Boek van dominee over popmuziek
JP
Leidse kerkvoogdij: velen doen kerk af met een fooi
Oud-Sassenheimer dr. Te Winkel: 'Luisteren is de boodschapt
'Kerkbalans', een 'levensbelang'
ZATERDAG 12 JANUARI 1985
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 11
Popmuziek is er in de eerste plaats om mensen te amuse
ren. Ze schept een sfeer van gezelligheid en saamhorig
heid.
Maar in popsongs klinkt ook verzet door. Onvrede over
bestaande toestanden. En hoop dat veranderingen nog
mogelijk zijn. Het kan ook zijn, dat de makers alle hoop
hebben laten varen. Dan zenden ze alleen nog signalen van
wanhoop uit.
Maar hoe popmuziek ook geaard
is, "het is een positieve zaak als
jongeren nog de moeite willen ne
men om hun visie uit te dragen".
Dr. J. D. te Winkel zou het een
ramp vinden als dót niet meer ge
beurde. "Dan zou de mens zich een
nummer voelen, een 'het', een ro
bot, die zich laat programmeren".
Te Winkel (52) is vroeger gerefor
meerd predikant in Sassenheim
geweest. Nu behoort hij tot de staf
van het Evangelisatiecentrum van
de Gereformeerde Kerken in Leus
den, dat onder meer ten doel heeft
de plaatselijke kerken te adviseren
bij 'het vinden van een juiste evan
gelische houding in de samenle
ving'. In 1977 promoveerde hij tot
doctor in de theologie met een
proefschrift over de 'communica
tie van het evangelie in Nederland'.
Dr. Te Winkel nam in het voor
jaar van 1984 het initiatief tot een
serie gesprekken waarbij jongeren
uitvoerig aan het woord kwamen
om te vertellen wat zij in 'pop' zien
en hoe ze ermee omgaan. Onder
aansporing van zijn eigen op
groeiend kroost had hij zich al eer
der met het fenomeen 'popmuziek'
beziggehouden en zich zelfs ge
waagd aan een bescheiden publi-
katie erover, een primeur in domi
neesland.
Zijn nu verschenen boek bevat
een weergave van zijn gesprekken
met jongeren, naast een beschrij
ving van popsterren en hun groe
pen en van de gevoelens die zij ver
tolken, speciaal hun gevoelens van
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Dronkers, 11.45 studentenekklesia;
Marekerk 10 dr. Meyers, 5 ds. Schrijver,
Woerden;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kool
stra;
Oecumenische geloofsgemeenschap De
Regenboog (Merenwijk) 9.30 pastoor v.
Well, 11.15 pastoor v. Well en mevr. ds.
De Mey;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Hemste
de, Leiderdorp, opendeurdienst, mmv
Trumpets of the Lord';
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 en 5
ds. Rietveld;
Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds. Schou-
Waalse kerk (tijdelijk Rapenburg 6): 10
30 ds. Ribs.
Jeugdkapel Vredeskerk 10; jeugdkapel
Bevrijdingskerk 10.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15
mevr. ds. v. Beinum; Diakonessenhuis
10.30 ds. v. 't Hof, elke zat. 10.30 rk.
dienst; Endegeest: zie Oegstgeest
Geref. Kerk: Vredeskerk 10 ds. Schou-
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Veenstra;
Oude Vest 10 ds. v.d. Velden;
Maranathak. (L. Morsw.) zie herv. gem.;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) zie
herv. gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Ver
doorn;
Merenwijk: zie herv. gem.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk): 10 kand. J. L. Falkenburg.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.): 10 en 5 ds.
Houtman.
Chr. Geref. K. (Steenschuur): 10 en 5 dr.
Rebel, Amersfoort.
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds. Ha-
rinck, Den Haag.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.): 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 ds. Mostert.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.): 10.30 ds. Koek.
Baptistengem. (O. Rijn 3): 10 ds. Bos
veld.
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3):
10 evang. Dikkes.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 hr. C. Roos.
Evang. gem. Merenwijk: 7.45 nam.
avondmaal (in 'De Lelie', Flevoweg 5).
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2): zo. 10
en wo. 8.
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 hr. A. de
Ruiter.
