Israël stopt met 'operatie Mozes' 'Vredescircus' draait weer volop De nieuwe loten liggen Maar. O ja, en nog een gelukkig nieuwjaar. Vrees voor lot joden in Ethiopië Siberische kou houdt Europa in ijzige greep Engeland wil verbod op 'handel' in baby's Leden van Charta 77 weer op vrije voeten Méér kans in de Staatsloterij. MAANDAG 7 JANUARI 1985 PAGINA 7 TEL AVIV/BRUSSEL (AFP/Rtr) - Er is een eind gekomen aan de 'operatie Mozes', het overbrengen van Etiopische joden naar Israël. Dit hebben het joods agentschap en een Belgische chartermaatschappij gisteren meegedeeld. Woordvoerder Zvi Eval van het joods agentschap, dat verantwoordelijk is voor de im migratie van joden in Israël, verklaarde dat de luchtbrug gestopt is als gevolg van de publiciteit rond de zaak. Naar zijn zeggen zijn de reeds in Israël aanwezige Etiopische joden erg boos over de zaak en vrezen zij voor het leven van hun verwanten die nog in Afrika zijn. De luchtbrug heeft bijna vier jaar Zaterdag is nog een TEA-toestel in in het geheim gefunctioneerd. Tot Brussel geland met 200 passagiers, afgelopen woensdag zorgden de katerkop ^de dag^is^het vliegtuig censoren er voor dat de kwestie L buiten de publiciteit bleef, maar op die dag sprak de directeur-gene raal van het immigratiecentrum van het joodse agentschap erover in een vraaggesprek met een maandblad van de extreem-natio nalistische beweging „Gush Emo- Het overbrengen van Etiopische joden, bijgenaam falasha's, naar Is raël werd in november sterk opge voerd in verband met de hongers nood in Etiopië. Sindsdien zijn 5.000 tot 7.000 falasha's uit het noordwesten van Etiopië via Soe dan naar Israël overgevlogen. Dit gebeurde door de Belgische char termaatschappij Trans European Airways (TEA). Sinds donderdag heeft de maat schappij twee vluchten uitgevoerd. Tel Aviv vertrokken. De oppositie in het Israëlische parlement heeft gisteren de rege ring verweten verantwoordelijk te zijn voor het stopzetten van de luchtbrug. Twee kleine oppositie partijen dienden moties van wan trouwen in, nadat de censuur op berichten over de „operatie Mo zes" was verlicht. Volgens een woordvoerder van de oppositie heeft deze „lichtzinnige daad" een einde gemaakt aan de exodus van zwarte joden naar Israël. Daardoor zou het leven van de 5000 a 8000 achtergebleven Falashas in gevaar zijn gebracht, aldus een spreker van de rechtse Tehija-partij. De Israëlische president, Chaïm Herzog, heeft gisteren aangekon digd dat er een „grondig onder zoek" zal worden uitgevoerd om te weten te komen hoe de informatie over de luchtbrug kon uitlekken. Ook de president verklaarde dat door het uitlekken van informatie „operatie Mozes" het leven DEN HAAG (DPA-Rtr.-AFP) - Ij zige koude afkomstig uit het noor den en oosten heeft het afgelopen weekeinde heel Europa in zijn greep gehouden. Het verkeer on dervond grote hinder en tal van verkeersongelukken eisten slacht offers en veel materiële schade. In Frankrijk eiste de koude de eerste slachtoffers. Vier daklozen in Parijs en Lyon werden gister ochtend doodgevroren aangetrof fen, aldus Franse functionarissen. De 's zomers zo zonnige stranden van de Middellandse Zeekust wa ren bedekt met 20 centimeter sneeuw en de palmen stonden er stijfbevroren bij. In Italië werden talloze reizigers door de elementen opgehouden. Als gevolg van bevroren wissels kon geen enkele trein het centraal station van Rome verlaten, terwijl de sneltrein Parijs-Rome de Ita liaanse hoofdstad niet wist te be reiken en op 40 kilometer van Ro me in de sneeuw bleef steken. Ook de twee vliegvelden van Rome wa ren gistermiddag nog steeds geslo ten. Het was voor de