Lloyd's
verzekert
bijnaailes
te kijk
Mummies van Tholen niet
ZATERDAG 8 DECEMBER 1984
EXTRA
PAGINA 21
De ogen van Elisabeth Taylor, de be
nen van Pele... men kan het zo gek niet
bedenken of Lloyd's in Londen heeft er
wel een passende verzekering voor.
Ook politieke en oorlogsrisico's doen
het goed bij dit curieuze Britse 'be
drijf. Alles wat rampzalig is voor
Lloyd's is ook rampzalig voor de we
reld, meent een woordvoerder fijntjes.
Een reportage.
door Henk Dam
De grote zaal van Lloyd's in Londen: hier worden dagelijks voor vele miljoenen verzekeringen afgesloten.
In 1972 bedacht de whisky
fabrikant Cutty Sark een aar
dige publiciteitsstunt. Het
bedrijf beloofde degene die
er in zou slagen dat andere
typische Schotse produkt,
het monster van Loch Ness,
te vangen een beloning van
een mihoen pond. Het was de
tijd dat een miljoen pond nog
een mihoen pond was, en
daarom was de fabrikant te
recht enigszins ongerust dat
iemand het beest aan de haak
zou slaan. En dus werd daar
tegen bij Lloyd's in Londen
een verzekering afgesloten,
tegen een premie van 2500
pond.
Enkele jaren later werd er bij
Lloyd's een andere opvallende
verzekering gesloten. Het betrof
nu de directeur van een lijmfa-
briek, die zichzelf wilde verzeke
ren tegen de dood als gevolg van
onthoofding. Ook deze verzeke
ring had te maken met een nogal
bizarre publiciteitsstunt. De di
recteur liet het touw van een
guillotine in twee stukken snij
den, met z'n eigen produkt weer
aan elkaar plakken, en legde ver
volgens zijn hoofd onder de
vlijmscherpe valbijl. Z'n lijm
deed het, gelukkig, en iemand bij
Lloyd's was 150 pond aan premie
rijker.
Wat er bij de Londense verze
keringsgigant niet allemaal ver
zekerd is... de ogen van Elizabeth
Taylor, de voor uiteenlopende
doeleinden geschikte benen van
voetballer Pele, filmster Betty
Grable en danser Rudolf Nu-
reyev, de neuzen van wijnex-
perts, koffiemengers en de sa
menstellers van parfum, alsmede
de oren van componist Richard
Stolker.
Sabrina, een seksbom uit de ja
ren '50, verzekerde haar voor
naamste bron van inkomsten,
haar borsten, voor een bedrag
van 100.000 pond. In haar polis
stond onder meer dat ze 2500
pond uitbetaald zou krijgen voor
Goed verborgen in een
speciaal voor dat doel
gebouwde kelder ligt, onder
de voormalige sacristie van
de Grote Kerk te Tholen een
aantal mummies. Het is
geen geheim dat ze er zijn,
maar de hervormde kerk
loopt er ook niet mee te
koop. De mummies of zelfs
de kisten waarin ze liggen
zijn niet zichtbaar en slechts
enkele ingewijden weten
welke tegels ze moeten
oplichten in de vloer van de
sacristie om af te kunnen
dalen in de grafkelder.
De mummies van Tholen zijn
gevonden tijdens de restauratie
van de Onze Lieve Vrouwe- of
Grote Kerk, die in 1946 begon.
Ze lagen in de grafkelder van de
familie Van Vrijberghe, die in
het kader van de restauratie
open moest worden gemaakt. Uit
enig speurwerk in allerlei
archieven is het vermoeden
ontstaan dat een aantal van de
mummies eerst in een krypt
onder de kerk heeft gelegen en
later is verplaatst naar de
graftombe van de familie Van
Vrijberghe.
Deze laatste famiüe genoot het
nodige aanzien in het Zeeland
van de zeventiende eeuw. Een
van de leden van die familie,
Pieter Carel de Bils heer v^n
Coppendamme en gehuwd met
jonkvrouwe Suzanne van
Vrijberghe, is altijd in verband
met de mummievondst
genoemd.
Aanvankelijk verkeerde men
in de veronderstelling dat Pieter
elke inch (2,5 cm) die haar bor-
stomvang (officieel op 104 centi
meter gesteld) zou krimpen.
