wonder van de 'gaatjescamera'
Leerlingenstatuut
weer stapje verder
Raad van Kerken weer in opspraak inzake Israël
Van Aardenne blijft
zitten ondanks
heibel rond RSV
Vijftiende kerst-in 'Bona'
WOENSDAG 19 DECEMBER 1984
PAGINA 11
Eindredactie Annemiek Ruygrok
Telefoon 071-144941, toestel 217
Jan Jonker rechtsaan het werk met aejotograjen in ae dop.
Als twee mensen naar
hetzelfde onderwerp kij
ken, zullen zij ieder daar
zo hun eigen gedachten
over hebben. Neem nou
een fiets: de een zal aan
getrokken worden door
de mooie kleur, terwijl
de aandacht van de an
der zal uitgaan naar het
versnellingssysteem.
Zo is het ook met fotograferen.
De een zal het accent leggen op
een détail, terwijl de ander een
overzicht wil vastleggen.
Iedereen heeft dagelijks met
beelden te maken en om je be
wust te worden van al die hon
derden beelden is fotografie
een goed hulpmiddel. Maar het
is ook een dure hobby.
Jan Jonker, fotograaf en le
raar fotografie, vond het altijd
jammer dat fotograferen zo
Minister Van Aardenne - hij is de
man die in de regering economi
sche zaken doet - hoeft niet op te
stappen. Het stond vorige week
allemaal uitvoerig in de krant.
De minister - maar hij niet alleen
- heeft een nogal vreemde rol ge
speeld in de zogenaamde RSV-
affaire. En dat wordt hem ernstig
kwalijk genomen. Daarom heb
ben sommige politieke partijen
gezegd: hij moet weg. Maar dat
zal niet gebeuren. De minister
heeft gisteren tegen de Tweede
Kamer gezegd dat hij destijds
verkeerde dingen heeft gedaan
en dat hij voortaan niet meer zo
raar zal doen. En daar gingen de
regeringspartijen - dat zijn CDA
en WD - mee akkoord. Vandaag
zouden ze laten weten dat Van
Aardenne niet hoeft op te stap
pen.
Wat heeft de minister dan 'ver
keerd gedaan? Eigenlijk een he
leboel. Maar laten we beginnen
bij het begin.
Een commissie van de Tweede
Kamer heeft het afgelopen jaar
tientallen mensen verhooFd die
betrokken waren bij het RSV-
schandaal. In een bepaalde pe
riode - zeg maar: de afgelopen 15
jaar - hebben achtereenvolgende
regeringen veel geld gestoken in
scheepsbouwbedrijven. Een aan
tal werven werd samengevoegd
tot één groot concern: Rijn-
Schelde-Verolme (RSV). De
overheid heeft daar vreselijk veel
geld in gestoken. Want dat con
cern liep niet goed. Helaas: het
hielp allemaal niks. Er werd voor
zo'n 2,2 miljard gulden in RSV
gepompt. Maar achteraf bleek
dat al dat geld in een bodemloze
put was verdwenen. Dochterbe
drijven van RSV sloten hun
poorten en duizenden werkne
mers kwamen op straat te staan.
De commissie van de Tweede
Kamer - de zg. RSV-enquète-
commissie - heeft nu haarfijn uit
gezocht wat er alemaal is ge
beurd. Uit dat onderzoek blijkt,
dat er van alles en nog wat scheef
zat: RSV was nooit te redden ge
weest omdat er grondig de klad
zat in de scheepsbouw, de bazen
van RSV deden hun werk niet
goed, minister durfden geen be
slissingen te nemen of namen de
verkeerde, ambtenaren vergaten
soms dat ze voor de overheid
moesten werkeh in plaats van
voor RSV, de Tweede Kamer
deed maar een beetje lauw-lauw
en minister Van Aardenne...
Tja, minister Van Aardenne.
Volgens de RSV-commissie
heeft hij de Tweede Kamer des
tijds 'ronduit misleid'. Hij heeft
met RSV een geheime afspraak
gemaakt waarbij hij voor ettelij
ke honderden miljoenen guldens
steun heeft toegezegd. Maar hij
heeft dat niet aan de Tweede Ka
mer verteld. En dat is, vindt de
commissie, 'onaanvaardbaar'.
