7.6% 'PTT moet met RUG samenwerken' Verrassing aan rentefront Ontmanteling van kernreactor Kema is in volle gang Beurs week Voorstel PvdA-kamerlid: Loodswezen staakt tegen privatisering Drie procent groei Duitse economie Tien gewonden bij Britse nüjnstaldng BHLP boos op Philips BOUWFONDS HYPOTHEEK. RENTE ZATERDAG 24 NOVEMBER 1984 ECONOMIE PAGINA 9 DEN HAAG (GPD) - De PTT-di- rectie in Groningen, de Technische Hogeschool Twente (THT) en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) moeten nauw gaan samen werken op het gebied van informa tica en communicatie. Dat vindt Jacq. Wallage, PvdA-woordvoer- der voor wetenschappelijk onder wijs in de Tweede Kamer. Wallage stelt voor dat de PTT sa men met de THT en de RUG in de informatica en communicatie het voortouw neemt op het gebied van onderzoek, ontwikkeling en scho ling. De drie instellingen zouden een plan moeten uitwerken om ge zamenlijk hoogleraren in dienst te hebben, vindt Wallage. Op die manier kan kennis wor den gebundeld ten behoeve van onderwijs en onderzoek waarvan zowel PTT als de THT en de RUG kunnen profiteren. Deze samen bundeling kan uiteindelijk honder den arbeidsplaatsen bij de PTT en de twee onderwijsinstellingen op leveren. De activiteiten van de PTT kun- Wegvervoer Het Nederlands wegvervoer krijgt de komende twee jaar, net als de andere Europese landen, recht op telkens vijf procent meer vergunningen voor transportbe drijven voor vervoer naar het bui tenland, maar ook tussen derde landen. Dat hebben de Europese transportministers, verenigd in de CEMT (Europese Conferentie van Ministers van' Transport) vrijdag afgesproken. Concreet komt het erop neer, dat in 1985 het ministe rie van verkeer en waterstaat 61 van dergelijke vergunningen heeft te verdelen en in 1986 64. DDR De DDR streeft voor 1985 naar een groei van het geproduceerde nationale inkomen, vergelijkbaar met het bruto nationaal produkt in westerse landen, van 4,4 procent, zo heeft staats- en partijleider Erich Honecker verklaard in een toespraak tot het centrale comité van de Oostduitse communistische partij. Voor dit jaar was de doel stelling eveneens 4,4 procent, maar aangezien de groei in de eerste tien maanden 5,3 procent op jaarbasis bedroeg zal die waarschijnlijk wor den overtroffen. CSM De Centrale Suiker Maatschap pij (CSM) heeft de nettowinst in het op 30 september geeindigde boekjaar 1983/84 kunnen opvoeren van f 37,2 miljoen tot f 45,2 miljoen. De toeneming van de winst werd veroorzaakt door een stijging van het bedrijfsresultaat en een daling van de rentelast en belastingdruk, zo heeft de maatschappij laten we ten. Vlissingen Het zeescheepvaartverkeer in het beheersgebied van het Haven schap Vlissingen is de eerste negen maanden van dit jaar fors terugge lopen ten opzichte van dezelfde pe riode vorig jaar, namelijk van 1337 tot 1180 zeeschepen. De brutoton- nage nam af van 6.720.409 brutoton tot 6.460.099 brutoton. De haven geldopbrengst liep terug met 653.388 gulden tot 3.814.966 gul den. De binnenscheepvaart nam wel toe van 3760 tot 4325 schepen. nen versterkt worden door de THT en de RUG. Aan de andere kant kunnen de onderwijsinstellingen profiteren van de PTT door bij voorbeeld hun studenten er stage te laten lopen en medewerkers in te schakelen voor opleidingen. "Op die manier openen zich nieuwe mogelijkheden voor zowel de THT en de RUG als de PTT", aldus Wal lage. Hij gelooft dat Groningen op deze wijze toch 3000 nieuwe ar beidsplaatsen erbij krijgt door het verhuizen van de PTT. Nu wordt gerekend op 2200 PTT'ers in Gro ningen. Wallage heeft het plan bedacht, omdat in Groningen 800 PTT'ers minder komen te werken, terwijl daar wel nieuwe