Ongebruikelijker nog was de
Amerikaanse show-girl die haar
lengte liet verzekeren. Haar be
kendheid was dan ook vooral op
haar lengte van twee meter vier
gebaseerd.
De Zuidafrikaanse actrice Ker
ry Wallace die zich voor haar rol
in de film „Startrek" geheel
moest laten kaal scheren, verze
kerde zich voor een bedrag van
een half miljoen gulden tegen de
mogelijkheid dat haar haar niet
meer zou aangroeien.
Een 20-jarige zeeman ten slot
te, die onlangs per badkuip het
Kanaal overstak, deed dat niet
zonder zijn kuip voor een bedrag
van 100.000 pond te verzekeren.
Een assuradeur bij Lloyd's nam
dat risico, maar liet in de polis de
voorwaarde opnemen dat de
stop van het bad te allen tijde op
zijn plaats moest blijven...
Curiosa
Voor Lloyd's zijn dergelijke
verzekeringen aardige curiosa,
die vrijwel zonder risico zijn. Het
maakt maar een heel klein ge
deelte uit van wat er binnen het
gebouw van Lloyd's in het hart
van het Londense financiële- en
zakencentrum, de City, omgaat.
De cijfers zijn onvoorstelbaar.
Elke werkdag komt er voor 70
miljoen gulden aan premies bin
nen - dat is ruim 17 miljard gul
den per jaar. Wie daarbij in het
oog houdt dat de premies vaak
minder zijn dan een procent van
de verzekerde waarde van de
goederen waar het om gaat, be
gint de omvang van wat er bij
Lloyd's zoal verzekerd is, in de
gaten te krijgen.
Een heel groot deel van wat er
op de wereld aan schepen en
vliegtuigen respectievelijk rond
vaart en rondvliegt, is bij Lloyd's
verzekerd. Net zoals talloze fa
brieken, booreilanden en bij
voorbeeld een zesde deel van alle
auto's die er in Engeland te vin
den zijn.
De reputatie van Lloyd's is ge
Carel de Bils verschillende van
de lijken van de familie Van
Vrijberghe heeft gebalsemd,
voordat ze tussen 1600 en 1700 in
de graftombe werden bijgezet.
Een onderzoek van het
anatomisch en embryologisch
laboratorium in Leiden bracht
echter aan het licht dat dit
verhaal naar het rijk der fabelen
moet worden verwezen. Prof. dr.
A. G. de Wilde die het onderzoek
in 1951 uitvoerde kwam tot het
vermoeden dat de mummificatie
werd veroorzaakt door een snel
uitdrogingsproces.
Die snelle uitdroging is
volgens De Wilde waarschijnlijk
te danken is geweest aan een
bepaalde ventilatie in de
grafruimte van de Thoolse kerk.
Zeldzaam
De vondst van de mummies is
een voor Nederland zeer
zeldzame zaak. Weliswaar zijn er
in de hervormde kerk van het
Friese dorp Wieuwerd in 1609 al
vier mummies gevonden, maar
samen met Tholen is het daar bij
gebleven. Het onderzoek in het
laboratorium van de Leidse
rijksuniversiteit betrof vooral de
kenmerken van de mummies en
bijvoorbeeld afmetingen van
allerlei lichamen en delen
daarvan. Zo was een van de
conclusies dat de gemiddelde
lengte van de lichamen 152,1
centimeter was en dat is ook
voor die tijd nogal klein. Ook is
onderzoek gedaan naar de
baseerd op het feit dat het, on
danks de gigantische bedragen
die op het spel staan, nog nooit
niet in staat is geweest claims uit
te betalen. Dat komt omdat de
constructie van Lloyd's zodanig
is, dat er over vrijwel ongelimi
teerde kapitalen kan worden be
schikt.
Het zijn vooral journalisten die
zich graag mogen verlustigen in
het bedenken van „de ergst mo
gelijke rampen". Bijvoorbeeld:
kan Lloyd's ook alle claims uit
betalen als twee volle Boeings
747 boven Manhattan tijdens het
spitsuur tegen elkaar vliegen? Ja
hoor, is het geruststellende ant
woord, ook die calamiteit kan
worden betaald.
Vereniging
Zoals gezegd, is het de manier
waarop Lloyd's is samengesteld,
die de dekking van dergelijke su
perrampen mogelijk maakt.
