'Cellentekort is niet oplosbaar' De hardnekkige bouwdrift van een ex-monnik Castro in Veldhoven over Wereldraad en mensenrechten Achtergrond Rotzooi Nedèrlands PAGINA 14 DINSDAG 15 JANUARI 1985 Directeur Bijlmerbajes: Klaas de Graaff: veel misvattingen. (foto pr> AMSTERDAM „Het tekort aan cellen in Nederlandse gevan genissen en huizen van bewaring zal nooit worden opgelost. Bou wen van nieuwe inrichtingen heeft geen zin. Tegen de oplo pende tekorten is domweg niet op te bouwen. Alleen structurele veranderingen kunnen aan het probleem een einde maken". Klaas de Graaff, directeur van de toren Demersluis van de peni tentiaire inrichting Overamstel (in de volksmond Bijlmerbajes) en voorzitter van de vereniging van gevangenisdirecteuren in Nederland, wordt dagelijks met deze problematiek geconfron teerd. In 'zijn' Huis van Bewa ring met een bezettingsgraad van 98 procent is nauwelijks een lege cel te vinden. door Jos Heymans Het cellentekort is een groot probleem. Nog maar enkele ja ren geleden bedroeg het aantal gedetineerden 29 op de 100.000. Nu is dat 50 tot 60 gedetineerden en in sommige arrondissemen ten zelfs 80. Het tekort kan vol gens De Graaff alleen worden opgeheven als aan twee voor waarden wordt voldaan: a) de rechterlijke macht moet stoppen met het opleggen van lange straf fen, en b) het parlement moet wetten wijzigen waardoor het ge bruik van en de handel in drugs uit de sfeer van het strafrecht wordt gehaald. De Graaff noemt het zinloos dat rechters steeds langere straf fen opleggen. Vroeger waren de straffen van veel kortere duur. Het opleggen van een gevange nisstraf is volgens De Graaff goed als middel van tijdelijke aard, met de nadruk op tijdelijk. Er moet immers sprake van ver gelding zijn. Men moet weten, dat men iets verkeerds heeft ge daan. „Maar nog nooit is aange toond, dat het geven van langere straffen in het algemeen effectie- Een groot aantal gedetineer den verblijft in de tehuizen we gens wetsovertredingen door en als van gevolg drugs. De Graaff vindt dat verkeerd. „Drugs ho ren niet thuis in de sfeer van het strafrecht. Evenals het gebruik van alcohol is dat van drugs in principe geen justitiële zaak, maar een probleem van de volks gezondheid". Hij pleit daarom voor een wijziging van de opium wet. „Zolang drugs verboden zijn, zijn ze voor de verslaafden bijna niet te betalen. Ze gaan uit stelen en komen in aanraking met justi tie. Als drugs normaal verkrijg baar zijn, worden ze betaalbaar. De kans dat een verslaafde in de criminele sfeer verzeild raakt, is dan een stuk kleiner", aldus De Graaff. Tongkus Een van de meest voorkomen de problemen in gevangenissen en huizen van bewaring is het ge bruik van drugs. Het spul is al duur, maar in gevangenissen moeten er gigantische prijzen voor worden betaald. Niettemin is de levendige handel bijna niet tegen te gaan. „Op allerlei manie ren worden drugs tijdens de be zoekuren de inrichtingen bin nengesmokkeld. Het ongemerkt overhandigen van de handel aan de gedetineerde gebeurt steeds inventiever. Een bekende ma nier is het overbrengen van een condoom met heroïne via een tongkus", vertelt De Graaff. Met regelmaat worden hoe veelheden drugs onderschept. „Laatst nog had iemand heroïne in de hak van zijn schoen. Een oplettende bewaarder viel het op dat de hak niet helemaal recht zat". Tegen de handel moet streng worden opgetreden, om dat het tal van gevaren voor het sociale leven in de inrichtingen inhoudt. Mensen die clean de ge vangenis ingaan, lopen het risico verslaafd te raken. Gedetineer den maken zich afhankelijk van andere gevangenen. Er ontstaan bendes die de dienst gaan uitma ken. In enkele inrichtingen wordt geëxperimenteerd met het schei den van verslaafde gedetineer den die niet willen