De dag dat Elvis
Abraham zouzien
Brinkman wil spoedig
plan voor jeugdtheater
Vijftigste verjaardagmet golf van platen gevierd
Televisie
kampt met
storingen
MAANDAG 7 JANUARI 1985
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 17
bescheiden zendtijd op het derde "[JS 53310761
net.
De televisie heeft in de afgelopen
jaren, zeker net het overlijden van
Elvis en het merkwaardige eerste
„lustrum" van zijn sterfdag, wel de
nodige films uitgezonden. Een
keuzeprobleem bestond er nauwe
lijks want Presley heeft in zijn 23-
jarige carrière een voor een muzi
kant ongekend groot aantal films
(33) gemaakt.
Kwitantie
maakt
Goya's echt
MADRID (DPA) - In een ta
baks-verwerkingsfabriek in Se-
villa zijn twee schilderijen door
de vondst van een kwitantie
geïdentificeerd als van de hand
van Francisco Goya. De direc
teur van het bedrijf deelde vrij
dag mee dat het gaat om por
tretten van de Spaanse koning
Karei IV en zijn vrouw Maria
Luisa.
In de archieven van de ko
ninklijke tabaksfabriek 'Taba-
calera' in Sevilla werd een door
Goya ondertekende kwitantie
gevonden waarmee hij op 11
mei 1789 de ontvangst van
4.000 realen voor beide portret
ten bevestigde. De schilderijen
hangen sinds het midden van
de vorige eeuw in het kantoor
van de directeur van de 'Taba-
calera' in Madrid en werden
door deskundigen al be
schouwd als echte Goya's. Het
vermoeden is door de ontdek
king van de kwitantie beves
tigd.
US 53310761 werd
Presley op 24 maart 1958 ingelijfd
in het leger, een onafwendbare ge
beurtenis waar de platen- en film-
bonzen zich zorgen over maakten.
De carrière is immers net in volle
bloei en stilstand zou in dit geval
wel eens teruggang kunnen bete
kenen. RCA haalt de trucendoos
echter open en brengt met tussen
pozen eerder opgenomen mate
riaal uit. Terwijl Elvis in Fort Chaf
fee Arkansas z'n eerste excercities
maakt en door het zand kruipt, ver
schijnen veertien tracks op z'n 'El-
vis Golden Records'. Na o.a. ge
diend te hebben in West-Duitsland
komt hij in maart 1960 weer in de
platenstudio terug en davert de hit-
trein in een mum van tijd verder.
De inspanningen voor
en de studio-opnamen voor de el-
pee's hebben de live-optredens een
tijdlang naar de achtergrond ver
drongen. Zo gaf Elvis tussen maart
1961 en juni 1968 geen concerten
en dat is voor een artiest van zijn
formaat een extreem lange onder
breking. Op 25 maart 1961 gaf Pres
ley een benefiet-concert in de
Bloch Arena in Pearl Harbour, een
optreden dat georganiseerd was
door de Pacific War Memorial
Commission. De opbrengst (62.000
dollar) ging naar een fonds voor de
nabestaanden van de slachtoffers
op een Amerikaans oorlogsschip,
dat door Japanse bommen was ge
torpedeerd. Zeven jaar later, in de
Californische Burbank Studio's
gaf de toen als filmacteur zeer ac
tieve zanger weer een live-optre
den ten beste. Zijn 27ste film
('Speedway') met o.a. Nancy Sina
tra in één van de hoofdrollen was
toen net twee weken eerder in pre
mière gegaan.
De rubriek lief en leed vermeldt
1 mei 1967 als trouwdag. In het Al-
ladin Hotel, Las Vegas, treedt Elvis
in het huwelijk met Priscilla Ann
Beaulieu. Dochtertje Lisa Marie
DEN HAAG (ANP) - Nog voor de
zomer maakt de regering bekend
welke kant zij uitwil met het jeugd
theater. Minister Brinkman van
cultuur heeft dit voornemen giste
ren in Den Haag meegedeeld, na
dat hij met zijn kinderen in het
HOT-theater de voorstelling 'Roos
je van Doornen', een nieuwe pro-
duktie van Theater Pssstt, had ge-
De bewindsman was speciaal ge
komen om Herman Frank, de lei
der van het gezelschap, in het zon
netje te zetten. Frank begon vijfen
twintig jaar geleden zijn loopbaan
als theatermaker.
