'Aanvalswapens apart bekijken' Vietnamezen slaags leger Thailand met Washington wil onderhandelingen splitsen Nicaragua verhoogt defensie uitgaven Leger El Salvador vecht door Bisschop Tutu terug in zijn geboorteland Britten wilden H-bom om Amerikanen in te tomen Belgische agent moet zich scheren Israël: begrafenis in ruil soldaten Kabinet Gandhi niet belangrijk gewijzigd Gevangene kaapt vliegtuig Malta zoekt toenadering tot Europa WOENSDAG! JANUARI 1985 BUITENLAND PAGINA 7 WASHINGTON (DPA) - De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, George Shultz, zal zijn Russische collega Andrej Gromyko in het komende overleg in Genève voorsteilen apart te onderhandelen over offensieve en defensieve wapens. Die geschei den onderhandelingen zouden dan al in maart kunnen beginnen. Dit meldt de Washing ton Post, die zich daarbij beroept op niet bij name genoemde regeringsfunctionarissen. Bij de onderhandelingen over de offensie/e wapens zou zowel over de strategische als de middellange- afstandsraketten gesproken moe ten worden. Tot dusverre werd over deze categorieën raketten apart onderhandeld in het kader van het Start-, respectievelijk INF- overleg. Eind 1983 werden deze on derhandelingen afgebroken. In het tweede onderhandelings forum zouden dan uitsluitend de defensieve wapensystemen aan de orde moeten komen. Hieronder worden verstaan anti-satellietwa- MANAGUA (Rtr) - De defensie uitgaven van Nicaragua zullen dit jaar toenemen tot 40 procent van de nationale begroting. In 1984 be droeg het aandeel nog 25 procent. De coördinator van de Nicara guaanse junta, Daniel Ortega, maakte de verhoging van de defen siebegroting bekend in een door radio en televisie uitgezonden nieuwjaarsboodschap. Ortega, die volgende veek wordt beëdigd als president, verklaarde dat de verho ging nodig is omdat de dreiging van een Anerikaanse invasie blijft bestaan. „1984 was al moeilijk, maar 1985 zal nog meer opofferingen vergen, vooral als het gaat om openbare voorzieniigen als water, licht en telefoon". Volgens Ortega heeft de oorlog tegen de door de Verenigde Staten gesteunde rechtse opstan delingen het afgelopen jaar 255 miljoen dollar aan materiële verlie zen gekost. SAN SALVADOR (UPI)- Het leger van El Salvador heeft zich niet ge stoord aan een bestand van 72 uur dat het Salvadoreans verzet eenzij dig had afgekondigd voor de nieuwjaarsviering. Maandag over viel het leger een bijeenkomst van guerrillastrijders op het dorps plein van Poloros, 150 km ten noordoosten van San Salvador. Bij die verrassingsaanval werden vijf guerrillastrijders gedood en vijf ge vangen genomen, zo maakte het ministerie van defensie bekend. Volgens het ministerie hadden de guerrillastrijders de burgerbevol king gedwongen deel te nemen aan een anti-regeringsbijeenkomst. Ook voor Kerstmis had het ver zet een bestand afgekondigd, ter wijl het leger liet weten dat de strijd gewoon zou worden voortge zet. Wel spraken beide partijen af dat burgers tijdens de feestdagen een vrije doorgang zou worden ver leend. De Salvadoraanse bisschop Gre- goria Rosa Chaves kritiseerde in zijn zondagse preek het verzet, dat zich niet zou hebben gehouden aan de afspraken voor deze vrije door tocht. Maar volgens het radiosta tion van het verzet, Venceremos, behoorden de mannen die bij weg versperringen "oorlogsbelasting" eisten van reizigers niet tot het ver zet, maar tot een speciale legereen heid die in burgerkleding opereert. pens en het door president Reagan voortgestelde raketafweersysteem (het SDI, ook wel „Star Wars" ge noemd). De door de Washington Post ge citeerde bronnen maakten verder duidelijk dat Reagan niet instemt met een bevriezing (moratorium) van het ontwikkelen en beproeven