afkicken en degenen die clean zijn of uit vrije wil met het drugsgebruik willen stoppen. De experimenten zijn nog te kort aan de gang om over positieve resultaten te kunnen spreken. Onbegrip De Graaff, die vaak opvallende standpunten over het gevange niswezen inneemt, ontmoet nog al wat onbegrip wanneer hij te genover buitenstaanders over zijn werk spreekt. „De mensen hebben soms de meest vreemde voorstellingen van het leven in een gevangenis of huis van be waring. Er bestaan veel misvat tingen. Er zijn mensen die den ken dat er in gevangenissen ge folterd wordt. Anderen zijn er van overtuigd, dat de huidige in richtingen lijken op vijfsterren hotels". Die misvattingen moeten de wereld uit, vindt De Graaff. In zijn spaarzame vrije tijd zette hij zich achter de schrijfmachine om een boek te schrijven over het le ven in een cel. In 'De som der hoeken blijft eenzaamheid' geeft hij een overzicht van de soorten van inrichtingen, de verschei denheid van delicten en de ver schillende groepen gedetineer den. Ook beschrijft hij in duide lijke taal de problemen van alle dag, die zich in een inrichting voordoen. Het eerste exemplaar van het boek is dezer dagen aan de staatssecretaris van justitie uitgereikt. Het is nog maar de vraag of de doelstelling van het boek - mis vattingen over het gevangenisle ven uit de wereld helpen - aan de verwachtingen zal beantwoor den. De beschrijving van irrita ties bij gedetineerden (ping pongballetjes die zoek zijn, een tekort aan enveloppen, het licht in de cel gaat te vroeg of te laat uit) lijkt de vooroordelen over het luxe leventje van een gevan gene eerder te bevestigen. De Graaff weerspreekt dat. „Een gevangenisstraf is op zich al erg genoeg. Gedetineerden hebben als ieder ander recht op een menswaardig bestaan. Het instituut gevangenis heeft naast de straf-ten-uitvoerlegging tot taak te zoeken naar een fatsoen lijke terugkeer van de gedeti neerde in de samenleving. Men selijkheid is van wezenlijk be lang. We moeten voorkomen dat de gedetineerde een wrok over houdt als de straf er op zit. We moeten hem juist hoop geven op een betere toekomst. Ook al komt iemand voor de twintigste keer terug, dan nog heeft hij het recht op het behoud van zijn zelf respect. Niemand mag hem dat afnemen". Kritiek In zijn boek uit De Graaff ook kritiek op het ministerie van jus titie, dat te veel beperkingen op legt aan de directies van de in richtingen. De communicatie tussen inrichting en departe ment is niet optimaal en ondoor zichtig. „We worden geacht ope rationeel te kunnen werken. Sommige beslissingen kunnen geen uitstel verdragen en dat is soms onmogelijk met een te een- tralistisch ingesteld ministerie", aldus De Graaff. Juist dat centralisme van de overheid veroorzaakt een barriè re voor het besturen van een in richting. „Het gevoel van velen die in het gevangeniswezen werken is dan ook, dat het parle ment zeer marginaal belangstel ling heeft voor het gevangenis wezen, wellicht omdat het maat schappelijk gezien niet zo inte ressant is", schrijft De Graaff in zijn boek. De legendarische architecten Mi chelangelo, Borramini of de kerkbouwer van Florence, Bru- nelesci zouden hun ogen van ver bazing en ongeloof uitgewreven hebben, als ze nu een kijkje had den kunnen nemen in het Spaan se dorp Mejorada del Campo. In dit onooglijke gehucht, op 20 ki lometer afstand van Madrid en pal onder de lawaaierige aanvlie groute van het Madrileense vliegveld Barajas, verrijst name lijk een kathedraal, die zijn weer ga in de wereld waarschijnlijk niet kent. Niet alleen qua con structie, maar meer nog vanwege het feit dat het inmense kerkge bouw door slechts één man ge bouwd wordt. door Gerrit-Jan Hoek Op 12 oktober 1966 kreeg Justo Gallego, een ex-monnik die