Z.-Afrika dreigt met importstop Wapenboycot werd stimulans voor Zuidafrikaanse oorlogsindustrie 'Gevolgen giframp niet te overzien' Britse vakbeweging met lege handen terug van mijnoverleg Dalende hypotheek rente...??? Als 'straf voor rol in wapenboycot Steeds meer kritiek op wegblijven van Sharon ZATERDAG 15 DECEMBER 1984 BUITENLAND PAGINA 7 JOHANNNESBURG De regering van Zuid-Afrika heeft gedreigd met een importstop van Nederlandse producten. Met dit dreigement zou de Zuidafrikaanse regering Neder land willen straffen voor de leidende rol die het heeft gespeeld in de Veiligheidsraad bij het tot stand brengen van een resolutie waarin het aankopen van wapens uit Zuid-Afrika wordt verboden. TEL AVIV Het hooggerechtshof in Jeruzalem zal op korte termijn moeten beoordelen of de Israëli sche minister van handel en indus trie, Ariel Sharon, zijn suite in het chique Waldorf-Astoria-hotel in New York onmiddellijk moet ver laten en moet terugkeren naar de veel bescheidener behuizing van zijn ministerie in Israël. Sharon, die nu al een maand lang in de Ver enigde Staten een proces voert te gen het weekblad Time, krijgt van uit de Knesset (het Israëlische par lement) en daarbuiten steeds meer kritiek over zijn langdurige afwe zigheid, terwijl het land in de diep ste economische crisis is gedom peld sinds haar bestaan. door Taco Slagter De oppositiepartij Burgerrech ten Beweging van Sjoelamit Aloni richtte woensdag het verzoek tot de rechter, Sharon bij vonnis naar Israël terug te halen. Verder wordt het hof gevraagd de regering op dracht te geven de verblijfskosten van de minister in het duurste ho tel van Amerika niet meer te beta- De woordvoerder van minister Van den Broek (buitenlandse za ken) heeft bevestigd dat de Zuid afrikaanse ambassadeur in Neder land, de heer D.V. Louw, begin de ze week de Nederlandse regering op de hoogte heeft gesteld van de Zuidafrikaanse verontrusting over het Nederlandse initiatief in de Veiligheidsraad. De woordvoerder ontkende ech ter dat de Zuidafrikaanse ambassa deur gedreigd heeft met boycot maatregelen. Wel heeft hij meege deeld dat er stromingen binnen de Zuidafrikaanse regering waren die voelden voor concrete boycot maatregelen tegen Nederland. Journaliste gearresteerd in Namibië JOHANNESBURG (UPI) - De Zuidafrikaanse politie heeft vrij dag de Zuidwest-Afrikaanse free lance-journaliste Gwen Lister gearresteerd en geprobeerd het persbericht te onderdrukken dat zij per abuis een brief van de poli tie kreeg waarin de plaatselijke posterijen opdracht werd gegeven haar post gedurende zes maanden te openen. Kolonel Gert Badenhorst, hoofd van de veiligheidspolitie in de Zuidwest-Afrikaanse hoofdstad Windhoek, bevestigde de aanhou ding krachtens de wet op staatsge heimen en de postwet, die toelaten dat zij gedurende 48 uur wordt vastgehouden. Hij zei dat hij ver wachtte dat de 31-jarige Lister bin nen twee dagen formeel in staat van beschuldiging zou worden ge steld. Gwen Lister, die in Windhoek o.a. werkt voor de Londense BBC, heeft verteld dat zij in goed ver trouwen een brief openmaakte die in drie enveloppen in haar post busvakje lag en die was gericht aan de directeur van de posterijen. Zij dacht dat het een antwoord was op haar klachten over de verdwijning van post uit haar vakje. De brief kwam echter van de politie in Pre toria en droeg de directeur op Gwen Listers post gedurende zes maanden te onderscheppen in het belang van de staatsveiligheid. Ba denhorst wilde geen antwoord ge ven op de vraag of hij dacht dat de brief echt was of een vervalsing. De Zuidafrikaanse politie liet Zuidafrikaanse verslaggevers vrij dag weten dat publikatie van het bericht in strijd was met de wet op de bescherming van informatie en de staatsgeheimenwet in Zuid- West-Afrika, ook wel Namibië. De brief voor Gwen Lister droeg het opschrift "strikt vertrouwelijk" en was ondertekend door het hoofd van de Zuidafrikaanse Cen trale Inlichtingendienst, lt.