Brinkman zei met de Raad voor
de Kunst te overleggen over de sa
menstelling van een commissie die
gaat adviseren over jeugdtheater.
De minister verwacht dat de com
missie in de lente haar advies uit
brengt.
Dat moet onder meer gaan over
de behoefte aan kleine en grote
jeugdtheaterprodukties m ons
land. Behalve door het Amstelto-
neel wordt er weinig groot opgezet
jeugdtoneel geboden. Daarbij
moet ook over eventuele initiatie
ven worden gerapporteerd. Moge
lijk zijn de omstandigheden wel
van dien aard, dat initiatiefnemers
vrijwel steeds de moed in de schoe
nen zinkt. Nagegaan moet worden
of grote toneelgezelschappen voor
waarden kunnen scheppen voor
jeugdtheatermakers of dat ze an
derzins een helpende hand kunnen
toesteken.
Minister Brinkman verwacht
ook dat in het advies wordt inge
gaan op de rol die de televisie kan
spelen als belangrijk element voor
jeugdtheater. Daarbij komen dan
ook de bestuurlijke en financiële
mogelijkheden aan de orde die
moeten worden ingezet om jeugd
theater van topkwaliteit op de buis
te laten verschijnen.
Op de foto's links: Elvis Pres
ley achtereenvolgens in de ja
ren 1957, 1958. zestig, 1974 en
1977.
Op de foto rechts: Priscilla
Presley, de vroegere echtgenote
van Elvis, die vorige week een
persconferentie gaf op Grace-
land, het landgoed van de Pres
ley's in Memphis, om een tv-film
over Elvis aan te prijzen
(GPD) Bij leven en welzijn zou Elvis Presley morgen
vijftig geworden zijn. De ontmoeting met Abraham werd
in het geval van de zingende evangelistenzoon echter wat
vervroegd: in 1977 verwisselde een door ziektes, drank en
medicijnen gekwelde Presley het tijdige met het eeuwige,
z'n miljoenen fans geschokt achterlatend. Een van de
meest invloedrijke muzikanten in de ontwikkeling van de
popmuziek was niet meer. En al bleven de talloze platen
en films zijn stem en gezicht in herinnering houden, Elvis
Aaron Presley leefde slechts voort als legende, een speel
bal van sentiment en commercie.
'Elvis 50th Anniversary' luidt de
campagne waarmee z'n Ameri
kaanse platenmaatschappij RCA
deze dagen zo'n beetje alle muziek-
kwinkels, sigarenboeren en groot
grutters in de wereld oproept, om
massaal nieuwe platen van het ge
kuifde fenomeen in te slaan. Werd
tot voor kort aangenomen dat in
middels zo'n 400 miljoen platen
hun weg naar de draaitafel hebben
gevonden, aan de vooravond van
het Abrahamsfeest weet de distri
buteur te melden dat er „worldwi
de" nu al één biljoen zwarte schij
ven over de toonbank zijn gegaan.
Een platenmaatschappij zou een
commerciële misstap begaan, als
aan geboortes, veijaarspartijtjes,
jubilea en sterfdagen van sterren
van het formaat Presley geen aan
dacht besteed zou worden. 'RCA
viert Elvis' verjaardag' staat er dan
ook in gouden letters boven de ve
le tot platenconsumptie uitnodi
gende epistels, die zijn rondge
stuurd. Vanaf januari 1984 is er al
aan deze campagne gesleuteld.
Linkerarm
van drummer
Rick Allen
geamputeerd
LONDEN (UPI) - Rick Allen,
drummer van de heavy metal
groep 'Def Leppard', zal nooit
meer kunnen drummen. Zijn lin
kerarm is na een auto-ongeluk
geamputeerd. Aliens Nederlandse
vriendin Miriam Barendsen liep bij
het ongeval verwondingen op,
maar heeft het ziekenhuis al verla
ten.
De 21-jarige Allen verloor zijn
arm toen hij op oudejaarsavond in
de buurt van zijn huis in Sheffield
met zijn auto van de weg raakte en
over de kop sloeg. In het Royal
Hallamshire Ziekenhuis van Shef
field slaagden artsen er dinsdag
met micro-chirurgie er in de arm
weer aan te zetten, maar vrijdag
werd besloten dat amputatie on
vermijdelijk was, omdat er een ge
vaarlijke infectie was opgetreden.
