'Ik hoef die miljoen gulden niet
Van der Hoorn zet
de traditie voort
Teleurstelling
komt morgen..
De verliezers
Ter Aarse eerste bij vrouwen
Evert van Benthem vindt boerderij belangrijker
Held duikt
al onder
Nu dan op de kaart
Dramatische
taferelen
op het ijs
Karstens rijdt zwart
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1985
SPORT
PAGINA 15
LEEUWARDEN (ANP) - De der
tiende editie van de tocht der toch
ten kende naast Evert van Ben-
them tientallen verliezers. Zo voel
den de meesten zich echter niet.
De opluchting over de voltooiing
Westerveld, een van de andere ge-
klopten. wist langs de elf steden
niet wat hem overkwam. „Het was
zwaar, maar geweldig", vond hij,
uithijgend op een bankje op de
steeds meer water makende Bon
van de unieke wedstrijd, met alle kevaart. „Ik kreeg er onder het rij-
favorieten in het voorste gelid, ver
drong de teleurstelling. „Die komt
morgen pas", verklaarde Henri
Ruitenberg. De op papier beste
sprinter eindigde op de beroerdste
plaats: de tweede.
In de bus van de geldschieter,
voorzien van televisie en een uitge
breid communicatiesysteem, deed
Jan Roelof Kruithof zijn verhaal.
den kippevel van". En Bennie van
der Weide, Fries onder de Friezen.
„De mensen leken nog wel gekker
dan ik".
Dries van Wijhe, eveneens in de
ban van het immense gebeuren,
was kilometers voor de eindstreep
reeds begonnen met het groeten
van het publiek. De vrolijkste favo
riet legde zich opgeruimd neer bij
Over het verloop van zijn sportieve het wegrijden van de
levensdoel, dat feitelijk eindigde i
het begin, bij het vertrek uit de
kooi. „Die 1200 meter te voet heb
ben mij genekt", aldus de te klop
pen rijder. „Ik achterhaalde welis
waar de koplopers alsnog, maar ik
heb me moeten forceren. Ik heb
door een blessure aan de rechterk
nie de gehele zomer niet kunnen
lopen. Toen ik op het ijs stapte,
wist ik dat ik een geklopt man was.
De bovenbenen blokkeerden".
Kruithof maakte een opgeluchte
indruk. „Deze Elfstedentocht
kwam vijf jaar te laat voor my", zei
hij. „Ik geloof, dat mijn leeftijd van
48 jaar is onderschat. Het is voor
bij. Ik voel me lekker. De wereld is
heus niet voor me ingestort. Als je
begint aan een wedstrijd, weet je
dat de ook kunt verliezen".
De opgeklopte sfeer rond zijn
persoon in de laatste zenuwslopen
de dagen voor de Elfstedentocht
had Kruithof niets gedaan. „Ik was
nog nooit zo ontspannen" om
schreef hij zijn gemoedsrust. „Er is
veel over mij gezegd en geschre
ven. Dat iedereen vooral van mij
wilde winnen. Dat ik vijanden had
in het peloton. Onzin. In de wed
strijd zijn we tegenstanders".
Kruithof had de sfeer onderweg
als geweldig ervaren. Ook Wim
koplo
pers. „Met Teun Busser heb ik nog
geprobeerd ze terug te halen", al
dus de topper met de talrijke bijna
men. „Ze waren te sterk. Daar
moet je je mee kunnen verzoenen".
Waar Kruithof zich kapot liep op
de eerste meters, brak Van Wijhe
het vele klünwerk op. "Dat is nu
eenmaal niets voor mij. Ik heb
geen enkelbanden. Ik zwieberde
op de schaatsen. Na elke klün-
plaats moest ik een gaatje dichtrij
den. Het is pure onkunde, dat ik
niet heb gewonnen".
