Geruchten over
roerig Kremlin
Uruguay beleeft een politieke lente
Britten: nog één
kans voor Unesco
Europa nog oneens over bouw jager
Centraal Comité plotseling niet bijeen
Poolse bisschoppen
eisen beter klimaat
Cheltenham:
Brits kabinet
krijgt gelijk
Top VS-SU:
7 januari
VRIJDAG 23 NOVEMBER 1984
MADRID - Baskenland heeft gis
teren massaal gereageerd op de
moord op de leider van de nationa
listen, Santiago Brouard, die dins
dagavond in Bilbao werd doodge
schoten. Het sociaal en economi
sche leven in met name de Baski-
sche provincies Vizcaya en Gui-
puzcoa lag gisteren goeddeels plat
als gevolg van een oproep van de
radicale nationalistische coalitie
Herri Batasuna tot een algemene
staking.
Op sommige plaatsen, zoals in
San Sebastian, kwam het tot ern
stige botsingen tussen manifestan
ten en de oproerpolitie, terwijl
sommige straten gebarricadeerd
werden. Naar schatting 80.000 Bas-
ken passeerden vanaf dinsdag
avond de baar in het gemeentehuis
MOSKOU (Rtr.) - In Moskou wordt druk gespeculeerd over grote politieke conlficten in j™, ^was naast
het Kremlin, nu de halfjaarlijkse bijeenkomst van het Centrale Comité is afgezegd. Ge- ter van de2e Baskische industrie-
bruik is dat het comité bijeenkomt voorafgaande aan de vergadering van het parlement, stadL _waarbij leuzen ten gunste
de Opperste Sojwet, die voor dinsdag op de agenda staat.
ETA Militar gescandeerd wer-
Britse functionarissen verklaarden
dat Labour-leider Neil Kinnock,
die momenteel een bezoek aan de
Sowjet-Unie brengt, te horen heeft
gekregen dat de zitting van het
centraal comité van maandag niet
doorgaat. Afspraken van president
en partijleider Konstantin Tjser-
nenko (met Neil Kinnock) en mi
nister van buitenlandse zaken
Andrei Gromyko (met de Oosten
rijkse minister van buitenlandse
zaken, Leopold Gratz) maken dui
delijk dat er op die dag ook geen
ruimte is voor een zitting van de
partijleiding.
Westerse deskundigen zeiden
dat de beslissing om geen zitting te
houden zonder precendent is en er
op zou kunnen duiden dat Tsjer-
nenko een potentieel conflict over
politieke vraagstukken of persone
le veranderingen wil vermijden.
LONDEN - Als de wetenschappe
lijke, culturele en onderwijskundi
ge organisatie van de Verenigde
Naties, de Unesco, niet binnen een
jaar drastisch is gereorganiseerd,
zal Engeland uit deze organisatie
stappen. Minister Howe (buiten
landse zaken) heeft dat gisteren in
het Lagerhuis bekendgemaakt.
De Britten hebben daarmee de
Unesco de wacht aangezegd. Als
deze organisatie, die haar hoofd
kwartier in Parijs heeft, volgend
jaar niet beter haar geld besteedt,
zal Engeland het voorbeeld van de
Verenigde Staten volgen en het lid
maatschap definitief beëindigen.
De Amerikanen maakten vorig"
jaar hun beslissing bekend, en zijn,
met inachtneming van de gebrui
kelijke opzegtermijn van een jaar.
Alpha Jet ramt
berg: 2 doden
STUTTGART (DPA/AFP) - Twee
Belgische piloten zijn gisteren om
het leven gekomen toen zij met
hun Alpha Jet boven het Zwarte
Woud in de Bondsrepubliek tegen
een berghelling vlogen. Dit heeft
de Duitse politie meegedeeld.
Het vliegtuig stortte neer op
twee meter van de televisietoren
op de 1.500 meter hoge Feldberg,
de hoogste berg in het Zwarte
Woud. Een man die in de toren was
is met een shock in een ziekenhuis
opgenomen. Op het moment van
het ongeluk was sprake van dichte
mist met een zicht van 30 meter,
per 1 januari 1985 niet langer lid
van de Unesco. Voor de Britten
gaat het dus om 1 januari van het
jaar daarna.
