FNV lanceert alternatieve wwv-plannen Koerspeil blijft ongeremd stijgen Automatisering te traag Beursweek Dollar: terugkeer naar de jaren 50? Werkloosheidsfonds benutten Stakingen bij Spaanse spoorwegen om meer loon Schandaal dreigt rond kerncentrale Zuid-Afrika ZATERDAG 23 FEBRUARI 1985 AMSTERDAM (ANP) - De kosten van de gelijke behande ling van mannen en vrouwen in de wwv zouden dit jaar eenmalig betaald kunnen worden uit de overschotten in het Algemeen Werkloosheids Fonds. Dat geeft regering en parlement, die nu in tijdnood zitten, de gelegenheid een structurele oplossing van dit probleem te vinden. Vice-voorzitter Herman Bode van de FNV zei dit gister middag in gebouw De Hoeksteen in Amsterdam. Bode sprak op een protestvergade ring van Bouw- en Houtbond FNV. De ruim honderd bezoekers van deze bijeenkomst protesteerden te- .gen het plan van de regering om de wwv-eisen aanmerkelijk te verho gen. Staatssecretaris De Graaf (so ciale zaken) wil het daardoor vrij komende geld - honderden miljoe nen guldens - gebruiken om de ge lijkberechtiging voor mannen en vrouwen mogelijk te maken. De Tweede Kamer vergadert volgende week over deze kwestie. De FNV vindt volgens Bode dat die gelijkberechtiging eigenlijk be taald moet worden uit de algemene middelen, ofwel uit de belasting opbrengsten. Bode deed zijn voor stel echter, zei hij, omdat veel wwv-ers in de bijstand terecht dreigen te komen. Het overschot in het Algemeen Werkloosheidsfonds bedraagt dit jaar een kleine miljard gulden, aldus Bode. Het wwv-voorstel van de rege ring komt erop neer, dat werklozen die voor deze uitkering (70 procent laatst betaalde loon) in aanmerking denken te komen, in de vooraf- Staalquota De EG-commissie in Brussel heeft de produktiequota voor staal voor het tweede kwartaal van dit jaar vastgesteld op een niveau dat ongeveer tien procent ligt onder dat van hetzelfde kwartaal van vo rig jaar. In totaal mag er in de EG in het tweede kwartaal van dit jaar 18,25 miljoen ton staal geproduceerd worden. In het eerste kwartaal van dit jaar was dat 18,12 miljoen ton. Coca-Cola De winst van de Amerikaanse frisdrankenfabrikant Coca-Cola is vorig jaar met 12,5 procent geste gen tot 628,8 miljoen dollar. De om zet nam met 7,8 procent toe tot 7,36 miljard dollar. Het rendement op de omzet was het hoogste van de afgelopen tien jaar. gaande drie jaren tenminste 130 weken gewerkt moeten hebben. Veel van de huidige wwv-ers ko men daardoor in de bijstand te recht, meent de FNV. De Bouw- en houtbond FNV schat het aantal bouwvakkers dat op deze wijze wordt gedupeerd, op 20.000 tot 30.000. Bode deed gisteren nogmaals een beroep op de Tweede Kamer om deze "kwade plannen een halt toe te roepen". De FNV-bestuurder sprak van "kwalijke gedachten, die vreselijk ingrijpen in het bestaan van mensen die regelmatig werk loos zijn". MADRID (UPI/DPA) - By de Spaanse spoorwegen is gisteren een 24-uursstaking begonnen om looneisen kracht bij te zetten. Zo wel het binnenlandse als het inter nationale treinverkeer ondervond grote hinder van de staking. Slechts 7.000 van de 70.000 spoor- wegbambten werkten gisteren. De Spaanse staatsspoorwegen moesten bijna de helft van het aan tal forensentreinen schrappen. In de spitsuren reed slechts een be-, perkt aantal treinen. Ook de inter nationale trein van Parijs via Bar celona naar Madrid kon niet rijden. De stakers eisen een loonsverho ging van 7,5 procent en willen dat er 7.000 arbeidsplaatsen bijkomen. De spoorwegen willen 4 procent loonsverhoging geven en 2.700 banen creëren. VALKENBURG Staatssecretaris Van Zeil en commissaris der koningin Vonhoff kregen