De andere leden van de band, die
op het ogenblik in Nederland zijn,
zijn op de hoogte gesteld van Al-
lens conditie. Def Leppard geniet
nauwelijks bekendheid in Enge
land, maar werd vorig jaar in Ame
rika door jongeren uitgeroepen tot
de populairste band. Van hun al
bum „Pyromania" uit 1983 zijn in
middels acht miljoen exemplaren
over de toonbank
Rijksmuseum
ralogie - Hooglandsekerkgracht, 'Ne
derland uit water', t/m 19/5; ma t/m vr
van 10-17 uur, zo 14-17 uur.
Sylvius Laboratorium - Wassenaarse-
weg, expositie Judith de Vries, kera
miek, t/m 15/1; ma t/m vr 8.30-17 uur.
Charouska - Oude Rijn la, gouaches
van Paula van der Weerdt-Schmit, tl
m 15/2; dag. van 12-22 uur
Don Wardell en Gregg Geiler zijn
er mee bezig geweest en horen de
kassa nu al rinkelen: „Dit project
omvat een aantal opwindende en
heel gevarieerde nieuwe plaatuit
gaven, die bedoeld zijn voor de ou
de Elvis-fans, de verzamelaars en
een nieuwe generatie van potentië
le Elvis-liefhebbers".
Benieuwd naar het veijaardag-
spakketje komen we alras aan de
weet dat voor de Elvis-presentjes
fors in de buidel getast moet wor
den. 'A Golden Celebration' is de
veelzeggende titel van een zes el
pees bevattende doos. Legendari
sche live-opnamen voorspelt de
platenboer en het moest gezegd: de
fan krijgt waar voor zijn geld. Uit
The Dorsey Brothers Stage Show
(1956), de Sun Session (1954/1955),
The Ed Sullivan Show in Holly
wood (1956) en zelfs opnamen
van onbekende herkomst komen
kleine stukjes muziekgeschiede
nis, die tesamen een aardig beeld
opleveren van de gigant uit Tupe
lo, Mississippi. Van 'Harbor
Lights' tot 'Trying to get to you'
blijft deze Elvis-muziekencyclope-
die spannend. Zijn miljoenen-pla
ten 'Heartbreak Hotel' en 'Love me
Tender' ontbreken niet en voor de
liefhebbers van curiosa staan ook
nog een dialoog met Carl Perkins
('Blue Suede Shoes'), de nodige in
troducties en gedeelten uit inter
views op dit verzamelwerkstuk.
„Wat is nu een betere manier om
Elvis zijn veijaardag te vieren?",
vraagt Gregg Gelier van RCA zich
af. De boekhouder van RCA zal
medio dit jaar het antwoord weten,
want het laat zich raden waar de
giften op deze 'veijaardag' blijven.
Een deel van de opnames is opge
doken door Joan Deary, een nijver
platenvrouwtje dat in Graceland
wat rondsnuffelde in het huis van
Elvis. En dan tovert de vindingrij
ke maatschappij nog wat histo
risch mono-materiaal van Presley
om in stereo. Vraag niet hoe het
kan, maar via 'electronically repro
cessed stereo' moeten Elvis Pres
ley, Elvis, Elvis Golden Records en
50.000.000 Elvis Fans Can't Be
Wrong een geheel nieuw geluid
door de speakers blazen. Vervol
gens verschijnt nog een compila
tieplaat met rock roll klassiekers
en komen er enkele andere verza
melplaten opnieuw met een fris
kleurtje in de handel.
In tegenstelling tot Amerika,
waar herdenkingsbijeenkomsten
zijn in Tupelo, Graceland (Mem
phis Tennessee) en andere locaties,
loopt Nederland niet echt warm
voor de vijftigste veijaardag van de
man die eigenlijk niet verder
kwam dan tweeënveertig. De tele
visie heeft morgen andere priori
teiten. De KRO laat Fela Kuti z'n
Afrikaanse muziek uitdragen. Op
het andere net mocht van de EO
ook geen Elvis-herdenking worden
verwacht. Een in België neerge
streken Amerikaanse countryzan-
ger wint het deze avond van de
man, die voor de ontwikkeling van
de country-muziek belangrijker
was, dan menigeen tot vandaag de
dag wil geloven. Elvis immers put
te zijn inspiratie, vooral in de be
ginjaren, uit de country en blues.