-kol. C.F. Zietsman. Proces moord Popieluszko na kerst Al vier weken is Sharon in een juridisch gevecht gewikkeld over het waarheidsgehalte van een arti kel in Time, dat hem tijdens de Li- banon-oorlog twee jaar geleden als minister van defensie beschuldig de rechtstreeks betrokken te zijn geweest bij het bloedbad in de Pa lestijnse wijken Sabra en Chatilla in Beiroet. De inzet van het geding is 50 miljoen dollar (175 miljoen gulden), die de Israëlische minister bij een rechtelijke beslissing in zijn voordeel wil toucheren. Van premier Peres van Israël zou Sharon slechts veertien dagen ver lofhebben gekregen om het proces bij te wonen. Maar de zittingen ver lopen traag, mede doordat de ver dediging van beide partijen politici en hoge militairen uit Israël als ge tuigen oproepen, maar die daar voor van het ministerie van justitie om redenen van staatsveiligheid geen toestemming krijgen. Daarbij gaat het er vooral om, begint WARSCHAU (DPA/AFPAJPI) - Het proces wegens moord op de priester Jerzy Popieluszko tegen vier Poolse politiefunctionarissen begint op 27 december. Dat heeft het Poolse ministerie van justitie gisteren bekendgemaakt. Het pro ces zal plaatsvinden in het noorde lijke Torun, waar Popieluszko's lijk op 30 oktober werd gevonden. Kapitein Grzegorz Piotrowski (33) en de luitenants Waldemar Chmielewski (29) en Leszek Pekala (32) worden beschuldigd van ont voering en moord. Hun superieur op het ministerie van binnenland se zaken, kolonel Adam Pietrusz- ka, zal volgens het officiële persbu reau PAP terechtstaan op beschul diging van het aanzetten tot en het helpen bij de ontvoering en de moord. De drie eerst- genoemden hebben de moord bekend. De vier kunnen straffen krijgen van acht jaar tot de doodstraf. door Ruud de Wit Het ministerie van buitenlandse zaken te Pretoria heeft geweigerd commentaar te geven op een mo gelijk importverbod van Neder landse producten. Volgens de woordvoerder van het ministerie wordt geen commentaar gegeven op berichten die zijn ontleend aan diplomatieke bronnen. De woordvoerder verwees echter naar een verklaring van de Zuid afrikaanse ambassadeur bij de Ver enigde Naties, Von Schirnding, die heeft gezegd, dat Nederland en de andere ondersteuners van de reso lutie van de Veiligheidsraad hun stemgedrag om economische en binnenlandse redenen de komen de tijd nog wel eens zouden kun nen betreuren. Ook het in Johannesburg ver schijnende dagblad The Star meld de vandaag dat het uit diplomatie ke kring had vernomen dat er in Zuidafrikaanse regeringskringen wel degelijk een importstop van Nederlandse producten werd over wogen. Het is niet precies bekend hoe groot de Nederlandse export naar Zuid-Afrika op dit moment is. Maar insiders spreken van een be drag dat in de buurt ligt van 350 miljoen gulden. Voorts heeft de KLM landingsrechten in Zuid- Afrika en vaart de Nedlloyd regel matig op Zuid-Afrika vanuit Ne derland en de VS. Geen vrees Het Komité Zuidelijk Afrika ver wacht echter niet dat de Zuidafri kaanse regering de dreigementen ook daadwerkelijk zal uitvoeren. Een woordvoerder van het comité verklaarde: „Toen in Zweden de wet op de beperking van investe ringen in Zuid-Afrika aangenomen werd, dreigde Zuid-Afrika ook met van alles en nog wat. Maar de han del tussen Zweden en Zuid-Afrika