Vrouw
moet zich
vrij voelen
in kleren
Luxe-confectie Fong Leng heel draagbaar
Provencaalse zon
schijnt over
de hele wereld
Triumph mikt vooral
op jonge consument
ZATERDAG 8 DECEMBER 1984
EXTRA
PAGINA
Zeer ruim, gesneden nappa mantel
„Ik kan er niet tegen als
dingen statisch blijven. Ik
moet altijd verder". Fong
Leng, een vrouw met een
taaie broosheid, zit na afloop
van haar prêt-a-porter-show
op het puntje van haar stoel.
Migraine verduistert de blik
van de snelle groene ogen.
De modeontwerpster is moe,
maar ze veert vol charme op
als de cameraploeg van het
televisieprogramma
„Holland on Satelite" begint
te filmen. Ze zegt: „Ik werk
ontzettend hard. Ontwerpen
is een obsessie geworden.
„Eigenlek zou ik alles willen
doen, maar ik heb er geen tijd
voor. Ik kan niets uit handen
geven. Echt delegeren lukt me
niet. Ik zal in de toekomst wel
produktielijnen opzetten voor
schoenen, hoeden en tassen en
misschien ondergoed en
mannenkleren. Maar ik kan niet
één ontwerp aan de confectie
verkopen zoals Mary Quant. Ik
moet bij de produktie betrokken
zijn, de stof voelen en hier of
daar nog iets kunnen afronden,
veranderen".
Trots
Dit voorjaar is Studio Fong
Leng als zelfstandige
werkmaatschappij opgenomen
in het grote verband van de
Textielgroep Twente NV, naast
een textielfabriek,
confectieateliers, een
tricotagefabriek en twee
textieldrukkerijen. Deze
moderne bedrijven, die in
Overijssel, Brabant en België
werk bieden aan 500 mensen en
jaarlijks een omzet halen van
ruim honderd miljoen gulden,
vormen een veilige parapluie
voor ontwerpster Carla Fong
Leng Tsjang. „Ze zijn eigenlijk
onze bankier", zegt Fong Lengs
zakelijk leider Van Oss. „Onze
hele administratie gaat daar in de
computer. Dat bespaart ons veel
manuren en heel wat
problemen".
„Een groot deel van mijn
zorgen is van me afgenomen",
knikt Fong Leng. „Het is toch
heel abnormaal dat een
ontwerpster in haar eentje zo'n
groot bedrijf als het mijne heeft?
Al zestfen jaar heeft dit bedrijf
gedrukt op mijn twee
schoudertjes. Dat bedacht ik
laatst, toen ik in bad zat en me
afvroeg wat ik nou deed met
mijn leven. Zestien jaar! Ben er
toch trots op dat ik het heb
opgebouwd en zo lang heb
volgehouden".
Bereikbaar
De nieuwe
prêt-a-porter-collectie van Fong
Leng zal in 40 of 50 belangrijke
steden van ons land worden
verkocht. Het gaat om luxe
confectie voor modebewuste
vrouwen vanaf een jaar of 25. Uit
een marktonderzoek is gebleken
Ontwerpen betekent voor Fong Leng dat zij jaarlijks aan
een paar duizend ideeën vorm geeft. De nadruk ligt op
mode, maar ze bedenkt ook meubels of kamerschermen
en was tien jaar geleden de eerste Nederlandse die High
Tech heeft toegepast voor het interieur van haar winkel
in de Amsterdamse PC Hooftstraat. In haar stndio vlak
bij het Confectiecentrum heeft ze grote Italiaanse
stofontwerpen als schilderijen ingelijst.
dat veel vrouwen schrikken van
het woord haute couture. Niet
alleen vormt het prijskaartje een
beletsel, maar echte couture zou
ook te apart, te extravagant zijn.
Volgens Fong Leng is er
behoefte aan kleding die niet al
te modieus is, maar ook niet styf
en damesachtig. Een gat in de
markt? „Ja, ik wil elke vrouw
bereiken die waarde hecht aan
mooie en draagbare kleren.