activiteiten op het gebied van onderzoek worden ge vestigd. Omdat ook het opleidings centrum van PTT in Groningen wordt gevestigd, ligt het volgens Wallage voor de hand een samen werking te scheppen met de THT en de RUG. Als een dergelijke combinatie van bedrijfsonderzoek en -oplei ding van PTT en RUG tot stand komt, moet er niet alleen van ver keer en waterstaat geld komen. Ook de minister van onderwijs moet een bijdrage leveren, aldus Wallage. De onderwijsachterstand in het noorden en het oosten kan op deze manier worden wegge werkt. Nu de PTT naar het noorden ver huist, moeten daar sowieso extra scholingsmogelijkheden worden geschapen, vindt het PvdA-kamer- lid. Dit omdat waarschijnlijk niet genoeg mensen met een geschikte opleiding in het noorden zijn te vinden voor de 1200 nog op te vul len arbeidsplaatsen bij de PTT. VLISSINGEN (ANP) - Het perso neel van de Vaarwegmarkerings- dienst en het personeel van de werkplaatsen van het Loodswezen in Vlissingen legt dinsdag het werk neer uit protest tegen de privatise ring van de dienst. De acties wor den gesteund door alle bonden. Volgens Abva/Kabo-bestuurder W. Wolters zal de dienst worden verkocht aan particulieren. Hij zegt dat dit is gebleken uit een aan vullend onderzoek dat de minister voor verkeer en waterstaat heeft la ten instellen naar de belangstelling bij het bedrijfsleven voor deze overheidsdienst. Het personeel krijgt niet de kans het bedrijf zelf standig voort te zetten, zoals aan vankelijk was beloofd. Op dit moment werken er 230 mensen bij de Vaarwegmarke- ringsdiensten in Nederland. Na privatisering blijven er bij het rijk 25 arbeidsplaatsen over. Het be drijfsleven denkt van de overblij vende 205 mensen 90 tot 130 nodig te hebben. De overige personeels leden moeten afvloeien. Volgens de bonden gaat de staat uit van een te optimistische bere kening van de kosten bij deze over name. Op dit moment kost de vaar wegmarkering de staat 49 miljoen gulden per jaar. Van dit geld blijft 25 miljoen voor rekening van de staat voor werkzaamheden en ma terialen. Het uitvoerend werk wordt voor 24 miljoen gulden uit besteed aan het particuliere be drijfsleven. Dit mag echter wel aanvullende rekeningen insturen bij schades aan de vaarwegmarke ring die optreden ten gevolge van storm of ijsgang of andere onver wachte omstandigheden. De bonden denken dat de staat door deze regeling in feite veel duurder uit zal zijn dan wanneer de dienst in rijkshanden blijft. Voor beelden van dit soort budgetover schrijdingen door het bedrijfsle ven komen maar al te vaak voor, zei Wolters gistermorgen. Hij trok in dit verband een vergelijking met de Oosterscheldewerken. Als het rijk er later achter komt dat het duurder uit is, kan de ver koop niet meer worden terugge draaid, vrezen de bonden. Uit een onderzoek dat zij hebben inge steld, is gebleken dat een reorgani satie van de dienst ook al forse be sparingen kan opleveren. De protestacties van dinsdag zul len naar alle waarschijnlijkheid ook door diensten bij andere dis- •tricten worden gevolgd, aldus de bonden. BONN (GPD) - De Raad van Eco nomische Deskundigen in de Bondsrepubliek Duitsland voor spelt voor 1985 een economische groei van drie procent. Dat is een half procent meer dan de verwach ting van de regering. In hun jaar lijkse rapport, dat vrijdag aan bondskanselier Helmut Kohl is aangeboden, schrijven de zoge noemde 'Vijf Wijzen' dat de Duitse economie zich aanzienlijk verbe terd heeft en in een conjuncturele bloeiperiode zit. Helaas zal hier door de werkloosheid op korte ter mijn nauwelijks minder worden. Voor 1985 gaat de raad uit van een gemiddeld werklozenaantal van ruim 2,1 miljoen. De inflatie