Verder heeft de minister gefaald
met zijn RSV-beleid. Maar hij is
niet de enige. De commissie
heeft 16 boeken volgeschreven
over RSV en daaruit blijkt dat
ook andere ministers en RSV-ba-
zen het niet zo best hebben ge
daan.
Maar goed. Van Aardenne
heeft de Tweede Kamer bewust
om de tuin geleid. En dat mag
niet. Een minister hoort de
Tweede Kamer volledig te infor
meren (hij heeft'een informatie
plicht) en mag niet bepaalde din
gen verzwijgen. De minister zei
gisteren dat hij destijds gegevens
had achtergehouden omdat hij
bang was dat andere bedrijven -
de concurrenten van RSV - daar
misbruik van zouden maken.
Het was trouwens vorige
maand al duidelijk dat de minis
ter, ondanks alles, niet hoeft op
te stappen. De rapporten van de
commissie waren toen nog niet
eens klaar. Maar de partij waar
van de minister lid is - de WD -
had er lucht van gekregen dat de
commissie Van Aardenne niet de
schoonheidsprijs zou geven. Dus
riep de WD met zoveel woor
den: wat er ook gebeurt, hij blijft.
Het zou natuurlijk ook niet
leuk voor de WD zijn geweest
als Van Aardenne moest aftre
den. Hij is na premier Lubbers
de belangrijkste figuur in de re
gering en daarmee de belangrijk
ste WD-minister. Het CDA, dat
samen met de WD regeert,
vindt trouwens ook niet dat Van
Aardenne weg moet. Deze partij
moet nog een tijdje met de WD
samenwerken en voelt natuurlijk
niks voor een ruzie. Bovendien
zeggen de twee regeringspartij-
het ii
de r
ter een zondebok te maken, want
ook zoveel andere mensen heb
ben schuld aan het RSV-drama.
De uitkomst van alle politieke
heibel is dus simpel: Van Aar
denne blijft gewoon zitten waar
hij zit.
Er zijn mensen die zich afvra
gen wat een minister niet alle
maal moet doen voordat hij een
keer naar huis wordt gestuurd.
Het Leidse Bonaventuracollege
organiseert elk jaar een kerst-in
voor bejaarden. Dit jaar gebeurt
dat voor de vijftiende keer op
vrijdag 21 december.
De leerlingen van 'Bona' zame
len van te voren geld in, waaruit
de middag betaald kan worden.
Om aan adressen te komen, wor
den van te voren bejaardenhui
zen aangeschreven met de vraag
wie van de bewoners belangstel
ling heeft voor zo'n middag.
De bejaarden worden gehaald
en weer thuis gebracht door do
centen en met busjes. Op de
kerst-in verzorgen de leerlingen
en docenten een programma met
toneel, dans, muziek, zang en sa
menzang. Er wordt ook bingo ge
speeld, waarbij prijzen te winnen
zijn.
Vrijdagmiddag begint dit jaar
lijkse festijn om half drie.
Leiden was vandaag in de ban van de bom. Een Engelse vliegtuigbom
werd ontmanteld en zo'n 4.000 Leidenaren moesten hun huizen uit. Drie
mannen van de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) gingen vervolgens
aan het werk om het gevaarte van 1000 pond onschadelijk te maken.
Koene kerels, die zich niet door zo'n bom van de wijs laten brengen. In
tegenstelling tot het stadsbestuur, dat een heel rampenplan heeft overge
nomen van Spijkenisse, waar al vier keer een bom ontmanteld is.
In de gevarenzone waren de scholen dicht, dus dat was boffen. Verder
ging in de rest van de stad het leven zo gewoon mogelijk door. Spannend
was het allemaal wel, want een bom is een onvoorspelbaar stuk
werk.
Het leerlingenstatuut, waarover je een tijdje geleden in KITS kon lezen,
lijkt er nu toch aan te komen. Staatssecretaris Ginjaar-Maas van onder
wijs zal de Tweede Kamer begin volgend jaar een voorstel doen over zo'n
statuut. "Dat is mijn bijdrage aan het jongerenjaar 1985", zei ze onlangs
voor de radio. "Alle zeilen zullen worden bijgezet om vóór het eind van
1985 een leerlingenstatuut rond te hebben".
