Kerncentrales
SU opengesteld
Israël pakt sji'iten hard aan
'Akkoord over internationale controle'
Vietnam verovert verzetskamp
Botha komt zwarten
in Kaapstad tegemoet
Fel protest van Libanon in Verenigde Naties
VN: situatie in El
Salvador verbeterd
Abu Nidal nog
springlevend
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
WENEN (AP) Het Internationale bureau voor Atoomenergie (IAEA) en de Sowjet-Unie
hebben gisteren een overeenkomst gesloten over internationale inspectie van Russische
kerncentrales.
'T ienduizenden
geheimen VS nu
in het Oostblok'
WASHINGTON Als gevolg van
laksheid van de Amerikaanse mi
nisteries van defensie en energie
en het ruimtevaartbureau NASA
komen 'tienduizenden' militaire en
technische geheimen in handen
van de Sowjet-Unie terecht. Dat zei
minister van handel Malcolm Bal-
drige vorige maand in een brief aan
minister van defensie Weinberger,
president Reagan en andere hoge
functionarissen. Een kopie van de
brief viel in handen van Associated
Press.
Volgens Baldrige is er sprake
van een ware 'bloeding' waardoor
'het erop lijkt dat verschillende re
geringsinstellingen een complete
uitverkoop toestaan, waardoor de
Russen tienduizenden weten
schappelijke en technische rappor
ten en andere strategische infor
matie te pakken krijgen.'
Hoewel volgens een zegsman van
het IAEA het maar controle op een
klein aantal kernreactoren betreft,
wordt de overeenkomst gezien als
een belangrijke stap voorwaarts,
waarbij alleen China nog als kern
macht buiten de controle van het
IAEA blijft.
De overeenkomst werd getekend
op het hoofdkantoor van het IAEA
te Wenen door directeur-generaal
Hans Blik en voor de Sowjet-Unie
door Alexei Petrosyants, voorzitter
van de staatscommissie over het
gebruik van atoomenergie. De
Russen moeten nu een lijst over
handigen van kernreactoren voor
vreedzame doeleinden, waaruit de
IAEA-inspecteurs een zeker aantal
mogen kiezen.
Petrosyants zei in een verklaring
op een persconferentie dat het be
sluit 'de positieve houding van de
Sowjet-Unie toont tegenover inter
nationale controle, waarbij we
moeten bedenken dat zo'n controle
het doel van wapenbeheersing en
ontwapening moet dienen.' Hij ci
teerde Gromyko die vorige maand
gezegd heeft dat 'geen staat een
verreikender voorstel ter tafel ge
bracht heeft voor controle dan de
Sowjet-Unie.'
De Russische autoriteit ontken
de niet dat de inspectie slechts
licht-water-reactoren betreft en
niet opwerkingsbedrijven of ande
re geavanceerde reactoren. 'Alles
moet eens beginnen. Dit is een be
gin. Langs deze lijn zullen we door
gaan,' zo zei Petrosyants.
Een zegsman van het IAEA zei
dat de overeenkomst niet de ver
dere verspreiding van kernwapens
voorkomt, omdat het niet om mili
taire installaties gaat.
Hij voegde hieraan echter toe dat
'het feit dat Rusland voor het eerst
zijn kernreactoren openstelt voor
internationale inspectie een crucia
le stap is.' Petrosyants' vervanger
Boris Semenov weigerde te ont
hullen om welk soort atoomener
gie-installaties het gaat en welk
deel onder inspectie komt.
ARANYAPRATHET (AP) -
Vietnamese troepen hebben
vanmorgen over een front van
64 kilometer langs de Thaise
grens de aanval geopend op le
den van de Cambodjaanse
guerrillagroep de Rode
Khmers.
De Vietnamezen maken daarbij ge
bruik van tanks.Volgens de zegs
lieden hebben de Vietnamese troe
pen gisteren een voorpost van de
Rode Khmers veroverd in de buurt
van het Thaise stadje Klong Nam
Sai, ongeveer 14 kilometer ten
zuiden van Aranyaprathet.