Leger des Heils (hoek Vestestr./Groe-
nest.): 10 heiligingssamenk., 7 verlos-
singssam.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4, wo. 8.
Zevendedagadventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten): elke zat. 9.45 bijbel
studie, 10.45 predikdienst.
Christelijke Wetenschap (Steensch. 6):
10.30.
'De Christengemeenschap' (beweging
tot religieuze vernieuwing): 9.45 'men-
senwijdingsdienst' (in oud-kath. k. Zoe
te rw.sineel).
Samenstelling
van deze pagina:
S.J. de Groot
'hoop en wanhoop'. De titel 'Onder
een bloedrode hemel' is ontleend
aan de gelijknamige elpee van de
Noord-ierse formatie 'U2'.
Verzoek
Wat was de drijfveer van Te Win
kel voor deze tweede publikatie
over dit onderwerp?
"Op bijeenkomsten en conferen
ties over popmuziek bleek mij, dat
ouders wel graag met hun kinde
ren over pop zouden willen praten.
Ze voelden het als een handicap
dat ze daarover niet of nauwelijks
geïnformeerd waren. En jongeren
zouden ook best over hun poplief
de met ouderen aan de praat willen
gaan, maar hoe moetje daarover in
vredesnaam beginnen? Verschei
dene mensen hebben mij ge
vraagd, de informatie die op deze
bijeenkomsten werd gegeven eens
op papier te zetten. Aan dat ver
zoek heb ik met dit boek willen
voldoen".
Te Winkel geeft geen uitputten
de informatie over het thema 'hoop
en wanhoop in de pop'. Het is ook
geen handboek waarin de geschie
denis van de pop systematisch
wordt behandeld. Het was uitslui
tend zijn bedoeling, een zodanige
hoeveelheid informatie aan te rei
De Noordierse groep 'U2'.
ken dat ouderen en jongeren er on
bevangen en met enige kennis van
zaken over kunnen praten.
Daarom probeerde de schrijver,
groepen en personen zo objectief
mogelijk voor te stellen. Hij lijkt in
die opzet te zijn geslaagd. Niet al
leen weet hij zich in die 'andere' ge
dachten- en gevoelswereld te ver
plaatsen, hij doet ook moeite zich
In te leven en geeft dan al 'verslag
gevend' weer wat hij hoort en ziet.
Nergens blokkeert het traditionele
vingertje de openheid van het luis
teren en het gesprek.
Het 'einde'
Onderzoeken wijzen uit, dat de
popmuziek onder Nederlandse
jongeren grote populariteit geniet.
Bij driekwart van de jeugd staat re
gelmatig Hilversum 3 aan. Slechts
4 procent stemt af op Nederland 1
en 2. Ongeveer 12 procent luistert
liever naar de klassieke zender Hil
versum 4, hoewel het ook in die ca
tegorie voorkomt dat ter afwisse
ling soms op de 'popzender' wordt
overgeschakeld. Het een hoeft het
ander nog niet uit te sluiten.
Te Winkel: "Zonder overdrijving
kan gezegd worden, dat pop een
wereldwijde taal is geworden, een
middel om met leeftijdgenoten te
communiceren. Ook een mogelijk
heid om eigen identiteit te ontdek
ken. Tijdens happenings en in de
disco worden gevoelens van soli
dariteit en gemeenschap beleefd.
Voor velen is dat het einde".
Anderen blijven liever rustig
thuis. Die stille genieters "hebben
er niet zo'n behoefte aan om met
Geref. Kerk: Vr.kerk 10 ds. Kersten, 5
ds. v.d. Horst;
Triumfatork. 10 ds. v.d. Horst, 5 ds. Bol
wijn, Rijswijk.
Geref. K. Vrijg.: 10.15 en 3.30 leesdienst.
Ned. Geref. Kerk: 8.45 ds. Janse, 7 ds.
De Jong, Alphen.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en 5
ds. v.d. Belt.
Geref. Gem. (Remisestr.): 10 en 5 leesd-
sienst.
Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.): 10 en 5
leesdienst.
Volle-evang.gem. ('Tripodia'): 9.45.
Onafh. baptistengem. (Sluisweg 16): 10
ds. J. A. Visser.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Lapré, 7 dr. Bade.
