Jacht op Mengele
steeds intensiever
Het georganiseerde heimwee
Miljoen beloning voor opsporingstip
Autonomieplan voor
Gazastrook uitgelekt
Zia pakt oppositieleiders op
Kohl als omstreden bondgenoot van de 'heimatsvertriebene'
Sharon geeft
fouten toe in
vraaggesprek
VOORDELIGE VLIEGREIZEN
NAAR SPANJE EN GRIEKENLAND
ANWB
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
BONN - Het Centraal Bureau voor de opsporing van nazi-misdadigers in Ludwigsburg
(Baden-Würtemberg) stelt alles in het werk om de nazi-arts uit het voormalig concentra
tiekamp Auschwitz, Josef Mengele, voor de rechter te brengen. Voor gegevens die leiden
tot aanhouding en uitlevering van deze oorlogsmisdadiger, die op gruwelijke wijze hon
derdduizenden joden en vooral kinderen liet doden, is de beloning inmiddels verhoogd
tot een miljoen mark.
„Dat wij over inlichtingen beschik
ken die ons in staat stellen Menge
le binnen een week te laten arreste
ren, zoals de Franse advocaat Ser
ge Klarsfeld voor het Mengele-tri-
bunaal in Jeruzalem heeft be
weerd, is onjuist", verklaarde de
hoofdofficier van justitie van het
Ludwigburgse bureau, Streim, ons
gisteren. „Als Klarsfeld over deze
door
Hans Amesz
inlichtingen beschikt, waarom
stelt hij ons die niet ter beschik
king? Sinds jaren volgen we elk
spoor dat tot de aanhouding van
Mengele kan leiden. Tot nu toe
zonder resultaat".
De recherches zijn volgens Streim
vooral op landen in Zuid-Amerika
gericht, waar Mengele zeer waar
schijnlijk ondergedoken is. Ook in
andere landen wordt tot nu toe te-
Walters nieuwe
VN-ambassadeur
WASHINGTON (AFP/UPI) - Presi
dent Reagan heeft gisteren reizend
ambassadeur Vernon A. Walters,
68, benoemd tot ambassadeur van
de VS bij de Verenigde Naties.
Walters volgt Jeane Kirkpatrick
op. Hij was van 1972 tot 1976 on
derdirecteur van de Amerikaanse
buitenlandse' inlichtingendienst
CIA na van 1969 tot 1972 deel te
hebben uitgemaakt van de Ameri
kaanse delegatie voor de onder
handelingen met Noord-Vietnam
en China in Parijs.
Walters, die zeven talen spreekt
(Russisch inbegrepen) vervulde
sinds de jaren vijftig tal van diplo
matieke missies en diende ook al
onder de presidenten Truman, Ei
senhower en Nixon.
vergeefs naar hem gezocht. Sinds
de beloning van 50.000 mark tot
een miljoen mark werd verhoogd,
zijn de aanwijzingen over de moge
lijke schuilplaats van Mengele tal
rijker geworden. „Maar ons opspo
ringswerk verloopt in Zuid-Ameri
ka lang niet zo efficiënt als wij dat
graag zouden zien", zei Streim.
Fabriek
Direct na de oprichting van het
centrale bureau ter opsporing van
nazi-misdaden in 1958 werd al naar
Mengele gezocht. Na de aanhou
ding en uitlevering van de vroege
re gestapo-chef van Lyon, Klaus
Barbie, die in een Franse gevange
nis op zijn proces wacht, is Menge
le tegenwoordig de meest gezochte
oorlogsmisdadiger. Als „de dood
sengel van Auschwitz" wordt de
toenmalige SS-officier voor de
moord op minstens 400.000 men
sen verantwoordelijk gesteld.
Mengele leefde na de oorlog tot
1951 in het Beierse plaatsje Günz-
burg. Vermoedelijk kon hij daarna
met behulp van westerse inlichtin
gendiensten, die Mengele en ande
re. nazi-figuren voor hun informa
tiekarretje hadden gespannen,
naar het buitenland uitwijken. Uit
eindelijk kwam hij - zo weet men
inmiddels - in Buenos Aires te
recht, waar meerderen van zijn
soort waren neergestreken. Daar,
in het stadsgedeelte „Florida", be
heerde Mengele een fabriek voor
landbouwmachines onder de naam
„Karl Mengele en Zonen".
