Bestuurbaarheid
school in gevaar
'Service-dog' helpt gehandicapte
Portugese fregat
order van de baan
Gelijke behandeling probleem
Kritiek op politiek en bezuinigingen:
Spelenderwijs wijzer bij Dixons en V& D.
Schoo houdt slag om de
arm over NCO-korting
DONDERDAG 29 NOVEMBER 1984
BINNENLAND
PAGINA 5
UTRECHT/ZEIST (GPD/ANP) De bestuurbaarheid van de scholen is in gevaar. Een op
de drie oudere schoolleiders functioneert niet of onvolledig. Er dreigt een groot tekort
aan schoolleiders. De politiek pleegt roofbouw op hen. De onlangs afgesproken rechtspo
sitie van de schoolleiders is uiterst wankel. Het bestuurlijke werk neemt sterk in omvang
toe zonder dat daarvoor extra faciliteiten worden gegeven. Het onderwijskundig perspec
tief ontbreekt. De belangstelling voor het beroep van schoolleider in het algemeen vor
mend en het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (avo en vwo) is de laatste tijd
zeer gering.
op een vaste baan als leraar. De do-
cententeams vergrijzen. Het ziek
teverzuim neemt toe. Talrijke ver
vangers nemen hun plaatsen tijde
lijk in. Het aantal leraren dat maar
een paar uur per week lesgeeft,
neemt toe. De samenhang op de
scholen neemt af. De examenplan
nen van de minister zijn onduide
lijk, de circulaires van het ministe
rie groot in aantal en ingewikkeld
van inhoud. De dalende leerlingen
aantallen, de dreigende opheffing
van veel scholen en de gedwongen
fusies maken het leven van onder
wijsgevenden en hun managers
nog zwaarder.
Stegeman zei dat het schoolei-
derschap zo onaantrekkelijk is ge
worden dat nog slechts een enke
ling er zin in heeft. Hij zei een ge
brek aan schoolleiders te verwach
ten waardoor de kwaliteit van het
onderwijs opnieuw wordt be
dreigd.
De Adviesraad voor de eerste fa
se van het voortgezet onderwijs
(Arvo-1) waarschuwde minister
Deetman en staatssecretaris Gin
jaar-Maas (onderwijs) gisteren in
een advies voor de gevolgen van de
bezuinigingen. Als er niet snel ar
beidsplaatsen voor jonge docenten
komen zal het voortgezet onder
wijs ernstige schade ondervinden,
aldus de adviesraad.
Arbeidsplaatsen
De adviesraad dringt aan op een
flinke arbeidstijdverkorting, ver
plichte nascholing en het opzetten
van een arbeidsplaatsenmarkt om
de doorstroming van leraren te be
vorderen. Als er geen maatregelen
worden genomen zullen door de
daling van het leerlingental in 1992
vrijwel geen leraren van 32 jaar en
jonger meer in het voortgezet on
derwijs werken, zo verwacht de
raad. „Pas afgestudeerden krijgen
in de huidige situatie niet de gele
genheid om in samenwerking met
ervaren leerkrachten het geleerde
in praktijk te brengen. Oudere do
centen dreigen zonder instroom
van jonge collega's in hun lesge-
woonten en pedagogische inzich
ten te verstarren".
Conferentie rond
conventionele oorlog
GRONINGEN (GPD) - Is ook
niet-nucleaire verdediging van
West-Europa zinloos, omdat daar
mee het te verdedigen doel even
eens wordt vernietigd? Die vraag
wierp prof. dr. Hylke Tromp giste
ren op bij de opening van de inter
nationale conferentie over een
niet-nucleaire oorlog in Europa,
georganiseerd door het Polemolo-
gisch Instituut van de Groninger
universiteit.
"Conventionele bewapening is
niet de gemakkelijke uitweg uit de
kernwapenproblematiek", stelde
prof. Tromp. Ook het kamerlid mr.
