Toezicht OPEC op afspraken Bezoek Groenen aan Westoever Opleving economie VS Ambassade teveel politiek clubhuis Hongarije tuil af van lanterfanters Lidstaten eenstemmig Strijd in sloppenwijk Kaapstad Handelstekort naar record Pools proces voortgezet ZATERDAG 29 DECEMBER 1984 PAGINA 7 GENEVE (Rtr./DPA) - Alle dertien leden van de OPEC, de Organisatie van Olie Exporte rende Landen, zijn het gisteren eens geworden over de instelling van een commissie die toezicht moet houden op de naleving van afgesproken prijzen en produktiehoeveelheden van olie. Dit is in Genève bekendgemaakt. BOEDAPEST (AFP) - De Hon- gaarse regering heeft de strijd aan gebonden met de leegloperij. Met ingang van 1 januari zullen leeglo pers, „parasieten" in Oosteuropese terminologie, eventueel onder dwang actiever deel moeten ne men aan het economische leven van het land. In de hoofdstad doen berichten de ronde dat niet minder dan 20.000 personen in de catego rie van „ongewenste elementen" en „lanterfanters" vallen. Het Hongaarse wetboek van straf recht is onlangs aangepast om Hongaren die zich aan hun plich ten onttrekken, tot de orde te kun nen roepen. Bij veroordeling kun nen lijntrekkers en leeglopers een verplichte tewerkstelling van één tot drie jaar in „heropvoedings kampen" tegemoet zien. Ook alco holici zonder vaste baan, prosti- tuées en beroepsgokkers vallen on der de bepalingen van de nieuwe wetgeving. Het is algemeen bekend in Boeda pest dat een aanzienlijk aantal bur gers op de werkvloer nu niet be paald getuigt van een overdreven werklust, omdat zij hun krachten sparen voor een tweede baan. Die tweede baan betreft meestal goed betaald zwart werk. Het Hongaarse persbureau MTI bevestigde on langs, zonder cijfers te noemen, dat de autoriteiten een verontrustende stijging van het aantal „parasieten" heeft geconstateerd. kaart, waarop zijn beroep staat en het bedrijf waarbij hij in dienst is. In theorie kan de politie op elk mo ment van de dag, bijvoorbeeld wanneer iemand zich 's middags in een van de vele café's van Boeda pest bevindt, vaststellen of de be trokken persoon een vaste baan heeft. In de praktijk is zo'n contro le door de politie in Hongarije een zeldzaamheid. De Hongaarse regering heeft enke le bijzonderheden bekend ge maakt over de omstandigheden waaronder wegens „parasitisme" veroordeelde personen zullen wor den tewerkgesteld. Enkele herop voedingskampen zullen speciaal worden uitgerust voor deze „slech te elementen". De heropvoedings instellingen kunnen ook bedrijven zijn waar de veroordeelden, onder toezicht van de justitie, moeten werken. In de heropvoedingsin stellingen zal een minder streng re gime gelden dan in „gewone" ge vangenissen. Zo zullen de veroor deelden in staat worden gesteld in vrije perioden met verlof te gaan. Enkele buitenlandse waarnemers in Boedapest maakten geen ge heim van hun scepsis over de Hon gaarse voornemens. Naar hun me ning weten professionele nietsnut ten wel aan de bepalingen te ont komen. Zo kunnen zij bijvoorbeeld een fictief beroep opgeven, dat zij dan op hun identiteitskaart laten zetten. Zelfs wanneer zij gecontro leerd worden, garandeert het trage mechanisme van de bureaucratie nog enkele maanden respijt. Donderdag hadden al elf van de dertien landen ingestemd met de vorming van een dergelijke com missie. Later kon Ecuador zich er ook in vinden. Problemen zijn er geweest met Nigeria, dat alleen toestemming wilde geven als het meer olie tegen een lagere prijs zou mogen produceren. Het land heeft overigens al eerder zijn olieprijs eenzijdig verlaagd. Voordat de der tien ministers van olie bij elkaar kwamen is er vrijdagmorgen op de hotelkamers afzonderlijk overleg gepleegd met de Nigeriaanse mi nister