Toen zijn misdaden ook in Buenos
Aires bekend werden, koos Menge
le onder valse naam domicilie in
het Braziliaanse grensstadje Co-
rumba. Daar werd hij echter bij
Niet meer veilig
Ervan overtuigd dat hij nu niet
meer kon worden uitgeleverd, ging
Mengele in de villawijk van de
hoofdstad Asuncion wonen. Doch
nadat Eichmann was opepakt voel
de Mengele zich ook in Asuncion
niet meer veilig. Later berichtte
het Cubaanse blad „Granma" en
het Amerikaanse tijdschrift Time
(1977) dat Mengele in een door mi
litairen afgeschermd gebied in offi
ciële dienst weerspannige indio's
met concentratiekampmethodes
behandelde en de dood in stuurde.
Na deze onthulling verdween Men
gele opnieuw.
Het echtpaar Beate en Serge Klars
feld - bekend wegens hun onver
moeibare jacht op nazi-misdadi
gers is er evenals de Deense arts
Bjane Berbom van overtuigd dat
Mengele nog steeds in Paraguay
leeft. De regering van dat land ver
klaarde echter dat Mengele al jaren
geleden Paraguay verliet. Intussen
wordt beweerd dat de Amerikaan
se inlichtingendienst precies weet
waar Mengele verblijft en dat ook
het Simon Wiesenthal Centre in
Wenen over nieuwe aanwijzingen
over de schuilplaats van Mengele
in bezit heeft. Volgens Simon Wie
senthal verblijft Mengele in Para
guay. Het opsporingsbureau in
Ludwigsburg volgt, zoals hoofdof
ficier Streim verzekerde, elk se
rieus spoor dat bekend wordt.
VS-protest
WASHINGTON (RTR) - De VS
hebben officieel geprotesteerd
bij Zuid-Korea tegen de ruwe
ontvangst van oppositieleider
Kim Dae-Jung en de hem verge
zellende Amerikanen donder
dagavond in Seoul.
Onduidelijk is nog of het voor
gevallene gevolgen zou kunnen
hebben voor het bezoek van de
Zuidkoreaanse president Chun
Doo-Whan aan de VS in april.
Kim, die donderdag naar Zuid-
Korea temgkeerde na twee
jaar ballingschap in de VS,
werd bij aankomst op de lucht
haven van de Zuidkoreaanse
hoofdstad geslagen en een lift
ingesleurd.
Vier van de Amerikanen, onder
wie twee leden van het Congres,
zeiden ook stompen en trappen
te hebben gekregen toen zij
poogden in te grijpen.
De 59-jarige Kim verklaarde
later onder huisarrest zijn ko
men te staan. Op de foto staat
hij verslaggevers te woord in
zijn woning te Seoel. (foto api
TEL AVIV (GPD) - Premier Peres
van Israël overweegt in de nabije
toekomst de Palestijnen op de be
zette Gazastrook autonomie te ver
lenen. Dat plan is donderdag uitge
lekt. Politieke woordvoerders van
Peres wilden er gisteren geen com
mentaar op geven.
Peres wil op korte termijn een
uit vertrouwelingen bestaande
commissie formeren om het plan
verder uit te werken. Zo er ooit toe
mocht worden besloten de bewo
ners van de Gazastrook een grote
mate van zelfstandigheid te geven,
dan moet dat als proef worden ge
zien voor zelfbestuur op de bezette
westelijke Jordaanoever.
De „denktanks" van Peres po
litieke medewerkers die op het bu
reau van de minister-president
werkzaam zijn willen een „mo
del"
Politieke waarnemers in Jeruza
lem zien in het plan een poging van
Peres de Palestijnse leiders op de
westelijke Jordaanoever aan te
moedigen het ideaal van een onaf
hankelijke Palestijnse staat te la
ten vallen en het compromis van
autonomie te aanvaarden.