van ruimtewapens, zolang de on derhandelingen niet zijn begon nen. „Dergelijke beperkingen kun nen alleen een gevolg zijn van on derhandelingen", aldus een func tionaris. Bovendien moet Moskou in ruil voor zulke beperkingen be reid zijn tot een werkelijke vermin dering van zijn offensieve wapens. De functionaris wees erop dat de VS vasthouden aan h< om in het voorjaar proef te nemen met het door hen ontwikkelde anti-satellietsysteem. Hierbij vliegt een F-15-gevechts- vliegtuig naar de rand van de dampkring vanwaar een raket wordt afgevuurd op een satelliet. Tot dusverre heette het in Was hington steeds dat de Amerikaanse regeringen voorstander was van onderhandelingen waarbij zowel over offensieve als defensieve wa JOHANNESBURG - Nobelprijs winnaar Desmond Tutu is op Ou dejaarsavond in zijn geboorteland Zuid-Afrika teruggekeerd. De nieuwe Anglicaanse bisschop van Johannesburg beëindigde hiermee een studieverlof van zes maanden in de VS. Tijdens zijn verblijf in de VS kreeg hij te horen dat aan hem de Nobelprijs voor de Vrede voor het jaar 1984 was toegekend. door Ruud de Wit Op het vliegveld Jan Smuts bij Johannesburg werd Tutu opge wacht door een groep van circa 300 geestelijken en gelovigèn uit alle delen van de Zuidafrikaanse bevol king. Toen hij de ontvangsthal bin nenkwam, barstten de aanwezigen uit in een emotioneel welkomsge zang. Vervolgens begroette Tutu de talrijke vooraanstaande Zuid afrikaanse geestelijken, die naar het vliegveld waren gekomen om hem te verwelkomen. De Zuidafri kaanse veiligheidspolitie bleef hierbij op de achtergrond. Bisschop Tutu wilde weinig kwijt aan de talrijke persmensen, voornamelijk uit het buitenland, die op het vliegveld aanwezig wa ren. Hij zei wel, dat hij blij was weer terug te zijn in zijn land. Hij dankte de aanwezigen voor het grandioze welkom, en herhaalde LONDEN - De angst dat de Ver enigde Staten een derde wereld oorlog zouden beginnen was een van de redenen, waarom de Britse regering in 1954 besloot het groene licht te geven voor de fabricage van waterstofbommen. Dat blijkt uit verslagen van kabinetszittingen van 30 jaar geleden die gisteren zijn vrijgegeven. door Henk Dam Uit de documenten blijkt dat de Britse regering onder leiding van Winston Churchill vreesde, dat de Amerikanen het op een oorlog zou den laten aankomen óf met de Sowjet-Unie, óf in Azië. Als de Britten zelf over een atoomwapen zouden beschikken, zo dacht het Britse kabinet, dan zou meer druk op de Verenigde Staten kunnen worden uitgeoefend om dat niet te doen. De kabinetspapieren tonen aan, dat de regering-Churchill ook in andere opzichten nogal wantrou wend tegenover de machtige Ame rikaanse bondgenoot stond. Zo was Churchill niet erg gelukkig met de Amerikaanse bases op Brit se bodem. Dat wantrouwen was mede ingegeven door de Britse wens zélf als grote mogendheid te blijven meetellen. Diezelfde wens blijkt ook uit de vele malen dat binnen de Britse re gering werd gesproken over de noodzaak op allerlei plaatsen in de wereld met militaire middelen in te grijpen. Zo is in 1954 serieus over wogen Egypte aan te vallen toen onderhandelingen over de Kanaal zone waren vastgelopen. Verrassender nog is, dat in het kabinet is gesproken over de mo gelijkheid Israël vanuit het zuiden aan te vallen als dat land Jordanië, waarmee de Britten een defensie verdrag hadden, zou binnenvallen. Ten slotte werd ook overwogen Frankrijk bij te staan, dat in Indo- China grote problemen met vrij heidsstrijders had. In alle gevallen werd uiteindelijk besloten niet tot actie over te gaan vanwege de hoge kosten die daar mee gemoeid zouden zijn. Uit de vrijgegeven kabinetsdocumenten blijkt tenslotte dat Churchill in 1954 steeds meer