haag kunnen halen.
Leiden
LUXOR (121239): The karate kid', da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30,19.00 en 21.15 uur. al.
LIDO 1 (124130): The killing fields',
da. 14.15,18.45 en 21.30 uur, zo. 14.15,
16.45, 19.00 en 21.30 uur, 12 jr.
LIDO 2: 'Amadeus', da. 20.00 uur, zo.
ook 14.30, al.
LIDO 3: The terminator', da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur,
16 jr.
LIDO 4: 'Bachelor party', da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur,
16 jr.
STUDIO (133210): Tailing in love',
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur, al.
TRIANON (123875): 'Commando', da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
REX (125414): Taboe, een verboden
liefde', da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, 16
jr.
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO: 'Commando', da. 18.30 en
21.00 uur, za., zo. en woe. ook 13.30
uur, 12 jr.
Bioscopen
Nachtvoorstelling: 'Commando', za.
24.00 uur. 16 jr.
EURO: 'Body doublé', da. 18.30 en
21.00 uur, 16 jr.
'Ghostbusters', za., zo. en woe. 13.30
Nachtvoorstelling: 'Body doublé', za.
24.00 uur, 16 jr.
EURO: Top secret', da. 18.45 en 21.15
uur, za. 19.00 en 21.30 uur, al.
Nachtvoorstelling: 'Studentensex',
za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO: '1984', dag. 18.45 en 21.15 uur,
za., zo. en woe. ook 13.45 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: 'China love', za.
24.00 uur, 18 jr.
Kindervoorstelling: 'Sneeuwwitje en
de zeven dwergen', za., zo. en woe.
ook 13.45 uur.
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
Greenway: 'Christine*, vr., za. en zo.
19.00 uur, 12 jr.
Two of a kind', za. en zo. 15.45 uur, al.
'Being there', do. 20.00 uur, vr. t/m zo.
21.15 uur, ma. t/m woe. 20.00 uur, al.
'Being there', do. 20.00 uur, vr. t/m zo.
21.15 uur, ma. t/m woe. 20.00 uur, al.
Kindermatinee: 'Pietje Bell, de Rot
terdamse straatjongen', za., zo. en
woe. 14.00 uur, al.
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: 'Gremlins', do., vr., za., zo.,
woe. 14.45,19.00, 21.15 uur, ma. en di.
19.00 en 21.15 uur, al.
CITY 2: 'Startrek deel 3', zie tijden als
in City 1, al.
CITY 3: 'Dead and buried', zie tijden
als in City 1, 16 jr.
CITY 4: 'Splash', zie tijden als in City
1, beh. za.-woe.middag, al.
CITY 4: kindermatinee: Tom and
Jerry deel 4', za., woe. 14.45 uur, al.
Noord wijk
(voor reserveringen 01719-12800)
LIDO: 'Once upon a time in the
west', za., di. 19.00 uur, al.
'Tiger Joe', zo. 15.00 uur, ma.
19.00 uur, 14 jr.
'The hit', zo. 20.15 uur, ma., di.,
21.15 uur, 14 jr.
Kindermatinee: 'Dik Trom in het
cirkus', za., woe. 14.30 uur, al.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa
beth Ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Dagelijks van 16.00-17.00 uur en van
18.30-19.30 uur, met uitzondering van:
Afdeling intensieve zorg: van 10.30-
11.00 uur en van 19.00-19.30 uur en na
overleg met de dienstdoende ver
pleegkundige.
Kinderafdeling: van 10.30-19.00 uur
en na overleg met de dienstdoende
verpleegkundige.
Jongerenafdeling: van 16.00-17.00 uur
en van 18.30-19.30 uur.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabeth Zie
kenhuis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren
St. Elisabeth Ziekenhuis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.45 en van 18.30-19.30 uur.
Klasse afd. dagelijks van 11.15-12.00
uur. van 14.00-14.45 uur en van 18.30-
19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot), en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avond bezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Prematurenafdeling: voor ouders en
familie in overleg met de verpleging
doorlopend bezoek mogelijk.
Bezoek aa
Wanneer
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hier
voor speciale kaarten verstrekken.
19.00 i
Bezoektijden kinder
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
voor vaders op de kraamafdeling: 's
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-
18.30 uur.
