Geen prijs voor Brandt Corstius
POPAGENDA
Ensemble verrassend
'Onpartijdig onderzoek
naar functioneren BKR'
Minister Brinkman legt advies literaire jury naast zich neer
Brandt Corstius: geniale schrijver
Voorschotens Vocaal
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1985
KUNST
PAGINA 25
1(1) Easy Lover - P Bailye P
Collins
2 4) Shout - Tears for Fears
3 (2) One night in Bangkok
Murray Head
4(3) Solid - Ashford Simp-
5 5) Do what you do - Jer-
maine Jackson
6(9) I want to know what love
is Foreigner
7 (11) Loverboy - Billy Ocean
8 (8) Gimme all your lovin -
ZZZ Top
9 6) I should have known bet
ter Jim Diamond
10 (14) Sussudio - Phil Collins
11 7) I would die 4 u Prince
12 (21) Let it all blow Dazz
Band
13 (18) Jungle love - The Time
14 (26) This is not America
David Bowie
15 (16) Brinkman minister
Brinkman Vader
Abraham
16 (12) We all stand together
Paul McCartney Frog
Chorus
17 (22) SOS fire in the sky -
Deodato
18 (39) Just another night
Mick Jagger
19 (17) We are the young Dan
Hartman
20 (20) The Touch - Kim Wilde
21 (15) Like a virgin - Madon-
22 (33) Watching you - Shaka-
tak
23 (10) Last Christmas Wham
24 (36) 't Grote reklamelied
Frans Peters
25 (25) Rock 'n' roll Status
Quo
26 (31) I know him so well
Elaine Paige
.27 (13) Do they know it's Christ
mas Band Aid
28 Ik meen't André Ha-
29 (34) .No mercy The Strang
les
30 (37) This is my night - Cha-
ka Khan
31 Sharp dressed man - ZZ
Top
32 (29) Mijn opoe heeft een zadel
André van Duin
33 Threat her like a lady -
Temptations
34 (35) Fresh Kool The
Gang
35 (32) Don't drive drunk - Ste-
vie Wonder
36 (24) Rode rozen Jantje
Koopmans en zijn band
37 The boys of summer
Don Henley
38 Het feest kan beginnen
De Deurzakkers
39 (40) We are family - Sister
Sledge
40 Am I losing you forever
Mai Tia
AMSTERDAM (GPD) De geur van zweet golft in
vlagen voorbij als de dansers door de smalle balletzaal
van de Stadsschouwburg springen. Hun T-shirts zijn
doorweekt en de beenwarmers over hun gerafelde
maillots lubberen op enkelhoogte. Voor de spiegelwand
keurt Margot Sappington, choreografe uit New York,
onverbiddelijk de jonge dansers en danseressen die
gisteren reageerden op de spoedoproep voor een audi
tie van het Nationaal Ballet. Na twee uur heeft Margot
een eerste selectie uit 40 sollicitanten gemaakt. Van
drie jongens en drie meisjes worden naam en adres
genoteerd. Ze krijgen morgen te horen of ze deel uit
mogen maken van het ballet in de operette La Belle
Hélène, die de Nederlandse Opera Stichting tussen
maart en april uitbrengt in o.m. Amsterdam, Scheve-
ningen en Utrecht.
