Nieuw inktsysteem is
primeur voor Europa
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1985
PAGINA 17 1
Aflevering 106
Het was hier overal nog behoor
lijk druk, al kon je merken, dat
heel wat mensen toch op huis aan
gingen, rustiger en minder
schreeuwerig. Wij waren de eer
sten die teruggekomen waren, de
anderen hoorden we zeker een uur
later pas met veel lawaai de boot
op komen. Maar van de kapitein
zagen we geen spoor. Die was niet
opgebleven, die was te kooi ge
gaan.
De galeien gleden zachtjes voort,
geroeid door potige kerels. Zij wa
ren de voorsten. Als ze eenmaal op
de goede plaats waren aangeko
men, zouden zij hun kanonnen af
schieten. Dan zou er werk aan de
winkel zijn, het was allemaal tot in
de puntjes voorbereid.
Onze schuit was een van de eer
ste achter de kanonneerboten, ons
was een van de moeilijkste taken
toebedeeld. In de nanacht had Pie-
ter Pietersen het in korte bewoor
dingen duidelijk gemaakt. En hij,
de kapitein, was goed op de hoog
te. Samen met de grote Boisot en
met vele kapiteins hadden ze de
zaak voorbereid. Al dagen lang.
Was Boisot, Lodewijk Boisot, niet
de grote held van Roemerswaal?
Zeeland was door hem gezuiverd,
nu was Holland aan de beurt.
Het wachten had lang, te lang,
geduurd. Weken lang was er geen
verandering in de situatie geko
men. Alles wat de vlootvoogd had
kunnen verzamelen, was nu op het
grote watervlak dat zich uitstrekte
van Gouda tot Delft. Maar aan dat
afschuwelijke wachten was nu een
einde gekomen, de hele vloot was
in beweging. Gisteren en eergiste
ren hadden we de verdronken dor
pen kunnen zien, we waren er
langs en er door gevaren. Moor
drecht, Nieuwerkerk, Bergsche-
hoek, Berkel, Bleiswijk, Pynacker,
Nootdorp, al die dorpen staken als
ruïnes boven de zee uit, die Hol
land was geworden.
Maar toen bleek de grote tegen
slag: het water kon niet vérder ge
bracht worden, de grote polders
achter de Landscheiding bleven
droog, er was geen beweging meer
in het water te krijgen.
Moerkapelle én Zoetermeer én
Voorburg lagen op het droge en de
Spaanse troepen maakten daar ge
bruik van. Ze zwierven rond in de
dorpen achter de lange landschei
ding en ze konden hun kamp op
slaan waar ze maar wilden. Daar
gingen we nu iets aan doen. Als ie
dereen precies deed wat hem was
opgedragen, zou, misschien mor
gen al, het water Rijnland binnen
stromen.
Het was een grote vloot, die bij
Rotterdam verzameld was. Boisot
had 700 kapiteins en bootgezellen
verzameld op zeven kromstevens.
Maar van alle kanten waren man
nen en schepen toegestroomd, net
als ik op onze schuit. Van Dor
drecht, uit Rotterdam zelf, uit Den
Briel, de echte Geuzen, uit Gouda,
overal vandaan werden bootsgezel
len geworven.
Bij Schiedam, waar een deel van
de dijk was weggegraven, hadden
de schuiten door dat gat toegang
gekregen op het ondergelopen
land. De bemanning op de schepen
bestond uit Zeeuwen, van wie er
heel wat op de Zeeuwse wateren
bij Roemerswaal hadden meege
vochten, uit Hollands zeevolk,
vooral haringvangers uit Rotter
dam en Vlaardingen, uit gewoon
krijgsvolk, dat van schepen en zee
vaart niets af wist en ook niets af
hoefde te weten, uit Walen, ge
vlucht uit Zuid-Nederland, die ons
kwamen helpen. Er waren zelfs
Fransen onder de honderden en
verder natuurlijk de echte Hol
landse pioniers, die verstand had
den van het water, en een stroom
vrijwilligers, echt niet allemaal
burgers, boeren en buitenlui, maar
evengoed rijken, intellectuelen,
rechters en advocaten, zelfs uit
Den Haag waren er bij.