Lloyd's namelijk is geen bedrijf,
maar een vereniging, een genoot
schap, een club van momenteel
26.000 hele rijke mensen die ie
der in beginsel hun totale kapi
taal in de waagschaal stellen. In
beginsel, want in de praktijk
komt het nooit zo ver. Claims
kunnen gewoonlijk worden be
taald uit de premies die jaarlijks
binnenkomen, en in noodgeval
len is er nog altijd de borgsom
die de leden van Lloyd's betalen
als ze tot deze hoogst exclusieve
club toetreden.
Hoe word je lid van Lloyd's?
De belangrijkste voorwaarde is
dat je kan aantonen over ten
minste 100.000 pond (430.000 gul
den) te beschikken. Dan moet je
verder iemand kennen die al lid
is van Lloyd's en die je voor het
lidmaatschap wil voordragen.
Lukt dat, dan moet een borgsom
van ten minste 25.000 pond wor
den gestort. Vervolgens is het
nog zaak iemand (een underwri
ter, ofwel assuradeur) te vinden
die namens jou bij Lloyd's wil
optreden, met andere woorden:
die premies int voor verzekerin
gen waarbij jouw kapitaal als
borg geldt, en dat is dan dat.
leeftijd van de mummies, maar
dat leverde slechts in enkele
gevallen succes op. Zo kon aan
de hand van gebitten en op
grond van
schedelnaadverbening nagegaan
worden dat acht mummies die
zijn onderzocht jonger geacht
moeten worden dan 20 jaar.
Daarvan zijn drie vrouwelijke
mummies en een mannelijke
zeker niet ouder dan driejaar.
De kisten met de stoffelijke
overschotten hebben na de
vondst enige jaren opgeslagen
gestaan in het koor van de kerk,
en zijn pas in 1951 zijn ze naar
Leiden vervoerd. Gedurende de
periode dat de mummies in het
koor stonden hebben ze zeker
schade ondervonden, omdat die
plaats allerminst geschikt was
voor het behoud van de
stoffelijke resten.
Goed
Een van de mensen die dat in
de gaten kreeg, was de
toenmalige president-kerkvoogd
P. J. Droger uit Tholen. Hij
kwam in die functie in 1949 en op
dat moment was de restauratie ad
bezig. Droger nam de zaak op
met de architect en gezamenlijk
besloten ze contact te zoeken
met het laboratorium in Leiden.
Droger heeft de mummies nog
wel gezien. Volgens hem waren
er al beschadigingen
aangebracht bij de vondst en bij
het transport naar Leiden. Toch
zagen ze er, vertelt hij,
opmerkelijk goed uit.
De belangstelling voor het lid
maatschap is groot. Terry At
kins, woordvoerder van Lloyd's:
„Er is een wachtlijst waarop nog
duizenden namen staan. Het kan
echt wel een tijdje duren voordat
iemand als lid wordt toegelaten".
Het zijn niet alleen Britten die
lid van Lloyd's kunnen worden,
hoewel die wel veruit in de meer
derheid zijn. Maar daarnaast zijn
ook 1700 Amerikanen lid, 37 Ne
derlanders, onbegrijpelijk ge
noeg een Roemeen en een Joego
slaaf, en mensen uit afgelegen
oorden als de Maagdeneilanden,
Zambia, Fiji en Mauritius.
Voordelen
Wie zijn de huidige leden? In
beginsel allerlei mensen met te
veel geld. Leden van het Britse
koninklijk huis behoren ertoe,
adel, zakenlieden, maar ook film
sterren, popmusici en voetbal
lers. Het biedt namelijk nogal
wat voordelen om lid te zijn van
Lloyd's, die voordelen schuilen
niet eens zozeer in de inkomsten
uit premies (hoewel die hoog
kunnen zijn, met name voor de
genen die bereid zijn grote risi
co's te nemen, zoals die bijvoor
beeld momenteel gelden bij de
verzekering van tankers die in
het Golfgebied olie ophalen),
maar vooral in het belastingpro
fijt Wat zich op dat vlak zoal af
speelt, is de afgelopen jaren voor
een klein gedeelte duidelijk ge
worden dank zij de financiële
schandalen die Lloyd's op z'n
grondvesten hebben doen
schudden.