Vice-premier Shamir heeft het
plan van Peres inmiddels van de
hand gewezen. Volgens de rechtse
Likoed-leider, aanhanger van de
'Groot-Israël'-gedachte, strookt het
idee van Peres niet met het vredes
verdrag met Egypte. In de Camp
David-akkoorden staat duidelijk
dat Israël met Egypte zal onder
handelen over de politieke toe
komst van alle door Israël bezette
gebieden.
dat ook te gebruiken prPtnria Kit. rit
omie in de overige be- J- c ll_jjl ±d u1cu.l
ISLAMABAD - De militaire rege
ring van de Pakistaanse president
generaal Zia ul-Haq heeft minstens
27 vooraanstaande oppositieleden
toeval door een vrouw herkend die onder huisarrest gesteld of gearres-
de hel van Auschwitz had
leefd. De voormalige chef van de
NSDAP-„Auslands-Organization",
Jung, evenals de SS-officier Von
Eckstein (beiden bevriend met dic
tator Stroessner van Paraguay die
in juli een officieel bezoek aan
Bonn brengt) bezorgden Mengele
documenten ter inburgering.
teerd, in een poging hun boycotac
ties tegen de op 25 februari te hou
den verkiezingen te ondermijnen.
Zondag zou de Beweging voor
Herstel van de Democratie (MRD) verkiezingen, omdat daaraan geen
Drie belangrijke leiders van de
Nationale Democratische Partij en
de Pakistaanse Volkspartij zijn on
der huisarrest gesteld. 23 tegen
standers van het regime van Zia
werden gearresteerd. Aanklachten
werden tegen hen niet ingediend.
De MRD boycot de komende
de stad Peshawar een massabij
eenkomst houden. De regering
heeft die bijeenkomst nu verbo
den.
politieke partijen mogen deelne
men, maar alleen individuele kan
didaten, die zorgvuldig door de re
gering zullen worden geselecteerd.
ARIANE - De Westeuropese raket
Ariane heeft vannacht een Arabi
sche en een Braziliaanse satelliet in
een baan om de aarde gebracht.
De Ariane werd om 00.22 uur
(Nederlandse tijd) gelanceerd van
af het ruimtevaartcentrum Kourou
in Frans Guyana.
De Arabsat-I, de eerste satelliet
van de Arabische wereld, zal tele
foon-, telex-, televisie- en radiover
bindingen gaan verzorgen voor 22
landen van de Arabische Liga.
De bijdrage van de politiek teke
naar van de Südddeutsche Zeitung
vond vorig week ook aftrek in con-
currende bladen. Helmuth Kohl,
met speen en slab in de box. Papa
Genschér, met schort en fles en
mama Strauss met emmer en be
zem kijken toe als spraakleraar
Dregger het jongetje toespreekt:
"Kom zeg het maar: ik ben een Si-
leziër".
De cartoon is tekenend voor het
leiderschap van Kohl, of beter ge
zegd voor het ontbreken daarvan,
want ruim twee jaar na de paleisre
volutie in Bonn, die het einde bete
kende van de jarenlange samen
werking tussen sociaal-democra.
ten en liberalen, staat Kohl nog
ruim in de schaduw van zijn illus
tere voorganger Helmut Schmidt.
Vriend en vijand in Bonn vertellen
anekdotes, waarin Kohl als een
weifelmoedige, kleurloze en on
geïnspireerde conservatief figu
reert. Een man die glimt van trots
als hij de groten der aarde de hand
mag schudden, niet beseffend dat
een Westduitse leider in dat circuit
een natuurlijke plaats inneemt.
ganisatoren hebben duidelijk ge
maakt met de nieuwe leuze "Veer
tig jaar verbanning - Silezië blijft
onze toekomst" niets terug te wil
len nemen van hun bedoelingen.
Heimwee
Die bedoeling werd nog eens be
vestigd door een artikel in het al
genoemde Der Schlesier waarin
het jeugdlid Thomas Finke zijn ge
dachten de vrije loop laat en de
mogelijkheid schetst van een West
duitse militaire actie om Oost-
Duitsland en Silezië te bevrijden
en de Duitslanden te herenigen.
had deze zomer de kroon op dat
werk moeten zetten, maar inmid
dels was Kohl bondskanselier ge
worden en leidde Alfred Dregger
de christen-democratische fractie
in de Bondsdag. Dregger zelf liet
zich destijds al hoogst ongelukklig
over Honeckers bezoek uit en in
zijn fractie bleven geluiden van re-
vanchisten die terug willen naar
een groot en machtig Duitsland
binnen vooroologse grenzen, on
weersproken.