Het belangrijkste van Boisot's
vloot waren de 70 galeien, waar de
kanonnen op stonden. Meteen ach
ter de galeien voeren de platboom
de vaartuigen, met en zonder zeil.
Dat waren er wel een paar hon
derd, volgestouwd met soldaten en
lui om te graven. Maar er waren
ook boten die alleen levensmidde
len vervoerden, en als ik die schui
ten zag, wist ik weer, waar het alle
maal om begonnen was. We moes
ten een hongerende stad redden.
Ik voelde me niet weinig trots,
dat ik er bij was. Toen ik de vloot,
wijd verspreid, langzaam zag opva
ren, werd ik vervuld van de ge
dachte dat er nog hoop was. Even
maar bekroop me nog het schrik
beeld, de waanzinnige angst, dat
alles nog mis kon gaan, dat het te
gewaagd was, dat we niet op tijd
zouden komen, dat Leiden geval
len zou zijn zonder dat wij het had
den kunnen bereiken.
We hadden intussen weinig of
niets te doen, behalve dan uit te
zien over de oneindige watervlakte
waar bomen en daken uit omhoog
staken. Aan de boomkruinen kon
je zien waar, onder water, een weg
moest liggen. Het water stond hier
hoog genoeg om ongehinderd te
kunnen varen. Onze schepen had
den geen diepgang, zelfs van heg
gen of hekken of muurtjes onder
water hadden we geen last.
Henkie was vlak by me. Hij had
dezelfde opdracht als ik. Wij moes
ten niet meevechten. Wij zouden
onder de gevechten door aan het
graven moeten, de spaden lagen
gereed.
Het was nog heel vroeg in de
morgen, eigenlijk nog in de na
nacht. De glinstering van de einde
loze zee maakte alles licht, en in
het oosten, aan onze rechterkant,
begon de zon al stralen langs de ho
rizon te schieten. Nog eventjes, en
hij zou boven de watervlakte te
voorschijn schuiven.
Waar ik me erg over verwonder
de, was, dat het allemaal zo stil
letjes ging. Als je achterom keek en
je zag overal de donkere rompen
voortglijden, tot kilometers in de
omtrek, dan voelde je je gewoon
overweldigd door dit grootse on
dernemen. Bijna 300 boten waren
op weg naar de Spanjaarden om de
beslissing af te dwingen.
Het was nog maar veertien dagen
geleden dat alles voor niets leek,
dat het leek of de polders voor
niets aan de zee waren prijsgege
ven. Waar het vandaan was geko
men, wist natuurlijk niemand.
Maar overal, plotseling overal,
sprak men er over. Het nieuws zou
zijn dat Leiden was bezweken, dat
de Spanjaarden hun intocht had
den gehouden, de Geuzen en ieder
een waren met alles te laat ge
weest. Iedereen wist trouwens te
vertellen, dat het niet aan hen had
gelegen. Het water had niet willen
stijgen, de Maas had verder naar
binnen moeten stromen en de IJs-
sel ook. Dan was het ook wel over
de landscheidende dijken heen ge
gaan en hadden ze nog op tijd kun
nen zijn. Maar daarvoor was een
ontzettende storm nodig geweest,
en dan nog een storm uit de goede
richting. Want anders was het wa
ter weer helemaal naar IJssel en
Maas teruggejaagd.
Veertien dagen geleden nog maar.
Heel Rotterdam was als het ware in
rouw gedompeld. Van de kermis
festiviteiten was niets anders over
gebleven dan angst. Leiden geval
len. Waarop zouden Valdez en d'A-
vila het nu gemunt hebben? Den
Haag was hun hoofdkwartier. Zou
den ze langs de duinen komen en
Den Briel terugveroveren, en dan
straks langs de Maas naar Vlaar
dingen op Rotterdam aankomen?
(Wordt vervolgd)
Leiden
LUXOR (121239): 'The karate kid', da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30,19.00 en 21.15 uur, al.
LIDO 2: 'Amadeus', da. 20.00 uur, zo.
ook 14.30, al.
LIDO 3: 'De IJssalon', da. 14.30,19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 12 jr.
LIDO 4: 'Under the volcano', da.
14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
uur, 16 jr.
STUDIO (133210): 'Gremlins', da.