tegenstand in zijn eigen kabinet opriep vanwege zijn eigengereide optreden. Daar kwam bij dat heel wat kabi netsleden vonden dat Churchill op grond van zijn leeftijd en zijn licha melijke gesteldheid (hij werd op 30 november 1954 80 jaar, en had een jaar eerder een beroerte gehad) nu maar eens plaats moest maken voor een jongere. Dat deed hij be gin 1955. Hij werd opgevolgd door Anthony Eden. pens werd gesproken. Dat stemde overeen met de recentelijk veelvul dig te beluisteren theorie dat de in stelling van een defensief systeem gepaard kan gaan met de vermin dering van het aantal kernwapens waardoor het oorlogsgevaar werkelijk zou kunnen afnemen. Shultz en Gromyko zullen elkaar aanstaande maandag en dinsdag in Genève ontmoeten. Reagan kreeg eergisteren van zijn adviseur voor de nationale veiligheid, Robert McFarlane, een 12 pagina's tellend document dat de voorstellen be vatte die in de Zwitserse stad aan Gromyko zullen worden voorge legd. Deskundigen van de betrok ken ministeries hebben de voor stellen de afgelopen weken in on derling overleg uitgewerkt. De Washington Post meldde gis teren ook dat de Amerikaanse ont- wapeningsdeskundige Paul Nitze, die Shultz als adviseur ter zijde staat in Zwitserland, niet beschik baar zal zijn als onderhandelaar in het eventueel te hervatten wapen- beheersingsoverleg. Nitze, die tot eind 1983 de Amerikaanse delega tie in de INF-gesprekken leidde, gaf geen reden op voor zijn besluit. Weer Union Carbide incident NORTH LITTLE ROCK (UPI/ ANP) - Ongeveer duizend mensen hebben maandag uit voorzorg hun woningen moeten verlaten nadat in North Little Rock, in de Ameri kaanse staat Arkansas, een tankau to met ruim 83.000 liter giftig gas was gaan lekken. Gisteren was spe ciaal personeel nog bezig het gas, dat licht ontvlambaar is en bescha diging van huid, ogen en ademha lingsorganen kan veroorzaken, in een andere tankauto over te pom pen. Persoonlijke ongelukken heb ben zich niet voorgedaan. De chemische substantie is ethy- leenoxide, een stof dat als ontsmet tingsmiddel en als grondstof voor diverse chemische fabrikaten wordt toegepast. Het bereikt zijn kookpunt al bij 14 graden Celsius en is zeer giftig. Het gas was af komstig van een fabriek in Louisiana van het onlangs bij de giframp in India in opspraak ge raakte chemisch concern Union Carbide. zijn eerdere uitspraak, dat de toe kenning van de Nobelprijs aan zijn persoon een eerbewijs was voor al len in Zuid-Afrika die vechten voor gelijke rechten. „Ik ben slechts een katalysator geweest", aldus de bis schop. Tutu keerde terug van een reis van ruim vier weken, die hem naar acht landen heeft gebracht. Op het programma stond een onderhoud met de Amerikaanse president Ro nald Reagan. Verder bezocht hij Noorwegen, Canada, Engeland en de Afrikaanse landen Tanzania en Zambia. Tutu maakte ook een lan ding in de hoofdstad van Zimbab we, Harare. Hij wilde niet zeggen of hij een ontmoeting had gehad met president Robert Mugabe van Zimbabwe. Tijdens zijn reis, die volgde op de uitreiking van Nobel prijs voor de vrede, riep hij op tot een desinvesteringsbeleid door het buitenland ten opzichte van Zuid- Afrika. Over 1985 wilde Tutu nog zeg gen, dat hij hoopt dat dit jaar aan allen in Zuid-Afrika vrijheid zal brengen. Verder zei hij uit te kij ken naar zijn pastorale werk als de nieuwe bisschop van Johannes burg. Met de aanvaarding van deze post eind januari komt een einde aan zijn voorzitterschap van de Zuidafrikaanse Raad van Kerken. Als Tutu's opvolger in deze in vloedrijke Raad is dominee Beyers Naude aangewezen. OOSTENDE (Rtr.) - De gebaar de politieagenten in de Belgi sche badplaats Oostende moe ten van de korpsleiding hun baard afscheren omdat