gisteravond een speciale postzegel aangeboden van PTT-directeur Van Ommeren. De zegels zijn opgedragen aan het honderdja rig bestaan van Nederland oudste VVV -kantoor in Het Geuldal en het vijfjarig bestaan van het Nationale Park De Hoge Veluwe. (foto anp) Rem op economisch herstel DEN HAAG (GPD) - Het econo misch herstel van ons land zou sneller kunnen verlopen als het tempo van de automatisering in het bedrijfsleven hoger was. Deze traagheid is een rem op de verster king van de concurrentiepositie en bezorgt Nederland permanente achterstand op vooral de Verenig de Staten. Bedrijven maken te wei nig werk van de micro-elektroni sche toepassingen. Dat kan worden geconcludeerd uit de resultaten van een uitvoerig onderzoek naar de automatisering in de honderd grootste bedrijven, dat het weekblad De Automatise ring Gids liet houden. De 100 grootste bedrijven - met in totaal 800.000 werknemers, dat is 13,5 procent van alle werkgele genheid besteden een laag per centage van hun omzet aan auto matisering. Berekend werd dat 43 procent van die ondernemingen een procent voor dit doel uitgeeft. Volgens de internationale is dit laag, omdat wordt uitgegaan van twee procent als minimaal noodzakelijk. Onderzoekingen in de VS toon den aan dat het percentage aan uit gaven voor automatisering daar sterk stijgt. Omstreeks 1990 zal het zeker 8 procent zijn, met uitschie ters naar 12 tot 15. Wel bleek uit het Nederlandse onderzoek dat meer dan de helft van de grote bedrijven stijging verwacht van het bedrag dat voor automatiseringstoepas singen wordt uitgetrokken. Deskundigen uit de automatise ringsbranche zijn bezorgd over de achterstand van Nederland. Die wordt vooral gesignaleerd bij de zogeheten microcomputers. Als oorzaken worden genoemd gebrek aan scholing en te geringe soepel heid om zich aan te passen aan nieuwe technologieën binnen de bedrijven. Men wijst erop dat Ame rika nu eenmaal niet de tijdroven de overlegmodellen kent die bij ons gebruikelijk zijn. Er worden ook „lichtpunten" ge constateerd: 9 procent van de on dervraagde bedrijven geeft 3 pro cent of meer uit voor automatise ring en 48 procent komt met een percentage van tussen de een en de drie uit de bus. Het lijkt zeker dat het aandeel automatiseringsuitga ven zal stijgen, al was het alleen naar vanwege het toenemend ge bruik van microcomputers. Het onderzoek maakt ook mel ding van een aversie in ons land te gen het kopen van standaardpro grammapakketten voor computer gebruik. Dit was overigens nadelig voor de zogeheten software-indus- trie. Iedereen in het bedrijfsleven wilde zijn eigen „toeters en bel len", zodat er veel meer toepassin gen werden ontwikkeld dan in fei te nodig was. Maar er is nu een om mekeer te zien. WASHINGTON (AFP) - De over heersende positie van de Ameri kaanse vliegtuigbouwers op de we reldmarkt wordt bedreigd door de vliegtuigindustrie in andere lan den. Dit staat in een rapport dat is opgesteld in opdracht van de NA SA, het Amerikaanse bureau voor de lucht- en ruimtevaart. De lucht vaartindustrie is voor de VS na de landbouw de grootste exportsec tor. Er werken 600.000 mensen en met een jaaromzet van zeventien miljard dollar is de vliegtuigbouw een „symbool van de technologi sche superioriteit van de VS" ge worden, aldus het rapport. Er wordt echter wel aan die su perioriteit geknabbeld, zeker sinds Superioriteit Amerikaanse vliegindustrie wordt bedreigd de overheid haar bemoeienis met de vliegtuigfabrikanten heeft laten varen en de concurrentie van het buitenland groter is geworden. De gevolgen daarvan zijn voor elk ty pe vliegtuig verschillend. In het rapport wordt