Roy Acuff, Ernest Tubb, Bob Wills
en Jimmy Rodgers waren zijn
voorbeelden. De country en blues
die samengesmolten tot - wat later
genoemd werd - de rockabilly, de
lichte muziek een heel nieuwe di
mensie gaven. Alleen de Elvis-fans
in West-Duitsland zien iets van
hun idool op het scherm. Doch ook
daar moet de Pelvis het doen met
ziet 1 februari 1968 het levenslicht.
'Don't cry daddy' zingt vader
Presley korte tijd later. Er vloeien
echter toch traantjes, want volgens
goed gebruik in muziekkringen, is
het liefdesgeluk geen lang leven
beschoren. In 1973 moeten diverse
optredens worden afgezegd. Ziek
te wordt als reden opgegeven. Op
11 oktober van dat jaar is de schei
ding van Elvis en Priscilla een feit.
'De Duo's:
sterke
twee-eenheid
Heupwiegend
In de jaren zeventig gaat het snel
bergafwaarts met het idool van
weleer. Elvis trekt zich terug, is re
gelmatig ziek. wordt erg dik en zit
onder de medicijnen. Er verschij
nen in deze periode dan ook opval
lend veel verzamelplaten, terwijl
de filminspiraties helemaal zijn ge
doofd. Een 50-steden toernee
brengt de meester in 1977 voor het
laatst op de planken, zijn laatste
optreden is dat op 26 juni in de
Market Square Arena van Indiana
polis. Amper twee maanden later
(16 augustus) vindt vriendin Gin
ger Alden hem 's middags even na
tweeën in de badkamer. Reanima
tie helpt niet meer. Overmatig ge
bruik van allerhande medicijnen is
Presley fataal geworden. Over zijn
dood doen jaren later nog vele ver
halen, gissingen en reconstructies
de ronde. Feit is dat hij om half vier
's middags als dood verklaard in de
boeken wordt bijgeschreven. De
levende legende houdt op, de le
gendarische Elvis doet z'n intrede
Niemand heeft ooit echt een af
doend antwoord kunnen geven op
de vraag waarom juist Elvis Pres
ley zo'n enorme populariteit wist te
verwerven. Nog steeds inspireert
zijn muziek velen en staan van
Londen tot Losser en van Holly
wood tot Holten jongens op, die als
de zoveelste Elvis-imitator nog een
beetje bewondering hopen af te
dwingen. Zeker tot het eind van de
zestiger jaren had Presley de char
me van een hartendief. Een muzi
kale 'macho' met een uitzonderlij
ke grote uitstraling. Het is dan ook
niet vreemd, dat zyn platenmaat
schappij en z'n fans juist dat beeld
van de swingende en nog goed
ogende rocker levend houden. De
campagne rond de '50th Anniver-
sery' bevestigt dat: Elvis als goed
lachse twintiger en heupwiegend
op het podium. Dat zijn de foto's
die RCA maar wat graag ver
spreidt. Het archiefmateriaal,
waarop de aftakeling zichtbaar is,
blijft achterwege. En zeg zelf: wie
ziet nog graag die afschuwelijke
zwarte bril, de decadent glinsteren
de pakken en dat veel te dikke, ge
drogeerde lichaam?
'Roman' van De Duo's. Spelers: Ar
jan Ederveen en Kees Prins. Muziek:
Paul Prenen en Rob Boonzajer. Sti
mulatie: Pieter Kramer. Techniek:
Mare van Gelder. Gezien op 6 janua
ri in het Leids Vrijetijds Centrum.
LEIDEN - Een ongelukkige lief
de vormt voor een beginnend au
teur de meest rijke bron van in
spiratie voor het schrijven van
een roman. Hoe vaker Cupido
mis schiet, des te meer werk is er
aan de winkel voor de Muze van
de literatuur.