we gens tuberculose na acht jaar zijn kloosterorde vaarwel had ge zegd, een visioen: een goddelijke opdracht om eigenhandig een godstempel te bouwen. Op een stukje grond van ongeveer 2500 vierkante meter, dat hij geërfd had, begon Justo Gallego met voortvarendheid aan zijn „Werk" zonder over enige kennis van ar chitectuur of van wiskunde te beschikken. „Ik heb geen diplo ma maar ik kan rekenen en ver der heb ik een natuurlijke gave meegekregen", verklaart de nu 59-jarige zonderling, terwijl hij trots naar de 20 meter hoge ron de toren grijpt van zijn „pronk stuk", waarop een oud fietswiel als geïmproviseerde katrol fun geert om de bouwmaterialen naar boven te hijsen. Meetlat, lijntjes of waterpas be horen niet tot zijn outillage en dat valt dan ook duidelijk uit het bouwwerk af te lezen: de stenen golven over het cement, waar mee Gallego op een klodder ce ment meer of minder niet heeft gekeken. De betonnen steunbal ken rusten schots en scheef óver het verroeste stalen geraamte. Veel geld om aan zijn bouwwerk te besteden had hij niet. Zijn ge ringe kapitaal heeft hij geïnves teerd in de aanschaf van een trac tor en een Landrover. Als materialen voor de bouw gebruikt hij afgekeurde stenen en tegels, die hij bij nacht en on tij gratis bij een aantal gunstig gestemde bouwondernemers mag weghalen. „Alleen het ce ment en het staal moet ik beta len", vertelt Gallego, die schat dat hij in de ruim achttien jaar dat hij met zijn privé-kathedraal bezig is totaal ongeveer tien ton cement in zijn bouwwerk heeft gestoken alsook 60.000 gulden ei gen geld. Veel om van te leven blijft er niet over, maar dat deert hem niet: ,,'s Middags eet ik wat brood op het werk en 's avonds is er altijd nog wat over van de mid dagmaaltijd die mijn zuster heeft bereid. Met drie tot vier gulden per dag kan ik best rondkomen". Giften De benodige fondsen voor de aanschaf van cement en staal verkrijgt hij niet alleen uit de verkoop van stukjes van zijn wei degrond, dat hij nog bezit, maar ook uit giften. Grote opschriften in het schip herinneren de bezoe kers eraan dat iedere donatie welkom is. Veel tijd om dat geld te besteden schiet er voor Justo Gallego overigens niet over. Met ijzeren discipline begint hij ie dere morgen om acht uur en stopt niet voor 's avonds negen uur. Na al die jaren van noeste arbeid zonder enige steun van de plaatselijke bevolking en met be hulp van de meest primitieve hulpmiddelen als een schop en een ladder, is zijn levenswerk ql een eind op streek. „Het schip is al af alleen het dak en de koepel moeten er nog op. Alles bij el kaar denk ik nog vier a vijf jaar nodig te hebben om de kerk af te bouwen", verklaart Gallego die nog geen greintje van zijn aan vankelijke illusies heeft verlo- De tijd dringt, vandaar dat het werk zelfs niet voor een gesprek onderbroken wordt. Met z'n trac tor, voorzien van een afgebroken stuk badkamerspiegel dat met een stuk staaldraad is vastgebon den en als provisorische achter uitkijkspiegel dienst doet, sleept hij inmense stukken afvalbeton naar de patio. Pas als de klus ge klaard is gunt hij zich even tijd voor een korte rondleiding. Van uit het middengedeelte van de kerk loopt een gang naar de ruimte die tezijnertijd als crypte zal moeten dienen, waar nu ba len hooi en hoge stapel maiskol- ven voor zijn vee en kippen lig gen opgeslagen alsook een paar gipsen Christusbeeldjes, waar van sommigen de kop missen. Als het aan Justo Gallego zou lig gen zal de crypte geen plaats bie den aan de overleden illustere bewoners van Mejorada del Campo. „Ik heb liever geen stof felijke overschotten in mijn kerk. De crypte zal moeten die nen als lokaal voor godsdien stonderwijs en spirituele vor ming". De grootste zorg van Justo Gallego is niet alleen