hij vlam kan vatten of door misdadigers in brand kan worden gestoken. De nieuwe hoofdcommissa ris van Oostende, Emiel Van- steenkiste, zei tegen een ver slaggever dat een baard een ri sico voor agenten kan zijn wan neer zij een brand moeten blus sen of wanneer hij opzettelijk in brand wordt gestoken tij dens een lijf-aan-lijf-gevecht met misdadigers. De verzekering zou zulk een ongeval wel eens niet wensen te dekken, aldus de hoofdcom missaris, op grond van de rede nering dat een baard indruist tegen de voorschriften over vei ligheid op het werk. Vansteenkiste verwachtte dat de ongeveer 20 gebaarde le den van zijn korps van 200 agenten, hun baard zonder pro test zouden afscheren. NONG SAMET (AP) - Vietnamese troepen hebben in de nacht van maandag op dinsdag zware verlie zen toegebracht aan het Cambod jaanse verzet bij gevechten binnen het verzetskamp Rithisen. Voorts zijn de troepen van Hanoi langs de Thaise grens zeker tweemaal slaags geraakt met Thaise verdedi gingseenheden. Dit hebben Thaise legerofficieren en guerrillastrijders gisteren bekendgemaakt. Cambodjaanse verzetsstrijders zeiden dat de Vietnamezen in de oudejaarsnacht hun posities be stookten met artillerie- en tankge- schut, waarbij naar schatting 20 Cambodjanen sneuvelden en 40 anderen gewond raakten. Zondag werden de zwaarste gevechten ge leverd in de inmiddels een week durende strijd om het verzetskamp Rithisen, toen het Rode Kruis JOHANNESBURG - Nobelprijswinnaar Tutu maakt een dansje bij zijn terugkeer in Zuid-Afrika. (foto AP) TEL AVIV - Israël wil alsnog toe stemming geven voor de begrafe nis in Hebron van het vorige week vermoorde prominente lid van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO Fahd Kawasme, als vier door de PLO gevangen gehouden Israë lische soldaten worden vrijgelaten. Deze soldaten werden bij de Liba- non-oorlog door de Palestijnen ge vangen genomen. Dat heeft de fa milie van de vermoedelijk door Sy rië geliquideerde voormalige bur gemeester van Hebron gisteravond bekend gemaakt. door Taco Slagter Kawasme werd afgelopen zater dag voor zijn woning in de Jor daanse hoofdstad Amman doodge schoten. Palestijnen van de bezette westelijke Jordaanoever hadden Israël gevraagd of Kawasme in He- bron ter aarde mocht worden be steld. Maar Jeruzalem gaf geen ant woord. Woordvoerders in Jeruzalem zei den dinsdagavond dat er al direct na de aanslag contact heeft bestaan tussen de Israëlische regering en de familieleden van Kawasme. Ze kregen de boodschap het verzoek over de vrijlating bij koning Hoes sein van Jordanië over te brengen. Israël wil geen direct contact met de PLO. Uit het feit dat Kawasme maan dag in Amman is begraven, leiden waarnemers in Israël af dat het ant woord op een voorstel tot ruil van het lijk van de ex-burgemeester te gen de gevangen Israëli's van de zijde van de PLO-leider Arafat ne gatief is geweest. Een verslaggever van het dag blad Yediot Achronot meldt nog dat hij tijdens de bijeenkomst van de Palestijnse Nationale Raad in Amman vorige maand met Arafat heeft gesproken over acht tijdens de Libanon-oorlog omgekomen Is raëlische soldaten, van wie de stof felijke resten nog steeds in handen zijn van de PLO. Arafat zei tegen de journalist dat hij de lijken als ruilobject wil gebruiken voor in Is raël wegens terrorisme veroordeel de Palestijnen. meer dan 100 gewonde Cambodja nen behandelde. Maandag was de strijd korte tijd gestaakt. Intussen meldden Thaise lege rofficieren dat Vietnamese troepen bij invallen in Thailand zeker twee maal slaags raakten met Thaise sol daten. Het zouden de eerste directe confrontaties zijn tussen Thaise en Vietnamese troepen in de jongste gevechtsronde. Maandagmiddag liepen Thaise troepen