14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
uur, al.
14.15,16.30,19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
REX (125414): 'Over sex gesproken',
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: 'Studentensex',
vr. en za. 23.30 uur. 18 jr.
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1 en 2: 'De prooi', dag. 18.45 en
21.00 uur, za., zo. en woe. in Euro 2
ook 13.45 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling 1: 'Het Weense
hoertje op haar hoogtepunt', za. 24.00
Bioscopen
uur, 18 jr.
Nachtvoorstelling 2: 'De prooi', za.
24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: Top secret', dag. 18.30 en
21.00 uur, za., zo. en woe. ook 13.30
uur, al.
Nachtvoorstelling: Top secret", za.
24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: 'Ghostbusters', dag. 18.30 en
21.00 uur, za., zo. en woe. ook 13.30
uur, al.
Nachtvoorstelling: 'Night life', za.
24.00 uur, 18 jr.
Kindervoorstelling: 'Sneeuwwitje en
de zeven dwergen', za., zo. en woe.
13.45 uur, al.
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
Greenway: 'Police academy', do.
20.00 uur, vr. 19.00 uur, za. 15.45 en
19.00 uur, zo. en woe. 15.45 uur, al.
'Conan, de vernietiger', vr., za. 21.15
uur, zo. 19.00 uur, 12 jr.
'I never promised you a
zo. 21.15 uur, ma., di. e
uur, 16 jr.
Kindermatinee: 'Aladin
derlamp', za., zo. en woe.
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: 'Greystoke', do., vr., za., zo.,
woe. 14.45, 19.00 en 21.15 uur, ma. en
di. 19.00 en 21.15 uur.
CITY 2: 'Codename: Wild Geese', zie
tijden als in City 1.
CITY 3: 'Jaguar', zie tijden als in City
1.
CITY 4: 'The Shining', zie tijden als in
City 1, beh. za.- woe.middag.
CITY 4: kindermatinee 'Sjors en
Sjimmie in het land der reuzen', za. en
woe. 14.45 uur, al.
Noordwijk
(voor reserveringen 01719-12800)
LIDO: 'Suzie superstar', ma. en di.
21.15 uur, 18 jr.
Ten to midnight', zo. 20.15 uur, ma.
en di. 19.00 uur, 12 jr.
'Vier vuisten hebben de tropenkol
der', zo. 15.00 uur, woe. 14.30 uur, al.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 tot zaterdag 13.00 uur (Elisabeth
ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
dagelijks van 16.00-17.00 uur en van
18.30-19.30 uur, met uitzondering van:
afdeling intensieve zorg: van 10.30-
11.00 uur en van 19.00-19.30 uur en na
overleg met de dienstdoende ver
pleegkundige;
kinderafdeling: van 10.30-19.00 uur
en na overleg met de dienstdoenae
verpleegkundige;
jongerenafdeling: van 16.00-17.00
uur en van 18.30-19.30 uur.
Sportmedisch Advies Centrum.
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19 30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
1 15.00-16.00 u
i 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Prematurenafdeling: voor ouders en
famüie in overleg met de verpleging
doorlopend bezoek mogelijk.
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige 'patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hier-
>r speciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdelingen:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
voor vaders op de kraamafdeling: 's
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur. 's
middags alleen voor ouders 14.30-
18.30 uur.
0ufr JBicutog
9 februari 1985
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
-Inde vorige week zou te Til
burg een huwelijk voltrokken
worden. De bruidegom, in eene
naburige gemeente woonachtig,
was op de namiddag van den
vestgestelde trouwdag met zijne
familie en getuigen aangekomen
om zijne bruid af te halen en voor
altijd met het voorwerp zijner ge
negenheid vereenigd te worden.
Wat ontsteltenis eh teleurstelling
ondervond nu de 21-jarige brui
degom, toen hij in de woning zij
ner bruid vernam, dat zijne be
minde zich daags te voren met
een ander had verwijderd, tot het
doen eener buitenlandsche reis...
De "Mercury" van Shanghai
beweert inzage gehad te hebben
van de officiëele statistieke rap
porten aan de Chineesche regee
ring over den oorlog in Tonkin.
