'Zeven maanden
was het hier
een gekkenhuis'
De A4 blijft levensgevaarlijk
PAGINA 4
OUDEJAARSBIJLAGE
ZATERDAG 29 DECEMBER 1984
Niet iedereen vindt het leuk om door Monty op een plakplaatje te worden zet, zo
bleek halverwege dit jaar. De beroemde popzanger Michael Jackson liet het
Leiderdorpse bedrijf in juni via de rechter weten er helemaal niet van gediend te
zijn dat zijn hoofd miljoenen malen zou worden afgedrukt in Leiderdorp. Mentink
kon kiezen: of Michael Jackson-plaatjes uitbrengen en dan een boete van 10
miljoen gulden betalen, of er maar van afzien. Immers, de rechten voor het
beroemde hoofd waren al lang en breed verkocht aan een Engelse
kauwgumfabrikant.
door Paul van der Kooij
De zaak is inmiddels weer ge
sust; Monty ontliep de
dwangsom. En directeur
Mentink blijft volhouden dat
hij helemaal niet van plan
was om Michael op miljoe
nen plaatjes uit te brengen.
Hij is gewoon de dupe gewor
den van een smerig spelletje
met stromannen, lieden die
net deden of zij belangstel
ling hadden voor dergelijke
plaatjes. Tot verbazing van
Mentink, want die zag van
meet af aan veel meer in zijn
A-team. Dat is actie, dat is af
wisseling. Steeds datzelfde
hoofd van Michael gaat toch
ook maar vervelen?
Met snelle stappen beweegt de
directeur zich door zijn Leider-
dorpse kantoor. Links en rechts
pakt hij handelswaar. Plak
plaatjes, plaatjesalbums, mu
ziekbladen en postermagazines:
alles krijgt een plaatsje. Even
betrekt zijn gezicht als hij een
poster bekijkt van The A-team,
hét grote succes van het afgelo
pen jaar.
Te veel vlees
"Ik kan er gewoon niet naar
kijken. Te veel vlees", zegt hjj,
wijzend op een schaars geklede
Mr. T. Hij pakt een ander exem
plaar. De robuuste, ebbenhouten
tv-held kijkt hierop wat vriende
lijker. En met een tevreden glim
lach hangt de directeur hem op.
Toch ontbreekt er nog iets. De
Leiderdorper móet een baseball-
petje op. Dé grote rage voor 1985.
Als het plastic rond zijn hoofd
zit, is het zover: er kan een foto
worden gemaakt van C. Mentink,
directeur van Monty Suiker-
kerkfabriek te Leiderdorp. Zijn
zaak heeft drie personeelsleden
en vertegenwoordigers in vele
landen van Europa. En voor de
lens lacht de 'plakplaatjesgigant'
breeduit, want 1984 was een "ex
ceptioneel jaar".
Mentink: "The A-team was
werkelijk een rage. Zoiets heb je
maar eens in de zeven jaar. Waar
om het zo aansloeg? Ach, het is
een tv-serie met enig geweld,
maar er vallen geen doden. Er zit
een dosis humor in en vier vijf
acteurs doen mee. Dat is een
voorwaarde hoor, een paar ac
teurs. Dan kunnen de mensen
zich ermee- identificeren. We heb
ben miljoénen plakplaatjes ge
maakt, voor half Europa", aldus
Mentink. "400 verschillende fo
to's hadden we, een handvol al
bums waarin de plaatjes kunnen
worden geplakt, en vijf poster-
magazine's. Zeven maanden lang
was het hier een gekkenhuis".
Op dit moment ligt het wat stil.
In juli verdween The A-team van
het scherm en volgens Mentink
is het dan ontzettend moeilijk
om terug te komen: "De serie
moet beter zijn dan ie in de ge
dachten van de mensen was". In
januari, als Sint en Kerst achter
de rug zijn, zal moeten blijken
hoe sterk het team is. "Ach, je
weet nooit hoe het loopt", zegt de
baas. "Mijn werk is net een lote
rij, zeg ik wel eens. Het enige dat
ik kan doen is goed bijblijven.
Wat is er gaande, wat loopt er?
