p-
i-èé
Langdradigheid troef bij 'De Negers'
'Con Amore' legt eer in met solisten
Luchtige beeldende kunst
?r"
Bouw van
Stopera
vordert
Chinees
porselein
voor
Groninger
Museum
Shakespeare-muziek bij LESKO
MAANDAG 10 DECEMBER 1984
PAGINA 23
1
f*
i
j
g^'
v-
AMSTERDAM - De bouw van de
Amsterdamse Stopera vordert ge
staag. In het muziektheater is men
nu bezig met de bouw van het to
neel, dat twintig meter breed en
tien meter hoog zal worden. Het
theater zal bestaan uit een zaal en
twee balkons met een totale capaci
teit van 1620 zitplaatsen.
Op de foto links een blik op het
grote toneel; de rechterfoto toont
links en op de achtergrond de kan
toren van het toekomstige stadhuis
en rechts het muziektheater.
(foto's ANP)
GRONINGEN (GPD) - Het Gro
ninger museum heeft een grote
schenking porselein ontvangen
van de in Singapore wonende dui
ker Michael Hatcher. Dr. C.J.A.
Jörg, conservator kunstnijverheid
van het Groninger museum, schat
de waarde van de uit veertig stuk
ken bestaande schenking op een
bedrag van tussen de 60.000 en
80.000 gulden. Waar andere gega
digden er veel geld voor moesten
neertellen kreeg hij ze cadeau door
er brutaalweg om te vragen.
Kapitein Hatcher dook de afgelo
pen twee jaar enkele tienduizen
den stukken porselein op in de
Zuidchinese Zee. De stukken
vormden de lading van een Chine
se jonk die vermoedijk tussen 1640
en 1645 op weg naar China naar Ba
tavia is gezonken. Aangenomen
wordt dat het porselein zowel voor
de export naar Europa als voor de
zogeheten inter-Aziatische handel
bestemd was.
Omdat Hatchers vondst in inter
nationale wateren werd aangetrof
fen mocht hij alles houden. De
vondst bracht bij de veiling bij
Christie's in Amsterdam in totaal 5
miljoen gulden op. Dr. Jörg was
wel aanwezig bij de veiling maar
moest lijdelijk toezien hoe vooral
Amerikanen het porselein tegen
hoge prijzen wegkochten. Jörg:
"Ik heb toen maar de stoute schoe
nen aangetrokken en Hatcher ge
vraagd of hij niet een deel van het
werk wilde schenken. Hij bleek er
toe bereid. Twee weken geleden
werd de transactie afgerond".
Jörg wil de komende tijd probe-
ren de collectie via aankoop uit te
breiden. By de veiling is een deel
van het porselein namelijk bij Ne
derlandse handelaren terechtgeko
men. Afgezien van het Groninger
museum is alleen de in antiek por
selein gespecialiseerde Prinsesse-
hof in Leeuwaarden erin geslaagd
stukken uit de collectie-Hatcher te
verwerven. Het Prinsessehof heeft
de stukken echter te koop.
Het Groninger museum gaat de
schenking-Hatcher vanaf zaterdag
tentoonstellen. De expositie duurt
tot en met 13 januari.
Otto Dicke
overleden
DORDRECHT (ANP) - De teke
naar en illustrator Otto Dicke is na
een langdurige ziekte in zijn woon
plaats Dordrecht op 66-jarige leef
tijd overleden.
Otto Dingeman Dicke werd in
Dordrecht geboren. Hij was auto
didact en kreeg in de jaren vijftig
bekendheid als illustrator, cartoon
ist en striptekenaar en later door
zijn vrije werk, voornamelijk ge
bundelde tekeningen van land
schappen, van modellen en van
kinderen.
Otto Dicke trad in het begin van
de jaren vijftig naar buiten als illu
strator van kinder- en andere boe
ken en van de VARA-bode. Jaren
lang maakte hij onder andere sa
men met Cees Buddingh' een strip
verhaal. Vanaf de jaren zestig nam
het overige werk een grotere plaats
in. Hij maakte toen ook veel boe
ken met tekeningen. Zijn werk was
op veel exposities te zien, onder
meer op de overzichtstentoonstel
ling die vorig jaar in het Dor-
drechts Museum werd gehouden
bij gelegenheid van zijn 65ste ver
jaardag.
PHIL COLLINS - Popzanger Phil
Collins geeft op 27 februari een
eenmalig concert in de Rotterdam
se Ahoy. Hij wordt begeleid door
zijn 'Hot tub club', met daarin o.a.