Hylke Boerstra was de eerste van
de favorieten, die in kansloze posi
tie kwam. Bij het klunen brak de
veter van de linkerschaats op twee
plaatsen. Bij de stempelpost in
Sneek verloor hij minuten bij het
herstellen van dat euvel en raakte
hij de aansluiting met de grote
groep op kop van de wedstrijd
voor goed kwijt. Van dat moment
reed Boerstra, waarvoor bijna ie
dereen aan de tocht was begonnen,
het fel begeerde kruisje.
Wim Vos, de veehouder uit Koc-
kengen, had onderweg geen ver
zorging. Hij greep om de zoveel ki
lometer een etenszak van de ver
zorgers van Kruithof en de zijnen.
„Die hadden toch voldoende", al
dus Vos, die zich na binnenkomst
LEEUWARDEN - Lenie van der Hoorn hield gistermiddag de rijke Ter Aarse traditie in
de Elfstedengeschiedenis in ere. In het spoor van de neven Jan en Jan van der Hoorn, die
de monstertocht in 1947 en 1956 op hun naam schreven, passeerde zij gistermiddag ruim
drie kwartier na Evert van Benthem als eerste vrouw de finishlijn op de Bonkevaart.
De verliezers treurden vooralsnog niet. Kruithof, Westerveld en Kooi
man v.l.n.r.) namen bij de huldiging voorzitter Sipkema op de schouders,
(foto ANP)
nog lang bij de eindstreep ophield
in een van een politieman geleende
overjas om zijn lichaam tegen de
afkoeling te beschermen.
Tot de verliezers, die geen echte
verliezers waren, behoorden ook
de Friezen. Teun Busser, een naar
Utrecht vertrokken Fries, hield de
eer hoog met de vijfde plaats. De
eerste echte Fries was Rein Jon
ker, notabene de enige A-rijder, die
in allerijl was teruggekeerd, toen
het doorgaan van de echte Elfste
dentocht, in plaats van de alterna
tieve in Polen, werd afgekondigd.
Een tumultueuze bustocht en twee
slapeloze nachten hadden de kok
uit Wijdgaard niet gebroken.
Alleen al om die reden was hij
geen verliezer.
In de betrekkelijke rust van de
Frieslandhal, op zoek naar haar
schoeisel, kondigde Lenie van der
Hoorn haar mogelijke afscheid van
de wedstrijdsport aan. "Ik heb nu
bereikt waar ik heel m'n leven voor
heb getraind. Natuurlijk, de spon
sors zullen nu in de rij staan, maar
dat is eigenlijk wel tien jaar te laat.
Ik ben nu bijna 37 en denk serieus
aan stoppen", liet zij zich ontvallen
om er meteen aan toe te voegen,
"zeker weten doe ik het nog niet.
Ik zal er de komende dagen eens
rustig over na denken"
Tot op de Dokummer Ee heeft
Van der Hoorn getwijfeld aan een
succesvolle afloop van haar Elfste
den-debuut. "Ik zat daar behoor
lijk stuk. We hadden haast geen
drinken gehad en ik dreigde echt
aan vochtgebrek te bezwijken.
Juist op tijd kreeg ik van een
vrouw een grote beker thee aange
reikt en die heb ik tot de laatste
druppel leegedronken. Misschien
heb ik mijn overwinning wel daar
aan te danken".
Twee keer is Lenie van der
Hoorn op de 200 kilometer onder
uit gegaan. "Eén keer in het don
ker en één keer tussen Harlingen
en Franeker. Toen heb ik vijf tot
tien kilometer alles gegeven en
met de armen losgeschaatst om
weer aansluiting te krijgen met de
groep van tachtig rijders die ik
door die tweede val was kwijtge
raakt. Dat is me gelukt vooral ook
door de hulp van een jongen die de
hele tocht bij me in de buurt is ge
bleven. Die heeft mij fantastische
geholpen. Zijn naam weet ik niet
meer. Vos of zo, maar niet die uit
Kockengen. Ik had hem graag wil
len bedanken want hij heeft ontzet
tend veel kopwerk voor mij ge
daan. Daar was ik vooral op het
laatste stuk gewoon niet meer toe
in staat".