Geref. Kerk: 10 dr. Bade, 7 zie herv.
gem.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 en 6.30 ds. Knorth;
Hoofdstr. 10 mevr. ds. Westera, jonge-
rendienst;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. v. Loenen.
Elis.ziekenhuis 10 rector Vijftigschild.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.): 10 hr. J.
v.d. Zeeuw.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. v.
Driel.
Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds. v.d. Kooi,
avondmaal.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LJSSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 en 7
ds v. 't Hooft, avondmaal;
Paaluskerk 10 ds. De Gelder.
Geref. Kerk: 10 ds. v.d. Werff, Voorhout,
5 ds. Snel, Rijnsburg.
Geref. K. Vrijg.: 8.45 ds. De Putter, 4.30
ds. Borgdorff.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10.45 ds.
Aarnoudse, S.heim, 5 prof. Troost,
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. v. Dy-
Geref. Gem.: 10 en 4 en 16 jan. 7.30 ds.
(foto archief)
duizenden tegelijk in volgepakte
hallen de sterren te bejubelen,
waar je nauwelijks de kans krijgt
jezelf te blijven".
Ergernis
Ouders zijn over het algemeen
niet enthousiast over deze vreem
de hartstocht van hun kroost. Zij
hebben het over 'lawaai-zonder-in-
houd', waarvoor de benaming 'mu
ziek' te veel eer is. Sommigen
troosten zich met de gedachte dat
het bij het ouder en 'wijzer' worden
wel voorbij zal gaan. Als ze eerst
maar huisvrouw of huisvader zijn.
"Ouderen pruimen de popster
ren en hun gedrag niet. Ze ergeren
zich vaak zo aan de boodschapper,
dat ze aan wét hij zingt niet eens
toekomen".
Hakkenberg.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30;
Mariakerk zat. 7, zo. 8.30, 11.45 en 10;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30, 10.30 en 5.45.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Wegerif, 6.30 ds. v. Doorn.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Nooteboom.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 7 ds. Beek
huis, R.dam.
Remonstr. Gem.: 10 ds. v. Gelder.
Evang. gem. (Kruispunt, Kennedyl. 33):
9.30.
Rk Kerk: zat 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Ge
braad, Katwijk aan den Rijn, 6.30 ds. De
Graaft.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Wattel, Hoofddorp,
7 hr. De Bruin.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Bergsma, 7 ds. Romein, R.dam.
Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Wijngaar-
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Visser.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10 en 11.15 (gezins-
dienst).
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geref. Kerk (W. Verlaat): 10 ds. De Goe
de, Waarder, 7 hr. De Hoop, IJsselstein.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Voorstr-
.(Binnen) 10 kand. v.d. Boon, 5 ds. v.
Wingerden, Gorinchem, 7 ds. v.d. Lee;
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Rothfusz, Hille-
gom;
De Rank (Gplfbaan) 10 ds. v. Winger-
Geref. Kerk: Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Kui
per, 5 ds. Elgersma;
Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Elgersma, zie
ook herv. gem.;
Stichtingskerk 11 ds. Slofstra; SoleMio
9 ds. Kuiper.
Rk Kerk: Zee zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Binnen zat. 7, zo. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
B. J. Roosjen, gez. dienst.
Rk Kerk: Victork. zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Zilk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Heemskerk;
Pauluskerk 10 ds. Da Costa, avondmaal;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 ds.
Stenfert Kroese, 7 ds. Da Costa, thema-
Geref. Kerk: 10 ds. Bovenberg.
Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilder
school): 10.30 ds. Grutter, 4.30 ds. De
Putter.
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum): 8.45
br. Stahlie, 4 br. Goudzwaard.
Van Wijckerslooth: 4 ds. Baart.
Endegeest: 10 pater Boshouwers.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum): 4.
Rk Kerk: Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
In alle gesprekken gaven de jon
geren eenstemmig het advies, éérst
te luisteren en pas dón te oordelen.
"Niet zo snel etiketjes plakken".
Dat vragen ouderen toch zelf ook,
als ze zo graag willen dat jongeren
ook eens andere muziek opzetten?
"Datzelfde zouden ouderen met de
popmuziek moeten doen".