aangeraden een aan tal maatreglen te nemen om de po- Samenwerking met het buiten land is een van de mogelijkheden, aldus het rapport. De Amerikaanse vliegtuigfabrikant Boeing heeft al met enkele Japanse bedrijven een overeenkomst gesloten voor de ge zamenlijke produktie van vliegtui gonderdelen. Airbus Industrie, het consortium van Europese vliegtuigfabrikan ten, wordt met name genoemd. Dat consortium kan zelfs op de Ameri kaanse binnenlandse markt met de toekomstige A320 een vooraan staande plaats gaan innemen, al dus het rapport. Prijzen De consumentenprijzen in Groot-Brittannië zijn in januari ge stegen met 0,4 procent. Daardoor kwam de inflatie in de twaalf maanden tot en met janauri op vijf procent. In de twaalf maanden tot eind december stegen de prijzen met 4,6 procent. JOHANNESBURG (GPD - In Zuid-Afrika is grote verontrusting ontstaan over de eerste en enige kerncentrale in het land, Koeberg. Er zijn namelijk fouten gevonden in gebruikte, uit het buitenland geïmporteerde stalen pijpen. De problemen zijn van die omvang dat het bedrijf nog zeker twee maan den gesloten moet blijven. De op positie in het nieuwe Zuidafrikaan- se driekamerstelsel heeft al om een uitgebreid parlementair onderzoek gevraagd naar de financiële toe stand van het staatsenergiebedrijf Escom. De kerncentrale, die ongeveer 40 kilometer van Kaapstad staat, werd nog geen jaar geleden in ge bruik genomen. Naar alle waar schijnlijkheid zal de kernbrandstof uit reactor nr.l moeten worden ge haald en zullen tevens alle water leidingen leeg gemaakt moeten worden voor nadere inspectie. Het is niet onmogelijk, dat de kerncen trale veel langer dan twee maan den buiten werking zal zijn. De kritiek op Koeberg heeft niet alleen betrekking op de nu aan het licht gekomen fouten bij het aan schaffen van onderdelen. Eerder dit jaar werd bekend, dat de Koe berg-centrale 500 miljoen rand (cir ca 1 miljard gulden) meer heeft ge kost dan oorspronkelijk was ge raamd. Daarnaast is er sprake van nog eens 300 miljoen rand extra kosten, vanwege het achterwege blijven van garanties bij buiten landse leningen (voornamelijk Amerikaans). De Koeberg-centrale is dezlfde als die waarover in 1976 het kabi net-Den Uyl bijna struikelde, toen er sprake was van een RSV-leve- ring van kernreactorvaten aan de centrale. De toenmalige minister Lubbers, nu premier, was een voorstander van het verlenen van een exportvergunning, maar met name dé D'66-fractie, en in iets minder mate, de PvdA was tegen. Op het moment dat een kabinets crisis nabij was, werd het pro bleem opgelost door Zuid-Afrika zelf, door de bestelling in Frankrijk te plaatsen. Wall Street wel of niet gesloten en Wall Street lager of hoger, het doet er kennelijk in Amsterdam niet meer toe. Want het koerspeil stijgt ongeremd. Het heeft er al les van weg dat de Newyorkse ef fectenbeurs gedwee haar zuster in Amsterdam volgt. De week begon met een feestdag in Ame rika en dus geen beurs. Maandag zette daarom de Amsterdamse beurs enigszins terughoudend in, maar dinsdag was de stem ming hier te lande al weer zeer vast. Wall Street aarzelde nog, maar toen woensdag Amsterdam zijn hausse onverdroten voortzette en zelfs nog versnelde, gaf New York zich gewonnen en sloeg ook weer de opgaande richting in. Het algemeen beursgemiddel- de kwam op onze beurs nu flink boven de 200 uit en vrijwel alle beursgroepen gaven de ene dag na de andere nieuwe historische hoogtestanden aan. Na vier da gen handel lag de algemene in dex vier punten hoger dan vorige week vrijdag. Anders Hoe totaal anders ligt het beurswezen thans dan vorig jaar in februari, toen onder leiding