„Er is iets misgegaan met de afspraken die we met
een balletschool hadden gemaakt". Die verklaring
geeft Dick Hendriks van het Nationaal ballet voor de
plotselinge auditie. „De Nederlandse Opera Stichting
heeft voor gemiddeld vier van de twaalf produkties
per jaar een ballet nodig en wij leveren als Nationaal
Ballet de verlangde hoeveelheid dansers. Maar nu za
ten wij klem omdat we zelf bijna de helft van onze 88
dansers nodig hebben voor een Diaghilev-programma
en met de rest aan het repeteren zijn voor een nieuwe
voorstelling in maart. Twee dagen voor de repetities
van La Belle Hélène moesten beginnen, hoorden we dat
we ook niet konden rekenen op leerlingen van een bal
letschool. Toen zeiden we tegen elkaar: er schijnen zo
veel werkloze dansers te zijn, laten we het proberen via
een ad hoc-auditie".(foto gpd>
Kunstenaars doen beroep op Kamerleden
In het Leids Vrijetijdscentrum
vrijdag een benefietavond ten ba
te van Nicaragua. De Amsterdam
se band Blue Murder (net een
nieuwe mini-elpee 'Energized'
uit), de reggaegroep Sista Spliff
Four 17 en het Leidse Clamor, dat
Latijns-amerikaanse muziek
maakt, treden er belangeloos op.
De opbrengst gaat naar grensbe
woners, die te lijden hebben on
der aanvallen van anti-Sandinis
ten. Blue Murder speelt om 22.00
Wardanse komt uit Rotterdam
en maakt stevige muziek la Kil
ling Joke, waarop zaterdagavond
in het Leids Vrijetijdscentrum
kan worden gedanst.
Universiteitsbibliotheek - Witte Sin
gel 27, 'Honderd jaar Mekka in Lei
den', tot 28/2; ma t/m za van 8.30-17
uur, ma t/m vr van 19.15-22 uur.
Zaailing - Hooigracht 41, schilderij
en van Jan Kok; di t/m za van 12-20
Galerie Le Pigeon - Scheepmakers-
steeg 2, wandkleden van Janny van
der Linden, aquarellen op zijde van
Margot Dietz, tot 6/3; woe t/m za van
12-16.30 uur.
Holiday Inn - gravures van Connie
van der Spek, tot 27/2.
Piggelmee - Janvossensteeg, olie
verfschilderijen met reliëfstructuur
van Hendricus Cornelus Antonius
Trouwborst, tot 28/2.
Lak-galerie - 'edele fotografie', tot
17/2.
Gerrit Doustraat 27 - objecten en
zeefdrukken van Betsy Zonneveld,
tot 24/2; van 12-18 uur.
Charousko - Oude Rijn la, gouaches
van Paula van der Weerdt-Schmit, 11
m 15/2; dag. van 12-22 uur.
Lakenhal - Oude Singel, Leidse ate
liers V: werk van Aad van Houwe-
lingen, Fransje Krol en Rudolf
Smeets, voorts: Maastrichts aarde
werk, tot 3/3; di t/m za van 10-17 uur,
zo van 13-17 uur.
De Oude Rijn - Stille Mare 4, Johan
nes Schimmer, olieverf, gouache, tot
18/2; di t/m za 10-18 uur, do tot 21 uur,
zo 11-18 uur, ma van 12-18 uur.
Concert door het Voorschotens
Christelijk Vocaal Ensemble m.m.v.
Barbara Borden, sopraan, Yvonne
Benschop, alt, Ad van Baasbank, te
nor, Jelle Draijer, bas en Bert Mooi-
man, orgel en Het Utrechts Begelei
dingsorkest. Algehele leiding Michel
Havenith. Met werken van Vivaldi,
Mozart en Albinoni. Gehoord op 12
februari in de Moeder Godskerk in
Voorschoten.
Odessa - Hogewoerd 18, foto's van
Willem Neuteboom, t/m 30/3.
Galerie Denise Stephan - Bakker-
steeg, schilderijen en prenten van
Frans de Haas, tot 24/2; vr, za en zo
van 13.30 tot 17.30 uur.
Nederlandse Ver. van Huisvrouwen -
Caeciliastraat 18, zeefdrukken van
Anneke Kok en beeldend werk van
Jozefien Verbiest, tot 9/3; za en zo
van 12-16 uur.
Leidse Beleg - Hooigracht 4a, foto's
Frits Gierstberg, tot 15/3; ma t/m za
van 9-18 uur.