Alle deelnemers aan de gesprek
ken vonden het belangrijk, dat ou
deren zich voor popmuziek inte
resseren, omdat die een uiting is
van het levensgevoel van jongeren.
"De lauwe houding van ouderen
komt meestal voort uit gemak
zucht en ergernis". Ergernis bij
voorbeeld over de hardheid van de
popmuziek. "Maar wat wil je, als je
opgroeit in een maatschappij die
vol is van lawaai. Dat is de prijs die
voor een welvaartsstaat moet wor
den betaald".
Duivel
In zijn boek laat Te Winkel onder
anderen Gerhard aan het woord,
een 19-jarige gymnasiast, zesde
klas.
Hoewel de jongeman toegeeft
dat veel popteksten alleen maar
mooie kreten zijn om de muzikan
ten veel poen te bezorgen som
migen leggen de zweep over de be
drijvers van sociaal onrecht, maar
baden zelf in weelde - beaamt hij
volmondig de stelling dat de jonge-
renwereld door de pop een ander
gezicht heeft gekregen.
"Er is in de jeugdwereld een to
taal andere groepsvorming aan de
gang dan vroeger het geval was.
Toén sloten jongeren zich aan bij
een kerk of partij of vereniging en
lieten dat ook door hun gedrag blij
ken. Naast of misschien wel in
plaats van die traditionele vormen
noemen jongeren zich nu naar
richtingen in de pop". Want ook
daar is niet alles koekoek één zang.
"Een keuze voor een richting
heeft directe gevolgen voor het ge
drag en het uiterlijk van de fans.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte, 5 ds. Jas
pers Focks, jeugddienst.
Geref. Kerk: 9.30 hr. L. v.d. Broek,
O.geest, zie ook herv. gem.
Remonstr. Gem.: 10 ds. Cossee, R.dam.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11
Petrus-B. zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
ds. v. 't Hof, Noordw.hout, 7 ds. v. Soest,
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Smaling, 5 ds. v. Niel;
Bethelkerk 9.30 ds. v. Niel.
Geref. Kerk: Petrak. 9.30 en 5 ds. Ribbe-
rink, ha;
Imm.kerk 8.45, 10.30 en 5 ds. Damsma,
ha;
Mar.kerk 9.30 en 5 ds. Baayen, ha.
Geref. Kerk Vrijg.: 10 ds. De Putter, 5.15
ds. Grutter.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Sorge.
Evang. Christengem. (aula mavo): 10 br.
J. v. Duin, Noordwijk.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zat. 7, zo. 9
en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. Pannekoek, Leiden, 7 ds. Aarnoud
se, chr. geref. pred., opendeurdienst.
Geref. Kerk: 10 ds. Ferwerda, 7 zie herv.
gem.
Chr. Geref. Kerk: 10 ds. Aarnoudse. 5
ds. Slofstra, Noordwijk, 7 zie herv. gem.
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17): 10.30 hr.
H. Mesdag, A.dam.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Klein
Kranenburg, 6.30 kand. P. J. Stam, Ba-
rendrecht.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Broer, 6.30 ds. Aal-
Rk Kerk: Aardam zo. 9 en 12;
kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 ds.
Vermeulen, 6.30 prof. dr. v.d. Beek.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Oegema, 6.30 ds.
v.d. Velden, Leiden.
Geref. K. Vrijg.: 9.30 en 5 leesdienst.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. C. J. de
Jong.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Schoot, 7 ds. De Zwart;
De Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds.
De Zwart;
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds.
Herv. evang. op geref. grondslag (aula
Lucas-college, Beeth.laan): 9.30 ds. v.d.
Het verschil tussen een headban-
ger en een punk is even groot als
tussen een liberaal en een socia
list".
Sommige groepen gaan prat op
hun 'satanisme'. Ze beschouwen
zich als 'goede vrienden van de
duivel'. Maar, zegt Gerhard, dat
geeft niet-liefhebbers van pop nog
niet het recht om de hele pop dan
maar 'muziek van de duivel' te noe-
"Er zijn onder de popsterren
christenen, die in hun songs echt
wel voor hun mening durven uit
komen zónder dat hun liedjes op
psalmen of gezangen gaan lijken".