van olie. Tam David-West. Dat overleg heeft dus resultaat ge had. Vooral Saoedi-Arabië en Koe weit hebben sterk aangedrongen op een controlesysteem. Een van de afgevaardigden heeft gezegd ADVERTENTIE dat het ontduiken van de prijs- en produktie-afspraken niet langer mocht worden getolereerd en dat de prijzen van de OPEC-olie zou den worden verlaagd om diegenen die zich niet aan de afspraken hou den van de consequenties van hun handelwijze te overtuigen. Er moet nu nog overeenstem ming worden bereikt over de ver schillen in de prijzen van de diver se soorten olie. Door verbetering van de raffinage kan nu olie van minder goede kwaliteit dezelfde olieprodukten opleveren als olie van goede kwaliteit, met als gevolg dat de afnemers steeds meer - goedkopere - olie van mindere kwaliteit zijn gaan kopen, hetgeen de inkomsten van de OPEC-landen niet ten goede komt. De halfjaarlijkse ministersconfe rentie van de Organisatie van Olie- Exporterende Landen (OPEC) wordt vandaag voortgezet. Er zal worden gepraat over het nog niet behandelde probleem van de om vang van de prijsverschillen tussen oliesoorten van verschillende kwa liteit. EEN VERTROUWD ADRES VÓNDELLAAN 45, 2552 AA LEIDEN. TELEFOON: 071-769303. FUSTWEG 2, HOEK OUDE WEG, 2031CJ HAARLEM. TELEFOON023 - 3192 88. Alleen bedrijfswagens. RIJNSBURGERWEG 132, 2231 AG RIJNSBURG. TELEFOON01718 - 2 25 00. HOOFDSTRAAT 81, 2171 AS SASSENFIEIM. TELEFOON02522 -19124. GOUWESTRAAT 60A, 2407 BC ALPHEN A/D RIJN. TELEFOON: 01720-75155. BINNENWEG 2-4, 2411 NA BODEGRAVEN. TELEFOON01726-193 41. Alleen bedrijfswagens. JERUZALEM (AP) - De delegatie van de Westduitse Groenen die op bezoek is in Israel is gisteren in het gebied van de door Israel bezette westelijke Jordaanoever geweest. De aanwezigheid van de Groenen heeft in rechtse groeperingen en partijen tot grote kritiek geleid om dat de Westduitse partij zeer kri tisch staat tegenover Israel. Uit een communique van de Groe nen dat in Bonn uitlekte nog voor dat het bezoek was begonnen bleek de partijleiding van mening dat ferme woorden aan het adres van Israel op zijn plaats waren on geacht hoe het bezoek zou verlo pen. Veel Israëliërs geven blijk van hun onvrede met het bezoek van de Groenen, omdat zij in hun ogen anti-semitische en pro-Palestijnse ideeen hebben. Het rechtse Knes^ setlid Dov Sjilanksi noemde dé Groenen zelfs de* geestelijke erfge namen van de nationaal-socialis- ten". De Israëlische regering zette voorts de ongebruikelijke stap om een zevende lid van de delegatie, Brigitte Heinrich, niet toe te laten omdat zij contacten zou hebben onderhouden met de Israëlische aartsvijand, de PLO. De 43-jarige Heinrich werd in 1980 in de Bonds republiek tot 21 maanden gevange nisstraf veroordeeld wegens illega le wapenhandel. De zes Groenen brachten enkele uren door in de Palestijnse stad Hebron, ten zuiden van Jeruzalem. Zij waren daar onder meer te gast bij Moestafa Natsje, die tot juli 1983 burgemeester van Hebron was toen hij door het Israëlisch be stuur op de westoever werd afge zet. Natsje verklaarde dat hij bij de Groenen veel begrip heeft gevon den voor de situatie van de Pale stij nen in bezet gebied en dat de Groenen* het Palestijnse recht op zelfbeschikking steunen". De Israëlische radio meldde dat de Westduitse partijleden ook een kort bezoek brachten aan een jood se nederzetting bij Hebron. Don derdagavond brachten de Groenen een onverwacht bezoek aan het Jad Vasjem-museum en -gedenk teken ter nagedachtenis van de zes miljoen joden die in de periode van het nationaal-socialisme en de Tweede Wereldoorlog aan hun eind zijn gekomen. Eerder had de leider van de delegatie, Jurgen Reents, tegen het Israëlische mi nisterie van buitenlandse zaken