in een hinderlaag en een aantal gewonden kon 24 uur later nog niet worden bereikt, aldus ko lonel Krissanasareni, een woord voerder van de Thaise strijdkrach ten. Onder de Thaise soldaten vie len zes gewonden, en slechts twee van hen konden worden gered, zei hij. Het was niet bekend of de Viet namezen verliezen hebben gele den. In Obok in de provincie Buriam, 812 kilometer ten noordoosten van Bangkok, overviel een onbekend aantal Vietnamese soldaten een Thaise patrouille. Obok ligt vlak bij een verbindingsweg tussen Thailand en Cambodja en bij een kamp van het anti-communisti sche Nationale Bevrijdingsfront van het Khmer-volk (KPNLF). Maandagavond zou eveneens een confrontatie tussen Thaise en Vietnamese troepen hebben plaatsgevonden op 1 kilometer binnen Thailand. Een Thaise fron tofficier, die anoniem wilde blij ven, zei dat de Thais Vietnamese soldaten bestookten in Klong Luek, ongeveer zes kilometer ten zuiden van de belangrijke Thaise grensstad Aranyaprathet. Daarbij zouden geen doden of gewonden zijn gevallen. De officier zei de in val van de Vietnamezen raadsel achtig te vinden omdat er geen ver- zetstroepen zijn in de omgeving van Klong Luek. In het kamp Rithisen werd giste ren nog sporadisch gevochten tus sen de Vietnamezen en KPNLF- strijders. Rithisen ligt ongeveer 45 kilometer ten noorden van Aranya prathet. Verslaggevers ter plekke meld den dat vooral vrouwen en kinde ren naar Thailand vluchtten, om dat zij nieuwe Vietnamese aanval len vreesden. De laatste dagen zijn er ook rond Jung Cago artillerie- en mortierbeschietingen voorge vallen, aldus de verslaggevers. Het radiostation van het KPNLF berichtte dat de Vietnamezen be gonnen waren zich terug te trek ken uit Rithisen omdat daar onvol doende water beschikbaar was. KPNLF-strijders hadden hun oude hoofdkwartier en een tempel her overd, die op Eerste Kerstdag in handen van het Vietnamese leger waren gevallen, aldus het radiobe richt. Er was geen officiële bevesti ging van dit bericht. Drie Vietnamese bataljons zou den vanuit de provincie Oddar Mean Chey, ten noordwesten van Pnom Penh, ter versterking naar Ampil gestuurd zijn, aldus net ra diostation van de KPNLF. Inmiddels verklaarde een func tionaris van het Thaise ministerie van buitenlandse zaken in Bang kok dat Thailand officieel bezwaar zou aantekenen tegen de laatste Vietnamese grensschendingen bij de secretaris-generaal van de Ver enigde Naties, Javier Perez de Cuellar. De regering wachtte op een gedetailleerd verslag van het militaire veldhoofdkwartier in het grensgebied over de Vietnamese aanval op Thais grondgebied van afgelopen maandag, waarbij zes Thaise grenswachten om het leven kwamen, aldus de functionaris. MIAMI (AP) Een voor meervou- dige moord veroordeelde man heeft in de nacht van maandag op dinsdag een DC-10 van American Airlines met 198 inzittenden ge kaapt. Dit heeft de politie bekend gemaakt. Het toestel was op weg van de Maagdeneilanden naar New York toen de man, die werd geïdentifi ceerd als Ishmael LaBeet, drie be wakers overmeesterde en de pilo ten dwong naar Cuba te vliegen. Het toestel landde veilig op het vliegveld van de Cubaanse hoofd stad Havana en de 37-jarige LaBeet werd door de autoriteiten in verze kerde bewaring genomen, aldus de woordvoerder van de Amerikaanse Luchtvaartdienst. Fred Farrar. Al le inzittenden, 184 passagiers en 13 bemanningsleden, kwamen met de schrik vrij, zei hij. De DC-10 is in middels op het John F. Kennedy vliegveld in New York aangeko- LaBeet, alias Ishmail Muslim Ali, was een van de vijf zwarten die in 1972 schuldig werd bevonden aan de moord op acht mensen op het Fountain Valley Golf Course op St. Croix. Hij kreeg acht maal levenslang. LaBeet