'Als bankier moet je
een gekend mens zijn'
A. van de Koppel na 25
jaar weg bij de AMRO
Groot gevaarte dwars door Leiden
Boek over tien jaar
Chili Front Leiden
Negen arrestaties: zes
bankovervallen opgelost
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1984
LEIDEN
LEIDEN - A. van de Koppel, bankier: "Grasmaaien,
dat is een goede remedie. Dan loopje zo over het gazon,
na het maaien steek je nog even de kantjes af, je roept
je vrouw en zegt: kijk eens aan, dit heb ik gedaan. In
het bankwezen heb je dat gevoel nooit, ik bedoel, datje
denkt: dit is tastbaar. Bijna niets is namelijk tast
baar".
Een interview met de man die bijna vijfentwintig
jaar directeur was van de AMRO-bank, district Lei
den, en dezer dagen afscheid nam om gezondheidsre
denen.
Langzaam rijden we het dorp binnen. Zo langzaam
dat fotograaf verslaggever bij wijze van spreken de
herfstbladeren kunnen tellen in deze bos- en villarijke
omgeving. Nog meer gas wordt teruggenomen als voor
o-ns twee agenten te paard opdoemen. Dit feit, gevoegd
bij de landelijke allure van deze goudkust, kan maar
één ding betekenen: we zijn in Wassenaar.
A. van de Koppel woont in een prachtig huis aan de
Bloemcamplaan. Bij het afscheid, terwijl hij vanaf de
stenen trap voor zijn huis de omgeving overziet, zegt
de bankier: "Naar alle tevredenheid, ja, zo kun je dat
zeggen: ik woon hier naar alle tevredenheid. Maar dit
is dan ook een verdomd aardige omgeving".
Het interview vindt plaats in de werkkamer van de
bankman. "En om die te bereiken moeten we afdalen".
Het blijkt een smaakvol ingerichte ruimte, nadrukke
lijk aanwezig is een groot bureau. Aan één van de
wanden hangt een portret. "Mijn vrouw toen ze nog
jong was, hoewel: ik vind haar nu ook nog jong". Van
de Koppel is tijdens het gesprek niet terughoudend,
soms wel hautain. Na het citeren van een fragment uit
'My fair lady': "Verstaat u dat. Engels?"
Van de Koppel werd in 1922 geboren in Velp. "Mijn vader was bankdirecteur. Niet bij een
grote bank overigens. Hij werkte bij de toenmalige Gelderse Kredietvereniging. Bestaat
niet meer. Of de liefde voor het bankwezen mij met de paplepel werd ingegoten, nou nee.
Mijn vader vond dat ik techniek moest studeren, dan kon ik later bij m'n familie terecht.
Volker, u weet wel: bagger enzo".
"Toen deed je nog wat je vader zei,
in die dagen. Dus ging ik naar de
MTS. Achteraf denk ik wel 'ns: m'n
vader heeft bewust de aandacht af
gewend van de bank. Hij had niet
zo'n plezier in dat werk, kreeg ik
soms de indruk. Of hij veel aanzien
had? Dat viel wel mee. U moet daar
ook niet tegenop kijken, tegen een
directeur van de Gelderse Krediet-
vereniging. En geld? Ach, of je nou
met centen of snoepjes te maken
hebt..."
"Trouwens nu u het heeft over
het aanzien van een bankier als
mijn vader...ik herinner me dat we
geen auto hadden. Natuurlijk, in
die jaren dertig leden wij geen ar
moede, maar in een eigen auto reed
mijn vader niet. We maakten wel
vaak gebruik van de taxi, want dat
kostte in die tijd niet zoveel geld".
"In mijn jeugdjaren leefde het
bankwezen overigens niet voor
mij. Wat moest ik me er bij voor
stellen? Wel weet ik nog goed dat
een verhaal van m'n vader grote in
druk op me maakte. Hij vertelde
op een avond dat één van de procu
ratiehouders met een vinger tussen
de kluisdeur had gezeten. Vinger
kwijt".
"Ik weet niet of dat de moraal
van het verhaal was. Overigens:
m'n vader heeft me voor de oorlog
wel een keer bankwerk laten doen.
Samen met een vriend moest ik
naar Den Haag, als koeriers. Leuk
was dat, het abstracte begrip bank
kreeg als het ware voor het eerst
reliëf. Het betekende opeens: met
de trein naar Den Haag".