In het statuut kan bijvoorbeeld worden vastgelegd hoeveel een leerling
in te brengen heeft bij de samenstelling van keuzepaketten. Ook maakt
het mogelijk dat een leerling protesteert tegen een cijfer en vastgesteld
wordt wanneer een leerling de les uit kan worden gestuurd. Zo weet je
beter waar je aan toe bent.
Het leerlingenstatuut is geen idee van Ginjaar-Maas zelf, maar van de
Raad voor het Jeugdbeleid. De invoering van de regeling gebeurt in over
leg met de leerlingenorganisaties.
Ginjaar-Maas zette overigens meteen een domper op de vreugde: "Ver
wacht er geen gouden bergen van. Een snipperdagenregeling komt er
bijvoorbeeld zeker niet in".
Een paar weken geleden werd de Eindhovense Scholengemeenschap
Genderdal nog door de onderwijsinspectie op de vingers getikt: daar
hadden ze een 'snipperkaart' ingevoerd. Met die kaart kon je 30 vrije uren
per jaar opnemen. Maar voor een dergelijke vrijheid voelt Ginjaar-Maas
niets.
Vier foto's, gemaakt met een gaatjescamera. Op de bovenste foto een
kasteeltje, door Henk van Weeren. Op de foto daaronder een auto,
door Pieter van Hoven. Dan een auto op laan, door Huis Hillebrand.
De onderste foto toont een huizenrij en is gemaakt door Henriët de
Zeeuw.
En ging op zoek naar andere
middelen. Het systeem van de
aloude camera obscura kwam
in zijn gedachten en opeens
kreeg hij een idee: met een leeg
conservenblik gaat het ook! Zo
'vond' hij de gaatjescamera uit:
je neemt een schoon, leeg, 1 li
ter conservenblik, aluminium
folie, een speld, zwart tape,
zwarte (sneldrogende) verf, een
kwast, een lineaal, een viltstift,
een stuk (zwart) landbouwplas
tic, knijpers of een elastiek.
Hoe het dan verder in zijn
werk gaat, kun je leren op een
cursus die Jan Jonker in janua
ri gaat geven voor K O. Vanaf
16 januari zal hij twaalf weken
lang op woensdagmiddag van
half drie tot half vijf de werking
van de gaatsjescamera uitleg
gen. Het is de bedoeling dat je
eerst zelf zo'n camera maakt,
vervolgens ermee leert fotogra
feren en uiteindelijkje eigen fo
to's afdrukt. De kosten van de
cursus zijn 75 gulden, inclusief
alle materiaal. Voor kinderen
van 10 tot 15 jaar is hij toegan
kelijk, maar "een beetje ouder
mag ook nog", aldus Jan Jon
ker.
In de praktijk
Wie al kennis hebben ge
maakt met de 'gaatjescamera'
zijn leerlingen van vbo-school
'De Manse' aan het Kiljanpad.
Trouwens zij niet alleen, want
Jan Jonker geeft les op nog een
stuk of wat Leidse scholen.
KITS ging gisteren eens een
kijkje Tiemen op de Manse, en
het moet gezegd worden: foto
graferen met een gaatjescame
ra is hardstikke spannend.
Allereerst moet je in de 'don
kere kamer' het fotopapier erin
stoppen. Vervolgens ga je bui
ten eens op zoek naar een leuk
onderwerp. Omdat het bijna
Kerstmis is, wilden de kinde
ren van de Manse een kerst
boom op de gevoelige plaats
vastleggen. Maar die was moei
lijk te vinden, dus zochten ze
een boompje dichterbij huis.
Belangrijk is, ook al omdat het
niet zo zonnig was, je 'camera'
stil te houden. Het best kun je
hem ergens opzetten. Dat de
den de fotografen in de dop
ook: de blikjes werden voor
zichtig neergezet, plakkertje
voor het gaatje weggehaald en
dan maar wachten. Omdat het
vrij donker was, had Jan Jon
ker gezegd dat 500 tellen wach
ten wel nodig was. Dat duurt
dan wel lang, maar je krijgt het
beste resultaat. Daarna moet
het plakkertje weer voor het
gat. En dan breekt het span
nende moment aan.