In 'Roman' speelt Kees Prins
de schrijver Wim ten Druul die
ons in de huiselijke sfeer wat
fragmenten zal voorlezen uit zijn
eerste roman. Die is natuurlijk
autobiografisch, gaat uiteraard
over een afgebroken liefdesrela
tie, maar - zo probeert de ze
nuwachtige schrijver ons te ver
zekeren - het leed hierover is al
lang geleden. Dan verschijnt Ar
jan Ederveen ten tonele als Ten
Druul's alter ego en die begint
zich op storende wijze met het
verloop van dit schrijversavond
je te bemoeien. Door zijn ingrij
pen wordt het al snel duidelijk
dat de schrijver ten onrechte
meende met de roman zijn ver
driet van zich af te kunnen
schrijven. "Stel nu eens", zegt
zijn alter ego: "Stel nu eens,
dat...", en vervolgens weet hij de
schrijver mee te trekken in een
waarin hij en zijn vriendin weer
De Duo's: Arjan Ederveen linksen Kees Prins. (foto gpdi
bij elkaar komen. En gelouterd,
schoongewassen komt Wim ten
Druul uit deze 'fictie-therapie' te
voorschijn.
Maar zo serieus als het hier
klinkt is het zeker niet. Met zeer
eenvoudige middelen, een grote
dosis persoonlijke charme en
vooral een haast grenzeloze fan
tasie springen de twee soepel
van de ene situatie in de andere,
van de ene visuele grap naar de
volgende, van de ene fictie in de
andere. En terloops geven ze een
aantal leuke persiflages weg op
schrijvers als Maarten 't Hart en
Jan Wolkers of bekende bio
scoopreclames.
De twee zorgden gisteravond
op sommige momenten voor gro
te hilariteit in de zaal, maar waar
ze op hun sterkst waren, dat was
op die momenten dat ze heel
subtiel, met zeer weinig spel,
maar des te meer spanning lieten
zien hoe de schrijver langzaam
gedwongen werd zyn .verdriet
om het verlies van zijn liefde toe
te geven.
De Duo's hebben al in eerdere
programma's, en ook in de paar
keer dat ze voor de VPRO-came-
ra's hun bizarre horrorverhalen
mochten vertellen, laten zien
hoezeer zij het patent hebben op
'het cliché' en 'theater als voort
zetting van de kinderlijke fanta
sie'. Maar ook nu blijkt hun
grootste kracht te liggen in de
twee-eenheid die ze vormen: een
geboren duo.
MARC VAN DER VELDEN
Lakenhal - Oude Singel, Maastrichts
aardewerk, tot 3/3; di t/m za van 10-17
uur, zo van 13-17 uur.
Cosi fan tutte - Gerrit Doustraat, gra
fiektentoonstelling van Erik jan, t/m
25/1; ma t/m vr van 10-18 uur, za en zo
van 11-17 uur.
De Oude Rijn - Stille Mare 4, Johan
nes Schimmer, olieverf, gouache, 10/1
tot 18/2; di t/m za 10-18 uur, do tot 21
uur, zo 11-18 uur, ma van 12-18 uur.
Piggelmee - Jan Vossensteeg, exposi
tie pasteltekeningen Marian Visser,
tot 1/2; ma 13-18 uur, di, woe, vr 9-18
uur, do 9-21 uur, za 9-17 uur.
Galerie de Pomp - Dorpsstraat, A. van
den Ouweelen, winterobjecten, t/m
31/1; di 17-21 uur, woe 10-12 en 14-16
uur, do, za, zo 14-16 uur.
Leiderdorp
Muzenhof - Hilde Vaatstra, zwart/wit
fotografie, Marianne van Dorenma-
len, aquarellen, tekeningen, tot 9/1;
HILVERSUM/WAALWIJK (GPD)
Een mankement aan de straal
zender heeft zaterdagavond de
rechtstreekse televisie-uitzen
ding van VARA's 'Sterrenshow' in
de war geschopt. De show uit de
in het Brabantse Waalwijk opge
slagen circustent kon door de niet
tijdig verholpen storing pas drie
kwartier na het geplande tijdstip
beginnen. In verband met de
rechtstreekse marathon-Eurovi-
sie-uitzending van de NOS op het
zelfde net moest het programma
bovendien halverwege worden af
gebroken. In de circustent is de
show daarna overigens gewoon
afgewerkt en opgenomen.