eerste maal in 14 jaar dat de Romeinen weer „ech te sneeuw" zagen. In de provincie Calabrië viel de elektriciteit uit en enkele bergdorpen zijn van de bui tenwereld afgesloten. Alleen op Si cilië kwam het kwik boven het nul punt uit: Palermo meldde 9 graden Celcius. Op het vliegveld Riem bij Mün- chen werden vele duizenden Britse wintersporters urenlang opgehou den omdat de vliegvelden van Lu- ton en Gatwick tot gistermiddag gesloten bleven. Vakantiegangers hadden minstens vier uur nodig om via de Autobahn de 125 kilome ter van Salzburg naar München af te leggen. Het treinverkeer in de Bondsrepubliek liep uren vertra ging op. In Zwitserland spraken de weer kundigen over de koudste winter dagen sinds 20 jaar. Zaterdag wees de thermometer in de Zwitserse Jura minus 40 graden aan. Noodtoestand In Joegoslavië werd in enkele steden in de provincie Kosovo waar sneeuw een meter hoog lag de noodtoestand afgekondigd. Honderden kleine dorpen zijn on bereikbaar geworden. De steden Zadar en Sibenik zagen voor het eerst sinds 25 jaar weer sneeuw in de straten. De meeste doorgaande wegen zijn onberijdbaar en vlieg velden zijn gesloten. Ook in de Sowjet-Unie heerst een „Siberische" koude. De haven van Moermansk is dichtgevroren: het was daar minus 39 graden. Moskou werd getroffen door de zwaarste sneeuwstorm van deze winter. De koude was in de Russi sche hoofdstad echter dragelijk, minus 15 graden. Vanuit de repu bliek Kazachstan werd een tempe ratuur van 50 graden onder nul ge meld. In Polen was het 20 graden onder nul. De Poolse autoriteiten hebben aangekondigd dat het nog kouder wordt en hebben de bevolking op- YS hebben kernbom in een rugzak WASHINGTON (AP) - Ameri kaanse commando's zijn opge leid om in het geval van een Europese oorlog met de Sovjet-Unie lichtgewicht kernbommen te dragen en ach ter vijandelijke linies te plaat sen. Dit is bevestigd door wa pendeskundige William Arkin, directeur van het Project On derzoek inzake Nucleaire Oor logvoering en de Wapenwed loop van Amerikaanse het In stituut voor Beleidsonderzoe ken. Arkin en twee mede-publicis ten vestigden vorig jaar januari al de aandacht op de zogenaam de Speciale Nucleaire Vernieti- gings Munitie, of in militair jar gon de 'rugzak-kernbom'. In het boek wordt onthuld dat de kleine kernbommen voor het eerst werden geproduceerd in 1963 en dat de kernkop slechts ongeveer 26 kilogram weegt. De wapens zijn opnieuw in de belangstelling gebracht door de Amerikaanse tv-maatschap- pij NBC Die meldde vorige week dat speciale commando's in het Westduitse Bad Tolz zijn opge leid voor het gebruik van de rugzak-bommen. Zij zouden bij oorlog achter de Russische li nies worden gebracht om ver zetsbewegingen te organiseren. De ongeveer 100 rugzak-bom men die in West-Duitsland zijn opgeslagen zouden zij dan moeten gebruikt tegen militai re centra als vliegvelden. LONDEN (GPD) - De Britse re gering wil commerciële praktij ken waarbij vrouwen voor een geldbedrag een kind krijgen ten behoeve van onvruchtbare echt paren, wettelijk verbieden. Staatssecretaris Clarke (volksge zondheid) heeft dat dit weekein de gezegd. Clarke reageerde daarmee op de geboorte van een meisje in de Victoria kraamkliniek in Londen dat door haar moeder voor een bedrag van 6500 pond (27.000 gulden) via bemiddeling van een commercieel bureau zal worden afgestaan aan een kinderloos echtpaar. Het bureau, een Britse tak van een Amerikaanse onderneming die in dergelijke transacties is ge specialiseerd, krijgt van het be trokken echtpaar een bedrag van 14.000 pond (58.000 gulden). Voor dat geld heeft het bureau de plaatsvervangende moeder gevonden, en