wordt geschat op twee procent. De Bondsregering en onderne mersorganisaties vatten de inhoud van het rapport van de economi sche deskundigen op als bevesti ging van de juistheid van de econo mische koers van de huidige rege ring. Die is vooral gericht op het verminderen van de staatsschuld. De vakbond is daarentegen van mening dat de Vijf Wijzen veel te optimistisch zijn en dat zij weder om geen aanzetten tot een behoor lijke werkgelegenheidspolitiek hebben geformuleerd. Ook de SPD vindt dat de Raad van Economische Deskundigen ernstig in gebreke is gebleven door geen wegen aan te geven hoe de werkloosheid eventueel vermin derd kan worden. De Groenen trekken de waarheid van het rap port in twijfel. Volgens de raad dient ook in de toekomst de stij ging van de overheidsuitgaven kleiner te zijn dan de toeneming van het bruto sociaal produkt. De Vijf Wijzen pleiten ervoor dat in de loonpolitiek de koers van ma tige loonsverhogingen van de laat ste jaren wordt voortgezet. In het rapport staat dat de sociale part ners moeten streven naar een gro tere flexibiliteit van de arbeidstijd. Auto-telefoons zijn allang niet nieuw meer, maar in Engeland zijn nu ook telefoons verkrijgbaar waarmee de abonnee desnoods een blokje om kan fietsen. Nicholas Pearce, directeur van het bedrijf dat de telefoons maakt, nam gisteren, fietsend door het Londense verkeer, de proef op de SOm. (foto AP) WAKEFIELD (Reuter/AP) - In En geland zijn gisteren tien mensen gewond geraakt na botsingen tus sen stakende mijnwerkers en poli tie. Zeven politiemannen en drie stakers liepen verwondingen op. De politie heeft gisteren minstens 22 stakers gearresteerd. De geweldadigheden gebeurden bij mijnen in Schotland, Wales en Yorkshire. Bij botsingen tussen 1200 postende stakers rond Wake field in Yorkshire, arresteerde de politie 12 mensen nadat de mijn werkers met stenen gooiden, bo men ontwortelden en lantaarnpa len omver trokken. In Wakefield werd ook een mijn werker die naar zijn werk wilde gaan, door zes gemaskerde man nen in zijn huis ernstig mishan deld, aldus de politie. De man is met gebroken ledematen in het zie kenhuis opgenomen. In Wakefield begon de mijnstaking in maart uit protest tegen plannen van de natio nale Kolenraad om onrendabele mijnen te sluiten. In South-Wales liep het aantal postende stakers volgens de politie op tot rond 1.000. Van hen zijn er 10 aangehouden na relletjes. Volgens werkgevers hebben op nieuw 800 stakers het werk hervat. EINDHOVEN (ANP) - De Unie BHLP is boos op Philips omdat de ze in toenemende mate mensen aanneemt op basis van een tijdelijk contract. Volgens de directie is dat nodig wegens het Nederlandse ontslagrecht. De unie vindt dit on aanvaardbaar. Neemt mensen aan op contract-basis als het werk tij delijk is of als onzeker is het werk blijft, aldus een woordvoerder van de onderneming. Hij erkent ook dat het Nederlandse arbeidsrecht een rol speelt. Gisteren was de laatste dag dat sta kers weer aan het werk konden gaan tegen een beloning van onge veer 5600 gulden. In totaal hebben meer dan 12.000 stakers zich door deze 'bonus' laten over halen weer te gaan werken. Een woordvoerder van de Kolenraad zei dat ook sta kers die maandag weer aan het werk gaan in aanmerking komen voor de beloning. Hij noemde het aantal werkwilligen 'uiterst be moedigen'. Volgens de Kolenraad zijn de scheuren in het stakingsfront zichtbaar. Er staken volgens de raad nu nog 126.000 mijnwerkers. Maar Arthur Scargill van de mijn werkersvakbond NUM houdt vol dat 140.000 van de 180.000 leden in staking blijven. ADVERTENTIE Inlichtingen: Bouwfonds-infocentrum Haarlem, Anegang 29, (023) 31 38 52. Den Haag, Nassauplein 13, (070) 