Klaas de Vries wees daarop. In een
moderne, niet-nucleaire oorlog kan
in enkele dagen even veel vuur
kracht worden afgegeven als in de
hele Tweede Wereldoorlog, stelde
hij. Hij waarschuwde er bovendien
voor, dat conventionele bewape
ning nooit los gezien kan worden
van de nucleaire bewapening.
.Deze waarschuwende woorden
sprak drs. H. Stegeman vanoch
tend op de jaarvergadering van de
algemene vereniging van school
leiders bij het vwo en avo in
Utrecht. Volgens Stegeman, die
voorzitter van deze vereniging is,
wordt in Den Haag te vaak het on
derwijs ondergeschikt gemaakt
aan de politiek. Hij hekelde de 'on
macht van politici om een duidelij
ke onderwijskundige marsroute
aan te geven'.
Als voorbeeld noemde hij de
plannen om de experimenten met
de middenschool te koppelen aan
die voor de samenvoeging van ha
vo en vwo. En dat terwijl die zaken
niets met elkaar te maken hebben,
ja zelfs niet eens samen kunnen be
staan, omdat ze voortkomen uit
twee zienswijzen die haaks op el
kaar staan, zei Stegeman.
Een andere reden waarom het
huidige onderwijsbeleid volgens
Stegeman zo inconsequent is, is de
slechte coördinatie op het ministe
rie van onderwijs. „Daar weet de
ene hand niet wat de andere doet",
hield hij zijn gehoor voor.
Volgens Stegeman krijgt de
schoolleider alle problemen op zijn
bordje. Jonge, ondernemende ver
nieuwers hebben geen kans meer
LISSABON (GPD) - Nederland
heeft definitief de hoop laten varen
om de Portugese order voor drie
fregatten van de Kortenaer-klasse
voor de Portugese marine in de
wacht te slepen. Tijdens het eerste
onderhoud met premier Mario
Soares kreeg premier Lubbers gis
teren op zijn werkbezoek in Lissa
bon te horen dat de voorkeur van
Portugal uitgaat naar de modeme
rk en flexibelere Westduitse Meko-
200.
Hoewel het niet doorgaan van de
order een gevoelige klap betekent
voor de kerkgelegenheid bij de
Nederlandse werf Wilton-Fij-
enoord, toonde premier Lubbers
zich niet bijster teleurgesteld: „Het
is geen drama dat we de order uit
eindelijk niet in de wacht hebben
gesleept, en de Portugese keus valt
binnen de NAVO-solidariteit".
De Nederlandse regering is niet
van plan zich opnieuw te mengen
in de Duits-Portugese onderhande
lingen: „Alleen in het geval de zaak
met West-Duitsland eveneens vast
loopt, hebben we de Portugese re
gering als alternatief levering van
onze M-fregatten onder de aan
dacht gebracht". Deze M-fregatten,
kleiner en moderner dan de Korte-
naer-fregatten, worden gebouwd
bij de Nederlandse werf Van der
Giessen-De Noord.
Hoewel premier Lubbers de Por
tugese belangstelling voor de Duit
se Meko's-200 'serieus' noemde, is
het twijfelachtig of de Bondsrepu
bliek de Duitse fregatten aan Por
tugal zal kunnen slijten. Welinge
lichte kringen in Lissabon en Bonn
melden dat de Westduitse regering
er weinig voor voelt het leeuwe-
deel van de totale kosten van 700
miljoen dollar, namelijk 500 mil
joen dollar, voor haar rekening te
nemen (Portugal zelf zal 110 mil
joen dollar bijdragen, terwijl het
restant van 90 miljoen dollar voor
rekening van de Verenigde Staten
zal komen).
De Portugese premier Soares (techts) schudt mevrouw Lubbers de hand
op het vliegveld van Lissabon, terwijl haar man toekijkt. (foto ap>
"Leer in Basic program
meren opEen boeiende
cursus programmeren die
alleen bij MCN verkrijgbaar
is. Voor slechts f 99,-.