Vrouwen moeten zich vrij voelen
in kleren. Ze moeten niet bang
zijn om in de spiegel te kijken en
dat zijn ze vaak wel. Je voelt je
lekker als je weet datje er goed
uitziet. Een modeontwerpster zit
nooit op een onbewoond eiland.
Neem dat maar van mij aan".
Vrouwen die zich binnenkort
laten verleiden door de redelijk
exclusieve kleren met het etiket
Fong Leng, betalen voor deze
prêt-a-portermodellen f 195 tot f
1695. Het zijn herkenbare Fong
Leng-ontwerpen met een brede
schouderlijn, wijde
vlindermouwen, zeer smalle
tailles en sluike rokken. Broeken
hebben ruimte vanuit de
zijnaden. Zakken zijn knap
verstopt achter stolpplooien of
losse panden. Splitten op de rug,
of in de naad van raglanmouwen
duiden op een speelsheid en een
vakmanschap dat alleen najaren
is gegroeid.
Plagiaat
In november komt Fong Leng
opnieuw met een spectaculaire
coutureshow. Het een kan niet
zonder het ander. De
vrijetijdskleding die zij met
groot succes ontwerpt voor
jeansfabrikant Levi en de aparte
collectie voor Kreymborg
betekenen een stimulans voor
haar ongebreidelde creativiteit.
Dat twee van haar
Levi-ontwerpen, de zogenaamde
patatzak-broek en het
schubbejack, geheel of
gedeeltelijk zijn nagemaakt door
anderen, raakt Fong Leng
nauwelijks. De juristen van Levi
moeten zich maar bezighouden
met deze vorm van plagiaat.
Ze vindt het veel belangrijker
dat zij zowel voor haar couture
als voor de confectie- en
prêt-a-porter-collecties gebruik
maakt van Nederlandse ateliers.
„Ik heb ooit in het Verre Oosten
gezien hoe mensonterend de
werkomstandigheden daar zijn.
Kinderen die onder hun
naaimachine moeten slapen. Dat
hoeft niet voor mij. Toen Levi
mij vroeg of ik kans zag om de
Fong-Leng-collectie op tijd te
produceren, heb ik in Nederland
gezocht naar de juiste mensen.
En natuurlijk is dat gelukt".
Creatief
Fong Leng, die graag verwijst
naar de talentvolle jonge mensen
die zij om zich heen heeft
verzameld, wordt ook in New
York en Miami verkocht. Er zijn
goede contacten met Arabische
landen. Maar net zoals by de
andere Nederlandse ontwerpers
is haar grootste
naambekendheid toch in eigen
land.
Drs. H. J. Hesselink, directeur
van de Textielgroep Twente, is
een enthousiaste bewonderaar
van Fong Leng. Hij is ervan
overtuigd dat Studio Fong Leng
na een aanloopperiode
winstgevend zal worden en
bovendien de andere
werkmaatschappijen in de groep
gunstig zal beinvloeden. Hij zegt:
„Ik geloof in Fong Leng. Het is
een hele creatieve tante!".
Van de vijf kinderen Deméiy
kreeg ik Jean-Pierre te zien, een
gedrongen man in een buitenmo-
del-jeans en met een open hemd.
Hij was toneelregisseur voor hij
in de zaak van zijn vader kwam
en die was ingenieur in gewa
pend beton. Vader Charles kocht
in 1935 een paar verlopen Pro
vencaalse stoffenbedrijfjes op in
Tarascon. Hij noemde de firma
'Souleiado', Provencaals voor de
zon die door de wolken breekt.
Voor de familie Deméry begon
het zonnetje inderdaad te schij
nen. Jaarlijks produceren ze nu
zo'n duizend kilometer met Pro
vencaalse motieven bedrukt ka
toen en bedraagt de jaaromzet 50
miljoen francs. Meer dan de helft
van de produktie gaat naar de
Verenigde Staten en Japan. Be
roemdheden als Jacqueline Ken
nedy en signora Agnelli, echtge
note van de Fiat-baas, lieten er
hun eigen motieven maken. De
katoen komt overigens uit China
en Duitsland.