Details over het verloop van de
strijd waren niet bekend, maar
plaatselijke kranten meldden dat
ongeveer 600 guerrillastrijders
over de grens zijn gevlucht. Viet
nam gebruikt de afgelopen dagen
een enorme vuurkracht in het of
fensief tegen de Rode Khmers.
In de eerste fase van het Viet-
namnese offensief, dat in novem
ber vorig jaar werd ingezet, werd
een andere guerrillagroep, de niet-
communistische KPNLF, van vrij
wel al zijn bases in Cambodja be
roofd. De derde en kleinste Cam
bodjaanse guerrillagroep, die be
staat uit aanhangers van het voor
malige staatshoofd prins Norodom
Sihanouk, is nog niet door het
Vietnamese leger aangevallen.
Vietnamese troepen hebben de
laatste dagen ook honderden gra
naten afgeschoten op Chinees
grondgebied. De Chinese troepen
sloegen de Vietnamezen echter te
rug. De gevechten zouden dinsdag
avond zijn begonnen langs de
grens in de provincie Yunnan en
het autonome gebied Guangxi.
Woensdag waarschuwde president
Li Xiannian de Vietnamezen in
zijn nieuwjaarsrede het Chinese
territorium niet te schenden. Pe
king steunt de Cambodjaanse
guerrillastrijders die in 1979 na de
Vietnamese invasie werden ver
dreven.
Buitenland kort
Anzus-oefening
De Australische defensieminis
ter Beazley heeft gezegd dat vol
gende maand een nieuwe Anzus-
marine-oefening zal worden ge
houden met de VS, maar zonder
Nieuw-Zeeland, dat blijft volhar
den in zyn eis dat Amerikaanse
atoomschepen niet in zijn havens
mogen komen. Canada doet vol
gende maand ook mee. Later zul
len Australië en Nieuw-Zeeland sa
men nog oefenen. De Nieuwzee-
landse premier David Lange heeft
de Sowjet-Unie te verstaan gege
ven dat ze zich niet moet mengen
in het conclict. Volgens een opinie
peiling geniet Lange de sympathie
van 59 procent van de bevolking,
tegen 67 procent volgens de vorige
peiling.
Peron voorzitter af
Functionarissen van de Peronis-
tische partij bekendgemaakt dat
de vroegere Argentijnse president
Isabel Peron haar 'onherroepelijke
aftreden' heeft aangekondigd als
voorzitter van de ernstig verdeelde
partij die door haar overleden echt
genoot generaal Juan Peron werd
opgericht. Bij de verkiezingen van
1983 voor een nieuw burgerbewind
leden de Peronisten een fikse ne
derlaag tegen de centrum-linkse
Radicale Burgerpartij van de hui
dige president Raul Alfonsin. Tij
dens een partijcongres in decem
ber 1984 kwam het tot een scheu
ring.
Bahai-vervolging
Meer dan 100 leden van het Ame
rikaanse Congres hebben de men
senrechtencommissie van de Ver
enigde Naties gevraagd op te ko
men voor de vervolgde leden van
het Bahai-geloof in Iran. Volgens
de Amerikaanse oproep tonen de
jongste berichten uit Iran dat de
druk op de ongeveer 300.000 Ba-
hais niet is verminderd. „Sinds
september zijn in Iran 16 Bahais
geëxecuteerd en meer dan 700 Ba
hais bevinden zich in gevangen
schap", aldus de Amerikaanse
Congresleden.
Honger in Afrika
Het onlangs ingestelde V.N.-bu-
reau voor noodhulp aan Afrika
meent dat nog voor 1,5 miljard dol
lar aan spoedeisende voedselhulp
nodig is voor 20 droogtegebieden
in Afrika. Het bureau meldt dat
zich in die gebieden een 'massale
crisis voordoet die in de naaste toe
komst waarschijnlijk niet zal af
zwakken, zelfs niet als het weer tij
dens het komende regenseizoen
verbetert'. Volgens het bureau lij
den 30 mihoen Afrikanen door de
droogte honger.