De prestatie van Van der Hoorn
krijgt nog meer glans door weten
schap dat zij, in tegenstelling tot
haar gesponsorde concurrentes,
nauwelijks hoefde te rekenen op
de steun van verzorgers. "Zo'n Ine
ke Kooiman kan het veel professio
neler aanpakken. Die had
LEEUWARDEN (ANP) - Evert van Benthem hoeft het miljoen niet, dat volgens commer
ciële kenners klaar ligt voor de winnaar van de dertiende Elfstedentocht. „Ik verdien dat
geld wel met mijn veertig koeien", liet de 26-jarige veehouder uit Sint Jansklooster na
zijn als historisch aangeschreven zege uit de mond vallen. Voor Van Benthem was de
superheffing op de melk in de Europese Gemeenschap het laatste jaar een venijniger
tegenstander dan marathonrijders als Kooiman,. Niesten en Ruitenberg in de monster-
tocht door het Friese land.
In het schaatsen vindt de als atleet
begonnen sportman uit het noor
den van Overijssel de ideale om
standigheden voor het afreageren
van de spanningen, die er bij jonge
en onder schulden gebukt gaande
veehouders in ons land bestaan.
Een „rijke boer" is Van Benthem
niet. Hij is wel een doorzetter van
het zuiverste soort, met een nuch
ter karakter. „Hij is een zelfstandi
ge ondernemer. Die weten hoe je
zo'n klus aanpakt", analyseerde
zijn begeleider Jaap Nassette de
prestatie van zijn pupil.
Woensdag had Nassette de
vrouw van Evert, Janet, ingefluis
terd dat het goed zat met haar spor
tieve echtgenoot. „De spieren voel
den na de laatste training in Hee
renveen goed aan. Ik heb tegen zijn
vrouw gezegd: Evert wint 'm. Zelf
heb ik hem niet met die druk opge
zadeld". Jeen van den Berg, de
trainer van de Friese marathonse
lectie waar Van Benthem deel van
uitmaakt, had ook al zijn geld gezet
op zijn sterke pupil. „Toen ik on
derweg hoorde, dat Evert van Ben
them gewonnen had, sprong ik een
gat in de lucht", was de spontane
reactie van de man, die door zijn
leerling werd afgelost als houder
van het snelheidsrecord.
Van Benthem was zelf meer ver
rast over de uitkomst van de snelle
race dan zijn trouwste volgers.
„Jeen had gezegd dat ik bij de eer-
SINT-JANSKLOOSTER
(ANP) - In navolging van de
Shorts en Hein Vergeer, die
eveneens het proces meemaak
ten van een plotselinge en enor
me populariteit, ontfermt de
NOS zich in eerste instantie
over Evert van Benthem. On
middellijk na de overwinning
in de dertiende Elfstedentocht
werd de 26-jarige schaatser uit
Sint-Jansklooster overstelpt
met aanbiedingen en uitnodi
gingen. „Rust is het eerste,
waar Evert nu behoefte aan
heeft", aldus Wiemer Veenstra
van de omroepstichting. „We
hebben hem dit aangeboden.
De overwinning heeft iedereen
overvallen. Nu kan hij in alle
rust zoeken naar een eigen ver
trouwensman, die zijn zaken,
ook op financieel gebied, re
gelt". Teneinde de drukte te
ontspringen is Van Benthem
voorlopig op eigen verzoek on
dergebracht op een schuila
dres.
ste drie kon komen. Zelf rekende
ik bij een plaatsje bij de eerste tien.
Dit overtreft al mijn verwachtin
gen", was het commentaar van
Van Benthem, die pas twee uur na
de wedstrijd beschikbaar was voor
de pers. De dopingcontrole, het
praatje met de koningin en zijn ei
gen vorstin, Janet, moeder van
zoon Rolf, hadden veel tijd geëist.