Relativeren
Van de Koppel vertelt hierna dat
hij in de oorlog werd opgepakt. Hij
zat in de Betuwe en was het slacht
offer van een razzia van de Duit
sers die de dood van een paar Ger-
door
Wim Brands
soldaten wilden wreken.
"Vijfhonderd mensen werden op
gepakt en gingen naar een kamp.
Achteraf denk ik soms: die gebeur
tenis is in zekere zin van invloed
geweest op m'n leven".
"U moet rekenen: ik kwam uit
een tamelijk bevoorrecht milieu.
En opeens stond ik daar in het
kamp... alle rangen en standen wa
ren weggevallen. Of je nou baron,
graaf, mijnwerker of wat dan ook
was, het deed er niet toe: tijdens
het appèl stonden we er allemaal in
onze onderbroeken even lullig bij.
Zo'n wending in je leven - hoe vre
selijk ook - heeft één voordeel: je
leert relativeren".
Na de oorlog studeerde Van de
Koppel in Delft. "Ik wilde inge
nieur worden, maar heb het idee in
'47 laten varen. Ik kon die rijste
brijberg niet het hoofd bieden, an
ders gezegd: ik kon de moeilijke
examens niet aan omdat ik in de
oorlog een achterstand had opgelo
pen".
En toen Werd u op een ochtend
wakker als bediende van de Rotter-
damsche Bankvereeniging en
dacht: wat doe ik hier?
"Nee, het was wel degelijk een
bewuste keuze, hoewel ik eerlijk
moet toegeven dat ik in het begin
vreselijk kopschuw was op die
bank. U moet weten: in die naoor-
- Opvolger van A. van de Koppel
als directeur van de AMRO-bank,
district Leiden is J.Ph.A Huges.
Huges was tot nu directeur van de
AMRO-bank voor Zoetermeer en
omgeving. Het Leidse district om
vat behalve Leiden onder meer
Katwijk, Sassènheim, Alphen aan
den Rijn en Roelofarendsveen.
logse jaren was de effectenregistra
tie in volle gang en dat was... ja,
laat ik het maar toegeven...zo saai,
zo saai. Dan kreeg je 's avonds tot
overmaat van ramp ook nog een
volstrekt oneetbare hap eten uit de
gaarkeuken, zodat je kon doorwer
ken tot negen uur... potverdomme,
wat saai was dat".
Maar Van de Koppel was ambi
tieus, dat wil zeggen: "Ik wilde dat
werk niet lang doen. Een zekere
ambitie had ik dus wel, ik zou niet
willen spreken over een grote am
bitie. In dat geval was ik namelijk
niet vijfentwintig jaar lang in Lei
den gebleven. Hoe dan ook, in '51
werd ik directeur van een filiaal in
Zwolle. Uit die tijd herinner ik me
vooral de gefortuneerde boeren -
gouden ringetje in het oor - die
eens per jaar langskwamen, zagen
dat er nieuw meubilair was aange
schaft en dan zeiden: dat is van
mien geld. Zo aan het einde van de
jaren vijftig ging ik beseffen dat
Zwolle ook niet alles was. Direc
teur in Zwolle, ik vond het wat wei
nig".
Versje
Zijn Leidse tijd, beginnend in
'59, heeft Van de Koppel in drie pe
riodes verdeeld.
De eerste periode: "Die loopt van
'59 tot '64. De Rotterdamsche bank
had toen in Leiden aan het Rapen
burg een klein kantoor. Het ging er
gemoedelijk aan toe. Zo kwam er
bijvoorbeeld regelmatig een ver
strooide professor coupons knip
pen, goed, in die tijd gingen we tus
sen de middag nog dicht. Als de
professor nog niet klaar was, werd
hij gewoon ingesloten, voorzien
van een broodje kaas. Tegenwoor
dig zou dat in verband met de vei
ligheid uitgesloten zijn. Ik ken een
versje dat de sfeer ook aardig op
roept, denk ik.
Donderdag, die mooie dag, die
mooiste aller dagen.
A. van Koppel:
"Nieuw geld, vers
geld. Dat vind ik
lekker in de hand
liggen".
's Ochtends nog een halve week
en 's middags nog twee dagen".