In de 'donkere kamer' wordt
het fotopapier uit het blik ge
haald en in de ontwikkelvloei-
stof gelegd, vervolgens in water
en daarna in fixeer. Even af
spoelen en klaar is de foto: je
hebt een negatief op fotopapier
vastgelegd. Dat je door zo'n
eenvoudig systeem hele bijzon
dere plaatjes krijgt, zie je op bij
gaande foto's die al eerder door
kinderen van de Manse werden
gemaakt. Het voordeel is, dat je
je niet hoeft te beperken tot de
lessen van Jan Jonker. Als je
met een paar vriendjes en
vriendinnetjes een pak fotopa
pier koopt (100 vellen voor nog
geen 25 gulden) kun je voorlo
pig heel wat experimenteren.
Zorg wel voor een 'donkere' ka
mer bij een van jullie thuis, wat
ontwikkelvloeistof en fixeer.
Met heel simpele middelen heb
je dan een ontzettend leuke
hobby, waarmee je urenlang
bezig kunt zijn.
Het Overlegorgaan van Joden
en Christenen in Nederland
(Ojec) is verbijsterd over het
voorstel van de Raad van Kerken
om de Tweede Kamer een hoor
zitting te laten houden over de si
tuatie van de mensenrechten op
de door Israel bezette westelijke
Jordaanoever. Dat laat het over
legorgaan, waaraan over dit
voorstel geen advies is gevraagd,
blijken in een brief aan de raad.
Volgens de brief maakt deze
stap de 'excuses' van de raad na
zijn ontmoeting met de PLO-ver-
tegenwoordiger in Den Haag
'volstrekt ongeloofwaardig'.
"Kennelijk laat de raad zich niets
gelegen liggen aan de gevoelens
van de joodse gemeenschap in
Nederland, als zijn selectieve
verontwaardiging zich alleen
richt op de politieke daden van
Israel in het Midden-Oosten".
Ontslag. De raad van de Ne-
derlands-Israelitische hoofdsy
nagoge in Amsterdam zal de ar
beidsovereenkomst met rabbijn
Rodrigues Pereira 'op zo prettig
mogelijke manier' ontbinden
Het dagelijks bestuur van de
hoofdsynagoge schorste hem op
10 december al.
Het besluit van de raad is een
gevolg van privé-problemen
waarmee de rabbijn heeft te
kampen. Drie rabbijnen uit Is
rael en Zwitserland, vrienden
van Pereira, hebben nog gepro
beerd een oplossing te vinden,
maar zijn daarin niet geslaagd.
De rabbijn was eerder dit jaar al
zes maanden met ziekteverlof.
Maar in september hervatte hij
zijn werk.
Rodrigues Pereira is ook twee
de voorzitter van het Overlegor
gaan van Joden en Christenen in
Nederland, waarbij onder andere
de drie joodse kerkgenootschap
pen en de 'Kerk en Israel'-instan-
ties van vijf kerken zijn aangeslo
ten.
Kerst. De kerstnachtdienst
in de Marekerk in Leiden (maan
dagavond 11 uur) krijgt dit jaar
een enigszins bijzonder karakter
omdat nadrukkelijk rekening zal
worden gehouden met de vele
vreemdelingen die in Leiden wo
nen. Men vindt in deze stad meer
dan zeventig nationaliteiten. Er
zullen in de dienst (voorgangers
de predikanten A. Dronkers en
H. E. Schouten) ook internatio
naal bekende kerstliederen wor
den gezongen. Medewerking ver
lenen het jongerenkoor 'Emoe-
na' en de organist Ben Feij.
(De dienst is een initiatief van
de commissie 'Experimenteel
kerkewerk' van de hervormde
gemeente).
- Het jeugdwerk van de 'Mo
lenwijk' en de zondagsschool 'De
goede Herder' in Leiden houden
zaterdagmiddag om half 3 in de
Marekerk een 'kerstfeest voor ie
dereen'.
- Het jaarlijkse kerstconcert
van het 'Orgelcomité Nieuwe
Kerk Katwijk' is dit jaar op
woensdag 26 december om
kwart over 8. Organisten zijn
Jaap van Rijn (Katwijk) en Jan
van Wingerden (Hardinxveld).