Warmond
Mariënhaven - brooddeegfiguren
Carla Pont thema 'Circus', tot eind
febr.
Galerie de Pomp - Dorpsstraat, Fri-
gitte Holster, gemengde batik tech
nieken, Cor Stooff en Liesbeth de
Reiger, keramiek, tot 28/2; woe, do,
vr, za 14-16 uur, woe ook van 10-12
Het Oude Raadhuis - Dorpsstraat,
Henny Rotteveel-Verstraate, roman
tische paneeltjes in olieverf, tot 28/2;
woe, do en zo van 14-16 uur, za van
11-16 uur.
Leiderdorp
Muzenhof - groepstentoonstelling
grafisch werk van cursisten en do
centen van de Vrije Akademie Vliet-
streek, tot 6/3; ma t/m vr 14-18 uur, za
9.30-12.30 uur.
Wassenaar
Auberge De Kieviet - Stoeplaan, te
keningen en aquarellen van Addi
Kubbinga-Kwakkelstein, tot 14/2;
dag. beh. ma, 9-12 en 15-19 uur.
Noordwijkerhout
Bibliotheek - beelden, aquarellen en
olieverfschilderijen van Margreet
Polanen, tot 15/2; tijdens openingsu
ren bibliotheek.
VOORSCHOTEN - De kennis
making met het Voorschotens
Christelijk Vocaal Ensemble gis
teravond in de Moeder Godskerk
in Voorschoten mag een aange
name zelfs verrassende genoemd
worden. Niet omdat het stem-
menmateriaal zoveel boven het
gemiddelde uitsteekt, maar voor
al door de uiterst gedisciplineer
de en lichtvoetige wijze waarop
door dit omvangrijke ensemble
onder leiding van Michel Have
nith wordt gemusiceerd. Een
keur van solisten als Barbara
Borden (sopraan), Yvonne Ben
schop (alt), Ad van Baasbank (te
nor) en Jelle Draijer (bas) met
muzikale omlijsting van Het
Utrechts Begeleidingsorkest
voegde daar nog een extra kleur
rijke dimensie aan toe.
Na een wat aarzelend 'Credo'
van Antonio Vivaldi, dat door de
wel zeer hoge noten en een haast
moordend tempo wat miste aan
homogeniteit en zuiverheid,
kwamen solisten, koor en orkest
bijzonder goed op dreef tijdens
de evenwichtige vertolking van
Albinoni's Magnificat. Uit de tijd
dat men in de opera nog volop
gebruik maakte van de zogehe
ten Travestietrollen, waarin een
vrouw de rol zingt van een jonge
man, dateerde Mozarts aria's Fra
Cento Affanni en bella Mia Fiam-
ma. Door de sopraan Barbara
Borden met bijzonder dramati
sche kracht en warmte gezon
gen, niet alleen door haar perfec
te zangtechniek met een uiterst
fraaie afwerking maar ook door
haar schitterende timbre met een
karaktervolle voordracht. Heer
lik.
Een andere climax vormde
tenslotte de veelomvattende en
uiterst lichtvoetige interpretatie
van Mozarts Litaniae Lauretanae
waarin solisten, koor en orkest
onder leiding van Michel Have
nith van het Kyrie tot aan het Ag
nus Dei wisten te boeien.