De tweede periode: "Die wordt
getypeerd door de fusie tussen de
Rotterdamsche en de Amsterdam-
sche. Opeens werden we gecon
fronteerd met een fusie die we
moesten verteren. Je zag ook dui
delijk de mentaliteitsverschillen
tussen de bediendes.... of laten we
maar zeggen: werknemers... van de
verschillende banken. Ik vond de
mensen van de Amsterdamsche
een beetje autoritair. Klopte je bij
zo iemand op de deur, dan hoorde
je: binnen, oké, je ging naar binnen
en dan zag je dat zo iemand expres
nog even bleef doorschrijven om
indruk te maken. Bij ons van de
Rotterdamsche kon je zo naar bin
nen. Niet dat het storm liep, maar
de stijl was toch anders".
De derde periode: "Dat zijn dus
mijn laatste jaren. De filosofie van
de bank was veranderd. Commer
cie en administratie werden ge
scheiden en dat betekende onder
meer: het vervagen van het Der-
Dorpsegel
Het woord bank riep vroeger
vooral één associatie op: vertrou
wen. Tegenwoordig is daar veran
dering in gekomen. Schandalen
hebben voor diverse smetjes ge
zorgd. Het imago is veranderd.
Heeft Van de Koppel daar wel eens
iets van gemerkt?
"In z'n algemeenheid kun je stel
len dat banken niet corrigerend
zijn opgetreden in de jaren dat de
bomen zogenaamd tot in de hemel
groeiden. Neem de explosie van de
huizenmarkt. Wie voorzag de ellen
de? En om nu een direct antwoord
op uw vraag te geven: ja, ik denk
dat de schandalen, die hele Slaven
burg-affaire, de anderen geen goed
heeft gedaan".
Zijn nevenfuncties. "Ik ben
voorzitter van de VW, lid van de
Rotary, lid van het stichtingsbe
stuur van de Vrienden van de Pie
terskerk, penningmeester van het
Oosters instituut... ik vind het nog
al weinig, o ja: namens de VW zit
ik ook in de Stichting Leidse Bin
nenstad. Ach, u kent ze wel, ik zit
daar in op een zogenaamde kwali
teitszetel".
Toch nog een tamelijk lange lijst.
Waarom in zoveel besturen en ver
enigingen? Aanzien?
"Nee, daar trek ik me niet zoveel
van an. Je komt trouwens wel
voortdurend dezelfde mensen te
gen. Dat zal wel iets te maken heb
ben met de kleinschaligheid van
Leiden. Het is een kleine wereld.
Maar goed, waarom zit ik erin? On
getwijfeld heeft het iets te maken
met de verwevenheid met de stad
die je moet hebben als bankier. Die
heb ik dank zij die verenigingen.
M'n vrouw noemt me daarom trou
wens wel eens een dorpsegel. Maar
verwevenheid, ja, daar gaat het om.
En als bankier moet je ook een ge
kend mens zijn. Desnoods zeggen
ze: o, dat is die vervelende vent van
de bank. Als ze je maar kennen".
Geld
Welke associatie roept het woord
geld bij u op?
"Prettig om het in je zak te heb
ben en ik heb het bijna nooit in m'n
zak. Als ik ergens ga lunchen, dan
moet ik aan m'n vrouw vragen:
zeg, heb je even wat voor me?
Nieuw geld, vers geld, dat vind ik
overigens lekker in de hand liggen.
Even bevoelen".
Aan het einde van het gesprek
hebben we het nog één keer over
zijn vader: "Hij wilde dus niet dat
ik bankier zou worden. En dat is
wel gebeurd. Enthousiast zal hij bij
het idee niet zijn geworden, omdat
hij het werk niet prettig vond. Ik
kan zeggen dat hij ongelijk had".
De fotograaf wil Van de Koppel
hierna portretteren. Hij vertelt dat
de koningin die een bezoek brengt
aan Leiden, ook nog op de foto
moet. "O, kijk eens aan.... maar
zeg: had u haar dan niet voor moe
ten laten gaan? Dat hoort, vind ik".