Wat wordt er gemaakt in Taiwan,
Hong Kong en de VS? Dóér gaat
het om".
Travolta
En er zit lijn in, zo heeft hij ont
dekt. Neem nou John Travolta,
zes jaar geleden. Mentink: "Hij
zag er uit als een jonge god, dan
ste goed en maakte iedereen in
de VS gek. Hij trad op in tv-
shows en maakte films met leu
ke, goed in het gehoor liggende
liedjes van de Bee Gees".
"In Nederland deed het niks.
Want ja, -wij kijken de kat altijd
uit de boom. Maar toch: het werd
schuchter gedraaid op de radio
en op de tv zag je wat shots uit
films. In mijn muziekblad Mu
ziek Parade begon ik het dan ook
een beetje te voeden. Niet teveel
natuurlijk, omdat hij nog niet
echt in de belangstelling was.
Maar toch".
"En op een gegeven moment
denk je: dóen. Iets voordat Tra
volta in de bioscopen kwam, gin
gen wij met stickers, plaatjes en
postermagazines naar de gros
siers".
Aanvankelijk reageerde men
afhoudend, maar de Leiderdor
per kreeg gelijk: Travolta bleek
een immense kraker. Nu, met
popfenomeen en filmster Prince,
is de situatie precies omgekeerd.
Iedereen vraagt wanneer er plak
plaatjes verschijnen met de man
die wekenlang de hitlijsten aan
voerde en in de Verenigde Staten
de bioscopen doet volstromen.
Maar Mentink durft niet. Hij kan
zich eenvoudig niet voorstellen
dat plaatjeskopers, kinderen on
der de veertien, deze man be
wonderen. En wanneer ze tóch
voor hem in zwijm vallen, zullen
de ouders dat zeker proberen te
ontmoedigen, is zijn indruk.
"Misschien vergis ik me, hoor.
Maar ik vind dat die Prince erg
wrede dingen doet. Het heeft me
erg geschokt. Bij zijn capriolen
voel ik me niet happy", zegt
Mentink. En vol zwier springt hij
op om met een van afkeer ver
vuld gezicht te laten zien hoe
Prince een meisje tegen de grond
gooit en zijn zware laarzen op
haar keel zet.
"En dat is nou op zondagavond
om zeven uur op tv, als het hele
gezin kijkt", brengt hij uit. "On-
be-grij-pelijk". Dat ook de jon
gens van The A-team geen lie
verdjes zijn, zal hij geen moment
ontkennen. "Maar kennelijk roe
pen zij iets op. Iets sympatieks.
Als de kinderen bijvoorbeeld
zien dat de jongens bang zijn om
een vliegtuig in te stappen. Ja,
dan doet dat ze wat".
Óók meisjes vallen voor het
team. Maar bij The Knight Rider
ligt dat anders. "Dat is alleen
voor jongens", vertelt zijn ge
voel. "Die snelle auto's en dat
computergefriemel doet meisjes
niets".
Geen rage ontketenen
Als tegenhanger heeft hij daar
om de Pink Panther op de markt
gegooid. Een 'serie' die volgens
Mentink geen geweldige kraker
zal worden, maar die lange tijd
zal "doorlopen". Ook de voetbal
plaatjes behoorden tot deze cate
gorie. Ontelbare foto's werden
gemaakt en Dik Bruynesteyn fa
briceerde reeksen karikaturen
voor Monty. Het bedrijf heeft
zich echter teruggetrokken uit
de voetbalwereld. In 1973 'deed'
de firma voor het laatst de eredi
visie. "De belangstelling is te
klein, vooral door de gebrekkige
Directeur C. Mentink van het Leiderdorpse Monty: "The A-team was werkelijk een rage". (foto Holvast)
resultaten van het Nederlands
elftal", aldus Mentink.
En hij zal nooit meer proberen
een rage te ontketenen: "Er zijn
jaren geweest dat er helemaal
niks ontstond in de belevingswe
reld van kinderen waarop je kon
inhaken. Nou, dan dacht je: laat
ik iets ontketenen. Autoplaatjes
met een gouden finish bijvoor
beeld. Mooi dat het niets oplever
de".