Loper
„Verwachtingen koesterde Van
Benthem lange tijd niet van zijn
sportloopbaan. Bij de atletiekver
eniging NOP was hij een redelijke
loper op de middenafstanden en in
de cross. Door toedoen van Janet,
toen al zijn vaste verkering, kwam
hij op zijn zestiende in de schaats
sport terecht. De ijsclub Rutten
kreeg een redelijk talentvol lid, dat
echter nooit doorbrak tijdens de
wedstrijden. Op het kunstijs van
Heerenveen werd Van Benthem
onder handen genomen door Gau-
ke Nijholt, de latere trainer van de
nationale sprintploeg, donderdag
een van de dienmstdoende politie
mannen langs de route. Het- gaf
weinig resultaat.
„Ik haalde de B-titelstrijd steeds
net niet. Daar kreeg ik op een gege
ven moment genoeg van. Vier jaar
geleden, 22 jaar oud, ben ik in de
B-categorie op de marathon gaan
rijden". Van Benthem werd in die
klasse kampioen van Nederland en
stapte twee seizoenen geleden over
naar de A-rijders. Het eerste sei
zoen was bepaald geen doorslaand
succes. Emiel Hopman, een ander
nieuw gezicht heerste. Van Ben
them had die winter de macht niet
echt indruk te maken. De bouw
van een ligboxenstal bij zijn zeven
tiende eeuwse boerenhoeve „De
Leeuwte" slorpte te veel tijd op.
Gelegenheid tot echte training was
er niet voor de veehouder.
Resultaat
Dit jaar had Van Benthem meer
mogelijkheden. In december in As
sen werd het eerste resultaat van
die arbeid duidelijk. Van Benthem
won een KNSB-marathon in de
Drentse hoofdstad en werd vervol
gens een gevreesd concurrent. „Hij
kan versnellen als geen ander",
was het oordeel van routinier Réin
Jonker, die Van Benthem dit sei
zoen nauwlettend heeft gevolgd.
Voornamelijk van achteren. De
wat schuchtere jongeman uit Sint
Jansklooster, een gehucht bij Vol-
lenhove, werd, toen hij dit seizoen
naar de vierde plaats in de KNSB-
competitie oprukte, gerangschikt
in de rij van nieuwelingen, die de
aflossing van de oude garde, met
Giling, Niesten en Pronk als ge-
zichtsbepalers, diende te verzor
gen.
Van Benthem, met 26 jaar een
van de jeugdigsten in het door
taaie dertigers en veertigers gere
geerde marathonschaatsen, is geen
man die met zijn krachten smijt.
Op de boerderij heeft hij veel ener
gie nodig. Het kunstijs is de plaats,
waar hij zijn sportieve lusten bot
viert. Veel tijd en kracht was er de
ze winter niet voor het schaatsen
op natuurijs. Een paar wedstrijden
over honderd ronden (veertig kilo
meter) en de nationale titelstrijd op
het Amstelmeer, over honderd ki
lometer (vijfde), vormde de voor
naamste ervaring van de Overijs
selse schaatser, tóen hij donder
dagmorgen half zes op weg ging
voor de bijne 200 kilometer langs
elf Friese steden. Die monsterin
spanning, die zijn leven zou veran
deren, was pas voorzien voor vol
gende week zaterdag bij de Alter
natieve Elfstedentocht in Kuopio.
Rust
„Ik was in de kopgroep de man
met de minste ervaring en met de
minste kilometers in de benen.
Kooiman, Niesten en Ruitenberg
hadden Zevenhuizen wel gereden.
Ik ben zondag niet gegaan. Ik was
pas laat uit Utrecht terug van de
KNSB-marathon. Ik hield toch re
kening met de Elfstedentocht en
heb daarom rust genomen. Achter
af misschien een goed besluit".
Een oordeel, waar verzorger Na
ssette het helemaal mee eens was.