Gerhard denkt dan aan de zanger
van 'Pere Ubu' en aan de leden van
'U2'. Zij schamen zich niet voor re
ligieus getinte teksten. "Op grond
daarvan zou ik met evenveel recht
kunnen beweren, dat alle pop
christelijk is".
Hij kan zich kwaad maken over
zulke vooroordelen. "In de kerk
gebeuren toch ook wel dingen die
niet zo christelijk zijn. Je haalt het
dan toch niet in je hoofd om op
grond daarvan te beweren, dat de
kerk een instrument van de duivel
is?"
Vogeltje
Te Winkel neemt aan het eind
van zijn boek het advies van de
jongeren over: 'luisteren is de
boodschap'. "Dat blijft levensgroot
overeind staan".
"Op zoek naar hoopvolle teksten
hebben we ook songs gehoord die
ons als pure wanhoop in de oren
klonken. Bij nader inzien bleek,
dat veel nummers alleen maar op
roepen om het moede hoofd niét in
de schoot te leggen".
"Bovendien is het gezegde dat ie
der vogeltje zingt zoals het gebekt
is nog altijd waar".
('Onder een bloedrode hemel', J. D. te
Winkel, Boekencentrum Den Haag, 122
bladzijden, f. 15,90).
Kamp, Bleiswijk, 4.30 ds. v.d. Vlist,
Nieuwerkerk a.d. IJssel.
Geref. Kerk: 10 ds. De Zeeuw, avond-
Geref. K. Vrijg. (Bachlaan): 8.30 ds. De
Putter, 2.30 ds. Krijtenburg.
Aulagemeenschap Noordhofland: 10.30
gespreksdienst.
Rk Kerk: Laur.kerk zat 7, zo. 11.30;
M. Godskerk zat. 7, zo. 10:
Engelse kerk: 10.15 anglicaanse dienst
in British school in The Netherlands,
Jan van Hoofdlaan 3.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Goossen, 5 ds. Maasland;
Hoeksteen 9.30 ds. Maasland, 6.30 ds.
Roetman;
Bethelk. 9.30 ds. Roetman, 5 ds. Goos-
Imm.kerk 10 ds. Hulst, 5 drs. A. Ynte-
ma, Utrecht
Geref. Kerk: Kruisk. 10 en 5 ds. De
Moor;
Ontm.kerk 10 ds. Koekkoek, R.dam.
Remonstr. Gem. 10 ds. v. Os, Maassluis.
Rk Kerk: Victork. zat. 5, zo. 10;
Ontm.kerk zat. 7, zo. 11.45.
WARMOND: Herv. Gem. 10 en 5 ds.
Rk Kerk: zat 7, zo. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 ds. Trouwborst,
Vlaardingen;
Kievietk. 10 dr. v. Bruggen;
Messiask. 10 ds. v. Waasbergen;
Dorpscentrum 9.30 ds. Wolters.
Geref. Kerk: Zijllaan 10 en 5 ds. v.d.
Woude;
Zuid (Bloemcamplaan) 10 dr. Vlijm,
V. schoten.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam): 10.30 ds.
Werner.
Rk Kerk: Will. zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9.30 en 11;
G. Herderk. zat. 5, zo. 9 en 11.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Koelewijn, 6.30 ds. De Graaf, H.woude.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Aalders, 6.30 ds.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Vlasblom, Boskoop, ha, 7 ds. Kielder,
Vianen, ha.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Snel, Rynsburg, 7
ds. Veltrop, Vianen.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds. v.
Achterberg, Leiden.
Rk Kerk: St. Jan zo. 9.30 en 11;
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10;
H. Ryndyk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 ds.
Kielder, Vianen, 6.30 dr. Fernhout, Al
phen, gez. jeugddienst.
Geref. Kerk: 10 ds. Buikema, 6.30 zie
herv. gem.
Remonstr. Gem.: 10 dr. Meyering,
O.geest
LEIDEN- In haar begroting
voor 1985 heeft de kerkvoogdij
van de Leidse hervormde ge
meente de post 'predikantsplaat
sen' met f. 106.000 kunnen verla
gen, dankzij het vertrek van ds.