65 08 00. Of bij uw verzekeringsadviseur of makelaar. nv Bouwfonds Nederlandse Gemeenten Geen spatje kernafval zal op het terrein van de Kema in Arnhem achterblijven als de Suspensie Test Reactor eenmaal is ontman teld. "Je zult hier van de vloer kunnen eten. De hal, waarin de reactor heeft gewerkt, wordt dusdanig opgeleverd alsof er nooit sprake is geweest van de aanwezigheid van kernenergie". Die verzekering is afkomstig van ir. J. Kuypers, hoofd van het kernreactorlaboratorium van de Kema. Hij zegt dit op een mo ment dat hard wordt gewerkt aan de ontmanteling van de Ke ma Suspensie Test Reactor (KSTR), zoals dit onderzoeksob ject officieel heet. Om een aantal reden is beslo- door Ad Berends ten de kernreactor af te breken. Ir. A. Spruijt, hoofd van het ont mantelingsproces: "Het bewa ken van het proces kostte veel geld, de reactor nam te veel ruimte in beslag en de politieke druk tegen de reactor was erg groot. Het belangrijkste motief om ermee te stoppen, was echter het feit dat veel van de mensen die de reactor hebben opge bouwd, nog steeds in dienst zijn bij de Kema. Hun ervaring is on ontbeerlijk om de reactor op de juiste wijze te ontmantelen". Van de ongeveer tachtig man laboratoriumpersoneel die in de 'produktieve' jaren werkzaam waren in de reactor, zijn er vijf tien bezig het eigenhandig opge bouwde werk weer af te breken. "Inderdaad is dat voor sommige mensen in het begin erg frustre rend geweest. Het was even slik ken. Gelukkig hebben we hen er van kunnen overtuigen dat die ontmanteling een nieuwe uitda ging betekent. We hebben in dit land namelijk betrekkelijk wei nig kennis over het afbreken van kernreactoren", aldus Spruijt. Thorium De KSTR verschilde in zoverre van andere reactoren dat de ra dio-actieve stof niet, zoals toen gebruikelijk, in staven was opge sloten maar zich vrij in een vat met water kon bewegen. "De reactor kon zichzelf helemaal re gelen, nagenoeg zonder hulp van buitenaf. Als splijtstof werd tho rium gebruikt, wat veel goedko per is dan uranium. Alleen om het splijtproces te starten werd een kleine hoeveelheid uranium ingezet. Een soort lucifer dus", aldus Kuypers. Zo'n twee jaar geleden is gelei delijk aan een begin gemaakt met de afbraak. "Veel mensen dachten toen dat het om de daad werkelijke ontmanteling ging. Geruchten gingen zelfs dat de hele reactor al verdwenen was. Er zijn toen allen maar wat min der belangrijke, totaal niet-radio- actieve systemen weggehaald. De officiële start was pas in maart van dit jaar". Op dit ogenblik wordt gewerkt aan het verwijderen van mate riaal, dat wellicht nog enig stra lingsgevaar in zich kan dragen. Volgend jaar maart komt het staalafval aan de beurt, dat onge veer voor de helft met radio-acti viteit is besmet. In 1986 wordt het werk afgerond met de behan deling van staal, dat een stra lingsgevaar van 100 procent heeft. Begin 1987 zal de reactor ge heel zijn ontmanteld, een proces, waarmee rond de tien miljoen gulden gemoeid is. Dit bedrag is overigens een schijntje in verge lijking met de honderden miljoe nen guldens, die de voorberei ding tot en de bouw van de reac tor hebben gekost. Zijn de resul- taten van het gepleegde onder zoek zo goed geweest, dat deze toch wel gigantische uitgave ver antwoord genoemd kan worden? "Onderzoeksmatig gezien zeg ik volmondig ja", aldus Kuypers. "Zelfs het buitenland heeft inte resse getoond en sommige uit komsten gebruikt. Als je het van uit een bedrijfsoogpunt zou be kijken, moet ik zeggen dat een en ander niet rendabel is geweest. Maar onderzoek kost nu eenmaal geld". Beton De radio-actieve vloeistof, die vrij snel na het stopzetten van het proces naar Amerika is ver