Een cursuspakket be
staat uit een gedetailleerd
cursusboek en 2 cassettes
met meerdere programma's
voor zelfstudie. Alles in
puur Nederlands. gg
MCN vindt u JJAU
alleen bij Dixons 1
enV&D. SÏÏ
DEN HAAG (GPD/ANP) - Het ka
binetsvoorstel om volgend jaar
niet alle vrouwen recht te geven op
een wwv-uitkering stuit op weer
stand bij een deel van de Kamer.
Dit blijkt uit de schriftelijke reac
ties van de politieke fracties op het
voorstel, waarover volgende week
wordt gedebatteerd.
PvdA, WD en waarschijnlijk
ook een deel van het CDA wijzen
de voorgenomen bezuiniging van
de hand. Volgens deze partijen
moeten alle werkloze vrouwen vol
gend jaar recht krijgen op een
wwv-uitkering. Dit vloeit voort uit
een EG-richtlijn waarin de gelijke
behandeling van man en vrouw in
de sociale zekerheid is vastgesteld.
Deze richtlijn wordt 1 januari vol
gend jaar van kracht.
Het kabinet wil deze gelijktrek
king uitstellen tot 1 juli in verband
met de op handen zijnde herzie
ning van het stelsel van de sociale
zekerheid. In afwachting daarvan
heeft de regering voorgesteld ook
alle mannen die geen kostwinner
zijn - en momenteel wel een wwv-
uitkering krijgen - geen uitkering
meer te geven.
Volgens het kabinet wordt aan
Geen actie tegen
euthanasie-boek
DEN HAAG (ANP) - Volgens mi
nister Korthals Altes (justitie) be
staat er vooralsnog geen wettelijke
grondslag voor het nemen van
maatregelen tegen de publikatie
„Zorg jij dat ik niet wakker word",
een boek waarin adviezen staan
voor het plegen van zelfmoord.
Het Tweede-kamerlid Schutte
(GPV) had de minister in schrifte
lijke vragen verzocht strafvervol
ging en inbeslagneming van deze
publikatie te bevorderen. De mi
nister stelt dat pas kan worden op
getreden indien in een concreet ge
val kan worden vastgesteld dat het
overlijden van een persoon het
rechtstreekse gevolg is van deze
publikatie.
de EG-richtlijn ook voldaan indien
mannen, die geen kostwinner zijn,
het recht op de uitkering wordt
ontzegd. Tevens leidt dat tot een
bezuiniging van f 80 miljoen.
De wwv is de uitkering die werk
lozen ontvangen nadat zij een half
jaar lang een ww-uitkering hebben
gehad. De uitkeringsduur bedraagt
hoogstens twee jaar, waarna de
werkloze in de bijstand terecht
komt. Volgens de bestaande regels
hebben echter alleen de vrouwen
die ook kostwinner zijn recht op
een wwv-uitkering. Daar staat te
genover dat alle mannen dus ook
de niet-kostwinners - na een half
jaar de uitkering krijgen.
Europees Commissaris Ivor Ri
chard heeft staatssecretaris De
Graaf (sociale zaken) inmiddels la
ten weten dat hij deze opvatting
bestrijdt. Volgens hem is het be
grip 'kostwinner' niet verenigbaar
met het beginsel van gelijke be
handeling van mannen en vrou
wen. Ook het argument dat de
maatregel slechts tijdelijk van
kracht is, namelijk in afwachting
van de herziening van het sociale
zekerheidsstelsel op 1 juli volgend
jaar, heeft hem niet overtuigd.
Bevriezing
De regeringspartijen CDA en
WD hebben gisteren ingestemd
met het wetsvoorstel tot bevriezing
van de minimumlonen en de daar
aan gekoppelde minimumuitkerin
gen per 1 januari 1985. Het wets
voorstel kreeg ook de steun van
SGP. RPF en GPV.
Per 1 juli 1985 zal ook de kinder
bijslag worden bevroren. De rege
ringsfracties achten die bevriezing
nodig om de werkloosheid te be
strijden via een verlaging van de
collectieve lastendruk.