Van Leeuwen (Merenwijk) vorig
jaar en het komende pensioen
van ds. De Jong (Molenwijk),
welke beide vacatures niet wor
den vervuld. Dan is het aantal
wijkpredikanten tot zes terugge
bracht. De predikanten De Meij
en Nauta (van Staalwijk-Vredes-
kerk) hebben een deel van het
werk van ds. Van Leeuwen erbij
genomen en dr. Meijers (Ko-
ningswijk) wordt na april ook
verantwoordelijk voor de Molen
wijk.
Maar dan nóg wordt het tekort
over 1985 geraamd op f. 97.000.
De kerkvoogdij houdt er reke
ning mee, dat de inkomsten dit
jaar weer lager zullen zijn dan vo
rig jaar. Volgens haar is de oor
zaak niet zozeer de economische
teruggang als wel het feit dat
veel gemeenteleden hun verant
woordelijkheid ten opzichte van
de kerk niet beseffen en de kerk
'met een fooi afdoen'.
Anjerfonds
"Velen zien de jaarlijkse vrij
willige bijdrage als een soort lan
delijke collecte, zoals voor het
Anjerfonds, en beseffen niet dat
het lidmaatschap van een kerk
méér is dan aangesloten zijn bij
een of andere vereniging. Het
gaat bij de kerk om de geestelij
ke verzorging in ons leven, en
dat kan alleen via vrijwillige bij-
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.): 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel): zat. 7.
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 7, zo. 9
en 10.45;
Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat 7, zo.
9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof);
Boshuizerkade zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
Merenwijk: zie herv. gem.;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
Bodegraven.
Geref. Kerk: 10 en 6.30 ds. Modderaar,
avondmaal.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.30ds. De
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. De Jonge, 5 ds. v.d.
Pol, Boskoop; Kruiskerk 10 ds. Hoogen-
dijk; Opst.kerk 10 ds. v.d. Heiden, 6.30
ds. De Jonge; Nabij 10 jeugdkapel; G.
Herderk. 10 ds. Moll, ha, 6.30 ds. Mulder,
ha; De Bron 9.30 ds. Verheul, ha, 10.15
ds. Nieuwenhuis, ha, 6.30 ds. Verheul,
ha; Ashram (Marsdiep) 10 ds. Mulder,
ha; Oudshoornse kerk 10 ds. Smids,
Amersfoort; Sionskerk (Planetensingel)
9.30 en 6.30 ds. Ouwendijk.
Geref. Kerk: Mar.kerk 10 ds. Plomp, Ou
derkerk a.d. Amstel, 6.30 ds. Baas, Sas
senheim; Salv.kerk 10 ds. Jeroense,
Hoofddorp, 6.30 ds. v.d. Bos, Gouda. Zie
ook herv. gem.
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.):
9.30 ds. De Jong, 4.30 ds. Janse.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Tanis,
16 jan. 7.30 ds. v. Heteren.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
4.
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1): 10 en 6.30
ds. Koekkoek.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62): 10 student Stavleu, 6.30 ds. Bosveld,
Leiden.
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54): 10 hr. C. Visser.
Pinkstergem. (school Batenstein 16): 10.
Leger des H. (Corn, de Vlamingstr.): 10
en 6.30.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36): geen dienst.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30;
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7, zo. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Baas, Molenaarsgraaf, 6 ds. Kok, R.dam.
Geref. Gem. 9.30 en 6 leesdienst.
dragen om predikanten aan te
stellen en kerkgebouwen in
stand te houden". Zegt de kerk
voogdij in een extra editie van
'Hervormd Leiden', die deze da
gen wordt verspreid.
Toch zijn er nog velen die
werkelijk een offer brengen en
hun bijdragen verhogen. Zelfs
die op oud-testamentische wijze
10 procent van hun inkomen aan
het kerkewerk geven. De kerk
voogdij maakt hierbij wel de
kanttekening "dat de groep trou
we gemeenteleden vergrijst en
steeds kleiner wordt".
Het tekort van bijna f. 100.000
zou tot het voor de kerkvoogdij
onaanvaardbare bedrag van
ruim f. 200.000 zijn opgelopen,
als voor 1985 niet geput had kun
nen worden uit het speciale
Geref. Kerk: 10 en 6.30 ds. v.d. Berg,
avondmaal.
Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.): 9.30 en 4.30
ds. Mouissie.
Evang.-luth. Gem.: 9 ds. Jense, Den
i Haag.
Geref. Gem. (Stationsweg 17): 10 en 6.30
ds. Bac.
Rk Kerk. zat. 7, zo. 9 en 10.30.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
dr. Haitsma, 6.30 ds. Poot, Doeveren,
jeugddienst;
De Stek 9.30 ds. v. 't Hoff.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Rang, N.-Vennep, 5
ds. v. 't Hoff.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Ribbers.
Geref. Gem.: 9.30 leesdienst, 3 ds. Bac.
Rk Kerk: zat. 5.30 (De Stek) en 7, zo. 9.30
en 11.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
kand. J. Haeck, Hoevelaken, 6.30 ds.
Koelewijn, Woubrugge, jeugddienst.
Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Gesink, Noord
wijk.
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn. Zie ook geref. kerk.
Geref. Kerk: 10 ds. A. v.d. Wal, Vinke-
veen, 5 ds. R. v.d. Wal (H.gom).
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Biesma.
Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. Boon
stra, ha.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
ds. Boer;
Ontm.kerk 10 ds. Boer, 6.30 ds. Vermeu
len, jeugddienst.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Elderman, Bo
degraven.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
O. Kerk 10 ds. Vroegindewey, 6 ds. Drie
bergen;
Ichthusk. 10 ds. Visser, 5 ds. Schuur-
Pruëlk. 9.30 ds. Driebergen, 6 ds. Vroe
gindewey;
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10 ds.
v. Sliedregt;
Overduin 2.15 ds. v.d. Beid.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk (au
la P. Groen-college): 10 hr. P. Taal, Was-
fonds 'instandhouding pasto
raat'. Maar eind dit jaar zal ook
dit fonds zijn uitgeput.
Bonnen
Nu de Marekerk in restauratie
is, heeft de kerkvoogdij het
noodzakelijke onderhoud aan de
Hooglandse kerk, dat dit jaar had
moeten beginnen, uitgesteld.
Een ander middel tot bezuini
ging is om nog meer kerken sa
men met de gereformeerden te
gebruiken. Het gezamenlijk ge
bruiken van de Maranathakerk
(L. Morsweg) en de Bevrijdings
kerk (Zuidwest) geeft al een be
sparing van ongeveer f. 100.000
per jaar. De post 'personeelslas
ten' is door het handhaven van
een zeer krappe bezetting tot het
uiterste beperkt.
Met het verhuren van gebou
wen hoopt de kerkvoogdij de
helft van de onderhoudskosten
op te vangen. 'Rhijnhofeigen
dom van de hervormde gemeen
te, zal dit jaar naar schatting f.
123.000 opbrengen.
De opbrengst van de kerkcol-
lecten loopt wat terug. De kerk
voogdij heeft een beroep op de
kerkgangers gedaan om meer
van collectebonnen gebruik te
maken. Die zijn een aftrekpost
bij het invullen van het belas
tingbiljet. Men kan dan meer aan
de kerk geven, terwijl de netto
gift (na aftrek van het voordeel
uit de inkomsten- of loonbelas
ting) gelijk blijft.
Uitweg
De kerkvoogdij ziet als enige
uitweg, dat de gemeenteleden
meer zullen willen geven om uit
de zorgen te komen. In de begro
ting worden de vrijwillige bijdra
gen op f. 875.000 geraamd, f.
25.000 minder dan vorig jaar om
dat het begrote bedrag voor 1984
niet wordt gehaald. De kerk
voogdij hoopt echter op f.
900.000 aan toezeggingen.
Kijkend naar 1980 lijkt dat niet
onmogelijk. Toen werd f. 868.000
begroot, maar er kwam f. 924.000
binnen.
Al deze gegevens van slechts
één van de vele plaatselijke ker
ken zetten wel een dikke streep
onder het motto van 'Kerkba
lans' 1985: voor de kerk een 'le
vensbelang'.
Hooglandse kerk: onderhoud
Uitgesteld. (tekening A. Labordus)