De roestvrijstalen straalbuis, gefotografeerd op de hoek van de Sumatrastraat en de Willem de Zwijgerlaan,
op weg naar een tentoonstelling in Ahoy. (foto Holvast»
LEIDEN - Een vrachtwagen met
een straalbuis, 7 ton zwaar en 4,6
meter hoog, heeft zich gisteroch
tend onder politiebegeleiding door
de stad gewrongen. De buis is naar
Ahoy in Rotterdam vervoerd voor
tentoonstelling 'Binnenvaart en
visserij'. Het gevaarte is door con-
tructiebedrijf Boot gemaakt voor
de grootste kotter van Nederland
(45 meter lang), die momenteel in
aanbouw is op een werf in de Gro
ningse plaats Hoogezand-Sappe-
Via de Sumatrastraat en Willem
de Zwijgerlaan is de straalbuis
door Roelofarendsveen, Leimui
den, Alphen en Bodegraven rich
ting Rotterdam gegaan. Over ruim
twee weken komt de roestvrijsta
len pijp, die een doorsnee van 3.40
meter heeft, terug in Leiden. Bij
Boot wordt dan de schroef erin ge
bouwd. Daarna verlaat het gevaar
te Leiden definitief, dit keer over
water. Als de buis in de kotter is
gemonteerd is deze combinatie
goed voor een vermogen van 3400
paardekrachten.
LEIDEN - Het Chili Front Leiden bestaat tien jaar. Ter
gelegenheid van dit feit hebben twee Leidenaren, Kees
Plug en Jan Marinus Wiersma, een boekje geschreven over
tien jaar actie voeren in Leiden. De schrijvers gaven het
boekje de titel 'No pasaran' (ze komen er niet door) mee.
Vandaag wordt op een bijeenkomst van het Chili Front het
boekje officieel aangeboden aan PvdA-raadslid Toos Fal-
laux, jarenlang één van de actiefste voorvechtsters van het
herstel van de Chileense democratie.
In wat toen nog het Kreatief Sen
trum heette, nu het LVC aan de
Breestraat, werd op 14 december
1974 het Chili-comité in het leven
geroepen. Scholieren, studenten,
dienstplichtige militairen,
werkenden in de zachte sector en
het onderwijs zaten bijeen met ver
schillende politieke achtergron
den: trotzskisten, pacifisten, so
ciaal-democraten. Maar met één
grote gemeenschappelijke deler.
De intense afkeer van de militaire
staatsgreep in Chili.
In de nadagen van de golf van
politisering en democratisering die
in de jaren zestig en de beginjaren
'70 Nederland overspoelde, on
stond de ene na de andere actie
groep. Zo was in Leiden het Anti-
Peijnenburg-Komitee actief, dat
zich vanuit een kritische houding
tegenover de maatschappelijke rol
van het leger verzette tegen de
plannen van de toenmalige staats
secretaris Peijnenburg (defensie)
om de dienstplichtleeftijd te verla
gen. Vanuit die visie werden de ge
beurtenissen in Chili, waar het le
ger een lange democratische tradi
tie om zeep hielp, met afschuw ge
volgd. En van het ene comité
kwam het andere.
In de eerste jaren van het Chili-
comité, dat bijna meteen de officië
le benaming Chili Front Leiden
kreeg, werd er heel wat afgediscus-
sieerd. Plug en Wiersma verhalen
in hun boekje van de ideologische
tweestrijd tussen de voorstanders
Goede redenen om door te gaan
De muurschilderbrigade Ramona Parra bracht eind '79 deze schilde
ring aan op een pand op de hoek van de Oude Rijn en de Pelikaanstraat
De bedoeling was een permanente muurschildering, nadat eerder de
schutting aan de Langegracht tijdelijk als 'doek' dienst had gedaan. De
schildering zal echter binnenkort verdwijnen in verband met de restaura
tie van het WOOnhuis. (foto Holvast)
van het 'democratische' en van het
'revolutionaire' verzet.
Door de vele uren die aan discus
sie werden besteed en de geringe
wapenfeiten, die daar tegenover
stonden, ging bijna het Chili Front
in malaise ten onder. De dood van
Franco was de aanleiding om, als
een soort dependance van het Chili
Front, een Spanje-comité in het le
ven te roepen. Toen dit comité al
spoedig ter ziele ging, was het Chili
Front meteen een deel van zijn me
dewerkers kwijt.
Het blad No Pasaran, uitgegeven
door het Chili Front en dat aanvan
kelijk door gebrek aan kennis van
de Spaanse taal No Passeran heet-
Buit in Leiden bedroeg een ton
LEIDEN - Met de arrestatie van ne
gen mensen zijn zes bankoverval
len opgelost die vanaf mei dit jaar
op verschillende plaatsen in Ne
derland zijn gepleegd. Daaronder
is ook de beroving van de Rabo
bank aan de Stationsweg in augus
tus van dit jaar. Drie gewapende
mannen dwongen toen de kassier
onder dreiging van een vuurwapen
geld in een vuilniszak te stoppen.