ervoor gezorgd dat zij kunstmatig bevrucht raakte met het zaad van de kinderloze Het Britse bureau wordt geleid door een voormalige kraam vrouw, Barbara Manning. Vol gens haar zijn er in Engeland op dit moment nog drie vrouwen terwille van kinderloze echtpa ren zwanger. In Amerika, waar dergelijke praktijken al enkele jaren bestaan, zijn zo al 150 kin deren geboren. De geboorte van het acht pond wegende meisje, het eerste kind in Engeland dat op deze wijze is geconcipieerd, heeft bij vele Britten grote verontwaardiging opgeroepen. Vrijwel zonder uit zondering worden het Ameri kaanse bureau en de plaatsver vangende moeder, de 28-jarige Kim Cotton, scherp veroordeeld. Mevrouw Cotton heeft het meisje uitsluitend ter wereld ge bracht terwille van het geld. Niet alleen ontvangen zij en haar man de 27.000 gulden van het bureau, zij hebben hun verhaal exclusief verkocht aan een dagblad, de Daily Star, voor nog eens 20.000 pond (83.000 gulden). Dat geld wil het echtpaar besteden aan het verbouwen van hun woning. Het is evenwel nog niet zeker of de transactie kan doorgaan. Een politierechter verbood het afgelopen weekeinde op verzoek van lokale autoriteiten vervoer van het kind voor een periode van een week. In die week zal een rechter zich over de zaak bui gen. Bij deze rechtszaak zal ook het echtpaar dat het meisje heeft ge kocht, uit de anonomiteit moe ten treden. Zij zullen de rechter ervan moeten zien te overtuigen dat zij goede ouders voor het kind zijn. Aangenomen wordt, dat het gaat om een niet-Brits echtpaar. Tal van parlementsleden van zowel de regerende Conservatie ve partij als de Labour partij, hebben de „plaatsvervangende geboorte" veroordeeld. Zij wil len dat de regering dergelijke commerciële praktijken ver biedt, en staatssecretaris Clarke heeft al laten weten daarvoor veel te voelen. Ook commentaren in Britse dagbladen hebben zich over het algemeen tegen zwangerschap pen om geld uitgesproken. Een van die kranten, de serieuze zon dagskrant Sunday Telegraph, vergeleek de handelwijze van mevrouw Cotton gisteren zelfs met prostitutie. Edward Kennedy (Inks) werd in Johannesburg opgewacht door Nobelprijswinnaar Desmond Tutu. De Ameri kaanse senator legt een achtdaags bezoek af in Zuid-Afrika. (foto ap> Ted Kennedy onder indruk van Soweto SOWETO (Reuter-AFP) - De Ame rikaanse senator Edward Kennedy heeft gisteren in de zwarte woon gemeenschap Soweto in de buurt van Johannesburg een barak voor werknemers bezocht. Hij noemde het een van de meest benauwende en wanhopige bezoeken uit zijn le- Kennedy is op het ogenblik in Zuid-Afrika, op uitnodiging van bisschop Desmond Tutu. Eerder op de dag woonde hij een mis bij en liep door de wijk onder luide toejuichingen van inwoners. De politie hield de senator zater dag aan toen hij op weg was naar Soweto, naar het huis van bisschop Tutu, en vroeg hem rechtsomkeer te maken omdat hem een vijandige demonstratie te wachten stond. Bussen met journalisten werden teruggestuurd. Kennedy reed door naar Soweto waar hij werd verwel komd door een menigte van 300 WENEN (Rtr.) - Zeven vooraan staande leden van de Tsjechoslo- waakse mensenrechtenorganisatie rond „Charta 77", die donderdag in Praag waren gearresteerd, zijn vrij gelaten. Dit is gisteren uit de kring van Tsjechoslowaakse emigranten in Wenen vernomen. Onder de vijf mannen en twee vrouwen zijn de andersdenkende schrijver Vaclav Havel, de Charta- persoonlijkheden Vaclav Benda, Jiri Ruml en Jana Sternova en de dissidente oud-journalist Jiri Dienstbier. Benda, Ruml, Havel en Dienst bier zijn zaterdag vrijgelaten nadat ze door de politie waren onder