Driehonderd miljoen jaar
geologische geschiedenis
'Energiebedrijf moet groter
deel van winst teruggeven'
Stichtingen: te weinig
geld voor restauratie
woonhuismonumenten
Man bekent
brandstichting
Papengracht
PCW dreigt
gemeente
met procedure
VRIJDAG 30 NOVEMBER 1984
LEIDEN
Tentoonstelling Neder - land uit water
verschillende redenen gekozen. In
de eerste plaats weten we tamelijk
veel over de laatste tweeëneenhalf
miljoen jaar. Reden om relatief
veel over die tijd te vertellen".
"In de tweede plaats: ik werk
LEIDEN "En telkens
weer die zee". Drs. E. van
der Wilk, werkzaam bij het
rijksmuseum van geologie
en mineralogie, zegt het als
of zij de golven, het witte
schuim, de draaikolken
voor zich ziet.
door
Wim Brands
Ze vervolgt: "We laten zien hoe
vaak het land wel niet werd ver
zwolgen door het water; dat is het
fascinerende van deze tentoonstel
ling". Tot en met 19 mei valt 'Neder
- land uit water' te bezichtigen in
het museum aan de Hooglandse
Kerkgracht.
Terwijl de dames van de receptie
druk bezig zijn met het nieten van
de expositie-boekjes en een aantal
heren nog werkt aan de tentoon
stelling. vertelt Van der Wilk: "Ik
weet niet meer precies wie er op
het idee is gekomen om een ten
toonstelling over ons land te ma
ken. Het komt in elk geval niet uit
de koker van één persoon. Ver
schillende mensen hebben hun
steentje bijgedragen".
"Onze vorige expositie ging over
een wereldwijd onderwerp: conti
nenten in beweging. Vandaar dat
we nu een onderwerp dicht bij huis
hebben genomen. Belangrijk is
ook dat 'Neder - land uit water'
aanleunt tegen onze permanente
tentoonstelling"
"Het is natuurlijk niet toevallig
dat de tentoonstelling de titel 'Ne
der - land uit water' heeft gekre
gen. Het water heeft altijd een ver
schrikkelijke invloed gehad op het
land. Verschrikkelijk in de zin van-
verwoestend, maar ik bedoel tege
lijkertijd: vreselijk veel invloed".
"Overigens: wij benadrukken
het opbouwende karakter van het
water meer dan het vernietigende.
Wat wij wel eens willen vergeten is
dat water niet alleen vernielt, maar
Nederland, ongeveer 1.6 miljoen jaar geleden, tijdens het Tiglien.
voor de educatieve dienst en dan
ben je getraind in het bedenken
van een methode om mensen te
'pakken'. Dan denk je bijvoor
beeld: laten we beginnen met het
tijdperk waarover de meeste men
sen nog wel iets weten, bezorg ze
op die manier vaste grond onder de
voeten, daarna kun je dan verder
terug gaan".
Haar betoog wordt onderbroken
door het irritante gerinkel van een
telefoon. Aan de lijn is iemand van
AVRO's schoolradio. Van der
Wilk: "Ik denk dat 'Neder - land uit
water' geschikt is voor kinderen
vanaf de derde klas lagere school.
Ja, zo kunt u dat wel zeggen: het is
de bedoeling dat mensen er iets
van opsteken. Zo eenvoudig moge
lijk proberen we aan de hand van
platen, tekeningen en ander mate
riaal de geschiedenis te vertellen.
Ik zeg altijd maar zo: iemand met
lagere school moet zonder begelei
ding alles kunnen snappen".
Van der Wilk legt de telefoon
neer. "Die man wilde dus weten of
het interessant is voor kinderen. Ik
zou het wel denken, want we pro
beren op verschillende manieren
de aandacht van de kinderen op te
wekken. Bijvoorbeeld door speur
tochten. Aan het begin van de ten
toonstelling krijgen ze opdrachten
en die zijn op te lossen zonder ach
tergrondkennis; aandachtig rond
kijken is voldoende om goede ant
woorden te kunnen geven".
Schelpen
De pronkstukken van 'Neder -
land uit water'. De kaak van een
maashagedis. Mooi materiaal vindt
Van der Wilk, die vervolgens haas
tig uitlegt hoe groot die hagedis
wel niet was in werkelijkheid, om
dat de verslaggever met zijn ge
dachten vertoeft bij de hagedisjes
die hij ooit in de achtertuin van z'n
grootvader ving.