Het bijna veertig jaar oude be
drijf werd er niet door geveld.
Als van de tien pogingen er twee
raak blijken is de directeur al te
vreden. Die andere acht slaat hij
dan wel op in het magazijn ach
ter zijn fabriek, waar onbekend
gebleven figuren een plaatsje
hebben naast sterren die het op
kleine plaatjes niet blekea te
doen. Annie bijvoorbeeld.
Mentink: "Vorig jaar, begin de
cember bracht men de film uit
hè. Iedereen zat te snotteren in
de bioscoop, ook ik kreeg tranen
in mijn ogen door dat kleine
meisje. Ik regelde het verkoop
recht, liet de plaatjes ontweipen
en binnen 16 dagen lag het bij de
grossiers. Het heeft bijna niks ge
daan. Die winkeliers wilden het
gewoon niet in de winkels leg
gen. Ze zetten hun zinnen op du
re sinterklaas- en kerstcadeaus.
Want je weet, wij zijn natuurlijk
Zakformaat
Het is een bewuste keuze "in
deze tijd van economische terug
gang". Ook over het formaat is
goed nagedacht: de plaatjes pas
sen in de "steeds kleiner worden
de broekzak". Mentink heeft dat
wel eens over het hoofd gezien.
Toen John Travolta In was,
maakte hij briefkaarten met de
'jonge god'. Die dingen konden
niet in de broekzak en opsturen
deed de jeugd niet. Het gevolg:
een sof.
Heus niet omdat het niet toon
de. Mentink denkt trouwens wel
dat "de afwerking" niet
meetelt. Ook slecht uitgevoerde
projecten sloegen namelijk ont
zettend aan. Hij probeert deson
danks zo mooi mogelijk te
werken. Vaak is dit simpel om
dat men "prachtig art-work en
dia's krijgt aangeleverd". De ont
werper hoeft dan niets anders te
doen dan de werkjes te verklei
nen, dan wel te vergroten en er
(kleurig) kader omheen te
zetten.
Op dit moment wacht hij op
het art-work van de Fabeltjes
krant, die vanaf oktober terug
komt met een hele nieuwe serie.
Hij verkneukelt zich er nu al op.
"In '71 en '72 heeft het fantas
tisch verkocht, en nu komt het
iedere avond op de buis. Het
moet wel heel slecht zijn, wil het
dan niet lopen".
De paus wordt waarschijnlijk
ook opgenomen in het oeuvre
van Monty. Niet dat de kerklei
der op een plakplaatje komt.
Maar een pausposter met mooi
papier en mooie kleuren lijkt
Mentink wel wat. Het moeten
wel fatsoenlijke dingen zijn. "Als
je niet achter zo'n man staat
moet je niet op hem katten", is
zijn opvatting. ."Trouwens, er is
al narigheid genoeg tegenwoor
dig: je leest en hoort gewoon niet
anders. Jeugdporno, jeugdpros-
titutie, heroïne: ik vind het alle
maal zo onsmakelijk. Laat de
weekendbijlagen daar maar over
schrijven. Mijn plaatjes, posters
en albums maak ik er niet aan
vuil. Niet omdat we zo'n net be
drijf zijn, maar gewoon omdat
we de aangename.dingen in het
leven willen laten zien. We zijn
een tegenwicht".
De remsporen zijn na acht
maanden nog hardnekkig
zichtbaar. Zwijgende
getuigen van een gruwelijk
ongeluk op dat stukje
rijksweg A4 bij Leiderdorp.
Op die mistige ochtend van
de 1 le april zouden er zeven
levens verloren gaan. Nog
eens 25 automobilisten
raakten gewond tijdens dat
chaotische gebeuren. Hoe
kon het minder: er waren
maar liefst 120 auto's bij
betrokken.
De wrakstukken waren dezelfde
dag nog opgeruimd. Maar pas nu
wordt bij stukjes en brokjes
duidelijk dat de gevaren, die
juist aan zo'n overvolle rijksweg
kleven, moeten worden
ingedamd. Gevaren waaraan in
principe dagelijks de inzittenden
van zo'n 48.000 voertuigen
blootstaan. Want zoveel auto's
gebruiken dat stukje snelweg
tussen Zoeterwoude en
Hoogmade. Een drukte van
belang daar, vooral tijdens
spitsuren. Waarbij een kind kan
zien dat de op- en afritten er
angstwekkend kort zijn en de
vluchtstroken op sommige
gedeelten ontbreken.