ANNEKE VAN VLIET
Het besluit van het kabinet, met
minister Brinkman als woordvoer
der, om de PC Hooftprijs niet toe te
kennen, zal daarom zeker in literai
re kringen als een politieke daad
worden beschouwd, en niet als een
moreel-ethische daad, zoals het in
de verklaring van de minister
wordt voorgesteld. De jury heeft
de prijs unaniem (en het was een
gevarieerde jury!) toegekend aan
Hugo Brandt Corstius voor zijn ge
hele werk. Bij iemand die zoveel
schrijft, en op zoveel verschillende
terreinen, is het onvermijdelijk dat
je het menigmaal niet met hem
eens bent, noch over de opvatting,
noch over de argumentatie, noch
over de aanpak. Hugo Brandt Cor
stius heeft sommige personen (pro
fessor Buikhuizen, dr. Van Dant-
zig) 'legendarisch' gemaakt door
zijn niet aflatende aanvallen, die
vaak op een 'vendetta' leken, waar
bij alle middelen geoorloofd wa
ren. Dan bijt hij zich vast als een
terrier en kun je je vaak verbazen
over de monomane 'gedrevenheid',
om nu maar eens een eufemisme te
gebruiken, waarmee hij de vijand
aan flarden schiet.
Maar buiten die politieke en
maatschappelijke geëngageerd
heid heeft hij bepaald 'wonderen'
verricht op het gebied van de Ne
derlandse taal, en met name als
'Battus' met het schitterende boek
(qua inhoud, opzet en uitvoering)
'Opperlandse taal- letterkunde',
waarin hij 'de taal op vakantie' in
honderden facetten vernieuwde,
verbeterde en aanvulde met een
speelsheid, die zijn politieke tegen
standers blijkbaar niet in zijn Sto
kers en Jan Eters hebben aange
troffen.
Eén ding staat in elk geval vast:
Hugo Brandt Corstius was van alle
Nederlanders die de PC Hooftprijs
voor essayistiek kregen zeker niet
de slechtst schrijvende literator!
Met dat woord 'slechtstschrijvend'
verbeterde hij in 'Opperlandse
taal- letterkunde' het al eeuwen
lange record van 8 achtereenvol
gende medeklinkers in één woord,
dat op naam stond van 'angst
schreeuw'. Slechtstschrijvend
heeft er negen!
DEN HAAG (GPD) - Er moet een
onpartijdig onderzoek naar het
functioneren van de Beeldende
Kunstenaars Regeling (BKR) wor
den ingesteld. In de tussentijd
moet er een „adempauze" worden
ingelast en niet aan de regeling
worden getornd. Hierop dringt het
bestuur van de vakbond voor beel
dende kunstenaars, BBK, aan in
brieven aan de leden van de Twee
de Kamer.
De BBK is verontrust en uiterst
zorgelijk gestemd over de ontwik
kelingen met betrekking tot de
BKR. Steeds meer kunstenaars
verdwijnen uit de regeling, door
dat zij niet meer aan de door staats
secretaris De Graaf van sociale za
ken en werkgelegenheid ingevoer
de normen voldoen. Zo heeft de
bewindsman onder meer bepaald
dat kunstenaars, willen zij met suc
ces een beroep doen op de rege
ling, tenminste voor 6000 gulden
aan eigen kunstwerken moeten
hebben verkocht. Onder druk van
de Kamer heeft de staatssecretaris
deze bepaling overigens met twee
maanden uitgesteld tot 1 maart
aanstaande.
In de brief van de BBK wordt er
op gewezen dat niet alleen de be
roepsorganisaties voor beeldende
kunstenaars, maar ook de Vereni
ging van Nederlandse Gemeenten
(VNG) en de Centrale Commissie
(advieslichaam van de staatssecre
taris inzake de BKR) het gewijzig
de beleid ten aanzien van de rege
ling krachtig afwijzen. Deze kritiek
werd vorige week geleverd tijdens
een hoorzitting van de vaste ka
mercommissies voor welzijn en
cultuur en sociale zaken en werk
gelegenheid.
De hoop van de vakbond is er nu
op gevestigd dat de leden van de
commissies zich vanavond tijdens
een vergadering met staatssecreta
ris De Graaf en minister Brinkman
(WVC) uitspreken tegen de plan
nen van het kabinet. Geëist wordt
dat de kamerleden er bij de be
windslieden op aandringen dat de
moties die eerder zijn aangenomen
(noodzaak van een onderzoek;
adempauze), ook worden uitge
voerd.