CDA-woordvoerder Paulis
(CDA) tekende wel aan dat de rege
ring zich opnieuw over de bevrie
zing zal moeten beraden als de
loonontwikkeling volgend jaar ho
ger uitvalt dan thans wordt voor
zien. WD-woordvoerder De Korte
voorzag dat gevaar eveneens. Hij
hekelde in dit verband de loonei
sen van de FNV.
De minister wees opnieuw de
voorstellen uit de Kamer af om een
groot deel van de landelijke koe
pelorganisaties op welzij ns- en
aanverwante gebieden van korting
op de subsidie voor 1985 uit te zon
deren. Van de 280 organisaties zou
den er ongeveer 100 moeten wor
den uitgezonderd en dat is volgens
hem veel te veel.
De bewindsman had begrip voor
het ongeduld uit de Kamer, omdat
nog steeds de raad voor het oude
renbeleid (ondanks een aangeno
men motie) niet is ingesteld. Me
vrouw Cornelissen (CDA) ver
woordde de kritiek door erop te
wijzen dat de ouderen te kort
wordt gedaan en dat het streven is
dat het beleid door en voor de ou
deren wordt gemaakt. Brinkman
heeft elders gekort om meer geld
voor het ouderenbeleid te kunnen
krijgen, zo voerde zij aan.
De minister kon echter niets toe
zeggen. Hij vroeg de Kamer geduld
te hebben tot de zaken op het ge
bied van de adviesinstanties voor
de regering enigszins zijn geor
dend.
EIJSDEN (ANP) - Tijdens een rou
tine-controle in een pension voor
buitenlanders in het Limburgse
Eijsden is de 33-jarige politieman
J. Brand ernstig gewond geraakt
na te zijn neergeschoten. De ver
dachte van de schietpartij, een 21-
jarige Italiaan, werd in de loop van
de dag door de politie aangehou
den toen hij stond te liften langs de
autoweg Eijsden-Maastricht. Hij
heeft inmiddels bekend.
Het half automatische
pen waarmee hij de schoten heeft
afgevuurd had hij bij zijn aanhou
ding nog in zijn bezit. Over het mo
tief van zijn daad heeft hij nog
niets losgelaten, aldus de politie.
De drie metgezellen van de man,
twee mannen en een vrouw, heb
ben zich gistermiddag vrijwillig bij
de politie in hun woonplaats Luik
gemeld. Zij zijn niet aangehouden,
omdat zij niet rechtstreeks bij de
Politieman
ernstig gewond
na schietpartij
schietpartij betrokken zijn geweest
en worden beschouwd als getui
gen, aldus justitie.
Bij de routinecontrole van Brand
en een vrouwelijke collega in pen
sion Micoro in het dorp Oost-Maar
land ontstond in het appartement
van de vier een woordenwisseling.
Toen Brand het viertal wilde over
brengen naar het bureau sloeg op
de binnenplaats van het pension
de Italiaan plotseling op de vlucht.
Brand ging er achteraan. Zijn col
lega kon het tweetal niet bijhouden
en ging per surveillance-auto op
onderzoek uit. Zij zag aanvankelijk
niemand, keerde terug en trof
Brand neergeschoten op straat
aan.
In het ziekenhuis werden tijdens
een zeven uur durende behande
ling meerdere kogels uit het li
chaam van de politieman verwij
derd. Eén kogel heeft één van zijn
ogen verbrijzeld. Andere kogels
beschadigden zijn maag, milt en al
vleesklier.
Of hij teruggeschoten heeft op de
gevluchte verdachte is nog niet be
kend. Zijn pistool werd wel naast
hem op straat aangetroffen. Welk
wapen zijn belager heeft gehan
teerd heeft en hoeveel kogels hij
heeft afgevuurd op de politieman
wilde justitie in belang van het on
derzoek niet prijsgeven. Het viertal
stond overigens niet gesignaleerd
bij de politie, evenmin als hun ach
tergelaten auto en twee motoren.
NIJMEGEN (GPD) - Elleke en
Kelly zijn onafscheidelijke vrien
den. Zij leerden elkaar kennen in
het verpleeghuis Margriet in Nij
megen, waar de 23 jaar geleden in
Groesbeek geboren Elleke Eyk-
hout de jongste bewoonster is. Kel
ly is een tien maanden oude Duitse
herder, trouwe metgezellin van de
zwaargehandicapte, desondanks
zeer levenslustige jonge vrouw.