vraagd. De anderen mochten don derdag naar huis. Officieel is van de actie geen melding gemaakt. Mensen die het mensenrechten- document „Charta 77" hebben on dertekend, zijn in het verleden her haaldelijk opgepakt en verhoord. De groep stelt verklaringen op woordvoerders benoemd. Het de mensenrechten en andere zijn Eva Kanturkova, Petruska Su- onderwerpen, die ze naar de autori teiten stuurt en aan westerse jour nalisten geeft. De jongste verklaring van de or ganisatie, die in december is uitge geven, beschuldigde de staatsme dia ervan dat ze niet de waarheid zeiden en dat ze de bevolking be langrijke inlichtingen onthield. Het manifest van de groep ver scheen op 7 januari 1977 in wester se kranten. Charta heeft gisteren drie nieu- strova en Jiri Dienstbier, vrienden in Praag vernomen. Alle drie behoren tot de oudge dienden in de bekendste organisa tie van dissidenten in Tsjecho-Slo- wakije. Zij hebben ook al het nodi ge te stellen gehad met de politie, die volgens waarnemers succes heeft gehad in het bestrijden van binnenlandse critici van de com munistische leiding onder Gustav Husak. Eva Kanturkova, een 54-jarige schrijfster, heeft in 1981 en 1982 meer dan tien maanden gevangen gezeten. Petruska Sustrova, een 38-jarige werkneemster bij de pos terijen, is in 1971 tot twee jaar ge vangenis veroordeeld wegens trotskistische activiteit. Na haar vrijlating werd ze belijdend rooms- katholiek. Jiri Dienstbier, een 47- jarige oud-journalist, is in 1979 tot drie jaar gevangenisstraf veroor deeld. Toen was hij ook al woord voerder van Charta 77. Van de ongeveer 1.200 onderte kenaars van Charta 77, dat op 6 ja nuari 1977 in westerse kranten ge publiceerd werd, zijn er ettelijke tientallen overleden. Ruim hon derd zijn naar het westen geëmi greerd, gebroken als ze waren door het optreden van de autoriteiten te gen hun uiting van protest. Er blijven nog ongeveer 50 „chartisten" actief, voor het me rendeel marxistische en rooms-ka- tholieke intellectuelen. Shultz en Gromyko vol goede voornemens in Genève GENÈVE Na meer dan een jaar gesloten te zijn geweest draait sinds gisteren in Genève het 'vre- geroepen spaarzaam met brandstof descircus' weer op volle toeren. De i te gaan. Meteorologen hebben voorspeld dat de koudegolf in het grootste deel van Europa aan zal houden, terwijl ook de sneeuwval nog niet ten einde is. ADVERTENTIE Ze zijn er weer, de nieuwe staatsloten. Twee miljoen in totaal. En er zitten één miljoen prijzen in de pot. Van een tientje tot het half miljoen. Die kans mag u niet missen. Adressen van lotenverkopers vindt u in de Gouden Gids. Speelt u liever per giro mee? Dat'kan ook Bel voor inlichtingen de Staats loterij, 070-477484. beide hoofdrolspelers voorstelling, de Amerikaanse nister van buitenlandse ze George Shultz en zijn Russische collega Andrej Gromyko, arriveer den gisteren in de Zwitserse confe- rentiestad en wensten er bij aan komst geen twijfel over te laten be staan: Amerika en de Sowjet-Unie willen vrede en vermindering van bewapening. door Hans Geleijnse Shultz zei op het Geneefse vlieg veld, dat president Reagan hem naar Genève had gestuurd met een 'vredesmissie'. Onze benadering van de Sowjets zal „positief en con structief' zijn. „We bereiden ons voor op serieuze discussies, ook al hebben we niet de illusie dat voor uitgang makkelijk zal zijn te berei ken", aldus Shultz. En Gromyko verzekerde direct na aankomst dat de Sowjets tradi tioneel altijd al voor vrede zijn ge weest. „We moeten hier richtlijnen vaststellen om de onderhandelin gen te oriënteren op wederzijds aanvaardbare akkoorden die een wapenwedloop in de ruimte moe ten