"Die beesten waren zo'n twaalf
meter lang, ja, staat u daar maar
even bij stil. Het leuke van die
kaak is dat je de nieuwe tanden
kunt zien. Want maashagedissen
wisselden van tanden, net als haai
en. 'Onze' hagedis komt uit Lim
burg. De botten zijn gevonden in
de grotten van de Sint Pietersberg,
in het mergel dus".
De schelpenverzameling. "Die
schelpen werden in '74 - het kan
ook 1975 zijn geweest - gevonden
in Winterswijk".
Winterswijk?
"Ja, dat zou je misschien niet
denken, maar dat is - oudheidkun
dig gezien - een interessant gebied.
Die schelpen zijn vijftien miljoen
jaar oud. Ze dateren uit de tijd dat
Nederland een en al zee was. Wat
nu Winterswijk heet, was toen wa
ter, in de buurt van de kust. Die
verzameling is waarschijnlijk niet
voor iedereen even interessant.
Het is meer iets voor specialisten,
maar die zullen dan ook wel van
verre komen om deze collectie te
Ook te bezichtigen: een schilde
rij waarop te zien valt hoe Neder
land er anderhalf jaar geleden
moet hebben uitgezien. Van der
Wilk spreekt over 'het schilderij',
waaruit moge blijken dat het hier
een belangrijk museum-onderdeel
betreft.
"Dat schilderij, eind jaren zeven
tig gemaakt door Collet, is boven te
zien. Afgebeeld is een landschap in
Limburg, omgeving Tegelen. Op
basis van vondsten heeft Collet,
één van onze tekenaars, het ge
schilderd. Te zien zijn onder meer
een aapje en een hert; dieren die
daar toen leefden. Het is een
prachtwerk".
Truc
Een geologische geschiedenis
van 300 miljoen jaar. Sta even bij
het getal stil en het gaat je duize
len. Vraag aan Van der Wilk: vreest
zij niet dat het in vogelvlucht be
handelen van dit onderwerp een
zeer vertekend beeld van die ge
schiedenis geeft?
"U bedoelt dat mensen alles door
elkaar gaan halen en zo. Ach, ik
denk dat dat wel meevalt, want ik
pas immers een truc toe: ik grijp
telkens terug op een bepaalde pe
riode, zodat de mensen inzien dat
alles in elkaar grijpt. En dan is het
niet erg dat ze fragmenten krijgen
voorgezet. Waar het om gaat is heel
simpel dat ze een goed tijdsbesef
blijven houden; dat ze bijvoor
beeld niet denken dat iets in een
mensenleven is ontstaan".
ook schept. Zie het zo: water
schept land. En dat land wordt dan
weer afgebroken door weer en
wind".
"Die opbouw en afbraak van
land is in Nederland goed te zien,
omdat deze streek op de grens van
water en land heeft, gelegen. Je
kunt dat proces beter zien dan in
bijvoorbeeld de Alpen. Ook de Al
pen is ooit zeebodem geweest.
Maar de afwisseling kun je in dat
gebied niet zo goed bestuderen. In
Nederland wel".
Steenkool
De geologische geschiedenis van
Nederland luidt de ondertitel van
de tentoonstelling. Van der Wilk:
"We gaan terug tot 300 miljoen jaar
geleden. Tot het Carboon-tijdperk
dus; de periode waarin Nederland
uit moerasbossen bestond; de pe
riode ook waaraan we onze steen
kool te danken hebben".
"Nu moet u overigens wel goed
begrijpen dat we niet in het verle
den beginnen. Ik zou het als volgt
willen zeggen: de tentoonstelling
staat in het teken van het verleden,
maar we benaderen dat verleden
vanuit de tegenwoordige tijd, van
uit het nog niet zo grijze verleden.
Voor die aanpak hebben we om
De reconstructie van een mammoet en zijn skelet. Op ware grootte te zien in het museum.
(foto museum geologie en mineralogie»
LEIDEN - Het
Rijnland (EBR) kan
van de winsten via kortingen op de
tarieven aan de gebruikers uitke
ren. In de commissie financiën van
het bedrijf moet hierover zo snel
mogelijk worden gesproken, vin
den het Leidse WD-raadslid Van
der Nat en het Leiderdorpse WD-
raadslid Scheffer, beiden lid van
de algemene raad van het energie
bedrijf.
ee3eterdrif WD-raadsleden uit Leiden en Leiderdorp:
LEIDEN - De vier Leidse restau
ratiestichtingen vrezen dat ze wel
op kunnen houden met restaure
ren als de gemeente Leiden de to
tale som voor de monumentenzorg
niet optrekt of het streven naar de
restauratie van zestig woonhuis
monumenten in 1985 niet omlaag
brengt.