Meestal gaat het goed. Soms ook
niet: het mistongeluk was dit
jaar allesbehalve enig in z'n
soort. Dat gewraakte stukje
rijksweg heeft dit jaar meer
klappen geïncasseerd. Een paar
voorbeelden: in februari
ontstond er een ravage doordat
een vrachtwagen met aanhanger
tegen de vangrail botste en op z'n
zijkant terechtkwam. Een
frontale botsing met een
achteropkomende auto volgde.
Het optelsommetje: twee
gewonden, urenlange
verkeersstremmingen.
Wéér
In oktober, wederom in dikke
mist, botsten drie auto's ter
hoogte van Albert's Corner op
elkaar. En vorige maand nog was
het tussen Leiderdorp en
Roelofarendsveen wéér raak.
Vijf auto's op elkaar, meldde de
krant op 21 november. Een dag
later stond de A4 andermaal in
de krant, want toen raakten tien
auto's betrokken bij een reeks
botsingen ter hoogte van de
Europaweg/Hoge Rijndijk. En zo
zouden we nog wel even kunnen
doorgaan.
Maar de meeste consternatie
verwekte uiteraard dat
mistongeluk in april. Het bracht
een ware kettingreactie teweeg.
Zo vroeg het Tweede Kamerlid
Dees (VVD) staatssecretaris Van
der Reijden om een onderzoek
naar de hulpverlening bij die
ramp. Hij wilde weten waarom
het Mobiel Medisch Team van
het AZL niet was ingeschakeld.
De verantwoordelijke man.
Leiderdorps burgemeester Van
der Have, had al geroepen
waarom niet: omdat hij niet wist
dat zo'n team in een dergelijke
situatie op te trommelen was.
Niets meer aan te doen. In elk
geval was het gevolg van de
kamervragen dat het ministerie
nu overweegt of het team
voortaan automatisch kan
uitrukken.
Dat was één. Maar Van der
Have zat zelf intussen ook niet
stil af te wachten. Samen met
zijn collega-burgemeesters uit
Alkemade en Woubrugge
stuurde hij een maand na het
ongeluk een brief aan minister
Smit-Kroes van Verkeer en
Waterstaat met de roep om
speciale maatregelen, waardoor
bij calamiteiten sneller hulp kan
worden verleend. In die brief
werd zwart-op-wit gesteld dat er
regelmatig ernstige ongelukken
op het bewuste deel van de
rijksweg gebeuren. En dat juist
dat gedeelte vaak in nevelen
hangt. En dat op moeilijke
punten (de viaducten)
vluchtstroken totaal ontbreken.
Kortom: of mevrouw
door Miep Hoenson
De A4 bij Leiderdorp op 11 april van dit jaar: 7 doden en 25 gewonden.
Smit-Kroes niet iets kon doen.
Rijstrook-signalering laten
aanbrengen, bijvoorbeeld. Dan
kan in geval van een ongeluk het
achteropkomend verkeer tijdig
worden gewaarschuwd. Immers,
op die 1 le april ontaardde één
botsing in een reeks puinhopen,
doordat in de dikke mist menige
automobilist niet kon zien wat er
vóór hem gebeurde.
De drie burgemeesters
vroegen de minister ook om een
regel in te voeren waarbij het bij
een ongeval verplicht is de linker
rijstrook vrij te houden. Voor die
vraag was ook genoeg
aanleiding: de hulpverlening bij
het ongeluk kwam moeizaam op
gang, mede doordat er op twee
kilometer weg vijf verschillende
concentraties van ongelukken
waren. En dat terwijl de weg
door wrakstukken en inderhaast
verlaten auto's geblokkeerd was.