is ondanks alles nog nooit zo goed geweest". Ook de KLM en Nedlloyd heb ben volgens de woodvoerder van het comité weinig te vrezen. „De KLM zorgt voor verbindingen die zeer wezenlijk zijn voor Zuid-Afri ka en Nedlloyd is bijvoorbeeld op het ogenblik in San Francisco in een proces verwikkeld met vak bonden die weigeren een uit Zuid- Afrika afkomstig Nedlloyd-schip te lossen. Het lijkt onwaarschijn lijk dat deze maatschappij getrof fen wordt door een boycot". Vorige week publiceerde prof. Carl Noffke, directeur van het In stituut voor Amerikaanse Studies aan de Rand Afrikaans Universi teit een artikel, waarin hij de scha de van een bovcottactie van Neder land jegens Zuid-Afrika voor be paalde sectoren van de Nederland se economie aanzienlijk noemde. Als voorbeeld haalde hij aan dat 28 Nederlandse schepen exclusief op Zuid-Afrika varen. Als alle lan den van de Europese gemeenschap tot een boycoot van Zuid Afrika zouden beslissen, zou dat, volgens Noffke, 330.000 arbeidsplaatsen gaan kosten. VN veroordelen Israël wegens oorlogsmisdaden NEW YORK (DPA) - De 39ste Al gemene VN-vergadering heeft gis teren een resolutie aanvaard waar in Israël veroordeeld wordt we gens oorlogsmisdaden. In de bezet te Arabische gebieden is het land de uit 1949 daterende Geneefse conventie blijven schenden inzake bescherming van burgers in oor logstijd, aldus de resolutie. In de resolutie tegen de Israëlische kolo- niserings- en bezettingspolitiek, welk besluit de vergadering aan vaardde met 115 stemmen tegen twee (Israël en VS) bij 28 stemont- houdingen, wordt Israël een was lijst van beschuldigingen voorge houden. ADVERTENTIE meer te weten te'komen uit de zo genaamde bijlage „Appendix B" uit het rapport van de commissie- Kahan, die destijds de Israëlische betrokkenheid bij de moordpartij heeft onderzocht. Maar alle pogin gen van de advocaten van Time ten spijt, houdt het Israëlische minis terie van justitie die vermoedelijk cruciale gegevens uit de bijlage strikt geheim. Voorzitter Kahan van de commissie bepaalde dat destijds zo. Het gemor over Sharons verblijf in New York is ook bij de regeren de Arbeiderspartij steeds luider te horen, hetgeen weer gramschap betekent met de coalitiepartner, het Likoed-blok, waartoe Sharon behoort. Vooral bij het rechtse deel van deze partij is de omstreden ex- generaal het paradepaardje van daadkracht en patriottisme. De socialistische Knessetleden vinden dat Sharon er in New York een show van maakt en zijn plich ten als minister volstrekt vero nachtzaamt. Ze hebben gedreigd een motie in te dienen waarin om het aftreden van Sharon wordt ge vraagd. Bovendien vinden nogal wat parlementariërs dat de minis ter voor het verzuim van een maand zijn salaris moet terugbeta len. Maar premier Peres heeft deze motie afgeraden. Maar Sharon is van dit alles wei nig onder de indruk. In interviews voor de Amerikaanse televisie en in kranten zei hij het proces niet voor eigen eer en glorie te voeren, maar voor de staat Israël en het joodse volk. Staat en volk zijn naar het oordeel van Sharon met het ar tikel in Time door het slijk ge haald. En als de rechtbank hem de ka pitale schadevergoeding toekent, is hij naar zijn zeggen niet van plan het geld in eigen zak te steken. De miljoenen zullen in een stichting worden ondergebracht, die zich tot doel zal stellen processen te voeren tegen de pers die „leugens en las ter" over Israël publiceren. Een an der deel van het geld zal bestemd worden voor voorlichting in het buitenland over Arabische terreur tegen Israël, zo liet Sharon in New York weten. Amerikaanse artsen in Bhopal: hij veroordeeld, werd