van Wall Street een zeer forse reactie intrad. In Arpsterdam zakte toen de algemene index van 179 naar 160, om ten slotte op 147 in juli als laagste stand van het jaar terecht te komen. Maar eind 1984 sloot het Damrak op m door C. Wagenaar 182 en thans bevindt dezelfde in dex zich op 205. De keiharde on dergrond en de niet te stuiten haussementaliteit op onze beurs zijn op een aantal punten funda menteel anders gericht dan een jaar geleden. Toen was er in ons land nog sprake van een pas be gonnen en daarom uiterst teer economisch herstel. In de sindsdien voorbije 12 maanden heeft dit herstel zich niet alleen kunnen handhaven, maar daarnaast nog kunnen ver diepen. Pas nu komen de eerste vruchten daarvan binnen en ge zien naar de teneur zijn ze in vele gevallen nog aanzienlijk fraaier dan de meest gedurfde verwach tingen. Is dit op zich al voldoende om een effectenbeurs in jubelstem ming te brengen, ook in het ver strekken van uitkeringen blijken vele bedrijfsbesturen niet karig te zijn. In de afgelopen vijfjaren hebben vele ondernemingen hun aandeelhouders meerdere malen moeten teleurstellen en ze lijken bereid dit enigermate goed te maken. Daarbij komt dat nu blijkbaar ook het terugbrengen van de coupure-eenheid steeds meer ingang gaat vinden. Door de forse koersstijgingen van de afgelopen paar jaar vereisen vele aandelen een hoog bedrag om in het bezit van de belegger te ko men. Door nu de coupure te splitsen in vier of vijf kleinere eenheden wordt de minimale koopprijs ook door dit getal ge deeld, waardoor de aandelen weer binnen het bereik van de kleinere beleggers komen, zo re deneren vele bedrijfsbesturen. Tegen dit voor de beurs zeer welkome streven, dat meestal met een fikse extra koersstijging wordt gehonoreerd, bestond tot voor kort nogal weerstand, om dat het voor de bedrijven met ho ge kosten gepaard zou gaan. Maar instanties hebben uitgere kend dat dit erg meevalt en nu komen er steeds meer onderne mingen met splitsingsvoorstel- len voor de dag. Deze week was dat bijvoorbeeld Macintosh, die uit een ruim 40 procent hogere winst over 1984 het dividend met 50 procent heeft verhoogd en de aandelen van 20 gulden terug wil brengen tot vier van vijf gulden. Dat bovengenoemde factoren het beursklimaat in Amsterdam aanzienlijk hebben bevorderd, blijkt ook duidelijk uit het sterk gewijzigde gehalte van de ko pers. Steeds meer grote institu ten melden zich als liefhebbers voor aandelen en dunnen hun obligatiebezit uit. Ook het schar- relpubliek is nu aanzienlijk ver minderd. Men houdt z'n stukken veel langer vast en hoopt op ver dere groei en expansie, die ook voor '85 hoog staan aangeschre- Alle remmende pogingen van vooral de Westduitse centrale bank ten spijt kwam de dollar deze week in Amsterdam op f 3,80. In hoeverre de renteontwik keling buiten schot kan blijven, zal komende week moeten blij ken, als de Westduitse Bankraad weer bijeenkomt om de discon- topolitiek te bespreken. Maar dan is de nieuwe staatslening, die door de oplopende dollar ook al een half procent meer rente heeft moeten aanbieden dan op de voorlaatste lening, dan is die nieuwe staatslening geplaatst. Of de beleggers onder deze omstan digheden durven in te schrijven, zal moeten blijken. Show Voorlopig lijkt de aandelen markt in elk geval de show nog te stelen. Daar werden deze week weer dramatische koersverbete- ringen geboekt. Van de interna tionals kwam nu eindelijk ook Akzo in beweging en liep vijf gulden op. Vijf tot tien gulden koerswinst was overigens een bijna normaal verschijnsel. Nog meer kwamen Macintosh, Nij- verdal Ten Cate, Hal Trust en Drukkerij De Boer