verklaard dat hij niet van plan bezoek te brengen TEHERAN Om de beschuldigingen van het Rode Kruis over de mishandeling va door Iran te ontzenuwen, werden buitenlandse militaire waarnemers in Teheran i een kijkje te nemen in een kamp in de Iraanse stad Gorgan. Sjtsjaranski in ziekenhuis JERUZALEM (Rtr.) - Anatoli Sjtsjaranski, de wegens spionage tot 13 jaar werkkamp veroordeelde joodse-Russische dissident, is op genomen in een ziekenhuis. De au toriteiten hebben Sjtsjaranski's fa milie hiervan op de hoogte gesteld. Bijzonderheden over zijn toestand zijn niet bekendgemaakt. Dit heeft Sjtsjaranski's vrouw, Avital, giste ren in Jeruzalem bekendgemaakt. Vorige maand werd bekend dat Sjtsjaranski vanuit een gevangenis in de buurt van Moskou was over gebracht naar een werkkamp in de Oeral. In zijn laatste brief klaagde hij over zijn slechte gezondheid. KAAPSTAD (AP) - De Zuidafri- kaanse politie is gisteren met traangas en rubberkogels opgetre den tegen groepen zwarte bewo ners van een sloppenwijk bij Kaap stad, die met elkaar slaags waren geraakt. Bij de gevechten kwamen het ge- twee mensen om het leven, zo meldden de autoriteiten. Zeventien zwarte inwoners raak ten gewond tijdens de onlusten van donderdag en vrijdag. Er vie len nog eens twee gewonden toen de politie rond het middaguur een einde maakte aan de gevechten en naar schatting duizend zwarten uit elkaar joeg. Politiewoordvoerder Henry Beck deelde mee dat er 16 arrestaties verricht werden. Donderdag was er in de sloppen- stad Crossroads een dode gevallen zo meldde Beek, en toen de politie vrijdag de wijk binnentrok werd nog een tweede dode aangetroffen. Hij was gewurgd met een koord, al dus Beek. De rellen zijn een gevolg van plannen van de regering om de 50.000 bewoners tellende sloppen- stad op te heffen en een groot deel van de inwoners te deporteren naar de thuislanden. Alleen de le gale bewoners van de provisori sche hutten en tenten in de slop- penstad zullen in de omgeving van Kaapstad in een nieuw te bouwen zwarte woonwijk worden onderge bracht. Crossroads bestaat uit een net werk van smalle paden en stegen, waarlangs golfplaten huisjes en tenten zijn gebouwd. Voor de meer dan 50.000 bewoners zijn slechts 20 Spoedoverleg Assad-Gemayel beëindigd DAMASCUS (Rtr/AFP) - De presi denten van Syrië en Libanon heb ben gisteren in Damascus hun tweedaags overleg over de crisis in Libanon beëindigd. In en rond de Libanese hoofdstad Beiroet laai den felle artillerieduels tussen de Druzen en een christelijke militie en het leger op. De Libanese president, Amin Gemayel, en zijn Syrische ambtge noot Hafez El Assad bespraken de veiligheidstoestand in Libanon en de plannen om het Libanese leger te legeren tot aan de Israëlische frontlinies aan de rivier de Awali in zuid-Lihanon. Dit heeft een Syri sche woordvoerder verklaard. Bei de leiders kwamen overeen nieuwe stappen te ondernemen om de vei ligheidssituatie in het land te ver beteren en het wankele nationale verzoeningsproces te versterken, aldus de woordvoerder. Verdere bijzonderheden werden niet gegeven, maar volgens het Li banese dagblad An Nahar waren Iraakse krijgsgevangenen de besprekingen van Gemayel en de gelegenheid gesteld om Assad erop gericht „de algehele in- (foto irna) eenstorting van de Libanese situa tie" te voorkomen. De politieke patstelling in Libanon ontstond nadat de regering in Beiroet niet in staat bleek het leger te stationeren langs de kustweg naar het zuiden en door de vastgelopen onderhan delingen met Israel over een terug trekking. Het ultimatum dat de shi'itische minister Nabih Berri woensdag stelde voor het statione ren van het geregelde leger bracht Libanon „op de rand van de af grond", hetgeen Gemayel dwong