2 maart 1985
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
In een der meeste bevolkte
wijken van St.-Petersburg is een
reusachtig gebouw ingestort, ten
gevolge waarvan vermoedelijk
tientallen personen om het leven
zijn gekomen. Hoewel het gebouw
geheel en al op eene kazerne ge
leek, had het volk het den spot
naam "paleis Viassensky" gege
ven, omdat het eigendom is van
de vorstelijke familie van dien
naam. Dit "paleis" nu, dat door
een overgroot aantal arbeiders
met hunne gezinnen werd be
woond, vormde eene der voor
naamste bronnen van inkomsten
der familie Viassensky. Men
schat het aantal bewoners, van
wie de meesten handwerkslieden,
op meer dan tweeduizend perso
nen. Het officiële cijfer der omge
komenen bij deze instorting be
draagt vier, maar wordt door het
publiek zeer ongeloovig opgeno
men. Men beweert, dat er meer
dan tachtig slachtoffers zijn ge
vallen en het gerucht is ver
spreid, dat verscheidene lijken in -
stilte naar het kerkhof zijn ge
bracht op karren, die, om de aan
dacht af te wenden, met sneeuw
waren aangevuld; het is trou
wens een feit, dat vele met
sneeuw beladen karren van de
binnenplaats van het gebouw
zijn weggevoerd. De opgravin
gen, die onmiddellijk na het ge
beurde in tegenwoordigheid van
den keizer en verscheidene groot
vorsten werden ondernomen, zijn
onafgebroken voortgezet; eene
geheele compagnie sappeurs der
garde was aan den arbeid. Op
bevel des keizers is een gestreng
onderzoek naar de oorzaken der
instorting ingesteld. Het reusach
tig gebouw werd op nalatige wij
ze onderhouden.
Vijftig jaar geleden:
- Een bende jeugdige boefjes
van 12 tot 15 jaar oud had in de
buitenwijken van Frankfort een
onbewoonde villa ontdekt en die
ingericht als roovershol. Het heeft
een maand geduurd voordat de
politie hen kon snappen. De
grootste kamer van het huis was
als voetbalveld gebruikt, de trap
als sledebaan, terwijl elke kamer
een aparte bestemming had ge
kregen. Een voorbijganger waar
schuwde tenslotte de politie. De
jongens zijn gearresteerd en moe
ten de villa zoo goed mogelijk
weer oj'
moeten c
DEN HAAG (ANP) - Volgende
week begint in Zutphen een ver
volgonderzoek naar het verband
tussen voeding en longkanker.
Doel is het toetsen van de aanwij
zing, dat de het ontstaan van long
kanker door roken wordt afgeremd
door sommige voedingsbestandde
len, zoals het prpvitamine A en be-
ta-caroteen. De Leidense epidemo-
loog Kromhout heeft dat vandaag
gezegd op een symposium over
kankerregistratie. j
Het onderzoek maakt deel uit
van een studie in zeven landen die
al sinds 1958 loopt. Het gaat daarbij
vooral om het verband tussen ro
ken en longkanker. De belangstel
ling voor de voeding steeg echter,
toen in Noorwegen bleek dat men
sen met een lage consumptie van
vitamine A een drie keer zo grote
kans hadden om binnen vijf jaar
longkanker te krijgen als personen
met een hoge vitamine A-opname.
In Zutphen is sinds 1960 infor
matie verzameld over rookge
woonten en voeding van 870 man-
nen. Maar vier procent van hen had
nooit gerookt. Uit de nu bekende
gegevens worden de Noorwegense
conclusies bevestigd. Bij het ver
volgonderzoek worden 500 man
nen betrokken die al sinds 1960
meedoen en worden 500 andere
mannen in dezelfde leeftijd (65-84
jaar) voor het eerst onderzocht.
In Nederland sterven jaarlijks
ruim 40.000 mensen aan kanker.
Dat is ruim een kwart van de totale
sterfte. Dit jaar begint in ons land
een landelijke kankerregistratie.
De gegevens worden regionaal ver
zameld.
Een landelijk overlegorgaan
coördineert de organisatie en be
heert de gegevens met speciaal op
geleide medewerkers. Er zijn strik
te regels ter bescherming van de
privacy van patiënten en behande
lende artsen.
Emiritus-hoogelraar Van Rijssel
gaf enkele concrete voorbeelden
van het nut van kankerregistratie.
Omdat het ontstaan van sommige
soorten kanker ten dele wordt toe
geschreven aan invloeden uit de
omgeving, is het belangrijk om te
kunnen vaststellen welke vormen
van kanker onder de bevolking
toenemen en of dat misschien in
bepaalde gebieden gebeurt.
Een probleem bij de landelijke
kankerregistratie is dat het CBS
aan anderen geen gegevens mag le
veren over doodsoorzaken gecom
bineerd met persoonsgegevens.
Daardoor is het onmogelijk het
kankerregistratiesysteem te kop
pelen aan overlijdensgegevens.
Verburg schat dat de overlijdens
gegevens maar in ongeveer de helft
van de gevallen uit de patiënten
dossiers van de ziekenhuizen zul
len kunnen worden gehaald.
Aankloppen bij honderden ge
meenten lijkt weinig aanlokkelijk.
Daarom pleitte Verburg ervoor het
CBS overlijdensgegevens te laten
verstrekken met een alleen voor
dit doel bestemd patiënt-identifi
catienummer dat niet direct tot een
persoon te herleiden is en dat dan
ook bij de kankerregistratie zou
moeten worden gebruikt. Van Rijs
sel noemde het ridicuul als de ten
bate van het volksgezondheidsbe
leid met zoveel zorg verzamelde
gegevens over kanker niet zouden
kunnen worden verbonden met de
doodsoorzakenstatistiek.
fwatiseff mn p£
hanp,a\£ne£tf panpa?
y/aar saan wê zo maas
tie, HÉ£N~