vooruit. De Europese optiebeurs had vooral door de feestdag maandag van Wall Street en de op die dag door carnaval gesloten Europese beurzen een rustige week. De to tale omzet kwam op 107.000 con tracten tegen 140.000 in de vorige werkperiode. Na enkele dagen van hoge omzetten voor calls KLM nam Akzo de leiding over. Ruim een kwart van alle afgeslo ten contracten op woensdag en donderdag kwamen voor reke ning van de calls Akzo. Een Amerikaans dollar kost nu meer dan 3,80 gulden. Alleen de ze maand is de dollar al een kwartje duurder geworden. De dollar is nu twee maal zo duur als vijf jaar geleden. Begin 1980 hoefde er maar 1,90 gulden voor betaald te worden. Nu de dollar koers steeds maar verder stijgt is de grote vraag natuurlijk: Wan neer houdt die stijging op? Wat is de prijs die een dollar echt waard is? Daar wordt, zoals over alles door Paul Frentrop op economisch terrein, verschil lend over gedacht. Onder politici is het nu zover gekomen dat de koers van de dollar gezien wordt als bewijs van het slagen of falen van het eigen beleid. Vanuit die achtergrond doen er nu twee ver klaringen opgang ten aanzien van de dollarstijging. De uitda ger en regerend kampioen in de ze dollarstrijd is president Rea gan. Hij zegt: de dollar is zo sterk, omdat de Amerikaanse economie het zo goed doet. Ie dereen wil dollars hebben om daarmee in de Verenigde Staten te investeren. De VS zijn immers de beste plek op aarde om geld te verdienen. Reagen en zijn aan hangers onder de economen heb ben sterke argumenten om hun mening kracht bij te zetten. De Amerikaanse economie is het af gelopen jaar met 6,9 procent ge groeid. Zo'n sterke groei hebben de VS sinds 1951 niet meer mee gemaakt. In 1983 keek de rest van de wereld al met afgunst naar de 3,7 procent groei in de VS en nu blijkt 1984 nog veel sterker geweest te zijn. De dollar staat ten opzichte van de harde Europese munten als Duitse mark, gulden en Zwitserse franc ook op het niveau van de vijfti ger jaren. Toen was een dollar koers van 3,80 gulden heel nor maal. Volgens Reagans redene ring zouden de economische krachtsverhoudingen nu weer ongeveer zo liggen als toen. Dus zegt hij tegen mopperende Euro pese leiders: Ik kan er ook niets maal niet dat de Duitse econo mie het zoveel slechter heeft ge daan dan de Amerikaanse. Hij beschuldigt Reagan eigenlijk van vals spel. De dollarstijging is volgens hem te danken aan de hoge rente waarmee Amerika ka pitaal uit het buitenland naar zich toelokt. Reagan heeft de economie gestimuleerd door de overheidsuitgaven op te voeren en de belastingen te verlagen. Dat leverde een financieringste kort van 200 miljard op. Dat staat gelijk met 70 procent van de par ticuliere besparingen in de VS, berekent Schmidt. De resteren de 30 procent is nooit voldoende om de hele economische groei mee te financieren. Buitenlandse schuld Daarom is de dollarrente geste gen en hebben de Amerikanen inmiddels een buitenlandse schuld opgebouwd, die al bijna groter is dan die van Brazilië. Hij vindt de Amerikaanse prestatie dus helemaal niet zo groot. De Amerikanen hebben hun econo misch herstel niet verdiend door hard werken, maar door te lenen in de andere landen. De toe komst zal uitwijzen welke van de twee verklaringen de juiste is. Heeft Schmidt gelijk dan zal de koers van de dollar binnenkort een soort vrije val gaan maken. Volgens hem is het grootste deel van het geld dat nu in dollars is belegd immers speculatief van aard. Nu lokt de hoge rente be leggers nog. Maar naarmate Reagan: uitdager. (foto upi) Thatcher: geen verweer, (foto ap> aan doen dat de dollar zo hoog staat. Dan hadden