Elleke hoopt van harte, dat de
hond, na voltooiing van de training
volgende maand, zal voldoen aan
de strenge kwaliteitscriteria die de
'onafhankelijke toetsingscommis
sie stelt, voordat Kelly het certifi
caat „service-dog" kan worden ver
strekt.
Kelly zal dan de eerste gehandi
capten-geleidehond - zelfs in Eu
ropa - zijn. Elleke: „Ze heeft het
apporteren nu feilloos geleerd tij
dens de training afgelopen maan
den, nu moet onder meer het ope
nen van deuren nog verder worden
geoefend.
Doordat haar wagen van diverse
hulpmiddelen is voorzien, kan El
leke zich redelijk redden. Een
licht- of liftknop hoeft echter maar
iets te hoog zijn aangebracht en de
gehandicapte jonge vrouw zit in de
problemen. Op dat moment kan
Kelly uitkomst bieden.
Overal waar het vrouwtje heen
gaat, zal Kelly haar begeleiden, ook
in winkels. Ligt een gewenst pro-
dukt wat te ver weg, dan kan de
herder ook hier helpen. Dat vergt
een goed samenspel, voorafgegaan
door een gedegen training. In Kel
ly's geval is dat gebeurd in dieren
hotel Lelystad.
Het inschakelen van honden ten
behoeve van zwaargehandicapten
is geen bevlieging en nog minder
een grapje. Het idee is ontstaan in
het verpleegtehuis Margriet in Nij
megen, waar Elleke woont. Daar
vond men dat het in principe mo
gelijk moet zijn dat nieuwe bewo
ners bij hun komst in het verpleeg
huis een dier waar ze zeer aan ge
hecht zijn, meenemen.
Elleke, levenslang aan een rol
stoel gekluisterd, maakte de direc
tie haar grootste wens kenbaar:
een eigen hond. Omdat volledige
hospitalisering dreigde, waarin
zorg en liefde voor een eigen dier
vreugde in het bestaan zou geven,
reageerde de directie positief.
Uit onderzoek bleek dat enkele
jaren geleden in de Verenigde Sta
ten was begonnen met een oplei
dingsinstituut voor gehandicap
ten-geleidehonden. Met de by de
stichting CCI (Canine Companions
for Independence) ingewonnen in
formatie ging men naar dierenho
tel Lelystad, waar men bij direc
teur Gaus een willig oor vond: de
training van de jonge herder Kelly
kon beginnen.
Het enthousiasme sloeg over, er
ontstond brede belangstelling voor
het initiatief van het Nymeegse
verpleeghuis. Inmiddels is een be
langrijke stap gezet op de weg naar
inschakeling van gebruikshonden:
in het verpleeghuis Margriet is gis
teren de stichting Sociale Honden
voor Gehandicapten Nederland
opgericht.
De verwachting is dat jaarlijks
een tiental honden kan worden op
geleid. De kosten voor de oplei
ding bedragen ongeveer 10.00 tot
15.000 gulden per hond.
DEN HAAG (GPD) - Minister
Schoo (ontwikkelingssamenwer
king) heeft gezegd dat het 'nu aan
de Tweede Kamer is' om de kor
ting van 2 miljoen gulden op de be
groting van de Nationale Commis
sie voorlichting en bewustwording
Ontwikkelingssamenwerking
(NCO) ongedaan te maken. De be
windsvrouwe zei dit gisteren in
een gesprek met NCO-voorzitter
Roethof.
Volgens Roethof wil minister
Schoo nu nog geen uitspraak doen
over de korting, maar wacht zij op
het oordeel van de Tweede Kamer.
Bij de behandeling van de begro
ting ontwikkelingssamenwerking
begin deze maand heeft het CDA,
gesteund door de PvdA, al een wij
zigingsvoorstel ingediend waarin
wordt voorgesteld de twee miljoen
korting ongedaan te maken. Roet
hof verwacht dat de NCO in 1985
over de voor haar activiteiten oor
spronkelijk uitgetrokken veertien
miljoen gulden kan beschikken.