GENÈVE (AFP/Rtr.) - De situatie
van de rechten van de mens in El
Salvador is verbeterd, maar blijft
zorgwekkend. Het aantal moorden
door "doodseskaders" van leger en
politie is sterk verminderd, zo con
stateert een rapport dat gisteren is
voorgelegd aan de VN-commissie
voor de rechten van de mens in Ge-
nève.
De strijd tussen het leger en de
guerrillastrijders heeft in 1984 aan
enkele duizenden mensen het le
ven gekost. Volgens het stuk van
VN-rapporteur Jose Antonio Pas
tor Ridruejo bekommeren de Sal-
vadoriaanse autoriteiten zich op
recht over de toestand van de rech
ten van de mens. Maar het justi
tieel apparaat schiet tekort bij het
onderzoeken van schendingen van
de mensenrechten. In de meeste
gevallen is het nog niet tot strafver
volging gekomen.
Ook de guerrillabewegingen ma
ken zich schuldig aan grove schen
dingen van mensenrechten door
moorden en ontvoeringen, maar
volgens de meeste bronnen ge
beurt dat op kleinere schaal dan
aan de kant van het leger, aldus het
rapport. De VN-rapporteur dringt
BOSTON (Rtr/AFP) - Minstens
400.000 Amerikanen zijn besmet of
in aanraking geweest met het virus
waarvan wordt vermoed dat het
aids (acquired immune deficiency
syndrome) veroorzaakt. Deze ziek
te vernietigt de natuurlijke weer
stand van de mens tegen infecties.
De kosten van bestrijding zullen in
de VS dit jaar zeker vijfhonderd
miljoen dollar bedragen.
Onderzoekingen hebben aange
toond dat bijna een half miljoen
Amerikanen antistoffen in hun
bloed hebben die erop wijzen dat
zij in aanraking zijn geweest met
het virus HTLV-3. Dit onlangs ont
dekte virus is zeer waarschijnlijk
verantwoordelijk voor het ont
staan van aids. Het hebben van de
ze antistoffen hoeft niet te beteke
nen dat men aan aids lijdt. Slechts
In de VS zeker
400.000 dragers
van aids-virus
een klein percentage krijgt deze
ziekte, die bijna altijd tot de dood
van de patient voert.
Sinds de ziekte vier jaar geleden
voor het eerst werd herkend zijn
ongeveer 8.000 Amerikanen met
aids geregistreerd. Ongeveer de
helft is intussen overleden. Het
rapport citeert gegevens van het
Amerikaanse Bureau voor Ziekte
bestrijding, waarin wordt geschat
dat er in de periode oktober 1984
tot oktober 1985 8.000 nieuwe ge
vallen van aids bij zullen komen.
„Een epidemie van deze omvang
zet het stelsel van de volksgezond
heid in financieel opzicht onder
sterke druk. De gemiddelde kosten
voor ziekenhuisverpleging van ie
dere aids-patient bedragen onge
veer 42.000 dollar. Dat betekent dat-
de rekening voor de verwachte
8.000 nieuwe gévallen dit jaar 336
miljoen dollars zal bedragen. Sa
men met de reeds geregistreerde
gevallen zullen de medische kos
ten oplopen tot minstens 500 mil
joen dollar", aldus het rapport, dat
is samengesteld door de artsen
Sheldon Landesman van het
Downstate medical centre, Harold
Ginzburg van het nationaal insti
tuut voor drugsmisbruik en Stan
ley Weiss van het nationaal kanke
rinstituut.
De ondertekening van het atoomverdrag gisteren in Wenen. Hans Blik en Alexei Petrosyants (rechts) wisselen
de akten uit. (foto apj
Eén café voor
iedere 260 Belgen
BRUSSEL - In België is er een
café op iedere 260 inwoners
(baby's inbegrepen) en het aan
tal cafés neemt nog steeds toe.