het tijdig afkrijgen van zijn kathedraal maar ook de medewerking van de lokale autoriteiten over wie de voormalige monnik allerminst te spreken is. De socialistische bur gemeester van Mejorada del Campo heeft Justo Gallego al tal loze keren gemaand zijn werk zaamheden te stoppen omdat de kerk in aanbouw niet voldoet aan de minimale veiligheids voorschriften en de burgervader er weinig voor voelt tezijnertijd verantwoordelijk gesteld te wor den voor een eventuele catastro fe tijdens een hoogmis. „Mijn ka thedraal is een degelijk bouw werk, dat heus niet in zal stor ten", verweert de self-made-ar- chitect zich. „In de middeleeu wen hadden ze toch ook geen uit gebreide plannen voor de bouw van kathedralen?" Legaliseren De dreigementen van het ge meentebestuur, dat de kathe draal zou worden afgebroken in dien Gallego zijn bouwwerk niet laat legaliseren, heeft hem na ja renlang lijdzaam verzet tegen de autoriteiten toch tot andere ge dachten gebracht. „Ik heb on langs een architect ingeschakeld om alle noodzakelijke bereke ningen te maken zodat de kathe draal tezijnertijd toch voor het publiek opengesteld kan wor den". Met dat legalisatieproject is overigens een enorm bedrag ge moeid. De waarde van het bouw werk is in de huidige staat wordt door het bisdom geschat óp on geveer 14 miljoen gulden en de kosten van de legalisatieproce dure zijn daarop afgestemd. Acht miljoen peseta's oftewel ruim 160.000 gulden. Dat bedrag hoopt de bezielde eenling onder nemer bij elkaar te krijgen via een campagne voor de Spaanse radio en tv. „Ik heb ook koning Juan Carlos een brief geschreven waarin ik hem om steun heb ge vraagd". Van opgeven wil hij niet we ten. „Ik ga tot het einde door. Ze zullen me met geweld van dit ter rein moeten verwijderen". Aan pensioenering wil hij absoluut nog niet denken. „Als ik klaar ben met mijn kathedraal valt er nog zoveel te doen, christelijk welzijnswerk bijvoorbeeld. Want", zo verzucht Justo Galle go, terwijl hij zijn eeltige en van het cement wit uitgeslagen hém den warm wrijft langs zijn ge scheurde winteijas, „de duivel is overal, meneer". Het nieuwe jaar is nog geen maand oud of we stikken al weer van de problemen. Daar is eerst minister Brinkman met zijn kinderachtige gedoe inzake boetes voor reclame op tv. Dan het gejank van de om roepen, terwijl een kind kan begrij pen dat deze soep nooit zo heet wordt gegeten als zij wordt opge diend. Maar de omroepen krijgen wel de kans eens bij zichzelf te rade te gaan en te denken: wat hebben we eigenlijk voor kwaliteit in huis dat niet te regelen was? En dan is he laas het antwoord: nul komma nul, er wordt op radio en tv maar wat aangeleuterd. Dan is het geen won der dat je direct in paniek bent. We hebben in het kabinet ook van die stoere jongens. Minister Lubbers ontving vorige week een Amerikaanse afgezant aan het ont bijt op het Catshuis met een blijd schap als gold het een vrouw die hij een aanzoek moest doen. Ons wordt alvast de stuipen op het lijf gejaagd met het plaatsen van die kerntroep. Nu weten we best dat het kruisrakettenprobleem en dat van de kernenergie het pakkie-an is voor de volgende regering. Maar minister Winsemius gaat maar vast praten in Borssele - de Zeeuwen een beetje pesten. En dan te beden ken dat er intern in de bestaande kerncentrales veel meer aan de hand is dan aan de buitenkant lijkt. Er zijn op de hele wereld zoveel geleerden volkomen mesjogge ge worden omdat ze zien wat ze heb ben aangericht. Nu zie je weer hoe het in Zweden gaat. Dat ze mesjog ge worden kan ik niet erg vinden, want als je de kennis en intelligen tie die je hebt aan de duivel ver koopt, staat je dit te wachten. Ik zou willen dat het CDA, dat staat voor christenen, en de WD, die staat voor vrijheid en