De wonden van afgelopen zomer
zijn nog nauwelijks geheeld en dat
bracht SPD-leider Brandt tot de
slotsom dat Helmut Kohl het "aan
zien van de Bondsrepubliek heeft
geschaad". Hij betichtte de groot
ste regeringspartij van "wereld
vreemde opvattingen over de Duit
se grenzen" en sprak de vrees uit
Hupka haastte zich te verklaren ^at ni^t a^een voor de Duitse
door
Ton van Brussel
Kohl: kleurloos.
Ost-politik vergaande consequen
ties zal hebben, maar ook de Euro-
c»« pese bondgenoten in moeilijkhe-
Bonn schrapte de subsidie, maar ^en brengt. Brandt verwees daar-
dat dit nu ook weer niet de bedoe
ling van zijn organisatie was. Finke
werd uit de jeugdbond gezet
het artikel heeft wel aangetoond
indirect naar de protesten
telingen uit het Oostblok, zeker als
het Duitsers betrof. De liga van Si-
Die Kohl staat na het schandaal lezische ballingen wordt zelfs door
rond de wegens vermeende homo- Bonn met 7 miljoen gulden per jaar
seksuele contacten terzijde ge- gesubsidieerd en voor het huisor-
schoven generaal Kiessling en het gaan Der Schlesier wordt elk jaar
-leider 20.000 gulden ter beschikking ge-
waartoe het georganiseerde heim- <Je F™"se president Mitterrand en
- - - de Italiaanse minister Andreotti
(buitenlandse zaken) die de verhit-
zijn be- *e gemoederen rond Honeckers be-
afgelaste bezoek
Honceker weer in het middelpunt steld.
van de belangstelling vanwege zijn
voornemen om het woord te voe
ren op een bijeenkomst van Sile-
ziërs.
Potsdam
Jaar in jaar uit zijn leidende
Westduitse politici uitgenodigd om
op de jaarlijkse bijeenkomst het
woord te voeren en dit jaar, bij de
veertigste herdenking, werd aan
bondskanselier Kohl gedacht. Zijn
I„ 1945trokkenzekertwaa,fmi,- ™erd
Cr n7p Bohemen. op te treden om het Oostblok niet
e"D te bruskeren, maar Kohl zegde
z e, dat na de conferentie van Pots- prompt ,0e te zullen komen, niet in
de laatste plaats omdat vee. Sile-
zijn CDU steunen.
plaatst. Twee miljoen vluchtelin
gen kwamen onder weg om het le
ven, de meeste anderen slaagden
er in de Bondsrepubliek te berei- Het optreden van Kohl was op-
ken. In West-Duitland wonen nu zichzelf al voldoende voor een fik-
naar schatting 9,4 miljoen Hei- se rel, maar deze barstte pas goed
matsvertriebene. Jaarlijks organi- los toen duidelijk werd dat Kohl in
seert de Landmannschaft Schle- juni in Hannover zou spreken van-
sien, die zegt 300.000 leden te heb- af een podium waarop de leus
ben, een bijeenkomst die in de "Veertig jaar verbanning - Silezië
praktijk maar door één leus wordt blijft van ons" ZOu zijn aange-
gedomineerd: hoe wordt Silezië bracht. In overleg met de voorman
weer Duits? van je Landmannschaft, Hupka
werd die slogan ijlings aangepast,
De Bondsrepubliek heeft zich al- maar de storm is nog lang niet gaan
tijd gastvrij opgesteld tegen vluch- liggen omdat Hupka en andere or-
wee van de Sileziërs va
mannschaft kan leiden,
Kohl piekert er niet o
lofte om in juni het woord te voe
ren in te trekken en dat heeft na
alles wat er inmiddels over de Sile-
zische bijeenkomst bekend is ge
worden, grote verwondering en be
roering gewekt. De Sowjet-Unie
trok opnieuw fel van leer en con
stateerde dat er sinds de "beledi
gingen" aan de vooravond van het
bezoek Honecker in West-Duits-
land nog niets is veranderd en de
"revanchistische tendenzen" eer
der terrein winnen.