De problemen waarin de kunste
naars verzeild zijn geraakt door de
verscherpte maatregelen van de re
gering, worden volgens de BBK-
brief alleen maar ernstiger en ne
men snel in omvang toe. Er moet
een oplossing komen voor de on
houdbare en onzekere positie
waarin duizenden kunstenaars
thans verkeren. In de brief wordt
hoewel voorlopig de voorkeur aan
het bewandelen van parlementaire
wegen wordt gegeven - aangekon
digd dat „door zeer verontruste
collega's" elk moment „buitenpar
lementaire acties" ondernomen
kunnen worden.
Tenslotte spreekt de vakbond
zich zorgelijk uit over berichten
dat de BKR zou worden overgehe
veld van het ministerie van sociale
zaken naar het departement van
WVC. Daarvan wordt weinig heil
verwacht.
IVENS ONDERSCHEIDEN - De Nederlandse filmer Joris Ivens (86)
heeft een Spaanse koninklijke onderscheiding gekregen. Hij kreeg de
gouden medaille voor zijn verdiensten op het gebied van de kunst vori
ge week uit handen van de Spaanse minister van Cultuur. Ivens kon
bijna vijftig jaar na de film 'Spanish Earth' over de Spaanse burgeroor
log met commentaar van Ernest Hemingway te hebben gemaakt, in
Madrid de vertoning er van bijwonen.
De film werd een paar jaar geleden voor het eerst in Bilbao in Spanje
op een festival vertoond. Dit werd aanleiding tot een groots eerbetoon
aan Ivens, waarvoor het Nederlands Filmmuseum een tentoonstelling
samenstelde over het werk van Ivens in alle werelddelen. Deze mani
festatie, die tot half maart duurt, is vorige week in Madrid begonnen.
De schrijver Hugo Brandt Corstius
(49) krijgt de P.C. Hooftprijs-
- 1984, de belangrijkste staats
prijs voor letterkunde groot 10.000
gulden, niet. Minister Brinkman
van WVC heeft deze beslissing, on
danks een unaniem positief advies
van de jury onder leiding van prof.
dr. Cornelis Verhoeven, genomen
na uitvoerig beraad in het kabinet.
Over de kwestie zal de PvdA-frac-
tie in de Tweede Kamer vandaag
een spoeddebat aanvragen.
In een brief aan de jury wijst
Brinkman er op dat het werk van
Brandt Corstius, die behalve een
tweetal literaire studies op zijn
naam heeft staan vooral bekend
heid heeft verworven als columnist
in dag- en weekbladen onder de
pseudoniemen Battus, Piet Grijs,
Jan Eter en Stoker, „het kwetsen
tot instrument heeft gemaakt".
Naar het oordeel van de be
windsman is het werk van Brandt
Corstius omstreden en vaak kwets
end voor personen en bevolkings
groepen. Daarom mag deze om
streden literatuur niet met een
staatsprijs als blijk van waardering
van de overheid worden gehono
reerd. De minister wil de schijn
voorkomen dat door toekenning
van de in 1947 ingestelde prijs het
kabinet zou willen kiezen voor de
schrijver.
De PvdA-fractie in de Tweede
Kamer wil minister Brinkman zo
snel mogelijk op het matje roepen.
CDA en WD voelen daar niets
voor. Beide regeringsfractie res
pecteren het besluit van de be
windsman.
Jury-voorzitter prof. dr. C. Ver
hoeven, zelf winnaar van de PC
Hooftprijs, is verontwaardigd over
het het „onverstandig optreden"
van Brinkman. Hij meent dat, hoe
wel de minister het recht heeft het
juryadvies te negeren, de situatie
dreigt dat deze 'begeerlijke prijs'
door de beslissing van de bewinds
man in feite niet meer bestaat.