Maar hoewel de spoeling dun
zou moeten zijn (na aftrek van
niet-cafébezoekers niet meer
dan zo'n 100 klanten gemid
deld) nemen toch de omzetten
toe. In Nederland is er, volgens
het Bedrijfschap Horeca in Den
Haag, één cafe op iedere 1100
Nederlanders.
De totale omzet van de hore
ca bedroeg ruim 6,7 miljard
gulden, waarvan bijna de helft
van restaurants en ruim 40 pro
cent van cafés afkomstig is.
België doet overigens zijn
naam als 'lekker-eten-land' eer
aan, want het aantal restau
rants nam ook toe, tot meer dan
4000.
KAAPSTAD/JOHANNESBURG
(Rtr/UPI) Zwarten met woonver
gunning in drie woonoorden rond
Kaapstad zullen recht van pacht
voor een periode van 99 jaar krij
gen. Dit zijn de oorden Langa,
Nyanga en Guguletu, zo heeft de
Zuidafrikaanse minister Gerrit Vil-
joen gisteren namens de regering-
Botha bekendgemaakt. Cross
roads, een grotendeels illegale ves
tiging van 60.000 mensen, noemde
de minister echter niet.
Daarjuist vielen in de afgelopen
dagen 18 doden en 230 gewonden
als gevolg van politie-optreden met
hagel, rubberkogels en traangas te
gen mensen die ontruiming vre-
Viljoen verklaarde wel regelin
gen te hebben getroffen om voor
het eerst persoonlijk met leiders in
Crossroads te gaan spreken. Dit
om tot een ordelijk vertrek van de
bewoners uit deze wat hij noemde
illegale en onhygiënische woonsi
tuatie te bereiken.
Het jongste besluit van de rege
ring, ook al zou Crossroads er niet
onder vallen, lijkt toch een belang
rijke concessie, omdat de regering
eerst alle Afrikanen rond Kaapstad
wilde onderbrengen in een groot,
nieuw woonoord, Khayelitsa, dat
verder van Kaapstad ligt.
Cubanen moeten
massaal uit VS
ATLANTA (AP) - De Amerikaan
se regering heeft gisteren 23 Cuba
nen die vijf jaar geleden per boot
naar de VS waren gevlucht als on
gewenste vreemdeling op het
vliegtuig naar hun vaderland gezet.
De komende tijd zullen totaal 2.700
Cubanen naar hun land terug wor
den gestuurd nadat daarover een
akkoord is bereikt tussen de Ame
rikaanse regering en de Cubaanse
leider Castro.
Een Amerikaans gerechtshof
voor beroepszaken corrigeerde
eerder op de dag een vonnis van
een lagere rechtbank dat de uitwij
zing van 16 van de 23 Cubanen had
tegengehouden. Deze rechtbank
oordeelde dinsdag dat de uitwij
zing van de 16 moest worden aan
gehouden om hen in de gelegen
heid te stellen om aan te tonen dat
hun verzoek om politiek asiel in de
VS gerechtigd is. Twaalf van hen
hadden bekend in Cuba misdrij
ven te hebben begaan en de vier
anderen waren in de VS gearres
teerd wegens wetsovertredingen.
Het hof van beroep vonniste giste
ren dat de zorg voor de veiligheid
van de burgers in de VS zwaarder
weegt dan het verzoek van de cri
minelen in aanmerking te komen
voor politiek asiel.
Uitgever van
boulevardblad
Athene vermoord
ATHENE (GPD) De 62-jarige uit
gever van het rechts-georiënteerde
Griekse boulevardblad Apogevma-
tini, Nikos Momferatos, is gister
avond in zijn auto op weg naar zijn
werk neergeschoten door drie jon
gemannen, die in een gestolen wa
gen wisten te ontkomen. Zijn
chauffeur werd zeer zwaar ge
wond. Momferatos, tevens voorzit
ter van het verbond van krantenei
genaren, was tijdens de dictatuur
in 1973 enige maanden minister
van industrie in het burgerkabinet-
Markezinis, dat ten val kwam door
de opstand op de Polytechnische
Hogeschool.