Wiedervereinigung, de hereni
ging van de Duitslanden, is, hoe
wel in de Westduitse grondwet als
uitgangspunt genoemd, nog altijd
een zwaar beladen gespreksonder
werp. Brandt slaagde er als kanse
lier in een Ost-politik te ontwikke
len die een redelijke normalisatie
van de betrekkingen tussen de
Bondsrepubliek en de buurlanden
in het Oosten bracht, zonder dat hij
de indruk wekte dat een opheffing
van de deling zijn einddoel was.
Ongelukkig
Die benadering is regeringsbe
leid gebleven, ook toen Brandt ge
dwongen aftrad en Schmidt hem
opvolgde. Het eerste bezoek van
Honecker aan de Bondsrepubliek
Dregger: sussen.
de Duitslanden niet aan de orde is
of komt.
De liberale FDP, die de Ost-poli
tik van Brandt en Schmidt altijd
heeft gesteund, is door de escapa
des van CDU/CSU in grote verle
genheid gebracht. FDP-leider Gen-
scher is tot nu toe niet veel verder
gekomen dan de opmerking dat de
buitenlandse politiek niet ten
gronde kan worden gericht door
een handjevol op hol geslagen Sile
ziërs. Hij houdt verder zijn mond,
kennelijk in de verwachting dat
het laatste woord in Kohls eigen
gelederen nog niet is gesproken en
dat de komenden maanden altijd
nog besloten kan worden dat Kohl
niet naar Hannover zal gaan.
Sussen
Dregger, deze week ondervraagd
in Der Spiegel, maakt echter dui
delijk dat er geen enkele aanlei
ding is om de toezegging in te trek
ken. Hij probeert de zaak te sussen
met uitspraken als "De macht van
Duitsland wordt overschat, die van
de Sowjet-Unie juist onderschat"
en "Ik laat me niet door stemming
makerij leiden". Hij doet veel
moeite de zaak in een breder per
spectief te plaatsen met verwijzin
gen naar de lotsverbondenheid van
alle Europeanen.
Een opiniepeiling van Der Spie
gel maakte deze week duidelijk dat
76% van de Westduitsers niet wil
tornen aan de huidige grenzen en
70% vindt dat het motto van de Si
leziërs op zijn minst aanleiding tot
misverstanden kan geven, zo niet
afgewezen dient te worden. Daar
entegen vindt 60% dat Kohl toch
naar Hannover moet gaan. Gezien
de zwaar beladen discussies rond
de eerste twee vragen, kan het ant
woord op de laatste nu alleen nog
maar ontkennend leiden, want de
historicus Kohl heeft te weinig van
de geschiedenis van zijn vaderland
begrepen.
Mandela formeel
vrijheid aan
PRETORIA - De Zuidafrikaanse
regering heeft Nelson Mandela, de
leider van het Afrikaans Nationaal
Congres, gisteren formeel zijn vrij
heid aangeboden, op voorwaarde
dat hij de gewapende strijd tegen
de Apartheid afzweert. De reactie
van Mandela op het aanbod is nog
niet bekend.
President Pieter Botha maakte
vorige week in het parlement be
kend dat hij bereid was Mandela
los te laten uit de Pollsmoor gevan
genis in Kaapstad, waar de 66-jari-
ge activist een levenslange gevan
genisstraf uitzit. Mandela heeft eer
der gezegd dat hij pas bereid is de
gewapende strijd af te zweren, als
de regering het ANC erkent en be
reid is te onderhandelen. Andere
leiders van het ANC hebben voor
speld dat hij het aanbod niet zal
aanvaarden.
In de vijftiger en zestiger jaren
was Mandela een van de oprichters
van de gewapende verzetsbewe
ging binnen het ANC. Hij werd in
1964 tot levenslang veroordeeld
wegens sabotage. De eerste tien
jaar van zijn gevangenschap bracht
hij door op het gevangeniseiland
Robbeneiland.