Uit de verdeling van de gelden
uit het stadsvernieuwingsfonds
blijkt dat de gemeente volgend jaar
voor de restauratie van zestig
woonhuismunumenten gemiddeld
zo'n 100.000 gulden aan subsidie
beschikbaar stelt. Op basis van
hun ervaringen stellen de vier res
tauratiestichtingen (Diogenes,
Leidse Hofjes, Stadsherstel en Het
Kleine Leidse Woonhuis) dat voor
een gemiddeld woonhuismonu
ment dan geen sluitende exploita
tie mogelijk is, zelfs niet wanneer
tot het uiterste wordt bezuinigd op
de plannen. Eén van de stichtingen
(Diogenes) heeft op de laatst ge
reedgekomen panden al een tekort
van ongeveer 40.000 gulden per
pand gehad.
De stichtingen verzoeken de ge
meente in een gezamenüjke brief
met klem om het totale bedrag
voor de monumentenzorg op te
krikken als men er prijs op stelt dat
deze vier instellingen hun bijdrage
LEIDEN - Een 27-jarige Leide-
naar heeft bekend de brand in het
pand aan de Papengracht te heb
ben gesticht. Hij wilde met zijn
daad de aandacht op zichzelf vesti
gen, zo heeft hij tijdens de verho
ren door de Leidse politie ver
klaard. Na zijn bekentenis is de
Leidenaar vanmorgen voorgeleid
aan de officier van justitie in Den
Haag.
De man, die verslaafd is, had het
pand van het museum van oudhe
den aan de Papengracht gekraakt.
De schade na de brand afgelopen
woensdag bedraagt tussen de veer
tig- en vijftigduizend gulden.
REGENWOUD - In het Rijksmu
seum voor Volkenkunde (Steen
straat) wordt zondag een film over
het tropisch regenwoud vertoond.
De füm wordt ingeleid door drs.
Avé, conservator van de afdeling
Insulair Zuid-Oost Azië. Aanvang
drie uur.
aan de stadsvernieuwing blijven
geven. Het aantal van zestig woon
huisrestauraties is anders een uto
pische gedachte, menen de vier.
De stichtingen zeggen, indien
het totale bedrag niet wordt ver
hoogd, liever een beperkt aantal
woonhuizen te restaureren voor
een bedrag waarmee men
werkelijk uit de voeten kan dan
een groot aantal beschikkingen te
krijgen die zij moeten teruggeven.
Wethouder Peters (ruimtelijke
ordening) zei gistermiddag, in een
vergadering van een aantal raads
commissies over de verdeling van
de stadsvernieuwingsgelden, het
voorstel van de vier restauraties
tichtingen vooralsnog niet te wil
len overnemen. De wethouder
hoopt dat het verkrijgen van extra
subsidies, zoals uit het nationaal
restauratiefonds, soulaas zal bie
den voor de vier.
LEIDEN - De Protestants Christe
lijke Woningbouwvereniging
(PCW) is boos op de gemeente om
dat Leiden, volgens de vereniging,
ruim 50.000 gulden te veel rekent
voor een onderhoudsplan van 228
woningen aan de Vivaldistraat en
omgeving en 130 woningen aan de
Beethovenlaan en omgeving. Het
gaat om een bedrag van 150 gulden
per woning voor 'begeleiding door
de gemeente'. De PCW dreigt met
een bezwaarprocedure bij de Raad
van State als de in totaal 53.700 gul
den niet worden geschrapt.
In een brief aan de Leidse ge
meenteraad en aan de hoofdinge
nieur-directeur (hid) van volks
huisvesting in Zuid-Holland maakt
de PCW bezwaar tegen de begelei-
dingskosten. Volgens de vereni
ging wekt de gemeente ten onrech
te de indruk dat de PCW akkoord
is gegaan met deze kosten. Boven
dien zouden burgemeester en wet
houders de aanvraag van de ver
eniging om financiële steun van de
HID op eigen houtje hebben veran
derd.