tot een boete wegens het LONDEN - Een delegatie van de overkoepelende Britse vakfedera tie TUC is gisteren met lege han den teruggekomen van een ge sprek met minister Walker (ener gie) over de nu al 40 weken duren de staking van de mijnwerkers. Het was de eerste keer sinds het langdurige arbeidsconflict begon, dat de TUC rechtstreeks contact had opgenomen met een lid van de regering-Thatcher in een poging door Henk Dam een eind te maken aan de impasse rond de staking. Maar minister Walker gaf de vakbondsdelegatie weinig hoop. Hij zei dat onderhan delingen tussen de Nationale Ko- lenraad (NCB) en de vakbond van de mijnwerkers, de NUM, zinloos zijn zolang NUM-leider Arthur Scargill blijft vasthouden aan zijn eis dat niet-winstgevende mijnen niet gesloten mogen worden. Het is hierom dat de staking in maart be gon, en de mijnwerkersleider heeft steeds geweigerd zijn eis zelfs maar ter discussie te stellen. Wal ker zei de TUC-delegatie dat er daarom geen enkel zicht op beëin diging van het geschil kan zijn. Secretaris-generaal Norman Wil lis van de TUC zei na afloop van de beraadslagingen „teleurgesteld" te zijn over de houding van de Britse regering. Hij voegde eraan toe dat Walkers eis dat Scargill enige flexi biliteit toont voor er kan worden gepraat, „onoverkomelijke moei lijkheden voor elke onderhande laar" oplevert. Arthur Scargill is in middels gisteren door een politie rechter veroordeeld tot een boete van 250 pond (1050 gulden) omdat hij in mei, tijdens acties bij de co kes-fabriek Orgreave, zich niets had aangetrokken van instructies van de politie om door te lopen, en zich vervolgens tegen arrestatie had verzet. De rechter zei dat Scar gill „een slecht voorbeeld aan de genen die u wilt leiden" had gege ven, en veroordeelde hem ook nog tot het betalen van 750 pond kos ten. Scargill zei gisteravond niet te gen het vonnis m beroep te zullen gaan „omdat ik in het huidige poli tieke klimaat geen vertrouwen in de uitspraken van de rechterlijke macht heb". SOLIDARITEIT (UPI) - De tweede man van de ondergrondse leiding van Solidariteit, Zbigniew Janas, heeft gisteren de illegaliteit verla ten en is naar huis teruggekeerd. Hij heeft zich nog niet bij de politie gemeld. Zbigniew Janas, een 32-ja- rige technicus, is de tweede leider die deze maand het illegale werk de rug toekeert. Janas verklaarde tegenover een Amerikaanse ver slaggever in Warschau dat hij thuis nodig is omdat zijn vrouw in maart een kind verwacht. Hij vertelde verder dat hij haar eerder in een ziekenhuis heeft bezocht, waar hij hoorde dat zij door de politie was geslagen om zijn onderduikadres los te krijgen. Janas, de plaatsver vanger in de ondergrondse leiding van Zbigniew Bujak, is sinds de af kondiging van de staat van beleg drie jaar geleden ondergronds ac tief is geweest. BHOPAL (Rtr.) - Amerikaanse me dische deskundigen die de gevol gen van de giframp in de Indische stad Bhopal onderzoeken, kunnen niet garanderen dat degenen die de ramp hebben overleefd op de lange duur niet te lijden krijgen van schadelijke effecten. De deskundi gen zeggen dat de giframp hen stelt voor medische problemen waarmee zij nooit eerder te maken hebben gehad. Op dit moment is het onmogelijk te zeggen wat de gevolgen op de lange termijn zullen zijn, zo ver klaarde longspecialist Hans Weill. Hij is samen met de oogspecialist Peter Halberg door Union Carbide uitgenodigd om naar Bhopal te ko men. Zij stelden dat er slechts be perkte informatie is over de effec ten van het methyl-isocyanaat op mensen omdat er nooit eerder een lekkage van dit gas is geweest. Volgens Weill is het op grond