met spoed te gaan overleggen met Assad, aldus An Nahar. waterpunten beschikbaar. Woensdagavond brak brand uit in Crossroads, waardoor 60 slop pen vernield werden en 85 gezin nen dakloos werden. De legale ge meenschapsraad van Crossroads is bereid mee te werken aan de de portatieplannen van het apart heidsbewind. WASHINGTON (AP) - De index die de verwachte ontwikkelingen in de Amerikaanse economie aan geeft, is in november met 1,3 pro cent gestegen, hetgeen de grootste stijging in negen maanden bete kent. Dit is gisteren bekendge maakt door het ministerie van han del. Ook verscheidene andere graad meters van de ontwikkelingen in het Amerikaanse bedrijfsleven wij zen uit dat er waarschijnlijk een Shultz reorganiseert Amerikaanse buitenlandse dienst WASHINGTON - De Amerikaan se minister van buitenlandse zaken George Shultz is op zijn departe ment onder luide protesten van rechts, een grootscheepse reorga nisatie begonnen van diplomatiek personeel. Woordvoerders zeggen dat slechts sprake is van een nor male roulatie, maar tegen de tijd dat Shultz zijn operatie heeft vol tooid staan nieuwe ambassadeurs aan het hoofd van een derde van de Amerikaanse vertegenwoordigin gen in het buitenland en zal aan de diplomatieke carrière van een aan tal voor Reagan 'politiek verdien stelijke amateurs' een einde zijn gemaakt. De conservatieve elementen in de Amerikaanse politiek zeggen dat Shultz de ambtelijke en diploma tieke machinerie van zijn ministe rie wil 'zuiveren' van hun aanhan gers, maar woordvoerder John Hughes ontkent een ideologische motivering. Shultz, zo heet het te Washington, heeft van Reagan vol ledige zeggenschap geëist over personeelsaanstellingen bij buiten landse zaken, als voorwaarde voor zijn aanblijven. De komende veranderingen heb ben 'rechts' ongerust genoeg ge maakt om een gesprek tussen Rea gan en zijn bewindsman af te dwin gen. Reagan, zo heet het in die kringen, heeft Shultz het perso neelsbeleid in handen gegeven, zonder te vermoeden tot welke ver gaande consequenties dat zou lei den. Grenzen Reagan daarentegen weerlegde vo rige week de beschuldiging dat Shultz zijn ministerie volstopt met gematigde politieke denkers. 'Dat is niet waar', zei hij. Het ging gro- George Shultz: gematigd. (foto ap> tendeels om normale rotatie en er zijn grenzen aan de tijd die be roeps-ambassadeurs op een post kunnen doorbrengen. Volgens het Witte Huis waren de ontwikkelin gen bij buitenlandse zaken in over eenstemming met zijn beleid dat ministers grote bevoegdheid toe kent op hun terrein. Niettemin is het duidelijk dat Rea gan betrokken kan raken bij een nieuwe ideologische veldslag tus sen de conservatieven en de meer pragmatische politici, wanneer de protesten van rechts luid genoeg blijven. Shultz wordt bij de gema tigden ingedeeld en zijn perso- neelsplannen vormen volgens rechts een aanslag op de strakke conservatieve standpunten die Reagan twee verkiezingsoverwin ningen hebben opgeleverd. In het bijzonder maken zij zich zor gen over zulke beleidsterreinen als wapenbeheersing en Centraal- Amerika. En in de wandelgangen heet de manoeuvre van Shultz, waarbij niet alleen ambassadeur- sposten en andere diplomatieke functies op het spel staan, maar ook ministerie-posten van 'assis tent-ministers', reeds de 'Christ mas Massacre'. 'De buitenstaan ders zijn niet langer welkom op het ministerie van buitenlandse za ken', schreven de conservatieve columnisten Evans en Novak. 