Volgens die rapporten hebben de
Chineezen reeds 12,864,387 Fran-
schen gedood bij den strijd in
Tonkin, en bovendien nog
7,584,100 te Formosa. Samen
ruim twintig millioen Fransghen
in het Oosten gedood'. De Chinee
zen hebben verder 18 Fransche
pantserschepen in den grond ge
boord. Admiraal Courbet is zes
maal gedood en zeven-en-dertig
maal gekwetst. De opperbevel
hebber van Tonkin is reeds vier
entachtig maal gedood en zeven
en-negentig maal ernstig ge
kwetst. Bijzonder welsprekende
cijfers, die een indruk geven van
de waarde welke aan Chineesche
berichten mag worden toege
kend.
Vijftig jaar geleden:
In het gevangenisziekenhuis
in Albany, New York, is de ge
vangene Alfons Stephani overle
den, die in 1891 wegens moord tot
levenslang werd veroordeeld. Hij
was van Spaansche afkomst en
de zoon van een rijken wijnhan
delaar in Philadelphia, van
wien hij 100.000 dollar had
geërfd, een bedrag dat in zijn 45-
jarige gevangenschap was ver
drievoudigd. In zijn testament
bleek Stephani zijn geheele ver
mogen aan de stad Frankfort
a.d. Main te hebben vermaakt.
Zijn Amerikaansche verwanten
had hij onterfd.
Het zal de meeste lezers
van dit dagblad wellicht
nog niet onmiddellijk zijn
opgevallen, maar de kran
ten van de afgelopen we
ken leverden beduidend
minder zwarte vingers op
dan in het verleden het ge
val was.
Alphense lezers, die da
gelijks worden verblijd
met de eerste exemplaren
die van de persen rollen -
exemplaren die nogal
eens 'bleek' pleegden uit
te vallen omdat de inkt-
toevoer bij het op gang ko
men van de persen nog
niet optimaal was - zullen
van dit euvel in elk geval
de laatste tijd niets meer
hebben gemerkt.
Beide verbeteringen zijn een
gevolg van een nieuw inktge-
vingssysteem bij de persen (het
zogenaamde Civiloxsysteem),
waarmee het Leidsch/Alphens
Dagblad sinds kort op volle toe
ren draait. Gisteren kon het glas
worden geheven na voltooiing
van de installatie van de nieuwe
apparatuur, een investering die
een bedrag van ongeveer een
half miljoen gulden vergde.
"Met het Civilox-systeem lo
pen we voorop in Europa", zegt
technisch bedrijfsleider Rob Vel-
lekoop. Vellekoop stuitte in 1982
tijdens een beurs in Düsseldorf
op het systeem en maakte zich er
vervolgens sterk voor de in het
Engelse Leeds door de firma
Crabtree Vickers ontwikkelde
apparatuur naar Leiden te halen.
Inmiddels zijn vertegenwoor
digers van bedrijven uit Dene-
marken, Engeland en zelfs Japan
bij het Leidsch/Alphens Dagblad
over de vloer geweest om het in
vol bedrijf zijnde nieuwe sys
teem in ogenschouw te nemen.
Ook bij Nederlandse bedrijven
bestaat grote interesse.
Vellekoop: "Het systeem dat
bij ons is geplaatst functioneert
als een demonstratieproject. Wij
hebben onze nek uitgestoken en
zijn vorig jaar januari begonnen
met een test. Die test is goed uit
gevallen. De voordelen voor le
zers en adverteerders zijn een
egalere bedrukking, meer kleur-
mogelijkheden, terwijl de kraVit
minder afgeeft".