Een klein aantal underwriters
namelijk heeft zich de afgelopen
jaren onrechtmatig verrijkt ten
koste van de Lloyd's-leden. Het
ging om grote bedragen: een van
de betrokken assuradeurs die nu
in Sparye zit (Engeland heeft met
dat land geen uitleveringsver
drag) heeft alleen al meer dan 100
miljoen gulden achteroverge
drukt. Dat dat zo lang onopge
merkt bleef, kwam niet in de
laatste plaats omdat de fraude
rende underwriters werkten met
De mummies worden nu
bewaard in zinken kisten in
afwachten van wellicht een
nieuw onderzoek. (foto gpd»
kapitaal dat naar buitenlandse
rekeningen van de Lloyd's-leden
moest, rekeningen die buiten be
reik van de machtige arm van de
Britse belastingdienst dienden te
blijven.
Het is om die reden dat de fi
nanciële schandalen bij Lloyd's
naar verhouding zo weinig op
roer veroorzaakten. Het volk
maakte zich niet druk; het enige
dat er was gebeurd was dat een
groepje steenrijke mensen iets
minder steenrijk was geworden.
Ouderwets
Voor een vereniging waarin zo
veel geld omgaat, is het opval
lend hoe ouderwets Lloyd's in
vele opzichten nog is. Wie de
nogal Spartaans ogende houten
bankjes van de assuradeurs in de
grote zaal van Lloyd's bijvoor
beeld langsgaat, ziet maar zelden
mensen achter beeldschermpjes
zitten, zoals overal elders in de
City gemeengoed is geworden.
De verzekeringen worden nog
vrijwel alle met de hand uitge
schreven, en in een soort kleine
ordners genoteerd. De manier
waarop ze gesloten worden, is in
principe niet veel anders dan de
manier waarop de eerste verze
keraars, de Italiaanse kooplieden
van 500 jaar geleden zaken de
den.
Het gaat er bij Lloyd's als volgt
aan toe. Verzekeringsagenten die
werken voor een cliënt die iets
wil verzekeren, melden zich in
de grote zaal. In die zaal bevin
den zich de namens de Lloyd's-
leden optredende assuradeurs.
Soms werken die assuradeurs
voor maar enkele leden, enkele
grote voor meer dan 3000.
Wat nu de agent moet doen is
een assuradeur zien te vinden,
die het te verzekeren object voor
een gedeelte wil verzekeren te
gen een niet te hoge premie.
Daarna gaat de agent andere as
suradeurs af, net zolang tot het
schip, het vliegtuig of het ge
bouw van zijn cliënt voor 100
procent verzekerd is. Het aardige
hiervan is, dat als er iets ergs met
Van enkele exemplaren waren
de gebitten nog gaaf en er was er
zelfs één waarvan de kleding nog
in redelijk goede conditie bleek
te zijn. Na het onderzoek zijn
Droger en de heer C. J.
Zachariasse, lid van de
kerkeraad, in Leiden geweest om
het opbergen van de mummies
bij te wonen. De stoffelijke
resten werden in zinken kisten
gedaan en dicht gesoldeerd. De
twee Tholenaren werd uitgelegd
dat ze daarvoor uitgenodigd
waren, om op die manier de
verzekering te hebben dat er
vanuit Leiden inderdaad
mummies naar Tholen vervoerd
werden en geen kisten met
bijvoorbeeld zand. Ze mochten
zelfs als ze dat wilden met de
kisten meereizen naar Tholen,
maar dat vonden ze wat te ver
gaan.
Wie de mummies bij de
restauratie gevonden heeft is
niet meer na te gaan, maar vast
staat wel dat de toenmalige
opzichter van het werk, W. J.
Reeder, er snel bij was.
Volgens Reeder waren de
mummies nog het best te
vergelijken met een zeventiende
eeuws perkamenten boek.
Reeder kan zich ook nog een
kruidenbed in sommige van de
kisten herinneren en dat zou
volgens hem wel eens
bijgedragen kunnen hebben aan
het mummificatieproces. Ook
Zachariasse herinnert zich
details. Hij weet nog dat er een
klein meisje bij was dat een bosje
bijvoorbeeld een bij Lloyd's ver
zekerd vliegtuig gebeurt, de le
den aansprakelijk zijn voor het
gedeelte waarvoor ze zich garant
hebben gesteld. Individuele le
den lopen dus altijd een risico
dat valt te overzien.
Folkore
Vindt zo'n calamiteit plaats,
dan is dat bij Lloyd's altijd aan
leiding tot een stukje folklore.