kocht, was opgeslagen in beton nen compartimenten voorzien van stalen wanden. Een beton nen deksel sluit ook nu nog het geheel af. Het staal wordt, nadat het uit deze 'dozen' is gehaald, tot kleine stukken verwerkt en via een speciaal hiervoor ontwik keld procédé gereinigd. Stukjes afval worden met water, ver mengd met glas, schoongespo- ten. Die schoonmaaktechniek wil de Kema, mede ten behoeve van andere kernreactoren, die in de toekomst willicht ontmanteld zullen gaan worden, vervolma ken. Elk compartiment wordt apart van het aanwezige afval ontdaan. Voor alle compartimen ten wordt een afzonderlijk plan gemaakt dat door een begelei dingscommissie, waarin verte genwoordigers van verschillen de overheidsinstanties zitting hebben, wordt beoordeeld. Pas als die commissie het licht op groen heeft gezet, wordt met het werk begonnen. Het is de be doeling dat de reactorhal voor andere onderzoeksdoeleinden gebruikt gaat worden. Of daarbij ook kernenergie te pas komt, durft Kuypers niet te voorspel len. "In het begin van de ontwikke ling werd kernenergie de red ding van de wereld genoemd. Nu zou het, volgens velen, juist de ondergang van onze planeet be tekenen. Er is dus tussentijds iets in de meningsvorming ver anderd. Ik denk dan ook niet dat je nog iemand zo gek krijgt zo veel geld in een nieuw idee op dit gebied te stoppen", besluit Kuy- Via een speciaal hiervoor ontwikkelde procédé worden de staal deeltjes gereinigd. (foto gpd> door C. Wagenaar AMSTERDAM (GPD) Het was een onrustige week voor het in ternationale beurswezen omdat vele tegengestelde factoren moesten worden verdisconteerd. Daarbij was Wall Street donder dag door een feestdag gesloten, waardoor de week in tweeën viel en geen gelegenheid bood tot het opzetten van beurstransacties. De indruk bestond dan ook dat technische factoren de overhand hadden. Baisse-indekking bijvoor beeld leidde ertoe dat de flauwe stemming van vorige week vrij dag, die maandag nog werd door getrokken, daarna door enig her stel werd gevolgd. Hierdoor kon Wall Street woensdag juist weer boven de 1200 komen, nadat de beurs vorige week vrijdag daar door heen was gezakt. Amsterdam kon er helemaal geen touw meer aan vastknopen. De week begon hier op de beurs uiterst flauw, maar nadien werd de stemming wat verdeeld. Toch was het eindresultaat wederom een afbrokkeling van rond 3 pun ten. Door druk op aandelen Ko ninklijke Petroleum verloor de groep van de internationals bijna 5 punten. De grootste verrassingen le verden het rente- en valutafront op. Inzet waren een aantal be langrijke gegevens, die over het conjunctuurbeloop van de Ver enigde Staten bekend werden gemaakt. Zo lieten de industriële produktie en de woningbouw over de oktobermaand verdere dalingen zien. De laatste zelfs met 10 procent. Grote indruk maakte ook de herziening van de economische groei in het derde kwartaal, die aanvankelijk op 2,7 procent was gesteld, maar nu bij nadere berekening tot 1,9 pro cent moest worden terugge bracht. Dit gaf nieuw voedsel aan de reeds geruime tijd bestaande in druk dat de Amerikaanse econo mie flink in groei terugloopt. De winst van het gehele Amerikaan se bedrijfsleven blijkt in het laat ste kwartaal zelfs met bijna 10 procent te zijn gedaald. Deze fei ten trokken vooral de obligatie- markt over de vorige week opge lopen teleurstelling rond de ex tra zware tegenvallers op de be groting heen. Toen was er vrees ontstaan over mogelijk weer ho gere rentestanden, maar nu na men de verwachtingen toe, dat het centrale bankwezen toch de kredietteugels zal moeten vieren en de rente zal moeten verlagen willen de Verenigde Staten niet De obligatiemarkten in New York begonnen