„Het kan op die laatste meters wel
eens van beslissend belang zijn ge
weest".
Toen 's nachts de dooi Friesland
binnen viel, was voor de kenners
duidelijk, dat men Van Benthem
rekening gehouden moest worden.
De oostelijke atleet weegt slechts
62 kilogram, een belangrij voordeel
op het snel zachter wordende ijs.
De schaatsen snijden minder diep
in de ijsvloer. Van Benthem wilde
dat voordeel niet onderschatten.
„Maar het ijs was toch beter dan
gedacht. Het gleed goed, ondanks
het water erop. Ik nam bij het klu
nen steeds veel voorsprong. Ik had
Benthem wordt onthaald door Jan Sipkema, de grote r,
er nooit op geoefend, maar ik vloog
over het tapijt". In de rol van beste
kluner kreeg de vroegere hardlo
per slechts concurrentie van Al-
bert Bakker en Wim Westerveld.
Favorieten als Van Wijhe, Giling
en Vos gingen er kapot.
SINT-JANSKLOOSTER (ANP) - Sint-Jansklooster heeft het geweten. De
overwinning van Evert van Benthem in de dertiende Elfstedentocht werd
in het duizend zielen tellende polderdorpje gevierd als het carnaval in Rio
de Janeiro. Het plaatselijke dorpszaaltje barstte bijkans uit zijn voegen,
toen de eenvoudige veehouder in gezelschap van zijn vrouw Janet na een
rondrit door het plaatsje in een open sportwagen arriveerde. Sint-
Jansklooster was trots op zijn volksheld en maakte daarvan geen geheim.
„Tijdens het radioverslag van de wedstrijd", sprak J.C. Berendse, de stra
lende wethouder van sportzaken van Brederwiede, „bestond er nogal eens
onduidelijkheid over de ligging van Sint-Jansklooster. In het noorden van
Groningen of in de buurt van Staphorst werd gezegd. Na vandaag weet
iedereen het. In de toekomst ligt Staphorst in de buurt van Sint-Janskloos
ter en niet andersom".
Routinier
In de beslissende fase van de
wedstrijd, op de Bonkevaart, op
weg naar koningin Beatrix en Wie
gel, handelde Evert van Benthem
als een routinier. „We werden ver
rast door dat finishdoek. Niemand
van ons vieren had gedacht, dat het
eind na die bocht zo dichtbij zou
zijn. Kooiman ging aan. Niesten
volgde. Ruitenberg, voor mij de ge
vaarlijke man, ging links weg. Ik
ben achter hem aangedoken en
heb gewacht. Wie voorop aanzet te
gen de wind in, is geklopt. Dat wist
ik en het kwam uit", aldus de voor
lopig tot Sportman van het Jaar
1985 uitgeroepen Van Benthem.
die vervolgens ondergedompeld
werd in de eerste uit een onafzien
bare reeks huldigingen en inter
views.
Net als bij zijn provinciegenoot
Paping in 1963, zal het leven van
Van Benthem van de ene op de an
dere dag veranderd zijn. Voor
koeien melken zal de komende tijd
weinig gelegenheid zijn, hoe nuch
ter Van Benthem donderdag ook
reageerde op het succes.
werkelijk overal haar verzorgings-
punten. Ik had er maar twee. Bij
Sloten had ik een kennisje met re-
serveschaatsen langs de kant gezet
omdat ik als de dood was dat er in
het donker een schaats zou breken.
Maar ik heb haar in de duisternis
niet eens gezien. En woensdag
avond heb ik in Leeuwarden nog
iemand opgeduikeld die ergens
met een paar sinasappels langs de
kant zou staan. Die heb ik dan wel
gezien, maar ze had die dingen niet
eens in partjes verdeeld dus daar
had ik ook weinig aan".
Het kon de moraal van de Ter
Aarse echter niet breken, want
puur op karakter spotte zij gisteren
met alle logica van de hedendaagse
'verzorgingswetten'.