Om te beginnen worden de grote
scheepsrampen met een ganze-
veer in een prachtig handschrift
in het zogenaamde loss-book (ver-
liezenboek) genoteerd.
En dan is er de befaamde
scheepsbel van de Lutine die bij
rampen één maal wordt geluid,
en bij goed nieuws twee keer. De
bel is afkomstig van een schip
dat in 1799 voor de kust by Ter
schelling met man en muis .ver
ging, en dat een grote lading
goud en zilver aan boord had.
Maar heel weinig van het edele
metaal werd, ondanks talloze
duikexpedities, teruggevonden.
De bel (die in 1859 boven water
werd gehaald) wordt nog maar
zelden gebruikt. Niettemin, nog
deze maand klonk hij twee keer,
toen de bemanning van het Ame
rikaanse ruimteschip Discovery
erin was geslaagd twee in de
ruimte op drift geraakte satellie
ten met een bij Lloyd's verzeker
de waarde van ruim 600 miljoen
gulden, te bergen. De opluchting
bij de heren leden en assura
deurs was zelfs zo groot dat de
twee astronauten die bij de ber
ging betrokken waren inmiddels
de Lloyd's zilveren medaille we
gens verdiensten uitgereikt heb
ben gekregen. Dat is iets dat
sinds de oorlog maar vijf keer is
gebeurd, het laatst in 1974.
Terug naar de folklore. Wat er
ook deel van uitmaakt, is het uni
form waarin de man die de bel
van de Lutine luidt, de portiers,
de boodschappenjongens en an
dere gedienstigen rondlopen.
Een prachtige rode jas met zwar
te omslagen. De mannen die het
bloemen in haar hand had en erg
mooi was aangekleed. „Ze leken
wel van perkament en ze waren
ook opvallend klein", vertelt hij.
Professor De Wilde geeft iets
dergelijks aan in zijn
onderzoeksrapport.
„Het blijkt voornamelijk de
huid te zijn die gespaard is
gebleven. Deze is
geelbruin-perkamenteus en zeer
hard geworden. Van de
inwendige organen kan worden
vastgesteld dat deze bij een van
de mummies als dunne,
verdroogde lamellen nog waren
te herkennen".
Onderzoek
Momenteel zijn de mummies
in zinken kisten, waaromheen
weer houten kisten, opgeborgen
en bijgezet in een speciaal
daarvoor gebouwde kelder.
Daarbij is rekening gehouden
met de mogelijkheid dat er een
nieuw onderzoek komt. Een van
de mense die zich daar in de
eerste plaats mee bezig zou
moeten houden is dr. G. J. R.
Maat van het
anatomisch-embryologisch
laboratorium van de universiteit
te Leiden.
„Voorlopig bestaan er geen
concrete plannen", vertelt Maat.
„Ik zou dan ander werk opzij
moeten zetten. Pas als er een
duidelijke vraagstelling komt
kunnen we aan een nieuw
onderzoek beginnen".
Zo'n vraagstelling kan
bijvoorbeeld voortkomen uit
dragen worden waiters (kelners)
genoemd.
Koffiehuis
Die titel hebben ze te danken
aan de manier waarop Lloyd's
begon. Wat nu een van de groot
ste organisaties ter wereld op het
gebied van verzekeringen is, was
300 jaar geleden een Londens
koffiehuis, geleid door een han
dige jongen uit Wales, ene Ed
ward Lloyd (een achternaam die
in Wales net zo gewoon is als by-
voorbeeld De Vries bij ons).
Hijzelf had niet zoveel met ver
zekeringen te maken, maar ver
wierf zich gaandeweg een klan
tenkring van kooplieden, kapi
teins en reders. Zijn koffiehuis
werd zo als het ware een voe
dingsbodem voor de aan het eind
van de 17e eeuw snel populair
wordende gewoonte om schepen
en ladingen te verzekeren.
En niet alleen schepen en la
dingen, er werden in het koffie
huis van de Welshman veel meer
transacties met het oog op een
onzekere toekomst afgesloten.
Men kon bijvoorbeeld geld zet
ten op het voor een bepaalde da
tum overlijden van een kwakke
lende vorst. Het soort praktijken,
met andere woorden, dat nu bij
de bookmakers thuishoort.