Volgens de Griekse televisie zijn
op de plek van de misdaad ma
nifesten gevonden van de organi
satie „17 november" (genoemd
naar de datum waarop die opstand
plaatshad), die al sinds 1975
moordaanslagen heeft gepleegd op
Amerikaanse functionarissen, een
bekend folteraar tijdens de junta,
en de chef van de mobiele eenhe
den en zijn chauffeur.
Twee jaar geleden werd de toen
malige voorzitter van het verbond
van kranteneigenaren, George
Athanasiadis, uitgever van het
rechtse dagblad Vradini, eveneens
doodgeschoten, een moord waar
voor de verantwoording echter
niet door de „17e november" werd
opgeëist.
Premier Papandreou noemde de
moord een „schakel in de keten
vanuit het buitenland geïnspireer
de pogingen het democratische be
stel in Griekenland te ondermij
nen". President Karamanlis drukte
behalve leedwezen ook ongerust
heid uit over deze bedreiging, „die
systematische vormen begint aan
te nemen".
BOEKAREST - De Israëlische premier Peres bezocht gisteren tijdens
zijn verblijf in de Roemeense hoofdstad Boekarest onder meer een monu
ment voor vrijheidsstrijders. (foto AP)
TEL AVIV (Rtr./AFP) - Het Israëli
sche leger is gisteren samen met
zijn bondgenoten van de Libanese
militie SLA enkele sji'itische dor
pen in Zuid-Libanon binnengeval
len op zoek naar Libanezen, die
worden verdacht van anti-Israëli
sche aanslagen. Israël begon
woensdag met een nieuwe harde
aanpak van dorpen, waar zich
guerrillastrijders zouden bevin
den.
Nadat woensdag twee doden vie
len bij een inval in een Zuidliba-
nees dorp, kwamen gisteren weer
drie mensen om het leven tijdens
de operaties. In het dorp Arab Sa-
lim, dat ten noorden van de stad
Nabatiyeh ligt, doodden strijders
van het SLA (Het Zuidlibanese Le
ger) twee bewoners, zo werd verno
men uit Israëlische bron. In dit
plaatsje werd afgelopen zondag
een Israëlische kolonel gedood.
Israëlische soldaten vielen Deir
Qanoun An-Nahr bij Tirus binnen
en brachten daarbij één Libanees
om het leven. Een ander werd ge
wond, zo zei eep woordvoerder van
de VN-troepenmacht UNIFIL. De
Israëliërs trokken zich terug nadat
zij vijftien personen hadden gear
resteerd en een woning hadden
verwoest.
Volgens Libanese bronnen trok
ken de Israëlische troepen ook de
nieuwe linies over, waarachter zij
zich sinds de terugtrekking van af
gelopen zaterdag bevinden, voor
een aanval op het dorp Zrariyeh
ten noordep van de rivier de Litani.
Gezegd werd dat hier drie mensen
werden gewond, enkele huizen zijn
vernield en zes dorpsbewoners
werden opgepakt. Een Israëlische
militaire woordvoerder wilde be
richten over deze operatie niet be
vestigen. Met een groot aantal
jeeps, pantserwagens en een bull
dozer trokken Israëlische militai
ren Tair Debbeh, ten oosten van de
kustplaats Tirus, binnen.
UNIFIL-woordvoerder Timor
Goksel verklaarde dat de Israëliërs
in Deir Qanoun An-Nahr en Tair
Debbeh alle mannen hebben aan
gehouden voor verhoor. Er is een
Franse UNIFIL-eenheid naar deze
dorpen gestuurd, maar het is niet
tot botsingen met de Israëliërs ge
komen.