van eerdere ervaringen met een an der gas „waarschijnlijk" dat de meeste patiënten, die in het zieken huis liggen, zullen herstellen. Hij sloot niet uit dat de stof schadelij ke gevolgen kan hebben voor zwangere vrouwen. Methyl-isocya naat kan niet in de baarmoeder ko men, maar als de longen van een vrouw zijn aangetast kan zij haar baby misschien niet voldoende zuurstof geven, aldus Weill. Halberg toonde zich vrij optimis tisch over de mensen met oogbe schadiging. Volgens hem zijn er slechts enkele gevallen van volle dige blindheid en die kunnen wor den geholpen met hoornvliestrans plantatie. Enkele tientallen andere ernstige gevallen zullen worden behandeld met medicijnen. Weill stelde dat er bij de giframp veel minder slachtoffers zouden zijn gevallen als de mensen niet in het wilde weg waren gaan rennen om aan de dampen te ontsnappen. „Het ergste wat de mensen hadden kunnen doen was in de buiten lucht gaan rennen, waardoor zij veel gas inademden. Als zij rustig met een zakdoek over hun gezicht hadden gelopen waren de gevol gen veel minder ernstig geweest", aldus de medisch deskundige. Tienduizenden bewoners ont vluchtten de stad weer uit vrees dat bij het neutraliseren van het gif in de pesticide-fabriek van Union Carbide opnieuw gas zal ontsnap pen. In totaal hebben nu ruim 200.000 personen de rampstad met 700.000 inwoners verlaten. ADVERTENTIE Bij de Bouwfonds RenteKeuze Hypotheek daalt de rente mee. U zet de rente pas vast als u het moment gunstig acht. Zonder voorwaarden. Zonder kosten. En.altijd, dus ook na het tekenen van de hypotheekakte. Inlichtingen Bouwfonds-infocentrum Haarlem, Anegang 29, (023)3138 52. Den Haag, Nassauplein 13, (070) 65 08 00. Of bij uw verzekeringsadviseur of makelaar. nv Bouwfonds Nederlandse Gemeenten JOHANNESBURG Onder de slogan „Om onze zoons in leven te houden hebben we de beste wapens nodig" is Zuid-Afrika er de afgelopen zeven jaar niet al leen in geslaagd voor een groot deel aan de eigen behoefte aan wapens, munitie en ander oor- logsmaterieel te voldoen, het is ook een niet te verwaarlozen ex porteur van deze wapens gewor den. Het produceren van wapens in Zuid-Afrika dateert niet van de laatste jaren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er in Zuid- Afrika wapens, munitie en voer tuigen gefabriceerd voor de geal lieerde strijdkrachten. Hoewel er sindsdien duidelijke verbindin- door Ruud de Wit gen waren tussen deze particu liere wapenindustrieën en het Zuidafrikaanse leger, duurde het tot 1977 voordat de Zuidafri kaanse regering de hele wapen- produktie in het land onder con trole bracht. Onder invloed van de boycotacties werd toen Arms- cor opgericht, de Armaments Corporation of South Africa. Aan het hoofd van Armscor staat een bestuursraad van 7 tot 12 leden, die allen door de staatspresident De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft donderdag met algemene stemmen een Nederlandse resolutie aangenomen die de aankoop van in Zuid-Afrika vervaardigde wapens, munitie en mili taire voertuigen verbiedt. Zuid-Afrika beschikt op dit moment over een van de meest geavanceerde oorlogsindustrieën in de we reld. Voor de anti-apartheidsbeweging is het misschien een bittere constatering, maar de oorzaak hiervan ligt in de aanvaarding door de Veiligheidsraad op 4 november 1977 van een resolutie betreffen de een wapenboycot tegen Zuid-Afrika. Onze correspondent in Jo hannesburg, Ruud de Wit, belicht de militair-industriële situatie in het land. worden benoemd. De bevelheb ber van het Zuidafrikaanse leger van deze raad. Uitbesteed Wanneer het Zuidafrikaanse leger nieuw materieel