Daryl Stuermer (gitaar) en Chester
Thomsen (drums) van de groep Ge
nesis. Verder werken mee de Phe-
nix Horns, bekend van hun werk
met Earth, Wind and Fire.
Phil Collins bezoekt ons land in
het kader van een toernee door Eu
ropa.
Nieuwe Komedie in samenwerldng met Soeterijn Theater
Gerald Stadwijk, Helene Kamperveen-Lochem en Eartha Silos (v.l.n.r.) in 'De Negers'.
'De Negers' van Jean Genet door De Nieuwe Komedie
l.s.m. het Soeterijn Theater. Vertaling: Hans Croiset. Re
gie: Rufüs Collins en Henk Tjon. Gezien op 7 december in
het Soeterijn Theater. Voorstellingen aldaar tot 12 dec.
(uitverkocht) en in het Theater aan de Haven, Scheve-
ningen, van 20 dec. tot 5 jan.; LAK-Theater 6 en 7 februa
ri.
AMSTERDAM - Met 'De Negers' wilde Jean Ge
net in de jaren vyftig de houding van de blanken
ten opzichte van de kleurlingen aan de kaak stellen
door het overtrekken en daarmee belachelijk ma
ken van een aantal ingewortelde vooroordelen.
Daartoe ontwierp hij een even dubbelzinnige als
virtuoze constructie: een stuk dat door negers op
gevoerd moet worden voor een publiek van blan
ken. De dubbele bodem, maar ook de dieptewer
king van het geheel wordt bovendien versterkt
door zijn eis, dat de blanken in het stuk gespeeld
moeten worden door negers met een wit masker.
De plot zelf is tamelijk simpel. Als er een blanke
vrouw vermoord is, moet een neger dat gedaan
hebben en dus bewijzen de negers voor een tribu
naal van blanken hun (on)schuld met aan het slot
een soort Barbertje-effect: als blijkt dat zij niet
schuldig zijn, kan in elk geval geconstateerd wor
den, dat zij de misdaad gepleegd zouden kunnen
hebben.
Genet heeft in een merkbare opwelling van
kwaadheid een bijtende satire geschreven, maar
heeft in zijn enthousiasme de structuren een beetje
uit het oog verloren. Zyn tekst is te lang, zit vol
herhalingen en vaagheden, en bovendien wordt er
een wel erg groot aantal open deuren ingetrapt.
Een groot deel van deze 'zwakke plekken' bleek
echter weg te vallen bij een voorstelling door kleur
lingen, zoals de Nieuwe Komedie in samenwerking
met het jubilerende Soeterijn Theater organiseer
de. De hypocrisie van de blanke wordt sterker be
licht, maar de humor krygt ook meer kansen en
wordt niet gedwarsboomd door een collectief
schuldgevoel, dat meteen op de loer ligt als een
geschminkte blanke acteur 'leuk' gaat doen. De
voorstelling van Rufus Collins en Henk Tjon werd
bovendien opgeluisterd door een heel scala actuali
seringen en vondsten rond met name de verschij
ningsvormen van de neger in de folkore en als
amusementsobject: Zwarte Piet, Moriaantje, de
swingende varieté-artiest, de heupwiegende
straatslenteraar e.d.
Daartegenover stond echter een kennelijke aar
zeling om in de tekst te snoeien en het gevolg was
toch een uitvoering die uitmondde in langdradig
heid, nog versterkt door een duidelijk gebrek aan
techniek bij sommige medewerkers. Dit ontwape
nend dilettantisme werd enerzijds zelfs aangedikt
en uitgebuit (de Juliana-persiflage van Alma Gar-
deelen), maar versterkte anderzijds behalve de
lengte ook de brokkeligheid van het geheel, die
ook door geroutineerde acteurs als Donald Jones
niet opgevangen kon worden. Wil deze voorstelling
(zonder pauze) meer zeggingskracht krijgen, dan
zijn enkele kortingen wel noodzakelijk.
PAUL KORENHOF
Uitvoering van de Messiah van Han
del door de Chr. Oratoriumvereni
ging Con Amore o.l.v. Piet Kiel. Me
dewerkenden: Elena Vink, sopraan,
Heieen Resoort, alt, Jos van der
Lans, tenor, Aerde Kuiper, bas, Tijn
van Eijk, clavecimbel, Connie van
der Maten, orgel en het Kamerorkest
l'Estro Armonico'. Gehoord: 8 de
cember in de Stadsgehoorzaal, Lei
den.
De Chr. Oratoriumvereniging
Con Amore zette zaterdagavond
o.l.v. Piet Kiel een muzikaal mo
nument neer, een klassiek,
breedopzet, rijk geornamenteerd
bouwwerk: de Messiah van Han
del.