Jean-Pierre heeft niets van de
doorsnee Provencaal. Hij loopt
Het bedrukken van de stoffen door
middel van een model-plank.
(foto GPD)
wat wijdbeens: een man die er
zeker van is dat alles goed gaat.
Binnen drie kwartier heeft hij
me het hele familiebedrijf laten
zien en niets overgeslagen wat
hij niet geheim wilde houden.
Aan de telefoon is hij kort, op het
onvriendelijke af. Tijd is geld in
het 18e-eeuwse 'hotel-particulier'
in Tarascon, een ingeslapen stad
je op de grens van de Provence
en de Languedoc, waar de bevol
king er niet uitziet of ze doodop
is van het werken.
'Souleiado' is een van de twee
bedrijven met redelijk wat perso
neel. De familie Deméry heeft er
zo'n 200 in dienst, met nog eens
70 thuiswerksters. De produkten
van het stoffenbedrijf gaan over
de hele wereld: van Genève tot
Kopenhagen, van Stockholm tot
Tokio en in een 20-tal nederzet
tingen in de VS. In ons land is
Metz al ruim 40 jaar een trouwe
representant van Charles Demé
ry en de zijnen.
Felle kleuren
Je kunt van Provencaalse des
sins houden of niet. Het wirwart
voor je ogen van bloemetjes en
wormpjes, allemaal in felle kleu
ren en tegen een even felle ach
tergrond. Als je er te veel van in
huis haalt, vind je je Provencaal
se tas niet meer terug op je Pro
vencaalse stoel, en je Proven
caalse stoel niet meer tegen je
Provencaalse gordijn. Het is
zoiets als met het doorsnee-Fran
se behang (behang maakt 'Sou
leiado' ook heel mooi), waarop
wat je er tegenaan hangt, of het
nu een scheurkalender dan wel
een Rembrandt is, meteen in het
gewarrel van motieven onzicht
baar wordt.
Tot het interessantste wat
'Souleiado' maakt, behoren ze
ker de stoffen voor jurken, blou
ses en rokken, ontworpen door
Par ij se modeontwerpsters. Als je
dat hebt aangetrokken, kom je
alleen nog maar uit tegen een
vooraf voorbereid neutraal de
cor.
De mooiste meisjes staan afge
beeld in de modecatalogus van
het Tarasconse bedrijf. Met diep
zwart haar, een olijf-bronzen
huidskleur en amandelogen, zijn
ze mooier dan de romanheldin
Mireille van Mistral. Het maakte
me ongerust dat ik ze nooit eer
der in de Provence was tegenge
komen en ik belde monseigneur
Hier worden de kleuren die zo typerend zijn
gemengd.
de Provencaalse stoffen
(foto GPD)
Jean-Pierre om hem te vragen
waar je ze kon vinden. Even deed
hij of hij dacht dat ik ze bloemen
wilde sturen, maar toen duidelijk
werd dat mijn vraag door puur
professionalisme was ingegeven,
kwam hij met zijn bekentenis
voor de draad, en meldde hij
kortaf dat het Amerikaanse mo
dellen waren. De vertakkingen
van 'Souleiado' zijn wereldwijd.
Blokken
De wortels van' het bedrijf lig
gen overigens op zolder. Achter
brandvrije deuren en elektro
nisch bewaakt, loop je er tussen
hoge rekken vol met zo'n 40.000,
merendeels uit de 18e eeuw
stammende zogenaamde reliëf-
blokken. Aan de hand van die
blokken, of liever: met die blok
ken in de hand, maakt 'Souleia
do' de enige echte Provencaalse
stof van de wereld. In de loop
van de eeuwen immers stookten
de kleine textielarbeiders die
geen afzet meer hadden hun
blokken in de open haard op. Va
der Charles, zijn vier zonen en
zijn twee dochters zijn de enigen
die nog over zulke reliëfblokken
beschikken.