„Hij zal nooit meer een jury bij
elkaar krijgen, of het moet een club
slappe, napratende hovelingen
zijn. Wat dus het allerergste is, is
dat hij de P. C. Hooftprijs eigenlijk
daarmee heeft afgeschaft. Hij had
dit niet moeten doen. Hij miskent
de overwegingen van de jury en
daarmee heeft deze 20 jaar jongere,
aardige, goedlachse man, met wie
ik vanmorgen een uur lang heb ge
sproken, mij nodeloos en hard ge
kwetst. Wij zijn gepasseerd".
„Voor zover ik weet is dit nog
nooit gebeurd, hoewel er heel lang
geleden al eens een relletje is ge
weest tussen minister Cals en Ge
rard Cornelis van het Reve. Ik ver
wacht zo'n rel nu weer", aldus Ver
hoeven.
"Er is geen sprake van dat wij als
jury dol zijn op kwetsen", aldus
Verhoeven. „Brandt Corstius
schrijft prikkelend. Zijn bijdragen
zijn literaire bruisende fonteinen
en hij hanteert een taalgebruik
waar niemand aan kan tippen. Dat
hij daarbij op tenen trapt, is min
der belangrijk dan de stijlfiguren
waarbinnen hij dat doet. Hij is
geen misdadiger, want hij is nooit
vervolgd".
Prof. dr. Verhoeven, die ver
klaart ooit door Brandt Corstius
zelf voor 'roomse gluiperd' en 'fas
cist' te zijn uitgemaakt, gelooft dat
Brinkman zich door het juryoor
deel 'gepest' voelt. „Hij heeft de in
druk dat wij een club aanhangers
van Brandt Corstius zijn. Maar dat
is helemaal niet waar: ik ben geen
aanhanger van hem. Hij heeft ook
het juryrapport, waar hij kritiek op
had, willen misbruiken om de prijs
te kunnen weigeren. Maar dat is
een smoes. Hij heeft geen zin ge
had om de prijs toe te kennen. En
daar is hij zelfs nog voor te rade
gegaan bij premier Lubbers ook".
Het socialistisch kamerlid Nies-
sen zei gisteravond dat er door de
beslissing van minister Brinkman
twee soorten auteurs dreigen te
ontstaan: zij die in de pas lopen
met met de regering en zij die dat
niet doen. Als de P.C. Hooftprijs
honderd jaar geleden zou hebben
bestaan, zouden volgens de criteria
van Brinkman auteurs als Multatu-
li, Lodewijk van Deyssel, Du Per
ron en Ter Braak nooit in aanmer
king zijn gekomen. Thorbecke zei
al: kunst is geen regeringszaak, al
dus het kamerlid.
De christendemocraat Beinema
vindt dat de minister geen verleng
stuk van de jury hoeft te zijn, maar
een zekere persoonlijke marge
heeft om het advies al dan niet op
te volgen. „Het is zijn vrijheid en
die respecteer ik". Beinema voegt
daar aan toe dat Brinkman niet de
eerste en de enige is die vindt dat
Brandt Corstius vrij ver over de
schreef gaat.
Ook de WD kan zich vinden in
de opstelling van Brinkman.
Woordvoerster Heemskerck Pillis-
Duvekot: „In het werk van Brandt
Corstius is sprake van bewust, op
zettelijk en uitgebreid kwetsen.
Moet je hem daar dan ook nog een
prijs voor geven?".
Brandt Corstius wilde gister
avond geen commentaar geven op
de affaire. „Nu niet en later niet.
Dat lijkt mij het beste". De schrij
ver verklaarde ook in zijn stukken
in krant of weekblad niet in te zul
len gaan op de beslissing van mi
nister Brinkman om hem te prijs te
onthouden.
In De Volkskrant van woensdag
morgen zegt Brandt Corstius ech
ter: „Een columnist heeft de plicht
een minister belachelijk te maken
als hij daar aanleiding toe geeft.