Minder dan een week na de te
rugtrekking uit Sidon en omge
ving introduceert Israël een nieu
we harde aanpak van vermeende
guerrillastrijders. Het nieuwe be
leid bleek woensdag voor het eerst
toen Israëlische troepen het dorp
Bazuriyeh bestormden, daar twee
guerrillastrijders doodschoten en
200 personen aanhielden voor on
dervraging. Volgens Israëlische
kranten bestaat de harde aanpak
verder uit het afkondigen van uit
gaansverboden, preventieve arres
taties en zoekacties. „Het heeft
geen zin een totale oorlog te begin
nen tegen de sji'iten, maar wij moe
ten zo hard terugslaan dat zij weten
dat zij met ons geen loopje kunnen
nemen", zo bracht een Israëlische
officier het onder woorden. De sji
'itische AMAL-beweging waar
schuwde woensdag dat zij zal door
gaan met „het verzet".
De Libanese regering heeft haar
vertegenwoordiger bij de Verenig
de Naties opdracht gegeven een
klacht in te dienen tegen de „Israë
lische afpersing van de bevolking
in Zuid-Libanon en het oostelijk
deel van de Bekaa-vallei".
ADVERTENTIE
er bij de Salvadoraanse regering op
aan haar greep op leger en veilig
heidsdiensten te versterken.
Uitgaand van gegevens van ker
kelijke organisaties in El Salvador
vermeldt het rapport dat in de eer
ste 10 maanden van 1984 2.285 bur
gers zijn omgekomen door toedoen
van het leger en paramilitaire groe
pen. Een honderdtal mensen is
verdwenen, en 385 burgers zijn
vermoord zonder dat er sprake was
van een gevechtssituatie. Tussen
mei en augustus 1984 zijn 121 ge
vallen gemeld waarin het leger zich
schuldig heeft gemaakt aan marte
lingen.
In de eerste acht maanden van
1984 waren guerrillastrijders ver
antwoordelijk voor het vermoor
den van 39 burgers en voor 43 ont
voeringen, volgens gegevens van
de Salvadoraanse kerk. De natio
nale garde van El Salvador schrijft
136 doden en 98 gewonden op het
conto van de guerrillabewegingen.
Ook zijn honderden jongeren on
der dwang geronseld voor de guer
rilla-eenheden. In maart werden
twee Rode Kruis-werkers door
guerrillastrijders vermoord, aldus
het VN-rapport.
STAAT DER NEDERLANDEN
Q% LEIMING 1985
PER 1991/1905
bedrag open bedrag
koers de koers wordt na de inschrijving op 26 februari vastgesteld
volgens het tendersysteem
rente jaarlijks op 1 april
aflossing in 5 jaarlijkse termijnen van 1 april 1991 af
inschrijving 26 februari a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
storting 1 april 1985
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
PARIJS (AFP) - De Palestijnse lei
der Abu Nidal zou in tegenstelling
tot eerdere berichten nog leven.
Lucien Bitterlin van een Frans-
Arabische solidariteitsbeweging
heeft naar zijn zeggen op 6 en 7 fe
bruari jl. een vraaggesprek met
hem gehad.
Bitterlin zei gisteren dat het in
terview vandaag zal worden gepu
bliceerd in het orgaan van de örga-
nisatie waarvan hij hoofdredacteur
is. De ontmoeting met Abu Nidal
had 'ergens' in de Bekaa-vallei in
Oost-Libanon plaats.
Bitterlin zei tegenover het Fran
se persbureau AFP dat Abu Nidal
er „kerngezond" uitzag. De dood
van Abu Nidal werd begin novem
ber gemeld door het Britse televi
siestation Channel Four en vervol
gens door een bron bij de familie
van de Palestijnse leider in de Jor
daanse hoofdstad Amman.
Abu Nidal zou volgens die be
richten op 20 oktober in Bagdad
(Irak) zijn overleden aan een hart
aanval. Hij kreeg bekendheid als
leider van Palestijnse splintergroe
peringen die verantwoordelijk zijn
voor talloze moordaanslagen en
terreuraanslagen