LONDEN (GPD) - Ariel Sharon,
de Israëlische oud-minister voor
defensie heeft voor het eerst toege
geven fouten te hebben gemaakt
inzake de moorden op de Palestijn
se bevolking van Sabra en Chatilla.
In 1982 gaf de controversiële mi
nister de falangisten toestemming
de vluchtelingenkampen binnen te
gaan. In het bloedbad dat toen
werd aangericht verloren honder
den Palestijnse vluchtelingen het
leven.
In een interview met het Britse
weekblad The Jewish Chronicle
zei Sharon: „Achteraf bekeken, als
ik alle gevolgen op een rijtje zet,
denk ik dat ik fout ben geweest
toen ik de falangisten toestemming
gaf de kampen binnen te gaan. En
ik heb ervoor betaald".
Op de vraag of Sharon een fouten
beslissing genomen had door de fa
langisten de kampen in te laten,
antwoordde hij: „Mijn adviseurs,
het hoofd van de geheime dienst,
de veiligheidsdienst en de chefs
staven dachten er geen moment
aan dat dat bloedbad zou kunnen
plaatsvinden. Het kwam voor ons
allemaal als een geweldige schok.
Ik was op bezoek geweest bij Bas-
hir en zijn broer Amin (de huidige
president van Libanon) om hen te
condoleren uit naam van Begin. De
commissie die in Israël was opge
zet om de affaire te onderzoeken,
bevestigde tijdens ons kort ge
sprek dat er geen sprake was van
wraak. Het is bekend dat er geen
enkele Israëlische soldaat of politi
cus bij de moorden betrokken was.
Het weekblad Time heeft gelo
gen".
Over Time en het proces dat Sha
ron tegen het weekblad aanspande
wegens smaad toonde hij zich zeer
tevreden. Time had geschreven dat
Sharon tot de moorden in Sabra en
Sjatilla had aangezet. Een Ameri
kaanse rechtbank wees Sjarons
claim voor schadevergoeding ter
waarde van 50 miljoen dollar van
de hand, maar eiste van Time een
rectificatie waarin gezegd werd dat
Sharon vals beschuldigd was van
moord op honderden Palestijnse
vluchtelingen.
Sharon zei verder hoe op den duur
naar het leiderschap van de Li-
koed-alliante te zullen dingen.
„Maar ik heb geen haast en ik ben
niet zo ambitieus als veel mensen
denken", voegde hij er aan toe.
Op de vraag wat hij dacht van criti
ci die hem beschuldigen van de
dood van ruim 600 Israëlische sol
daten die in de oorlog met Liba
non, waarvan Sharon de architect
was, waren omgekomen, ant
woordde hij dat niet alleen hij
maar het hele kabinet verantwoor
ding droeg voor die oorlog. „Ieder
slachtoffer is een tragedie. Nu,
voor het eerst in de geschiedenis
van Israël, worden de slachtoffers
gebruikt om iemand de schuld te
geven of verantwoordelijk voor het
gebeuren te stellen".
Sharon zei eveneens niet gelukkig
te zijn met de beslissing die het Is
raëlische kabinet nam toen hij in
New York zijn zaak tegen Times
aanvocht om de troepen uit Liba
non terug te trekken. „Ik zou tegen
hebben gestemd", aldus Sharon.
ADVERTENTIE
HIEROVER
LEEST U ALLES
IN DEZE ANWB
REISBROCHURE:
288 PAGINA'S
VOOR F1,-.
BESTEL SNEL!
U kunt het boek zelf helen bij alle
ANWB-kantoren en de reisburo's van
Rolland International en NRV Holiday ol bestellen
met deze bon. o
nrOTTI nORI Stuur mi| z.s m. de reisbrochure
JDLOIlLDUIV vakantie'85 voordeel boekingsboek j
Naam;MA I
-. Vul in, knip uit en stuur deze bon vandaag nog in een envelop naat anwb-
Reizen, antwoordnummer 10, 2500 xm Oen Haag. Postzegel plakken
Mioeft mei U krggt het boek en een acceptgirokaart a f 1,- toegezonden. -1
U KUNT HÉT BOEK 0~0K TELEFONISCH"BËSTEILËN
BEL ANWB LEIDEN 071-146241
UIT EN THUIS MET DE ANWB