Volgens de PCW is in het verle
den afgesproken dat de vereniging
bij renovatie- of onderhoudspro-
jecten de omstreden begeleidings-
kosten niet hoeft te betalen. Zij
vraagt de gemeenteraad en de HID
de gang van zaken te corrigeren.
"Anders zullen wij, geheel tegen
onze zin, een uitspraak van de
arob-rechter vragen", aldus de ver
eniging.
Volgens de liberalen kunnen de
winsten van het EBR terug naar de
verbruikers als een bepaald vermo
gen in het bedrijf aanwezig is. Dit
vermogen is momenteel onderver
deeld in de algemene bedrijfsreser-
ve en verschillende andere reser
ves die een bestemming hebben
als het dekken van toekomstige
verliezen of voor de bouw van be
paalde voorzieningen.
Nu wordt alleen naar de algeme
ne bedrijfsreserve gekeken of te
ruggave van geld aan afnemers,
door goedkopere tarieven te reke
nen, mogelijk is. Van der Nat en
Scheffers vinden dat de andere re
serves bij deze overwegingen moe
ten worden betrokken.
Overigens hebben B en W van
Leiderdorp hier al een jaar geleden
om gevraagd. Vandaar dat beide
WD"-raadsleden er op aandringen
dat bij de eerstvolgende vergade
ring van de EBR-commissie finan
ciën dit moet worden besproken.
De Zoeterwoudse CDA-burge-
meester Houdijk hield woensdag
avond in de vergadering van de al
gemene raad van het EBR een
soortgelijk pleidooi. Ook hij wees
op de reserves die het bedrijf naast
de algemene reserve heeft om gro
te tariefsstijgingen in de toekomst
te voorkomen. "We kunnen ook
wel eens een investering niet doen
of later doen", gaf hij bovendien
als mogelijkheid aan om meer geld
aan de gebruikers terug te geven.
Vredesmars
Ze hadden zich strategisch opge
steld, precies op de hoek van de
Rijnsburgerweg en Warmonder-
weg. Grote vraag was: via welke
weg zou hij Leiden binnenstap
pen?
Prem Kumar, een 27-jarige jon
gen uit India, bezig met een voet
tocht rond de wereld voor de vre
de. Kumar loopt daarmee in het
voetspoor van Mahatma Gandhi
die zelf eens dwars door India
stapte. Kumar, net als Gandhi af
komstig uit de plaats Ahmeda-
bad, toont zich een nog grotere
kilometervreter. Hij denkt er in
drie jaar tijds zo'n 17.000 te ver
slinden.
Kumar heeft nu dik zevendui
zend kilometer achter zich lig
gen. Twee jaar geleden begon hij
in India en zijn weg voerde al
langs Italië, Joegoslavië, Honga
rije, Tsjechoslowakije, West-
Duitsland, Frankrijk en België.
"Zowel in Oost- als West-Europa
is hij goed ontvangen. De autori
teiten in Oost-Europa zorgden er
voor dat hij zonder problemen de
grenzen over kon", aldus de or
ganisatoren in Nederland. Op het
programma staan nog de Ver
enigde Staten en Japan, waarna
in '87 wordt afgesloten met een
mars door India.
De organisatoren weer:
"Prems voettocht is niet zomaar
een gemakkelijke manier on de
wereld te zien (alsof een voet
tocht zo gemakkelijk is, b.j.) of
een naieve poging wereldvrede
te verkrijgen'.
Momenteel heeft hij dus Ne
derland onder de voeten. Am
sterdam, Hilversum en Haarlem
zijn al geweest en vandaag is Den
Haag aan de beurt. Gisteren dus
Leiden. Het ontvangstcomité gaf
met ruime spandoeken het 'reis
doel' aan. Samen met Prem zou
het in optocht naar het gebouw
van Verbum Del gaan waar de
Indische loper de nacht zou
doorbrengen. Het wachtende ge
zelschap trok heel wat bekijks.
Onder andere van een man met
een grote auto en een grote snor
die het nodig vond iets over Mos
kou te zeggen (Ga naar Moskou?
Dit kan niet in Moskou?).
Alles wat ontbrak was Prem.
Vijftien minuten te laat bereikt
hij de finish van deze etappe. Via
de Warmonderweg.
André van Duin
Om kwart over acht stond me
vrouw De Mey vorige week vrij
dag op de stoep bij K&O aan de
Oude Vest. De morgenstond had
geen goud, maar André van Duin
in de mond. Van- en morgen
avond zijn Van Duin en zijn re
vue in de schouwburg te vinden.