'Be roepsmensen geen superstars van buitenaf, noteerde hun gema tigder collega Joseph Kraft. Leiders van 'Nieuw Rechts' als senator Jesse Helms en Jack Kemp, lid van het Huis van Af gevaardigden, slaan Shultz's ma- noevres met nauw verholen weer zin gade. In Chili zal ambassadeur Theberge worden vervangen, die moest proberen het regime-Pino chet langs vriendschappelijke weg naar de democratie te loodsen. Vol gens Shultz kan hij niet worden ge handhaafd nu het Amerikaanse be leid tegenover Pinochet zich lijkt te gaan verharden. In Honduras staat ambassadeur John D. Negroponte op de nomina tie om te worden vervangen. Zijn opvolger wordt L. Craig Johnsto ne, nu staatssecretaris voor Cen- traal-Amerika. Bij de Organisatie van Amerikaanse Staten, moet de oer-conservatieve William Midden- dorf plaats maken, een financiële steunpilaar van de republikeinse partij, die ooit ambassadeur was in Nederland en daar een rijke erfenis aan anekdotes heeft achtergelaten (tijdens het officiële afscheid van toenmalig minister Van der Stoel nam hij zijn vader mee, want die wilde de verraste Nederlandse be windsman zo graag eens de hand schudden). Een aantal van de 'politieke diplo- Jeane Kirkpatrick: weg. (foto AP) maten' moet volgens Shultz weg omdat zij simpelweg hun werk niet goed doen, anderen (Burrns in Bonn en Mansfield in Tokio) mo gen blijven. De conservatieven hebben de stormbal al gehesen toen Shultz INF-onderhandelaar Paul Nitze verhief tot zijn speciale adviseur voor de komende bespre kingen met de Sowjet-Unie. Hij staat nu boven zijn vroegere colle ga ex-generaal Edward Rowny, een aartsconservatief en boven Kenneth Adelman, directeur van het Bureau voor Wapenbeheersing en Ontwapening van het ministe rie, voorheen formeel genomen zijn chef. Adelman, diplomaat, is een produkt van de conservatieven in het Witte Huis, dat druk bezig was zelf greep te krijgen op het ontwapeningsproces en het eer tijds machtige Bureau voor Wa penbeheersing goeddeels had ont manteld. Omdat ook de conservatieve en strijdvaardige VN-ambassadeur Jeane Kirkpatrick lijkt te zullen vertrekken (omdat Reagan haar noch buitenlandse zaken, noch het adviseurschap voor Veiligheidsza ken van het Witte Huis wil geven) en Edwin Meese wellicht toch nog naar Justitie gaat nu een onder zoek naar zijn financiële handelin gen geen strafbare feiten heeft op geleverd, moeten minister van de fensie Weinberger en CIA-direc- teur William Casey bij de beraad slagingen over beleid, de banieren van 'Nieuw Rechts' vrijwel alleen dragen. Hoe nadrukkelijk de protesten van de conservatieve vleugel ook mogen zijn, het staat inmiddels wel vast dat Reagan vlak.voor hervatting van de be sprekingen met de Russen waarin Shultz een hoofdrol speelt, het ge zag van zijn bewindsman niet zal aantasten. Gegeven het feit dat beroepsdiplo maten vooral loyaal zijn tegenover het ministerie van buitenlandse za ken en politiek verdienstelijke amateurs tot de ideologisch ge trouwen van het Witte Huis beho ren, zal Shultz zijn positie verster ken. Jesse Helms krijgt nu de reke ning gepresenteerd voor het feit dat een twintigtal ideologisch bij rechts in te delen ambassadeurs tot grote afkeer van Shultz, in een brief zijn herverkiezing hebben ge steund. Onder Reagans president schap zijn veertig procent van de ambassadeursposten aan zulke po litieke gunstelingen vergeven, goe de en slechte die, volgens de New York Times 'een ambassade zien als een politiek clubhuis en ge kochte benoemingen gebruiken voor de aanbeveling van partijdige opvattingen.' einde komt aan een periode van betrekkelijke stagnatie die onge veer vier maanden heeft geduurd. De scherpe stijging van de* Index of Leading Economie Indicators" volgt op een gecorrigeerde daling van 0,5 procent in oktober. Vóór de maand november was het indexcij fer gedaald in drie van de afgelo pen vijf maanden, iets wat niet meer gebeurd was sinds het reces siejaar van 1981. De dalingen gaven aanleiding tot groeiende bezorgdheid dat een