was op de Maagdeneilan den voor een proces tegen de staat waarbij hij 12.000 dollar smarte- geld kreeg. Hij had de staat aange klaagd voor schending van burger rechten nadat hij in 1979 90 dagen in een isoleercel had doorgebracht. VALLETTA (RTR) - De nieuwe premier van Malta, Carmelo Mif sud Bonnici, heeft maandagavond gezegd dat zijn regering de betrek kingen met de EG en vooral Italië wil verbeteren. Malta zal verbetering van zijn be trekkingen met Europese landen echter niet ten koste laten gaan van zijn "vriendschap" met noord-Afri kaanse en andere Arabische lan den, aldus Mifsud Bonnici, die op 22 december overnam van Dom Mintoff. De premier vroeg de EG-landen meer te doen om de handel met Malta in evenwicht te brengen en zo een gunstig politiek klimaat te scheppen. Hij zei verbetering van de gespannen betrekkingen met Italië te beschouwen als een van zijn prioriteiten. Mintoff had eer- der in december gezegd dat een vier jaar oud verdrag met Rome krachtens hetwelk Italië de niet- gebonden status van Malta steun de en het economische hulp gaf, was verlopen omdat de Italianen de bepalingen niet waren nageko men. In november zette de Bank van Malta de afgifte van vergun ningen voor de import uit Italië stop vanwege een enorme handels ongelijkheid tussen beide landen. Mifsud Bonnici heeft de reputa tie dat hjj radicaler is dan zijn voor ganger, maar hij toonde zich in zijn nieuwjaarsrede gematigd. Hij zei dat zijn regering beloningen zou toekennen aan personen die ver trouwelijke informatie verschaffen over een reeks bomaanslagen op Malta. Er zijn er sinds september 19 geweest, met als doelwitten o.m. het aartsbisschoppelijk paleis in Valletta, de woningen van twee priesters en de ambassade van Ita lië. De regering van Malta ligt over hoop met de rooms-katholieke kerk over het bijzonder onderwijs. NEW DELHI (AP) - R^jiv Gandhi is maandag beëdigd als zesde pre mier van India, leider van een kabi net dat zwaar steunt op de regering van zijn vermoorde moeder. De nieuwe premier beloofde te zullen verzekeren dat "iedere druppel bloed van Indira Gandhi is vergo ten voor de eenheid van het land". De kersverse premier, wiens Congrespartij bij de onlangs ge houden verkiezingen een ongeken de meerderheid behaalde in de Lok Sabha, het Indiase Lagerhuis, beloofde een "net en doelmatig be stuur". R^jiv Gandhi was luttele uren na de moord op zijn moeder in okto ber tot premier benoemd en profi teerde van een golf van medeleven en een versplinterde oppositie om zijn partij naar een overweldigende verkiezingszege te leiden. Of schoon hij in zijn kabinet veel le den van de regering van zijn moe der heeft opgenomen, bezwoer hij dat "degenen die niet voldoen" zul len worden ontslagen. Eerder op de dag koos de Con grespartij Gandhi met algemene stemmen tot haar nieuwe leider. "Ons wacht een grootse taak," zei hij. "Wij moeten ons concentreren op bepaalde grote kwesties, en ar moede is het grootste probleem." Hij bepleitte nieuwe technologie om de omvangrijke Indiase bu reaucratie te stroomlijnen. De 40-jarige R^jiv Gandhi, een voormalige burgerluchtvaartpiloot die door zijn moeder in de politiek werd geloodst toen haar lievelings- zoon Sanjay in 1980 met een sport- vliegtuig verongelukte, is de jong ste premier die India ooit heeft ge kend. Hij behield de portefeuille van buitenlandse zaken die zijn moeder in de vier maanden voor haar dood op 31 oktober had be heerd. Hij benoemde tevens 14 mi nisters en 25 onderministers. Vijf ministers uit het kabinet van zijn moeder werden vervangen, maar de vijf belangrijkste ministers in zijn regeringsploegen zaten ook in het kabinet van Indira Gandhi.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7