De voorverkoop begon eind vori
ge week.
Mevrouw De Mey schatte de
zaak zo eens in: ze was weliswaar
niet de eerste (die stond er de vo
rige avond al), maar dé vijftien
kaarten die zij en haar zus op het
oog hadden, zouden er nog wel
zijn. Toch niet.
"Vlak voor ons was een man
die bestelde driehonderd kaar
ten. Voor een personeelsvereni
ging zei-ie. Toen was alles uitver
kocht. We zeiden al tegen elkaar
jee, dat lijkt wel zwarte handel
Ja, dat is dan toch je eerste ge
dachte. Maar ik snap niet dat dat
zomaar kan, driehonderd kaar
ten. Ik was al speciaal samen met
mijn zus gegaan omdat ik dacht:
vijftien kaarten, dat is misschien
wel te veel. Ik heb er later nog
over opgebeld. Ja, op is op, zei
den ze".
Tjitte Weber, directeur van
K&O: "Driehonderd kaarten?
Dat bestaat niet. Ik heb daar he
lemaal niets van gehoord en als
er iemand zoveel kaarten wil.
dan lopen ze heus wel even naar
boven".
Maar bestaat er een bepaalde
regeling, dat één persoon een be
perkt aantal kaarten krijgt?
"Nee, daar hebben wij geen
richtlijnen voor. Iedereen kan in
principe zoveel kaarten krijgen
Prem Kumar heeft Leiden gehaald. Hij wordt onthaald door het Leidse ontvangstcomité.
als hij wil. Maar dat van die drie
honderd kaarten zal ik even na
gaan en dan moet u maar even
terugbellen".
's Middags. "Nee, het is beslist
niet waar, volslagen onmogelijk.
Eén meneer, die stond er al om
elf uur de avond er voor, wilde 42
kaarten. Dat was het meest.
Trouwens, driehonderd kaarten,
zoveel hebben we niet eens. Er
zijn driehonderd plaatsen via de
abonnementverkoop uitgegaan,
dan blijven er nog 250 over, dus...
Ik weet niet hoe die vrouw ei
aan komt, maar het is echt uit de
lucht gegrepen".
Mevrouw De Mey: "Geen spra
ke van. Belt u anders mijn zus
maar even, die kan het bevesti
gen".
Haar zus: "Ja, hoor. Het is toch
vreselijk dat zoiets kan gebeu
ren: driehonderd kaarten, één
man. Niet alleen voor ons. Ach
ter me stond een man van zeven
tig. Dat kun je zo'n man toch niet
aan doen. Zegt u maar tegen die
K&O dat het echt
waar is, hoor. Hij is er zelf niet
eens bij geweest. Hoe kan hij het
nou weten?"
Riool
Een deel van het riool onder de
Langegracht is deze week ver
nieuwd en alleen de direct be
trokkenen hebben er van gewe
ten. De straat - tussen Oost-
dwarsgracht en Koolstraat -
hoefde niet opengebroken te
worden, het werk is eigenlijk on
dergronds verricht.
De kapotte rioolbuis kon ge
woon blijven liggen, via een spe
ciale behandeling heeft de buis
een nieuwe binnenmantel gekre
gen. Er is dus in feite een nieuwe
buis (van kunststof) in de be
staande buis gelegd. 'Isituform'
heet dat en het lijkt zo simpel als
het plakken van je fietsband.
Het werk aan de Langegracht,
afgelopen maandag begonnen, is
al bijna geklaard. "De r
kleding zit er al in. We zijn nu be
zig met het maken van inlaten
naar de huizen. Dat is het laatste
werk eigenlijk", aldus ambte
naar P. Haanstra van de gemeen
telijke afdeling rioleringen.
Hoe uniek is de methode?
Haanstra: "Voor Leiden is het
nieuw, maar in Amsterdam bij
voorbeeld is het ook al eens toe
gepast".
Gaat de Isituform-variant nu
vaker gebruikt worden?
Haanstra: "Dat is altijd een af
weging van kosten. We zijn nu
bijvoorbeeld ook bezig in de
Wasstraat. Daar ligt het riool niet
zo diep, daar liggen klinkers.
Dan kies je voor vervanging.
Maar het riool van de Lange
gracht ligt weer wat dieper, de
fietspaden zijn geasfalteerd en je
hebt het drukke kruispunt bij de
Klokpoort. Dan kun je zeggen:
we doen het zo".