Het restant van de show zal
vrijdagavond door de VARA wor
den uitgezonden in plaats van de
geplande aflevering van de serie
Tijdens VARA's
sterrenshow
Love Boat. Door de problemen
viel ook het loterijgedeelte min of
meer in het water. Toen presenta
tor Willem Ruis de show begon
was de trekking reeds verricht,
opdat de juiste letter en cijter-
combinatie in elk geval aan de te
levisiekijkers zou kunnen worden
getoond. Door de storing werd de
VARA eveneens gedwongen de
uitzending van de actualiteiten
rubriek Achter het Nieuws te la
ten vervallen.
Ook de VPRO-televisie had dit
weekeinde te kampen met uit-
zendproblemen. Door de winterse
weersomstandigheden kon gister
avond geen blijvende straalver
binding met Amsterdam tot stand
worden gebracht ten behoeve van
het rechstreeks uit te zenden pro
gramma 'Tijdverschijnselen'.
Toen dit na enige vertraging wel
leek te lukken, viel de verbinding
opnieuw uit. Daarna besloot de
VPRO de uitzending definitief af
te gelasten.
Concert met muziek van Burekhardt
Sóll, uitgevoerd door het Neder
lands Theater Orkest. Gehoord op
zaterdag 5 januari in de tuinzaal van
het Burchtcomplex.
LEIDEN - Het Nederland Thea
ter Orkest was voor deze gek
genheid samengesteld als blazer
sensemble, bestaande uit twee
saxen, twee trompetten, twee tu
ba's en piano, slagwerk en syn
thesizer onder leiding van diri
gent en gitarist Rombout Wil-
lems. Het orkest bracht de mu
ziek bij het toneelstuk 'Egmont'
van Goethe, gecomponeerd door
de in Leiden woonachtige West-
duitse componist Burekhardt
SöU, bestemd voor de voorstel
ling van de Arnhemse groep
Theater. Die is in Leiden op 2
maart te zien. Soil heeft ook ge
schreven voor de Volharding,
een groep, waarbij naast de mu
ziek de sociale betrokkenheid
voorop staat. Hij studeerde in
Darmstadt, Frankfurt en West
Berlijn bii o.a. Blacher en Des
sau. De compositie Egmont is
opgebouwd uit veertien kleine
stukken met titels als 'De slag bij
Grevelingen', 'Opkomst Alva
'Beeldenstorm'. 'Koraal', 'Staat
van beleg' en de 'Onthoofding
van Egmond'. De stukjes hebben
een eigen krakter en een wisse
lende imstrumentatie. Ook het
spaarzaam gebruik van een syn
thesizer en slagwerk geeft het ge
heel een aparte kleur. De afzon
derlijke stukken hebben een
poëtisch karakter en dienen als
begeleiding of ondersteuning
van de toneelhandelingen
De gecomponeerde muziek heeft
marsachtige motieven of een ge
dragen karakter en heeft soms
wel iets weg van de improvise
rende musici, die de muziek van
Kurt Weill gebruiken. De musici
komen uit diverse sferen, maar
zijn toch zeer betrokken bij de
muziek. Hoewel de wat steriele
omgeving van de tuinzaal een ne
gatieve invloed op de uitvoering
van het eerste deel had kunnen
hebben, werd er na de pauze veel
geinspireerder gespeeld.
Voor de pauze speelde Rombout
Wiilemsen een paar gitaarsolo's.
Het eerste. 'Campo' van de Uru-
guayaan Abel Carlevaro, is een
stuk waar de volksmuziekele-
menten duidelijk te horen zijn.
'Tento nr 1' van Hans Werner
Henze is duidelijk veel moderner
en inspirerender voor de luiste
raar. De twee saxofonisten van
de groep zijn bekend uit de geïm
proviseerde muziek. Banton sa
xofonist Bob Dnessen speelde
met Willem Breuker en Leo Cuy-
pers. Altsaxofonist Hans Mekel
speelde met Herman de Wit en
het saxofoon kwartet Rotter
dams peil. Hun improvisatie
werd met veel afwisseling en dy
namiek gespeeld. Het thema van
de improvisatie was een com
mentaar op muziek van Burek
hardt Sóll
WILLEM WINSEMIUS