En ten slotte stond ook een
gedeeltelijk demontabele
vangrail op het wensenlijstje. Op
sommige plaatsen zou de
vangrail van de middenberm
geopend moeten kunnen
worden, opdat hulpverleners en
materieel sneller van de ene naar
de andere rijbaan kunnen
komen. (Schoolvoorbeeld was
weer dat aprilongeluk: toen
stond menig hulpverlener aan de
ene kant van de rijbaan met
materiaal dat aan de overkant
nodig was).
Je zou dat epistel van die
burgemeesters best een
brandbrief kunnen noemen.
Toch zou het stuk papier
maanden onaangeroerd op het
bureau van de
bewindsvrouw blijven liggen. De
staatssecretaris liet niets horen,
maar inmiddels heeft de Raad
voor de Verkeersveiligheid (een
gewichtige club met Pieter van
Vollenhove als voorzitter) zich
erover ontfermd. Die club heeft
er nu zelfs een heus onderzoek
aan verbonden. Half januari
hoopt de club met adviezen te
komen. Er zit dus schot in de
rijksweg-zaak.
Beter
Een man uit de praktijk alvast
gevraagd in hoeverre de wensen
van de burgemeesters
uitvoerbaar zijn. Ingenieur H.
Molenaar van Rijkswaterstaat
hoofd dienstkring Leiden, zucht
als het hem wordt gevraagd. Hij
kan niet vooruitlopen op hetgeen
de hogere bazen half januari
zullen melden. Wel wil hij wat
"hardop denken" en "voor zich
uit filosoferen".
Kort en goed: Rijksweg A4,
voor wat het gedeelte tussen
Zoeterwoude en Hoogmade
betreft, blijkt bij Rijkswaterstaat
alle aandacht te hebben. Omdat
die weg zo gevaarlijk is vanwege
frequent opkomende
mistbanken, zoals een
politiefunctionaris vlak na de
ramp verzuchtte? Molenaar:
"Dat kan ik niet zeggen. Het is
gewoon niet onderzocht".
En wat die korte
invoegstroken betreft: Molenaar
geeft toe dat de op- en afritten bij
Hoogmade en Zoeterwoude
"beter kunnen". En
rijstrooksignalering kan de
veiligheid van zo'n weg
inderdaad verhogen, maar
daarbij dient te worden
aangetekend dat een dergelijke
voorziening enorm kostbaar is,
dat Molenaar tegen 'ad hoe'
toepassingen ervan blijft en dat
het de grote vraag is of je
dergelijke signaleringen ook in
een dikke mist opmerkt.
Kritische kanttekeningen ook
bij het eventueel dempntabel
maken van delen vangrail. De
man uit de praktijk zegt dat
demontabel gelijk staat aan
zwak. "De functie van zo'n
vangrail is om de mensen op hun
weghelft te houden. Je
vermindert die functie dus. En
de vangrail zal maar zeer
incidenteel open moeten. In de
tussentijd is 'ie waarschijnlijk
vastgeroest. Dan moetje
vliegensvlug demonteren en zul
je nog een brander nodig hebben
om de vangrail open te krijgen.."
Verkeerstoename
Molenaar filosofeert nog wat
door over de kanttekeningen die
bij 'het' stuk weg kunnen
worden gezet: "Kijk. Oude
mensen lopen soms op andere
schoenen dan jonge. De
tekeningen voor deze snelweg
zijn al tijdens de oorlogsjaren
gemaakt. Toen had men andere
ideeën over hoe een weg er
diende uit te zien. Bovendien
had men geen idee natuurlijk
hoe enorm het verkeer zou
toenemen".
"We kunnen nu zeggen dat die
weg te smal is en het viaduct
hoognodig een vluchtstrook
moet hebben, maar dat vond
men bij de aanleg klaarblijkelijk
te duur. Maar echt, we zijn er nu
over aan het denken. Die
rijksweg komt snel aan de beurt,
dat kan ik u verzekeren.
Wanneer? Ik hoop morgen, dat
zou ik best willen. Maar zo snel
gaan de dingen nu eenmaal
niet".
Andere zaken gaan wel snel.
Zo'n mistongeluk bijvoorbeeld
ontstond voordat iemand er erg
in had. Natuurlijk, meestal gaat
het goed op rijksweg A4. Maar
dringen blijft het er. Ook zonder
kettingbotsing.