Andere, niet te versmaden
voordelen zijn energiebesparing
en verbetering van het werkkli
maat. Om dat te kunnen begrij
pen is enige kennis van het oude
en nieuwe inktgevingssysteem
nodig. Wim Ba velaar, chef rota
tie, en Rob van Tuyll, voorman
rotatiedrukkerij, leggen uit:
"In het oude systeem wordt de
drukinkt vanuit een reservoir, de
inktbox, via pijpjes omhoog ge
pompt. Om bij de plaatafdruk-
ken van de pagina's te komen
moet de inkt drie stalen walsen,
enkele rubberrollen en enkele
letterrollen passeren. Dat hele
distributiesysteem gaat van be
neden naar boven en vergt
enorm veel energie. De slijtage
van de langs elkaar draaiende
walsen en rollen is groot terwijl
de overdracht van de inkt ge
paard gaat met een inktmist die
niet gezond is voor de werkne-
"In het nieuwe systeem zijn
walsen en rubberrollen vervan
gen door één wals, de Anilox
Drum, met een inktkamer. De
Anilox Drum brengt de inkt via
de letterrollen over op de plaataf-
drukken. Een rakel, dat is een
soort mes, schraapt de overtolli
ge inkt weg. Daardoor wordt de
inkt gelijkmatig over de platen
verdeeld, de hele krant krijgt een
egale kleur zonder strepen, er on
tstaat een scherper beeld. In het
oude systeem moest de drukker
de hoeveelheid inkt regelen en
dat gaf best wel eens proble-
Dat het eenvoudig te bedienen
Civilox-systeem aanmerkelijk
minder energie verbruikt dan
het oude systeem en minder slij
tage geeft, lijkt na bovenstaande
uitleg voor de hand liggend. Ook
de milieuvijandige inktmist is
nagenoeg verdwenen.
Milieuvoordeel
Vellekoop stipt nog een ander
milieuvoordeel aan. "Dankzij het
nieuwe systeem kunnen we een
andere inktsoort gebruiken, een
inkt met een lager oliepercenta
ge dan gebruikelijk was. Onge
veer dertig procent van de olie is
vervangen door water. Die zoge
naamde waterinkt zuigt zich niet
zo diep in het papier als de oucje
olieinkt, die er in het verleden
nog wel eens voor zorgde dat de
tekst van de ene pagina op de pa
gina aan de andere kant door
schemerde".
"Dat gebeurt nu in veel minde
re mate. Er zijn ontwikkelingen
gaande om het waterpercentage
in de drukinkt verder te verho
gen, wat uiteraard een besparing
aan olie oplevert. En over bespa
ringen gesproken: we lijden
dankzij het nieuwe systeem aan
merkelijk minder papierverlies.
Waren de eerst gedrukte kranten
voorheen slecht lefesbaar en dus
niet te gebruiken, nu is de eerste
krant kwalitatief gelijk aan de
laatste".
Vellekoop is ervan overtuigd
dat het verschijnen van de Civi-
lox en aanverwante apparatuur
een nieuwe impuls betekent
voor het werken met hoogdru
krotatiepersen zoals nu nog bij
de meeste krantenbedrijven ge
beurt. "Er bestaat een tendens in
de richting van offset drukken.
Maar die wijze van drukken
heeft als nadelen een hoog ener
gie- en papierverbruik plus een
kritische bediening. Met het sim
pele Civilox-systeem kunnen be
drijven, mits ze hun persen goed
onderhouden, weer een hele tijd
kwalitatief prima vooruit".
PE RE6ERIN6 WIL HEEL UIT-
PRUKKELIPK MT PE
JEU6P ZIW P/4PENPB4NG
VOlLEPfö WN
UITEN.,.
éTMW WE
micut tweern
OJZ5 MlöTEM.
Pr
6>67B£M WAI?EW
MA&ie EM mem
op C7E LEfami-
CMIEMTIE..
TOWKT WE VAM'T
JÖEWMmfr]/ J f
Het inbouwen van het nieuwe inktgevingssysteem in de pers van het Leidsch Dagblad werd gistermiddag
voltooid. Dat feit werd met champagne gevierd.
MJM fOtb VAN M£N66Fö?JP
WCRPf NU GÊ-BRUIKr VOOR ZUN
ÉIGÊN V&B*AG£FlN<SSA\IPP&U?e.-
K1AMÊ...PAT" VINPT HJ VAST NIÉT"
6RG l&JK J
r f aar i< vinp wer
NIÉfUgUK OtA RÉKlA-
MË-f&MAKÊN VOOR
ZUN PIKMAKBNpe
S06P.
rp- pi& soep...
•OAR ZlTK NO©
PRiejARSN AAN
VAST VOWSeNS
MUN KON -
Sv. TRAKf...
MUN
PRO0t£M6N
ZUN NO©
IAN& Niet
OVER....