Algemeen was verwacht dat En
geland, een van de landen die bij
de oprichting van Unesco was be
trokken, tot de gisteren aangekon
digde stap zou overgaan. Het is be
kend dat met name de Britse pre
mier mevrouw Thatcher zich er-
door
Henk Dam
gert aan wat zij ziet als de geldver
spilling op het hoofdkwartier van
de organisatie.
De persoon van de Senegalees
M'Bow, de autocratisch optreden
de directeur generaal van Unesco,
valt in Engeland slecht, de bureau
cratie van de door hem geleide or
ganisatie evenzeer, alsmede de in
Britse ogen in toenemende mate
antiwesterse opstelling van Unes
co.
De Britse beslissing is tot stand
gekomen ondanks aanzienlijke
druk van de Gemenebestlanden
die vinden dat alleen van binne
nuit iets aan de uitwassen van
Unesco kan worden gedaan. Ook
de landen van de Europese Ge
meenschap steunen het Britse ini
tiatief niet.
Een woordvoerster van het Ne
derlandse ministerie van buiten
landse zaken zei dat Nederland op
dit moment niet overweegt om uit
de Unesco te stappen. „We zijn
voorzichtig optimistisch en gelo-
i nog steeds dat verbeteringen
natte sneeuw en windkracht vijf mogelijk zijn", aldus de woord
tot zes.
voerster.
„Er liggen zeker politieke en geen
procedurele motieven aan de basis
van het besluit de bijeenkomst af
te gelasten. Het is duidelijk dat
Tsjernenko zijn redenen heeft op
dit moment de voltallige vergade
ring van het centraal comité niet
bijeen te roepen", zo verklaarde
een westelijke diplomaat.
In het verleden werden tijdens
de najaarszitting van het centraal
comité het economische plan en de
begroting voor het komende jaar
aangenomen, die vervolgens ter
goedkeuring aan de Opperste Sow-
jet werden voorgelegd. Ook wer
den tijdens deze zittingen de door
het Politburo voorgestelde wijzi
gingen in de partijtop aanvaard.
Nadat Tsjernenko vorige week
tijdens een redevoering over de
Sowjet-economie liet weten dat hij
de begroting en het economisch
plan direct aan de Opperste Sowjet
wilde voorleggen, rees het vermoe
den dat zitting van de partijtop op
de tocht stond. „Het leek er toen al
op of het centraal comité werd ge
passeerd, maar niemand kon dat
eigenlijk geloven", zo zei een diplo
maat.
Volgens een aantal Oosteuropa-
deskundigen kan het besluit ook
betekenen dat bureaucratische
praktijken enigszins worden ge
stroomlijnd, omdat het centraal co
mité en het parlement tijdens de
najaarszittingen in feite dubbel
werk doen. Toch ligt deze verkla
ring volgens de meeste waarne
mers niet voor de hand, daar Tsjer
nenko niet bekendstaat als een
aanhanger van ingrijpende veran
deringen in bestuurszaken.
Ook werd de veronderstelling
uitgesproken dat Tsjernenko op
positie ondervindt bij bepaalde
voorgenomen veranderingen in de
politieke leiding en dat de Sowjet-
leider op dit moment geen con
frontatie met het centraal comité
aandurft. Het is echter ook moge
lijk dat onenigheid over de econo
mische politiek zo hoog is opgelo
pen dat het tot een openlijke revol
te zou kunnen voeren.
Het centraal comité, dat ruim 300
leden telt, komt gewoonlijk slechts
twee maal per jaar voor een korte
zitting bijeen, waarbij door het Po
litburo voorbereide besluiten wor
den goedgekeurd. Toch is het par
tij-orgaan niet bij voorbaat mee
gaand en onder bepaalde omstan
digheden kan het besluiten van het
Politburo betwisten of zelfs tegen
houden. „Als een factie voldoende
steun heeft binnen het centraal co
mité, kan die het de leiders zeer
moeilijk maken", aldus een diplo
maat.
den.