jullie ook maar moeten zorgen dat jullie economie harder was gegroeid. Om het zout dan nog even goed in de wonde te wrijven, voegen Amerikaanse economen daar aan toe: Doordat de dollar zo hoog staat, kunnen veel Europe se goederen makkelijker concur reren op de Amerikaanse markt. Die extra afzet betekent meer werk voor Europa. Wij helpen jullie dus nog met je economi sche groei ook. Thatcher De Britse premier Thatcher is de enige Europese leider die zich openlijk achter die redenering van Reagan opstelt. Dat valt van uit haar gezichtspunt ook wel te verklaren. Voor Europese landen met harde valuta staat de dollar wel hoog, maar niet ongekend hoog. Zij hoeven dus niet zo vre selijk onder de indruk te zijn van de Amerikaanse prestaties. Het Britse pond sterling daarentegen is in de loop der jaren helemaal murw geslagen door de dollar. De hele geschiedenis door is de koers alleen maar gedaald. Het is mischien wat ver gezocht om he lemaal terug te gaan tot de Ame rikaanse burgeroorlog, toen je voor een pond 12 dollar kon krij gen. Maar vlak voor de Tweede Wereldoorlog was een pond ster ling nog 5 dollar waard. Sinds dien is de koers maar gezakt van 2,40 dollar in 1980 tot nu onder de 1,10 dollar. Het heeft de Brit ten niet eens geholpen dat er te genwoordig in de Noordzee meer olie wordt geproduceerd dan in de Perzische Golf. Wat kan That cher dus tegen Reagan inbren gen? Maar de Duitse oud-bondskan selier Helmut Schmidt is in de ring gesprongen om de uitdaging van Reagan te beantwoorden. De dollar is dertig procent overge waardeerd, zegt hij keihard. Het huidige koersniveau is alleen maar op kunstmatige factoren gebaseerd. Schmidt vindt hele- steeds meer mensen rekening gaan houden met een koersda ling, is die hogere rente niet vol doende om dat koersrisico te compenseren. Voor speculanten wordt het dan tijd winst te ne men en hun dollars te verkopen. Wanneer de dollar eventjes een paar dagen daalt, ontstaat dan een vloedgolf. Want geen enkele speculant wil de laatste zijn om te verkopen. In het plaatje van Schmidt zal de dollar met dub beltjes per dag omlaag wallen. Wanneer Reagan gelijk heeft zal de dollar zich voorlopig onge veer op zijn huidige niveau hand haven. Het gaat dan immers niet om speculatief geld, maar om echte investeringen in de Ameri kaanse economie. Die investerin gen worden voor een langere ter mijn gedaan. Er worden fabrie ken gebouwd en bedrijven opge zet. De dollars die daarvoor zijn gebruikt zitten vast en kunnen niet meteen worden ingewisseld in andere munten. Banken Schmidt vergelijkt de Ameri kaanse buitenlandse schuld met die van de ontwikkelingslanden in Zuid-Amerika. Reagan praat daar niet over. In de praktijk heeft hij er echter voor gezorgd dat de internationale kapitaal stromen niet stokten maar wer den omgebogen toen de ontwik kelingslanden niet meer konden betalen. De grote banken hebben immers eerst jarenlang de dol lars die door de hogere olieprij zen internationaal in omloop kwamen naar die ontwikkelings landen doorgesluisd. Dat geld komt voorlopig niet terug. Ei genlijk hadden de banken beleg gers die hun geld hadden gestort dus niet terug kunnen betalen. Maar in plaats van terug te beta len is dat geld nu aan de Ameri kaanse overheid geleend. Die be taalt wel keurig de hoge rente en tegen de tijd dat de ontwikke lingslanden weer af kunnen be talen, kan Amerika dat ook gaan doen. Volgens Schmidt werkt die truc niet. Reagan praat er niet over, maar wijst slechts glimla chend op het herstelvan de Amerikaanse economie en het grote vertrouwen in de dollar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 9