De liturgische binding met de
eredienst, zoals oratoria en pas
sionen van Bach en Schütz, kent
de Messiah niet. Handel heeft
vanaf het begin dit werk gecom
poneerd voor theater; de plaats
van uitvoering, de Stadsgehoor
zaal, detoneerde dan ook geens
Messiah: magistraal monument
zins, hoewel de akoestiek soms
te wensen over liet. Als middel
punt van dit oratorium staat niet
de beschrijving van de gebeurte
nissen uit het leven van Jezus
maar de uitbeelding van de ver
lossing door de Messias. Handel
componeerde dit werk in 24 da
gen, min of meer in extase.
Het Kamerorkest "l'Estro Ar
monico" met zijn kleine bezet
ting begeleidde het koor en solis
ten zeer alert en muzikaal verant
woord. De concertmeester Jouke
van der Leest, tevens eerste vio
list, was de technische maar
vooral de muzikale motor van
het orkest. Al meteen bij de hel
der en vlot gespeelde opening
kwam dit tot uitdrukking. De
toch vry vage manier van dirige
ren van Piet Kiel bracht éénmaal
het orkest in verwarring bij de
eerste akkoorden van 'He was
despised'.
Opvallend goed zongen de so
pranen van het koor. Bijna geen
enkele inzet werd gemist en ook
de hoogste noten kwamen vaak
glashelder over. Aanvankelijk
stelde het openingskoor 'And the
glory of the Lord' wat teleur.
Men reeg de woorden aan elkaar,
wat de doorzichtigheid van de
muziek en de uitgelatenheid van
de tekst niet ten goede kwam.
Ook bekroop mij dit gevoel bij
het zeer gematigd gezongen
koor: 'He trusted in God, that He
would deliver Him'. Deze woor
den moeten immers fel en spot
tend de zaal ingeslingerd wor
den. Een aardige interpretatie
gaf de dirigent aan Who is the
King of glory?wat hy van forte
naar pianissimo liet zingen, dat
uitsterving van de vraag sugge
reerde. Bij het 'Hallelujah', magi
straal gezongen, stond het pu
bliek in zijn geheel op, wat in En
geland de gewoonte is, maar hier
sporadisch voorkomt.
De sopraan Elena Vink moet
als eerste van de solisten ge
noemd worden. Haar 'Rejoice
greatly' was onvergetelijk. Een
stralende stem, iets neigend naar
de operasfeer, gaf de tekst een
grootst mogelijke overtuigings
kracht.
De alt Heieen Resoort met haar
mooie evenwichtige stem zong
'He shall feed His flock' warm en
innemend, hoewel de uitspraak
van sommige woorden mij wat
vreemd in de oren klonk. Jos van
der Lans is typisch een liedzan
ger met zyn vrij strakke, heldere,
weinig volumineuze stem. Bij
'Thy rebuke hath broken His
heart' schoot het gemoed vol,
door de grote overtuigings
kracht. Wat heerlijk te merken
als zangers muziek en inhoud ge
lijke kansen geven.
Het niveau van deze avond kon
bereikt worden o.a. doordat het
koor nauwlettend de dirigent
volgde, waardoor ook het slot
koor 'Worthy is the lamb' een in
drukwekkende eenheid vormde.
LI DY VAN DER SPEK
Motoren en dieren bij galerie Stephan
Arie Teeuwisse en Peter Schraven in
Galerie Denise Stephan, Bakker-
steeg 18. Tot en met 6 januari. Ge
opend: vr., za. en z. van 13.30-17.30
LEIDEN - Het woordje 'kunst'
roept bij velen automatisch ge
dachten op aan 'verheven' zaken,
waar men met ingehouden
adem, en met de geest op de
stand 'serieus', mee bezig dient
te zijn. En dat terwijl er ook zo
veel luchtige, aardige, blyma-
kende kunst is. Zo is er in Gale
rie Denise Stephan momenteel
werk te zien van twee artiesten
dat duidelijk getuigt van onge
compliceerd enthousiasme.
Peter Schraven, een jonge ar
tiest die aan de Rotterdamse
kunstacademie studeerde, is dui
delijk gek op motorfietsen en
old-timers. Op een aantal kleur
rijke, fris ogende schilderijen en
prenten heeft hij zich met dit on
derwerp uitgeleefd, en wel met
opvallend vakmanschap. Naast
speelse verbeeldingen zijn er pla
ten (beschilderde fotocopieën
naar collages) waarop beroemde
motorracers figureren. Ook is er
een fraai schilderij, 'Mephistó',
waarop een rode old-timer, met
inzittenden, is geplaatst in een
lichte grijs-blauwe omgeving
met architectuur en een beeld
houwwerk in classicistische stijl.