verhinderen en tegelijkertijd een investering zijn op de weg naar een radicale vermindering van be wapening. Met op de lange termijn de complete eliminatie van de nu cleaire bewapening", aldus Gro myko. Wantrouwen Achter deze schone woorden gaat het fundamentele wantrou wen schuil dat de verhoudingen tussen de beide nucleaire groot machten nu al jaren kenmerkt. Sinds november 1983, toen de Rus sen de Geneefse onderhandelings tafel verlieten uit protest tegen de stationering van de middellange afstandsraketten (INF) in Europa, heeft Moskou gezien dat Reagan werd herkozen op een programma dat onder meer voorzag in miljar den investeringen in onderzoek en ontwikkeling van anti-raket- en ruimtewapens. Dat gegeven heeft hem, daar zijn de Westerse deskun digen het in elk geval over eens, te- George Shultz (links) en voor malig IN F-onderhandelaar Paul Nitze (foto anp) ruggebracht naar de onderhande lingstafel. De Amerikanen op hun beurt wensen vermindering van de Rus sische offensieve wapens (de stra tegische lange afstandsraketten en de kernwapens voor de middellan ge afstand) en zijn niet van zins nu reeds concessies te doen voor wat betreft hun Strategic Defense Ini tiative (populair: Star Wars). Vol gens Washington heeft Moskou niet alleen een afweersysteem te gen de intercontinentale ballisti sche raketten opgesteld, maar be zit het ook superioriteit op het ter rein van de anti-satelliet- en ruim tewapens. In Genève moet vandaag en mor gen duidelijk worden hoe in de toe komst over deze kwesties zal wor den onderhandeld. Er moet een agenda worden opgesteld en een onderhandelingsstructuur worden gekozen. Gromyko, zich bewust van het Amerikaanse verlangen om dan afzonderlijk te gaan praten over offensieve en defensieve sys temen, benadrukte gisteren dat we „beginnen aan onderhandelingen over een complex van met elkaar verbonden vragen". Met andere woorden: de Sowjet-Unie zal, en daar wijzen ook de geharnaste ver klaringen van president Tjernenko en Tass-commentatoren op, niet snel geneigd zijn resultaten te boe ken op bijvoorbeeld het terrein van de INF-wapens, wanneer niet tege lijkertijd vooruitgang wordt ge boekt over de anti-raket- en ruim tewapens. V oorzichtigheid De ruim duizend journalisten die gisteren in Genève zijn neergestre ken, zullen dit alles letterlijk en fi guurlijk van afstand moeten gade slaan. Er wordt een minimum aan openheid betracht, voorzichtig heid is troef, nu de beide super machten elkaar sinds lange tijd weer besnuffelen. Te meer waar in het Amerikaanse kamp de tegen stellingen tussen haviken (zeg: Pentagon) en duiven (State De partment) niet van de lucht zijn Waarnemers hier zijn ervan over tuigd dat alleen dit gegeven heeft gezorgd voor de buitenproportio nele omvang van de Amerikaanse delegatie. De onderhandelingen zelf wor den, met Shultz en Gromyko als woordvoerders, aan de Amerikaan se kant gevoerd door veiligheids adviseur Robert McFarlane. de Amerikaanse ambassadeur in Mos kou Arthur Hartman en de voor malige INF-onderhandelaar Paul Nitze. De gesprekken worden ge notuleerd door een perfect Rus- Andrei Gromyko bij aankomst in Genève met naast hem Anato- ly Dobrynin, Russisch ambassa deur in de VS. (foto anp» sisch sprekende voormalige am bassadeur in Tsjechoslowakije Jack Matlock. In belendende ka mers confereert de rest van de de legatie (in totaal 26 personen, on der wie de 'waakhond' van het Pentagon Richard Perle) met de Russische vertegenwoordigers van het tweede echelon. De Ameri kaanse delegatie bestaat in totaal (inclusief secretaresses etc.) uit 100 man. „Reagan heeft gewoon ge zegd: gaan jullie allemaal