of nieuwe wapens nodig heeft, wordt dit doorgespeeld aan de technische divisie van Armscor. Deze werkt het verzoek uit, doet onderzoek en verzamelt technologie, des noods in het buitenland als deze niet in Zuid-Afrika voorhanden is, en stelt een begroting op. Nog onlangs werden in Engeland vier Zuidafrikanen gearresteerd, die zich daar schuldig hadden ge maakt aan illegale wapensmok kel. Als een project uiteindelijk door defensie is goedgekeurd, wordt het uitbesteed, meestal in de privé-sector van de Zuidafri kaanse industrie. Gedurende de produktie houdt Armscor wel de supervisie. Maar Armscor heeft ook een aantal dochteronderne mingen, die voor 20 procent in de behoeften van het Zuidafrikaan se leger voorzien. Op deze ma nier controleert Armscor de hele Zuidafrikaanse wapenindustrie en aanverwante activiteiten. In Zuid-Afrika wordt nage noeg alles op dit terrein gemaakt, variërend van machinegeweren en handgranaten tot gestuurde raketten. Maar ook tanks, ter reinwagens, patrouillevaartui gen, kanonnen en communica- tie-apparatuur. Tot de zogenaam de 'hoogtepunten' van de Zuid afrikaanse oorlogsindustrie be horen de Impala, een klein ge- vechts- en verkenningstoestel van Italiaanse oorsprong: de Ra tel, een infanterie-gevechtsvoer- tuig, dat met groot succes werd gebruikt tijdens de verschillende het Zuidafrikaans leger in Angola en de G5- en G6- kanonnen. Gezien de hoge produktiekos- ten, niet in het minst door de boycotacties in het buitenland, is Armscor de laatste jaren zich steeds meer op de export gaan richten, hoewel het merendeel van de wapens en militair mate rieel gebruikt wordt voor de ei gen defensieve en offensieve doeleinden. Om veiligheidsrede nen weigert Armscor te vertellen hoe groot de export van oorlog stuig is, maar insiders zeggen dat deze export aanzienlijk is. Zuid- Afrika zou overigens slechts ex porteren naar de zogenaamde vrije wereld en er wel voor zor gen dat de wapens niet in han den komen van landen en bewe gingen die nauwe banden onder houden met het Oostblok. Landen die officieel of in het geheim gebruik maken van Zuidafrikaanse wapens, zijn vol gens dezelfde bronnen, Marok ko, Chili, Argentinië, Israël, Tai wan en Saoedi-Arabië. Ook aan gematigde, niet nader genoemde zwarte Afrikaanse landen zou oorlogstuig worden geleverd. Daarnaast is het bekend, dat Zuidafrikaanse wapens worden gebruikt door de Angolese be vrijdingsorganisatie Unita van Jonas Savimbi, terwijl in het verleden ook wapens zijn gege ven aan de anti-communistische beweging NMR, die in Mozambi que opereert. Volgens informatie van Arms cor zelf, daterend uit 1982, is haar investeringskapitaal 2,5 miljard gulden. Via Armscor vinden on geveer 26.000 mensen in Zuid- Afrika werk. De geschatte export van Zuidafrikaansde wapens vertegenwoordigt een waarde van 300 miljoen gulden. Anonie me Armscor-officials zeggen echter dat het niet waarschijnlijk is dat de Zuidafrikaanse oorlogs industrie ooit meer dan een bij rol in het totaal van de Zuidafri kaanse economie zal spelen. Maar omdat de Zuidafrikaanse wapens en militaire voertuigen speciaal ontwikkeld zijn voor de moeilijke Afrikaanse klimatolo gische en geografische omstan digheden, zullen ze, boycot of niet, naar alle waarschijnlijkheid een aantrekkelijk object blijven voor de internationale wapen handel. KOPIEREN op POSTERFORMAAT Ook op gekleurd papier (42 x 59,4 cm) Natuurlijk bij Multicopy! De beste, snelste, voordeligste en meest komplete drukwerkservice in Nederland! MULTI. Wij kopiëren op de Nieuwe Rijn 34 XX/rV' Leiden WkV 071-146291

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7