te stijgen en ble ven vast. Kort daarop werd de rijzing gehonoreerd, want aan de vooravond van de feestdag deel de de FED, het bestuur van de gezamenlijke centrale banken, mee het officiële disconto van 9 procent op 8,5 procent te zullen brengen. Dit was de eerste wijzi ging in het disconto sinds april dit jaar en de eerste verlaging sinds december 1982. Ongerust Aangenomen wordt dat vooral het feit dat de orders voor duur zame gebruiksgoederen in okto ber ruim 4 procent waren terug gelopen, de doorslag heeft gege ven. Sommige leidende econo men merkten op werkelijk onge rust en nerveus te zijn over de economische situatie in de Ver enigde Staten. Merkwaardiger wijs oordeelden de valutahande laren volkomen omgekeerd over de economische cijfers van het derde kwartaal. Zij wezen op de afnemende voorraden bij het bedrijfsleven en de toéname van de particulie re bestedingen. Het vierde kwar taal zal veel beter uitvallen, dan algemeen wordt verwacht en de Amerikaanse economie is nu al bezig aan een fors herstel, zo ver luidde in valutakringen de opti mistische visie over de conjuntu- rele vooruitzichten. Dit leidde tot een drukke in ternationale vraag naar dollars, die hierdoor in Amsterdam zelfs opliepen van f 3,30 naar f 3,40. Pas door het bericht van de dis contoverlaging werd de hausse voor de dollar beëindigd en trok de Amerikaanse munt zich iets terug. In Amsterdam worden met ar gusogen de ontwikkelingen op het internationale rentefront ge volgd. Al een maand lang draait de obligatie-index op onze beurs rond 108, 10 punten hoger dan begin augustus. In een aantal landen buiten de EG werden de ze week de officiële rentestanden verlaagd, gevolgd zoals opge merkt door de Verenigde Staten. Het ziet er dus naar uit dat on ze obligatiemarkt niet terug hoeft en dat de afgelopen tijd een consolidatie van het hogere ni veau heeft plaatsgehad. Het mi nisterie van financiën kon van de gelegenheid gebruik maken een nieuwe staatslening tegen 7,5 procent uit te schrijven, waarop volgende week dinsdag kan wor den ingeschreven. Dit is een vol procent minder dan de laatste le ning in augustus, terwijl ook de andere voorwaarden, zoals de looptijd van 15 jaar, minder aan trekkelijk zijn. Desondanks wordt een goed succes verwacht, vooral van de kant van de grote beleggers. Recessie Op de aandelenmarkt wilde het deze week in Amsterdam niet goed vlottem De belangstel ling was gering en de indruk be stond dat velen al zijn begonnen de hausseposities met het oog op het naderende jaareinde af te bouwen. Er was op een forse beurshausse in Wall Street gere kend, na de allang voorspelde verkiezingsoverwinning van pre sident Reagan, waardoor ook on ze beurs mee omhoog zou wor den getrokken. Maar die hausse is uitgebleven en afgewacht moet nu worden of Wall Street zich meer zal laten leiden door recessie-angst of door rente-opti- misme. De nieuwe druk op de olieprijzen deed aandelen Ko ninklijke Petroleum f 6 teruglo pen en ook de andere internatio nals moesten tot f 3 inleveren. De lokale markt was overwe gend verdeeld, met winsten of verliezen tot f 2. Tot f 5 stonden Ahold, Eriks, Macintosh en Ver enigde Machinefabriek Stork af. Schuitema moest nog eens f 15 terug, maar de Nedlloyd kon, we gens sterk meevallende winst ontwikkeling, f 15 stijgen. De Europese Optiebeurs zag in deze werkperiode evenveel contracten afgesloten als de 96.000 daarvoor. Akzo was voor de calls nummer één, gevolgd door Philips. Opvallend was de nu en dan oplevende belangstel ling voor KLM, zoals het ook veelzeggend was dat later in de week het aantal afgesloten put- contracten sterk toenam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 9