nieuwe economische malaise op handen zou zijn. De totale groei, zoals die blijkt uit het bruto natio nale produkt, bedroeg van juli tot en met september slechts 1,6 pro cent, hetgeen veel minder was dan de 10,1 en 7,1 procent uit het eerste en het tweede kwartaal van dit jaar. Verleden maand wezen echter verscheidene economische statis tieken op herstel. De werkloosheid daalde aanzienlijk en de opdrach ten voor duurzame fabrieksgoede- ren zagen hun grootste stijging in bijna vier jaar. Ondanks het herstel van de economie, blijft de V.S. ech ter lijden aan enorme handelste korten. Het ministerie van handel maakte gisteren in een nieuw rap port bekend dat het handelstekort in november was gestegen tot 9,9 miljard dollar (ongeveer 31,5 mil jard gld), een stijging van 7,6 pro cent in vergelijking met oktober. toen het tekort 9,2 miljard dollar (32,2 miljard gld) bedroeg. De groei is het gevolg van een stijging van 2,7 procent in de im port en een lichte daling van 0,1 procent in de export. Voor de eer ste elf maanden van het jaar moest een handelstekort worden geno teerd van 115,4 miljard dollar (bij na 404 miljard gld), hetgeen het praktisch zeker maakt dat het tota le tekort bijna het dubbele zal be dragen van het record over 1983 van 69,4 miljard dollar (bijna 243 miljard gld). De index of leading indicators is gebaseerd op twaalf economische indicatoren. Negen daarvan lever den voor het cijfer over november een positieve bijdrage. De grootste stijging was het gevolg van een groei in het "aantal over november uitgegeven bouwvergunningen. Andere positieve factoren, gerang schikt naar mate van invloed, wa ren onder meer een groei van de geldstroom en een stijging van het aantal orders voor fabrieken en fa- brieksuitrusting. Verder werden er meer bedrijven opgezet dan er fail liet gingen, en de duur van de ge middelde werkweek nam toe. Ver der was er sprake van een daling in de aanvragen voor werkloosheids uitkeringen, een stijging van de aandelen en de effecten en een toe neming van het aantal orders voor consumptiegoederen. TORUN (Rtr.) - Een niet bij naam genoemde Poolse onderminister zou betrokken zijn bij de geheurtenissen, die leidden tot de moord op de priester Jerzy Popieluszko. Dat viel op te maken uit de verklaring, die werd afgelegd door luitenant Leszek Pekala op de tweede dag van het proces tegen de vier verdachten van de moord. Pekala verklaarde dat een van zijn mede-verdachten, kapitein Pio- trowski, had gesproken over de onderminister. Piotrowski noemde de naam van de onderminister niet. Op het ministerie van binnenlandse zaken werken zes onderministers. De anonieme onderminister kwam ter sprake toen Pekala door de rechter werd ondervraagd over enkele wijzi gingen in de verklaringen die hij heeft afgelegd over de moordzaak. Tijdens deze ondervraging bleek dat Pekala voor het proces heeft ge zegd dat de onderminister en zijn chef op binnenlandse zaken, kolonel Adam Pietruszka, toestemming hadden gegeven voor de moord. „Ik ver ander mijn verklaring. Pietruszka en de onderminister zeiden dat zij wil den dat de activiteiten van priester Popieluszko aan banden zouden wor den gelegd. Ik heb dit bij vergissing opgevat als een plan voor een illegale daad", aldus Pekala. De luitenant gaf geen reden voor de verandering in zijn verklaring. Uit het verhoor van Pekala kwam kapitein Piotowski naar voren als de leidende figuur tijdens de ontvoering en de moord, die werden uitge voerd door drie veiligheidsagenten. Hun chef op binnenlandse zaken, kolonel Pietruszka, wordtervan beschuldigd de mannen te hebben aan gezet tot hun daden. Verdachten kunnen worden veroordeeld tot de doodstraf.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7