- In de hervormde kerk van
Koudekerk aan den Rijn wordt
zaterdagavond (22 december) om
8 uur kerstmuziek ten gehore ge
bracht. Het programma vermeldt
onder meer bewerkingen van
Engelse, Duitse en Franse kerst
liederen en samenzang. De uit
voerenden zijn de organist D. E.
Cnossen en de sopraan A. Cnos-
sen-Algra.
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Ochten F. Wijnhorst
Dussen. Gereformeerde Kerken
Vrijgemaakt: bedankt voor Gro
ningen J. Slotman Enschede.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Benthuizen A. Moer
kerken Nieuw-Beijerland.
Kleuterbijbel. Bij Boeken
centrum in Den Haag is een nieu
we 'kleuterbijbel' uitgekomen,
geschreven door Riet Tigchelaar
en geïllustreerd door Reint de
Jonge. De titel is: 'Luisteren naar
de bijbel'. De uitgave is bedoeld
als 'voorleesbijbel voor ouder en
kind'.
Riet Tigchelaar is naast schrijf
ster lerares in Veenendaal. Reint
de Jonge is tekenaar en illustra
tor.
Job en Josje zijn de hoofdfigu
ren van het boek, twee kleuters
van vijf jaar. Ze maken van alles
mee, thuis, op school en als ze
buiten spelen. Vanuit hun eigen
belevingswereld vertellen hun
ouders en anderen in hun omge
ving, zoals de juffrouw op
school, over de verhalen in de
bijbel, in korte zinnen en in voor
kleuters begrijpelijke taal.
(De nieuwe voorleesbijbel kost
f39,90).
Potter
Dr. Philip Potter (63), die
eind dit jaar aftreedt als secreta
ris-generaal van de Wereldraad
van Kerken, hertrouwt zaterdag
met de Westduitse theologe
Baerbel von Wartenberg (41).
Potters eerste vrouw overleed in
1980. Baerbel von Wartenberg is
sinds 1980 directeur van de afde
ling 'Vrouw in kerk en maat
schappij' van de Wereldraad. Dr.
Konrad Raiser, jarenlang plaats
vervangend secretaris-generaal
van de Wereldraad, zal in de hu-
welijksdienst in Ludwigswinkel
voorgaan.
Potter keert na zijn laatste dag
bij de Wereldraad terug naar zijn
geboorteland Jamaica, een van
de Westindische eilanden. Hij
wordt daar onder meer theolo
gisch docent aan de universiteit.
Kosten pausbezoek. Uit een
nu gepubliceerd officieel rapport
blijkt, dat het bezoek van de
paus in 1982 aan Groot-Brittan-
nié ruim 29 miljoen gulden heeft
gekost. De vergunningen voor de
verkoop van souvenirs leverden
slechts f 1 miljoen op in plaats
van de geraamde f 4 miljoen. De
resterende f 28 miljoen zijn door
de Rooms-Katholieke Kerk zelf
bijeengebracht vóór en na het
pausbezoek.
Enquête. Van de 1,5 miljoen
Amerikaanse vrouwen die in
een jaar abortus Igrten plegen is
25 procent rooms-katholiek, zo
bleek uit een ofTicièle enquête
van bet Nationaal Centrum
voor Gezondheidsstatistiek.
Van alle rooms-katholieke
vrouwen in de Verenigde Staten
is 72 procent vóór abortus 'on
der bepaalde voorwaarden'.
Meer dan 90 procent gebruikt
voorbehoedmiddelen en laat
dus de kerkleer van natuurlijke
geboortenregeling voor wat die
Priesters. De gezondheid
van priesters kan de komende ja
ren worden ondermijnd doordat
hun aantal steeds geringer
wordt. Dat is een conclusie in
een rapport van de 'commissie
voor de priesters' van de Ameri
kaanse rooms-katholieke bis
schoppenconferentie. De kans is
groot dat het aantal priesters zal
dalen van 57.000 nu tot 17.000 in
het jaar 2000.
De bisdommen wordt aangera
den, voorrang te geven aan zaken
van pastoraal beleid en de perso
neelsvoorziening, vooral in ver
band met de werkvermeerdering
van de priesters.