Een minister heeft de plicht een
prijs uit te reiken als een jury die
toekent. Ik hield me aan mijn
plicht. De minister niet". Brandt
Corstius heeft een dagelijkse co
lumn in De Volkskrant.
Een van de weinige zekerheden die
we in dit leven hebben is, dat Hugo
Brandt Corstius geniaal is. En dan
spreek ik niet over de computer-
taaldeskundige prof. dr. H. Brandt
Corstius die colleges geeft aan de
Erasmus Universiteit in Rotter
dam en de Gemeentelijke Univer
siteit in Amsterdam, maar over de
columnisten Piet Grijs, Stoker, Ra-
oul Chapkis, Jan Eter, Victor
Baarn, Dolf Cohen, Battus en drs.
G. van Buren, onder welke pseudo-
pseudoniemen (want welk pseudo
niem hij ook kiest, je herkent zijn
stijl onmiddellijk, na een tijdje)
Hugo Brandt Corstius 'in Vrij Ne
derland, de Volkskrant en NRC
Handelsblad placht of pleegt te
schrijven. Evenzogoed ook een af
gang voor die bladen dat een van
hun meestgelezen medewerkers
niet de eer van een staatsprijs is
waardig gekeurd door het kabinet!
door
Nico Scheepmaker
Als columnist is H. B. C. onge
twijfeld de beste en vooral: de
meest originele, de creatiefste en
de vindingrijkste. Het is vermoede
lijk zijn wiskundig brein, dat hem
onderscheidt van de andere Neder
landse (en trouwens ook buiten
landse) columnisten. Hugo Brandt
Corstius maakt in zijn colums na
melijk gedachtensprongen die in al
hun onverwachte grilligheid toch
een ijzeren logic vertonen, en
moeilijk door te prikken zijn. Het
is, wat Edward de Bobo ooit het 'la
terale denken' heeft genoemd. De
meeste columnisten zijn in staat
een eenmaal gegraven kuil al dóór
redenerend steeds dieper te graven
en mooier te maken, net zo lang tot
zij het gezochte ook gevonden heb
ben (of niet), maar de laterale den
ker (dat is dus Hugo Brandt Cor
stius) blijft niet nijver doorgraven
in die ene kuil, maar springt over
naar een andere kuil ernaast, en
naar nog een derde kuil, om daar
dan te vinden wat hij zocht.
Zijn taalgebruik is betrekkelijk
kaal. Geen fraaie letteren, geen
kunstige zinswendingen, geen sier
werk, geen opsmuk. Het avontuur
zit in de gedachtensprongen en de
formuleringen. Van het laatste en
kele voorbeelden uit 'a is een let
ter', waarin hij woorden definieert:
Aardig iemand die jou aardig
(zie aldaar) vindt; Adem - lucht
die een ander niet meer hebben
wou; Anarchie - alles mag, en zelfs
dat niet; Bidden - gebeurt voor al
le zekerheid vaak hardop; Bloed
loopt als een gek in je rond op zoek
naar snee of gat; Conducteur -
rijdt mee maar hoeft nergens heen;
Geweten soort filmmuziek die
het verbodene spannend maakt;
God - tussenwerpsel; Heiden - ie
mand die minder of meer goden
heeft dan zijn buren; Onmenselijk
dit bijvoeglijk naamwoord kan
alleen gebruikt worden voor men
sen of menselijke daden; Tete a te-
te - 99; Toast - onrijpe beschuit;
Wachten je tijd vooruit zijn; WC
stoel met als zitvlak uw zitvlak.
En nu een voorbeeld van zijn ge
dachtensprongen, een Stoker uit
de Volkskrant:
U kent de olifant op de Volkswa
gen, de oma op het imperiaal, en de
autodieven met de schouwburg-
kaartjes. Die verhalen zijn zo oud
als de auto. Nog ouder is het ver
haal van de etnische bom. De rege
ring van Zuid-Afrika zou werken
aan een bom die zwarten doodt en
blanken laat leven. Ik sluit niet uit
dat de Afrikaanders inderdaad
naar zo'n bom zoeken. Ze zijn er
idioot genoeg voor. Maar ik wil er
op wijzen dat die bom er allang is.