De serieuze verzekeraars
scheidden zich later af, en zij
vormden wat nu Lloyd's is, een
instelling die mede dank zij een
aantal speciale wetten zo groot
kon worden als zij nu is. Het uit
1928 daterende gebouw waarin
Lloyd's nu zit, is het derde in
successie. Twee vorige gebou
wen werden te klein, en het hui
dige pand is dat ook alweer aan
het worden.
Vandaar dat in Lime Street,
pal naast het gebouw vanwaaruit
nu zaken worden gedaan, een
nieuw en zeer groot pand aan het
verrijzen is, dat 700 miljoen gul
den kost en in de lente van 1986
in gebruik zal worden genomen
en dan - het zegt weer iets over
de rijkdom bij Lloyd's- al geheel
betaald zal zijn.
Uniek
Lloyd's is uniek, omdat het de
enige organisatie op het gebied
van verzekeringen is die gebruik
maakt van particulier kapitaal.
De vereniging neemt een aparte
plaats in waar het gaat om het
verzekeren van schepen, en was
de eerste die (in 1911!) vliegtui
gen begon te verzekeren.
Woordvoerder Terry Atkins:
„Daarnaast is de markt voor sa
tellieten vrijwel geheel in onze
handen, net als de markt voor
politieke risico's en oorlogsrisi
co's. Het is wel eens zo gezegd:
alles wat rampzalig is voor
Lloyd's is ook rampzalig voor de
wereld."
Alstublieft, geringer zijn de
pretenties in Londen niet. Maar
dat kan ook haast niet anders
voor een organisatie die er prat
op gaat alles te verzekeren. Nou
ja, alles? Bijna alles. In 1965, net
voor Mohammed Ali en Sonny
Liston zouden vechten om de
wereldtitel zwaargewicht bok
sen, kwam er bij Lloyd's een tele
foontje binnen uit de Verenigde
Staten. Het was een man die
vroeg of hij zich kon verzekeren
tegen het niet doorgaan van het
tweegevecht op de daarvoor aan
gewezen dag vanwege een falen
de gezondheid van een van beide
boksers.
De man zei bereid te zijn een
premie van 20 procent te betalen.
Dat is een buitengewoon hoge
premie (premies boven 10 pro
cent betekenen in het algemeen
dat er niet een risico maar een ze
kerheid in het geding is), en dus
weigerde Lloyd's de verzekering
af te sluiten. Daarom werd het
ook niet nodig gevonden het te
verzekeren bedrag of zelfs maar
de identiteit van de opbeller vast
te stellen. Men kan z'n vermoe
dens hebben uit welke hoek de
Amerikaan afkomstig was. Een
dag later werd bekendgemaakt
dat het boksduel moest worden
uitgesteld omdat Mohammed Ali
aan hernia leed-
medische of historische
aspecten, als duidelijk wordt dat
er met de Thoolse mummies iets
bijzonders aan de hand is
geweest. Zolang dr. Maat geen
verzoeken bereiken, zal er
voorlopig geen nieuw onderzoek
komen. Overigens benadrukt hij
dat wel de bereidheid aanwezig
is. Een ander aspect dat na de
mummievondst in Tholen een
rol heeft gespeeld was de vraag
of ze wel of niet tentoongesteld
moesten worden.
Droger, de toenmalige
president kerkvoogd, kan zich
discussie herinneren: „We
hebben er in een vergadering
over gesproken en enkele leden
opperden toen dat de restauratie
geld kost en dat tentoonstellen
misschien een bron van
inkomsten zou kunnen
betekenen. Persoonlijk was ik
daar op tegen. Gelukkig was een
meerderheid het met me eens.
Het zijn geen objecten om
tentoon te stellen. Ik weet zeker
dat de kerkelijk gemeente dat,
ook nu nog, met me eens is".
In Wieuwerd wordt daar
anders over gedacht. De vier
mummies daar zyn wel te
bezichtigen in de kerk en er
wordt, tot grote tevredenheid
van de penningmeester, druk
gebruik van gemaakt. Een
woordvoerder uit Wieuwerd
vertelt dat het bezoek het laatste
jaar iets is teruggelopen, maar er
waren toch altijd nog 12.000
belangstellenden die de weg
naar het kerkje wisten te vinden.
In Tholen voelt men daar dus
niets voor. Of zoals Zachariasse,
voormalig lid van de
kerkvoogdij, het uitdrukt: ,,'t Is
geen kijkdoos".
RENÉ SCHRIER