De textielindustrie in de Pro
vence kwam eind 17e eeuw goed
op gang, toen de Provence nog
geen Frankrijk was en het Frank
rijk van minister Colbert de im
port van textiel verbood, omdat
de minister de eigen produktie
puur wilde houden. En omdat
wat niet mag het prettigst is,
smokkelden de Provencalen hun
stoffen over de Franse grenzen
en verdienden ze er kapitalen
In de reliëfblokken, zo groot
als een behoorlijk boek. werden
door 'compagnons' - dat waren
speciale vaklui - motieven ge
sneden. Het was een kunst van
hetzelfde niveau als die van de
'compagnons' die de portalen
van de Romaanse kerken met
motieven versierden. Hun kunst
stierf met hen uit. Het laatste
blok van 'Souleiado' is in 1910
gestoken. De meeste echter
stammen uit de 18e eeuw. In Ta
rascon gaat de stoffenproduktie
terug tot 1740.
Opgewekt
Alles wat „Souleiado" maakt,
gaat uit van de motieven in of op
die 40.000 blokken. Ik zag een
handwerksman die een lap ka
toen van zo'n 30 meter in tweeë-
neenhalve dag met honderden
afdrukken van het 'Pompadour'-
blok bestempelde: een vriende
lijk bloemetjesmotief, al maakte
men in de 18e eeuw ook al geo
metrische en abstracte. In vijf
kleurgangen is het resultaat zó
opgewekt, dat iedere druk afzon
derlijk wordt verkocht: vrijwel
uitsluitend naar Japan, waar de
Japanners het achter glas aan de
muur hangen.
En alsof die 40.000 blokken
nog niet genoeg motieven ople
veren, werken tien ontwerpers
en ontwerpsters in een helder
atelier aan het fototechnisch ver
groten en verkleinen ervan en
bedenken ze zelf nieuwe kleu
ren, uitgaande van al het oker,
helder rood en olijfgroen dat de
Provence te bieden heeft.
Het mechanisch drukken is
uitbesteed. 'Souleiado' drukte
bij het Londense Liberty, waar
mee het om artistieke reden dui
delijke banden onderhoudt, en
verder in Mulhouse en Lyon. Gi
ganten zijn dat, vergeleken bij
het opvouwbare instrumenta
rium waarmee de familie Demé
ry over de wereld reist. Op 6 ok
tober zijn ze met hun inklapbare
textieldrukkerij in Tokio, om de
Japanners te laten zien hoe je
een stofje maakt waarbij de Pro
vencaalse zon meteen door de
wolken prikt.
Jeugdig en een tikje sportief of
heel luxueus is de foundation en
nachtkleding van Triumph voor
dit seizoen. Het is vooral de
jeugd waarop foundation- en lin
geriefabrikanten zich richten.
Een groep die ze een beetje ple
zier in het dragen van mooie ted-
dys met veel kant, frêle bh-tjes
en hemdjes, willen bijbrengen.
Vandaar dat men probeert on
danks het 'dure' uiterlijk de prijs
redelijk te houden. Daarbij spe
len ook kleuren een belangrijke
rol. Naast het altijd draagbare
champagne en wit is er ruimte
voor lichtblauw, rookgrijs en
zelfs felrood. Hemdjes in die
kleuren mogen natuurlijk ook
best gezien worden. Vrouwen
die graag in mooie nachtkleding
door het huis paraderen, kunnen
zeker bij Triumph terecht. Ook
hier is veel met kant en soepel
vallende stoffen gewerkt. Voo
de jeugd zijn er grappige nacht
hemdjes met hele verhalen er op
maar wel in het Frans, dat bete
kent dus voor velen een
denboek aanschaffen. Pyama-
fans kunnen in geisha-stijl de
uurtjes voor het slapen gaan
doorbrengen.
Wie echt veel geld kan uitge
ven voor nachtkleding hult zich
in een eenvoudige model van zij
de. En die eenvoud heel bedrieg
lijk want met de dunne bandjes
en de afgeronde panden is het
een creatie die eigenlijk te mooi
is om in bed te dragen.
Voor vrouwen die j
tisch nachtkleding houden
Huispak waarin je best kunt
gaan joggen (foto's pri Pyama met Japanse tekens, niet alleen maar voor in bed
Nachthemd in 100% katoen, met
een bedtime-story er op