Tijdens de begrotingsbehande
ling is felle kritiek geleverd op het
plan van de minister om in het
NCO-budget te snijden. CDA-
woordvoerder Aarts beschuldigde
Schoo van 'onbehoorlijk bestuur',
omdat zij ingreep in de vrije beste
dingsmogelijkheden van de com
missie, terwijl zij eerder het meer
jarenplan had goedgekeurd. De
PvdA noemde de ingreep 'een
strafkorting'.
Er is tijdens het gesprek tussen
de minister en Roethof uitvoerig
gesproken over 'het aanscherpen
van de prioriteiten', een formule
ring die de minister gebruikte om
de korting te rechtvaardigen. Roet
hof heeft de minister om uitleg ge
vraagd van dat begrip. Maar de mi
nister was daar niet duidelijk over
.geweest, verklaarde Roethof. Er
'werd met geen woord gerept over
de steun die de NCO heeft gegeven
aan linkse bewegingen die door de
minister als doorslaggevend argu
ment zou zijn gebruikt om de kor
ting toe te passen.
In het gesprek heeft de minister
verder duidelijk laten blijken dat
zij geen voorstander is van een au
tomatische verlenging van het
NCO-mandaat dat 31 januari 1985
afloopt.
De NCO-voorzitter zei overigens
voorlopig niet van plan te zijn om
zijn functie neer te leggen in ver
band met de gespannen verhou
ding met de minister. „Het zou niet
van goede smaak getuigen om de
NCO in een moeilijke periode te
verlaten", aldus Roethof.
'Overheid mag
geen bepaald
leefverband
bevorderen'
AMSTERDAM (ANP) - Schoolkinderen van Turkse afkomst demonstreerden gisteren in Amsterdam tegen de
halvering van het onderwijs in de Turkse taal die daar onlangs is doorgevoerd. (foto ANP»
Kamer: man en vrouw recht op wwv-uitkering
DEN HAAG (GPD) - De overheid
mag geen bepaalde samenlevings
vorm boven een andere begunsti
gen. Ook voor andere vormen dan
het gezin moet ze trachten de
rechtszekerheid te waarborgen. Op
allerlei gebied (ook wat de huisves
ting betreft) moet de overheid
meer dan vroeger haar beleid te
vens afstemmen op andere samen
levingsverbanden
Dit zei minister Brinkman
(WVC) gisteren in de Tweede Ka
mer tijdens de voortzetting van het
begrotingsdebat naar aanleiding
van diverse kritische geluiden over
zijn „gezinsbeleid". Men was voor
al gevallen over zijn stelling dat het
gezin „de hoeksteen van de samen
leving" zou zijn. De bewindsman
zei daarmee aangeduid te hebben
dat juist in het gezin „mensen in
geborgenheid, zorg en liefde voor
elkaar willen leven".
Hij heeft daarmee niet bedoeld
de verschillende tegengestelde me
ningen over dit onderwerp te ver
scherpen. Wel is het zo dat de leef
gemeenschap tegenwoordig sterk
ter discussie staat. De ontwikke
ling op dit terrein wordt door velen
in christen-democratische kring
als bedreigend voor gezin en huwe
lijk ervaren, aldus Brinkman.
De training van
vergt een bedrag dat ligt tussenlO
en 15 mille. In het kader van de
fondsenwerving heeft een kunste
naar een beeldje vervaardigd van
een geleidehond met een rolstoelpa-
tiënte.
Het beeldje, in drie verschillende
uitvoeringen, is verkrijgbaar voor
prijzen die variëren van f 47,50
(kunsthars) tot f97 (brons). Via gi
ro 3831 of bankrekeningnummer
681170700 t.n.v. verpleeghuis Mar
griet Nijmegen, onder vermelding
van Soho, kan men een gift storten
of een beeldje bestellen. (fotoGPDi