De buit bedroeg een ton.
De groep pleegde ook overvallen
op banken in Harderwijk, Zut-
phen, Wageningen, Drachten en
Enschede. De politie van Ensche
de kwam de groep op het spoor na
de overal op een bank in hun stad.
De daders komen uit Rotterdam,
Schiedam, Amsterdam en Lely
stad.
Amnesty
Amnesty International organi
seert dinsdag en donderdag de
laatste schrijf avonden van het
jaar. Dinsdag kan er vanaf half
acht in de Bevrijdingskerk en
vanaf acht uur in de Vredeskerk
worden geschreven ten bate van
gewetensgevangenen. Donder
dag kan dat vanaf acht uur in
het gebouw van de Ekklesia aan
het Rapenburg 100.
Speelgoed
In clubhuis Malilo wordt dins
dag een thema-ochtend gehouden
voor vrouwen, waar wordt ge
sproken over 'speelgoed' Een ver
tegenwoordigster van Speel-O-
Schoolzwemmen
In zwembad De Zijl aan de Pa-
ramaribostraat worden woens
dag zwemwedstrijden voor leer
lingen van de basisschool gehou
den. Ruim twintig scholen doen
mee, aanvang is 12.30 uur.
Israël
Het Genootschap Nederlan
d—Israël organiseert woensdag
het '2x7 jaar' bestaan van de af
deling Leiden. Dat gebeurt in de
Vredeskerk aan de Van Vollenho-
vekade met onder meer Jiddische
liederen, Chassidische dans en
Moderne Israëlische dans Aan
vang 20.00 uur.
Lezing
De Vereniging van Onderwijs,
Kunst en Wetenschap organiseert
woensdag een lezing door de
Neerlandicus Jan Bruggemans.
Hij spreekt over 'De betekenis en
achtergronden van Marten Toon
ders Bommelverhalen'Aanvang
20.30 uur, plaats van handeling
sociëteit De Burcht, Burgsteeg 14.
Prestatieloop
Clubhuis Matilo organiseert
zaterdag 1 december de derde
Sint Nicolaas prestatieloop. De
start is om elf uur op het kruis
punt van de Zaanstraat bij club
huis Matilo. Inschrijven kan om
te, had volgens de auteurs Plug en
Wiersma in die tijd een bedenke
lijk niveau en van de doelstelling
van het Front 'de Chileense erva
ring in verband te brengen met de
situatie in Nederland' kwam wei
nig of niets terecht.
Na deze eerste, weinig bevredi
gende jaren, krabbelde het Chili
Front overeind en kwam tevoor
schijn als een kleine, maar taakge
richte actiegroep. De discussies
duurden uiteraard voort, maar
werkten niet meer verlammend op
de activiteiten.
Concrete acties zoals boycot
Granny Smith, collectes, informa
tie- en scholingsactiviteiten, het
uitgeven van een nieuwsbrief voor
de actieve achterban en culturele
activiteiten, het waren allemaal
tastbare zaken, die het Chili Front
Leiden in stand hielden en het nu,
na tien jaar, tot één van de oudste
en florerendste actiegroepen van
Leiden hebben gemaakt.
Plug en Wiersma doen een boek
je open over de geschiedenis van
het Front, de mensen die erin ac
tief waren en nog zijn, hun motie
ven, de effectiviteit en de tekortko
mingen.
Over het nut van de actiegroep
en het voortbestaan ervan schrij
ven zij: "Pinochet is nog steeds aan
de macht. Herstel van de democra
tie lijkt ver weg. Toch zijn er goede
redenen om door te gaan. Interna
tionale druk kan wel degelijk iets
uitmaken. Als druk van buiten sa
menvalt met druk van binnenuit is
de kans op verandering maximaal.
Die druk van buiten wordt voor
een groot deel door actiegroepen
gemobiliseerd en in stand gehou
den".
"De hardnekkigheid en de moed
waarmee de Chileense bevolking
na elf jaar gruwelijke dictatuur het
verzet opvoert, verdient onze blij
vende steun. Nu de interne druk
spectaculair groeit is hernieuwde
externe druk meer dan nodig".
Het boekje is rijk geïllustreerd
woord van PvdA-kamerlid Ter
Beek en een chronologisch over
zicht van tien jaar actievoeren. De
uitgave is werd mede dank zij een
subsidie van de gemeente Leiden
mogelijk gemaakt.