De etnische bom wordt elke dag
opnieuw uitgevonden door elk
achterlijk zwijnshoofd dat een
mens met een gekleurde huid an-
ders behandelt. De zwarte Zuid-
afrikaanders worden al generaties
lang geterroriseerd door de etni
sche bom die de sterfte onder
zwarte baby's tien keer zo hoog
maakt, zwarte kinderen slecht on
derwijs geeft, zwarten lager loon
uitbetaalt, zwarten rechteloos
maakt. Die etnische bom werk per
fect. Hij maakt zwarten dakloos, en
smijt ze uit het land waar ze gebo
ren werden. Het lijkt science-fic
tion maar het is waar: die etnische
bom is onmenselijker dan dyna
miet of uranium.
Het is waar dat Hugo Brandt
Corstius dikwijls kwetsend heeft
geschreven over personen, kabi
netten en instituten. Anderzijds
schrijft hij zoveel, dat zonder meer
gesteld kan worden dat hij meestal
niet kwetsend heeft geschreven,
over wat dan ook. Sterker nog: hij
heeft heel vaak partij gekozen voor
de gediscrimineerde, voor de arme,
voor de bijstandsmoeder, voor de
minimumloner, voor de gastarbei
der, enzovoort. Maar hij is nooit
een 'Wim Kan' geweest, die de uit
haal naar de ene kant weer com
penseerde met een uithaal naar de
andere kant. Zijn sympathie voor,
en geëngageerdheid met de Partij
van de Arbeid heeft hij nooit ver
borgen gehouden. Hij heeft minis
ter Ruding in een van zijn Stokers
ooit 'een smeerlap' genoemd, en hij
deed dat in relatie tot diens uitla
tingen over bijstandsmoeders en
jeugdwerkloosheid. Stoker heeft
toen uitgelegd dat hij dit geen
schelden vond, maar het constate
ren van een feit. Voortaan zou hij
het woord smeerlap vermijden en
gewoon 'Ruding' zeggen.
Dat is, inderdaad, geen taal voor
heren onder elkaar, maar het is wel
het soort taal dat bijvoorbeeld lite
ratoren onder elkaar gebruiken (zie
W. F. Hermans' 'Mandarijnen op
zwavelzuur'), en het is ook een taal
die duidelijkheid schept in een (po
litieke) wereld waarin taal- en bete
kenisversluiering aan de orde van
de dag zijn. Denk aan de RSV-af-
faire, Van Aardenne, en wat daar
allemaal omheen gepraat wordt.
AMSTERDAM (ANP) - Door nu inhoudelijk op eigen ge-
zag het werk van Hugo Brandt Corstius naar zijn aard te
beoordelen en op grond daarvan het juryadvies niet te vol
gen heeft het kabinet op, ook voor de journalistiek in het
algemeen, bedenkelijke wijze partij gekozen. Dat stelt het
dagelijks bestuur van de Nederlandse Vereniging van
Journalisten (NVJ) in een reactie op het niet toekennen
van de P.C. Hooftprijs aan Brandt Corstius.
Toen vroegere kabinetten de prijs toekenden aan zo uit
eenlopende schrijvers als Theun de Vries en Gerard Reve
is vanzelfsprekend bij niemand de gedachte opgekomen
de toen verantwoordelijke minister en/of het kabinet van
instemming met de standpunten van die schrijvers te ver
denken,. aldus de NVJ.
Hugo Brandt Corstius ifotoANPi
Dr. Brandt Corstius is geen journalist maar geeft niette
min de Nederlandse journalistiek mede gezicht, zo vindt
het bestuur van de vereniging.