LEEUWARDEN (GPD) - Wat bij
de start van de dertiende Elfste
dentocht al werd gevreesd is gis
teravond voor een hele grote groep
toerrijders inderdaad bittere reali
teit geworden: het Elfstedencomi-
té haalde hen voortijdig van het ijs.
Voorzitter ir. Jan Sipkema reisde
hoogstpersoonlijk naar de plaats
des onheils om tekst en uitleg voor
de beslissing te geven. Volgens be
stuurslid Auke Nauta was de ijs
vloer door dooigaten plaatselijk le
vensgevaarlijk geworden. „Bij de
mensen die moesten opgeven en
die ik heb gesproken was sprake
van teleurstelling, maar vooral ook
van begrip".
Hoewel de controlepost in Dok-
kum, de laatste van de elf steden,
een uur eerder dan gepland werd
gesloten haalde toch een bijzonder
groot aantal rijders van de 16.000
deelnemers de eindstreep op de
Bonkevaart bij Leeuwarden. Nau
ta schatte het aantal rond de 10.000.
Aanzienlijk meer dan voorziter
Sipkema in de ochtenduren als zijn
verwachting uitsprak. Toen name
lijk, na een nacht met een tempera
tuur net boven het vriespunt en
een vochtige lucht, ging de kwali
teit van het ijs zienderogen achter
uit. Er stond hier en daar heel wa
ter op, waardoor met name in Har
lingen en Franeker de stempel-
huisjes moesten worden ver-
Toch kwam het niet tot een
vroegtijdig ingrijpen van de orga
nisatie. Men slaagde er in door een
aantal klunplaatsen (omleidingen
via de vaste wal) te verlengen de
voortgang van de 199 kilometer
lange tocht tot in de late avond te
waarborgen. Probleem daarbij was
echter wel dat men in de loop van
de middag tapijten tekort kwam
om de klunplaatsen mee te beleg
gen. Er werd via de radio een op
roep gedaan aan de bevolking
vloerbedekking ter beschikking te
stellen.
Gisteravond was er op een be
paald moment echter geen redden
meer aan. De schaatsers reden
plaatselijk tot de enkels door het
water en zagen in de duisternis de
dooigaten niet meer. Om ongeluk
ken te voorkomen moest daarom
zoals in het verleden wel vaker is
gebeurd worden ingegrepen.
Een hard gelag voor de laat uit de
Frieslandhal vertrokken deelne
mers, die nu hun Elfstedenkruis
misliepen en ook geen vervangend
aandenken ontvangen.
De 13e Elfstedentocht had een
zeer ordelijk verloop. Het vertrek
vanuit de Frieslandhal ging zeer
gedisciplineerd en ook de toe
schouwers langs de route gedroe
gen zich voorbeeldig. „Dat is vol
gens mij een gevolg", aldus Nauta,
„van het feit dat iedereen gewoon
al blij was dat de Elfstedentocht na
zoveel jaar weer eens gehouden
werd". Gering was het aantal men
sen dat als zich gevolg van de tocht
onder doktersbehandeling moest
laten stellen. Wel was er sprake van
een flink aantal oogklachten, waar
van de oorzaak niet bekend is.
LEEUWARDEN - Gerben Karstens heeft zo'n 160 kilometer van de
Elfstedentocht gisteren voltooid als 'zwartrijder'. De vroegere prof
wielrenner negeerde het uitdrukkelijke verzoek van de organisatie
om niet het ijs op te gaan als niet was ingeschreven en mengde zich
in het donker bij Balk tussen de wedstrijdrijders.
Met een wielernummer (85) op de borst reed hij vervolgens 'met
groot gemak' onopgemerkt tussen de wedstrijdrijders naar Leeu
warden. "Ik heb ze allemaal in de maling genomen", aldus Kar
stens, maar hij had ook zichzelf te pakken. Hij had geen schoenen
bij zich en wist niet waar hij op zijn schaatsen heenmoest.