democra tie, eens beseften dat ze ons als christen straks verplichten rood te stemmen. Want dat gaan we en masse doen. We steunen namelijk alleen een partij die, al heeft zij nog zoveel gebreken, ons helpt van die waanzin af te komen. Minister Brinkman, ga nog eens op de STER-spotjes zitten en ver biedt dat er gezegd wordt dat ons geluk zit in die rotzooi die ze pro beren te slijten. Ons geluk zit in werk voor de jongeren en werklo zen in een schoon land zonder kerntroep. Al moeten al die men sen die in de wapenindustrie werken ontslagen worden en al die geleerden de keien op, dan nog zit ons geluk in een wereld zonder de ze rotzooi. Daarom hoop ik oud te worden om te kunnen zien wie er naast het standbeeld van Van der Werf in Leiden komt te staan, wel ke held er op zal staan om ons van al die waanideeën te verlossen. Misschien een blanke, misschien een zwarte, maar komen doet hij of zij, dat staat vast. En hij of zij zal zeggen: geld is veel, maar niet al les. L. Spruit-Hilhorst Pieter de la Courtstraat 6 Leiden (Door de redactie ingekort) In uw krant van zaterdag 5 januari staat in 2 artikeltjes: niet in staat extra verhoging op 'te hoesten', en nog een tweede zin in dezelfde trant. Moet dit nu? Is de vocabulai re van uw redactie zo afgezakt? Het Nederlands is toch al zo in verval en wij hebben er veel betere zegs wijzen voor. Dat u dat als 'mannentaal' onder elkaar wilt gebruiken is ook niet te aanvaarden. In een krant vind ik het een afgang en ik sla uw krant toch wat hoger aan. Of vergis ik mij daarin? E.M. Overduin-Bril Apollolaan 332 Leiden De afdeling 'gerechtigheid en dienst' van de Wereldraad van Kerken vergadert deze week in Veldhoven (bij Eindhoven). Op een persconferentie gisteren wei gerde de nieuwe Latijnsameri- kaanse secretaris-generaal van de Wereldraad, dr. Emilio Castro, uit Umguay, te reageren op de kritiek van directeur Michael Bourdeaux van het Engelse 'Keston College' dat de Wereld raad te weinig aandacht besteedt aan de vervolgde christenen in de Sowjet-Unie. Het Engelse instituut publi ceert regelmatig over de situatie van de godsdienst in communis tische landen. Bourdeaux uitte zijn verwijt aan de Wereldraad bij een lezing in Londen. Door de banden met Russische kerken die maar zeer weinig speelruimte hebben voert de Wereldraad een tweeslachtig beleid inzake de mensenrechten, meent Bour deaux. Castro zei, niet te willen ingaan op uitlatingen 'van deze of gene professor'. "Ik ken meneer Bour- deaüx ook niet. Zijn betoog heb ik wel gelezen". Perschef Coen Boerma van de Wereldraad voeg de hieraan toe, dat voor Castro een debat over het Keston Colle ge of meneer Bourdeaux niet in teressant is. Onlangs hield Bour deaux een lezing, waarin mensen van de Wereldraad meer dan der tig fouten ontdekten. "Dat doet afbreuk aan de geloofwaardig heid van zijn betogen", zei Boer- Castro wilde wel wat zeggen over de gedragslijn van de We reldraad ten aanzien van de men senrechten. "Die gedragslijn is niet algemeen. In de ene situatie helpt een publiek protest, in de andere een bezoek of een voor zichtige benadering. De Wereld raad heeft indertijd wel de inva sie in Hongarije en in Tsjechjo- Slowakije en onlangs de aanwe zigheid van Sowjet-troepen in Afghanistan publiekelijk veroor deeld. En de algemene vergade ring in Vancouver hield over Af ghanistan een openbaar debat". Over eventuele dreigementen van Russische kerken dat ze de Wereldraad moeten verlaten als de Sowjet-Unie te hard wordt ge kritiseerd zei de nieuwe secreta ris-generaal, dat dit het probleem niet is. "Elke kerk staat het vrij, met de Wereldraad te breken. Wel beseffen de kerken, dat dit een verarming zou betekenen, omdat ze dan de oecumenische contacten moeten missen". (De algemene vergadering in Vancouver verwierp met kleine meerderheid een kritische reso lutie over de aanwezigheid van Sowjet-troepen in Afghanistan. Later verklaarde de toenmalige secretaris-generaal van de We reldraad, dr. Philip Potter, dat het Kremlin de zes Russische kerken waarschijnlijk gedwon gen zou hebben uit de Wereld raad te treden als deze resolutie was aangenomen). Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te Garderen W. J. Op 't Hof Oud dorp, te Hasselt J. Maasland Waddinxveen; aangenomen de benoeming tot bijstand in het pastoraat te Emmen S. Andringa (emeritus) Sellingen, de benoe ming tot geestelijk verzorger in het psychiatrisch streekzieken huis 'Duin en Bos' te Castricum G. H. M. Röhling Zaandam. Gereformeerde Kerken: be roepen te Utrecht J. L. Drógen- dijk Westervoort-Zevenaar; aan genomen de benoeming tot geestelijk verzorger van het psy chiatrisch ziekenhuis te Wolfhe- ze (volledige dienst) W. E. M. Ho nig aldaar, de benoeming tot geestelijk verzorger in het psy chiatrisch ziekenhuis 'Zeeland' te Kloetinge (verbonden aan de kerk van Goes) kandidaat me vrouw M. W. M. Jansen de Jonge Goes, naar Utrecht (deelwerk) kandidaat Y. Viersen Zutphen. Christelijke Gereformeerde Kerken: beroepen te Den Haag- Zuid J. Plantinga Leeuwarden. Gereformeerde Gemeenten: bedankt voor Poortugaal A. Hof man Aalburg, voor Gouda J. M. Verweij Ridderkerk, voor Krim pen aan de IJssel Chr. van de Poel Yerseke. Provincies samen. De bestu ren van de hervormde provincia le kerkvergaderingen van Gro ningen en Drente zijn unaniem akkoord gegaan met de vestiging van één kerkelijk bureau in Ha ren. De bestaande bureaus in de stad Groningen en Hoogeveen bleken niet geschikt voor het ene kantoor. Voordelen van de fusie zijn dat het werk beter kan worden ge daan en dat het financieel min der kost. Voor het personeel van de beide bureaus is een 'sociaal plan' gemaakt. Er zullen geen ge dwongen ontslagen vallen. Geen predikant. De landelij ke vergadering van de Neder lands Gereformeerde Kerken (een afsplitsing uit de jaren 60 van de vrijgemaakt-gereformeer- den) koos mr. dr. J. Meulink te Enschede tot haar eerste voorzit ter. Het is voor het eerst dat de keuze viel op een niet-predikant. De tweede voorzitter is wel een predikant: ds. H. Smit te Baren- drecht. Voorlopig zéd de landelijke ver gadering elke maand één zater dag bijeenkomen om de zaken waarvoor haar aandacht is ge vraagd af te wikkelen. Oud-katholieken Het oud-katholieke semina rie in Nederland zal dit vooijaar een bijeenkomst met rooms-ka- tholieke an anglicaanse deskun digen houden over de gevolgen die de invoering van het 'colle giaal bestuur' in de Oud-Katho lieke Kerk heeft. Sinds vorig jaar delen de oud-katholieke bis schoppen hier de bestuursve- rantwoordelijkheid met priesters en leken. Aan de ene kant willen de oud katholieken nagaan of zij met dit besluit nog binnen de 'katholie ke traditie' staan en wat de mo gelijkheden ervan zijn. Ander zijds bestaat er bij anderen be langstelling voor deze bestuurs vorm. Ook binnen de eigen kerk wordt nog verschillend over het collegiale bestuur gedacht. De Oud-Katholieke Kerk heeft door deze verandering een 'epi- scopaal-synodale' ordening ge kregen. Daarvóór - onder een 'monarchaal-episcopale' orde - hadden de bisschoppen het voor het zeggen. Gebedsdienst. Volgende week woensdag, 23 januari, om kwart voor 8 's avonds wordt in de Lodewijkskerk (Steenschuur) in Leiden een 'gebedsdienst voor de eenheid' gehouden, waarin pastoor Vreeburg van deze paro chie en de hervormde predikant Pannekoek (van de Leidse Kooi en Pniëlwijk) voorgaan. Van 18 tot 25 januari is over de hele we reld de jaarlijkse 'gebedsweek voor de eenheid'.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 14