maar, dan kun je elkaar in de gaten hou den", zo grapte een Amerikaanse bron. De Russen stuurden, naar hier verluidt, naast Gromyko, de onder minister van buitenlandse zaken Kornienko, voormalig START-on- derhandelaar Karpov en de Russi sche ambassadeur in Washington, Dobrynin, de onderhandelings ruimte in. De totale Russische on- HILVERSUM (ANP) - „Het wapen- overleg in Geneve zal leiden tot nieuwe voorstellen die het kabi net en de regeringspartijen WD en CDA ruimte bieden zonder ge zichtsverlies af te zien van plaat sing van 48 kruisraketten in Woensdrecht". Dit zei PvdA-frac- tieleider Den Uyl gisteren voor de AVRO-radio. Den Uyl voorziet nieuwe voor stellen omdat de Verenigde Sta ten en de Sowjet-Unie volgens hem gedwongen zijn te onderhan delen over een akkoord door de voor beide landen ondragelijk Den Uyl ziet kans voor niet-plaatsen wordende bewapeningsuitgaven. Den Uyl verwacht ook een op waardering van het PvdA-stand- punt en de mogelijkheid bij kabi netsvorming toch een construc tieve overeenkomst te sluiten in een regeerakkoord. Hij noemde daarbij het CDA als mogelijke coalitiepartner. „Het standpunt van de PvdA over de afwijzing van plaatsing van kruisraketten betekent naar mijn oordcel ook niet een ver zwakking maar een versterking van de positie van de NAVO", zei Den Uyl op de vraag of hij ver wacht dat de regeringspartijen CDA_o«-VVD in zee willen gaan met een PvdA die de kruisraket ten afwijst. Volgens hem is dat dan ook geen struikelblok bij on derhandelingen over een regeer akkoord. derhandelingsdelegatie zou twaalf personen omvatten. De Russen doen het niet alleen op dit gebied wat eenvoudiger. Waar de Ameri kanen in het luxueuze Interconti nental Hotel het perscentrum heb ben ingericht, laat de Russische woordvoerder zich niet zien en is informatie aan de pers van die kant vrijwel nihil. Shultz logeert in dat zelfde Intercontinental voor 4000 Zwitserse franc per nacht in de presidentiële suite op de hoogste verdieping. Gromyko en zijn ge volg overnaèhten in de Russische Fontein De Amerikaanse pers heeft Ge nève bijna geannexeerd. Alleen al de drie grote nationale tv-netwer- ken (ABC, NBC en CBS) hebben hun tv-coryfeeën doen vergezellen van in totaal ongeveer 200 mede werkers. NBC huurde een comple te etage van het plaatselijke Hilton af. ABC liet, om wat sfeervolle plaatsjes te kunnen schieten, de Sint Pieter Kathedraal tot een uur 's nachts in schijnwerperlicht zet ten en een drooggelegde fontein in het Meer van Genève vrolijk spui ten. Tegen fikse betaling uiteraard, de Zwitsers vinden het prima. De dollars komen als geroepen en zul len zeker als compensatie dienen voor de kosten die zij moeten ma ken ter bescherming van de hoge gasten. Een woordvoerder van de Geneefse politie wilde gisteren niet zeggen hoeveel manschappen hij dezer dagen voor dat doel op de been heeft. Maar zijn korte ant woord „talloze" correspondeerde voortreffelijk met het straatbeeld. In Genève, waar het volgens de Zwitserse weervoorspellers, sinds twintig jaar niet zo 'Siberisch koud' was, moeten Shultz en Gro myko het fundament leggen voor betere verhoudingen tussen de grootmachten. Vanmorgen ver blijft het gezelschap daartoe in de Russische missie, gehuisvest aan de Avenue van de Vrede. In de middaguren verhuizen beide dele gaties naar de Amerikaanse VN- missie, ongeveer een kilometer verderop. Dinsdagmorgen is op nieuw een ontmoeting in de Russi sche vertegenwoordiging voorzien. Het verloop van de besprekingen zal vervolgens uitwijzen of nog een vierde treffen, op dinsdagmiddag, noodzakelijk is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7