Deze werken deden me onwille
keurig denken aan de beroemde
uitlating van de futurist Marinet-
ti: 'Een luidrichtige motorfiets,
die loopt als een machinegeweer.
dan de Nike van Sa-
mothrace'. Verder zijn er nog wat
lichte impressionistische werk
jes van Schraven, en enige on
conventioneel vormgegeven por
tretten van ondermeer een musi
cus. Nogal origineel is het grote
schilderij van een mensenpaar
'Naar een oude prentbriefkaart'.
Het schilderwerk dat een Japan
se 'kamikaze in beeld brengt is
vol dramatiek,en laat zien dat de
ze kunstenaar ook op een serieus
vlak zijn mannetje staat.
De beeldhouwer Arie Teeuwis
se, oud-docent aan dezelfde Rot
terdamse academie en schrijver
van een handboek over beeld
houwkunst, toont een dertigtal
stukken kleinplastiek. Ook hier
veel luchtig en speels werk,
waaronder nogal wat treffende
en soms humorvolle impressies
van dieren. De werkjes getuigen
van degelyk vakmanschap.
Overigens is Teeuwisse, die in
de leer is geweest bij Bronner,
zeker niet een kunstenaar die
een meer literaire en psychologi
sche qanpak schuwt. Daarvan
getuigen andere werken van
heni, en op deze expositie bij
voorbeeld de indrukwekkende
uitbeeldingen van een Veerman
en van een turfschipper, en ook
de beelden 'Cyrano de Bergerac',
'Zwijn van Koolhaas' en 'Midzo-
mernachtsdroom'. Het werk van
Teeuwisse zal ongetwijfeld velen
aanspreken.
ANTOON ERFTEMEIJER
Concert door het Leids Studenten
Kamerorkest LESKO, o.l.v. Jac van
Steen, met medewerking x
cember.
LEIDEN - Shakespeare's tek
sten hebben veel twintigste
eeuwse componisten geïnspi
reerd tot het schryven van liede
ren, toneelmuziek en balletten.
Een goed idee van het LESKO
om dit gegeven als centraal the
ma van een - overigens wat
overladen - programma te ma
ken. Soms bleef de relatie tussen
de muziek en Shakespeare's
werk volslagen duister, zoals bij
P.M. Davies 'Shakespeare Mu
sic'. Een structuurarm, rafelig
stuk dat beter geschrapt had
kunnen worden.
Hoewelhet werk van Mi
chael Hurd, The Phoenix and
the Turtle' schitterde daarna ex
tra. Na een wat ongelukkige start
de inzet van het kamerkoor
verliep niet feilloos - begon Jac
van Steen moedig en met her
nieuwde inspiratie opnieuw. De
sopraan Ruth Rainero zette sta
biel en helder haar party neer; de
tekst was woordelijk te verstaan
(ook by het kamerkoor). De volle
wijdte van het drama Oiet verlo
ren gaan van schoonheid en
waarheid) zou nog meer diep
gang kunnen krygen door met
name de dynamische excessen
meer uit te buiten. Ruth Rainero
was daarvoor te horen geweest in
'The Tempest' van Pijper, toneel
muziek die zonder het visuele
weinig indruk achterliet
Indrukwekkender was de uit
voering van de 'Three Songs
from William Shakespeare' van
Stravinski, door Hilde van der
Linde, fluit John Macfarlane,
klarinet, Liesbeth StefTens, alt
viool en Ruth Rainero. Helder en
logisch brachten zij deze gecom
pliceerde materie. De zangstem
mengde prima tussen de instru
menten.
Na de pauze werd een verras
send intiem werk van een voor
my onbekende Oliver Knussen
uitgevoerd (Ophelia Dances), en
tenslotte de 'Hamlet Suite' van
Sjostakovitsj. In dit werk was
het stempel van de dirigent Jac
van Steen het duidelijkst merk
baar. Het orkest reageerde zeer
alert, speelde doorzichtig en rit
misch. Nergens kreeg je het ge
voel dat men op de tenen moest
lopen. Het opzwepende einde
van elk deel en het plotsklaps
kappen van klank heeft zo n
spannings- en concentratie-ef
fect dat het wel over moet ko
men. Het was een gevoelig en
kleurryk sprookjesverhaal.
ELLEN LOOYESTIJN