De toeloop was zo massaal, dat
het transport van het stoffelijk
overschot van Brouard verscheide
ne uren uitgesteld moest worden.
Ook de begrafenis van Brouard,
Massale rouw
in Baskenland
die ondanks zijn radicale politieke
meningen zelfs door zijn tegen
standers gerespecteerd werd, in
diens geboorteplaats Lekeitio liep
gisteren uit op een nationalistische
happening, waarbij enkele tiendui-
door
Gerrit-Jan Hoek
zenden sympathisanten van Herri
Batasuna beschuldigingen uitten
aan het adres van de socialistische
partij en de politie.
Op advies van de leiders van
Herri Batasuna waren bij de begra
fenis van Brouard geen vertegen
woordigers van de PSOE of Bas-
kisch Links (EE) aanwezig, omdat
hun aanwezigheid als „provocatie"
geinterpretteerd zou kunnen wor
den.
een „libanisering" van Basken
land.
De moord op Santiago Brouard
heeft de spanning in Baskenland
tot ongekende hoogte opgedreven.
De ontketende haatgevoelens bij
de radicale nationalisten richtte
zich met name tegen de socialisten.
Woensdag koelden nationalisti
sche fanatici hun woede op een
aantal partijlokalen van de socialis
ten o.a. in Eibar en Llodio.
Diverse vertegenwoordigers van
Herri Batasuna gooiden na de
moord op Brouard nog eens extra
olie op het vuur. Volgens Txomin
Zuloaga kon de moord op Brouard
alleen uitgevoerd worden „met ad
viezen van de politie". Jon Idigoras
stelde zelfs indirect minister van
binnenlandse zaken verantwoor
delijk voor de moord op Brouard:
„Barrionuevo heeft een monster
gecreëerd (het anti-terreurcom-
mando Gal) dat niet langer gehoor
zaamt".
Enkele socialisten in Basken
land staken gisteren hun angst niet
onder stoelen of banken, dat radi-
cale elementen mogelijkerwijs re-x
pressailles nemen tegen socialisti
sche militanten. De leider van Bas-
kisch Links, Juan Mari Bandres,
sprak openlijk over het gevaar van
Amerikaans tarwe, aangevoerd op een door de EG geschonken vrachtauto wordt ingeladen i
helikopter. De internationale samenwerking bij de voedselhulp aan Ethiopië is opmerkelijk.
Nog tekort aan
geld Ethiopië
GENUVfc (Uflj -
voor rond 660 miljoen gulden
aan hulp bijeengebracht voor
Ethiopië. Dit heeft de VN-orga-
nisatie voor hulp bij rampen
(UNDRO) gisteren meege
deeld.
Maar Frank Verhagen, de
UNDRO-vertegenwoordiger in
Ethiopië, waarschuwde dat de
bijdragen die sinds begin okto
ber zijn toegezegd, nog niet de
helft vormen van de hulp die
het land nodig heeft tot novem
ber volgend jaar. Om de zeven
miljoen mensen in Ethiopië die
met de hongerdood worden be
dreigd, te redden is volgens een
schatting van de regering in
Addis Abeba een miljoen ton
voedselhulp nodig, verklaarde
Verhagen.
DEN HAAG (GPD) - Er bestaat binnen de Eu
ropese NAVO-landen nog grote onenigheid
over de gezamenlijke bouw van een nieuw Eu
ropees gevechtsvliegtuig. Dat bleek gisteren
in Den Haag in de wandelgangen van de confe
rentie van Europese NAVO-defensieministers
over een meer eensgezinde aanpak van nieuwe
defensieprojecten.
Drie defensieprojecten stonden gisteren en
vandaag ter discussie: een nieuwe tank, een
transportvliegtuig en een luchtdoelraket. Vol
gens een Nederlandse defensiewoordvoerder
was het gisteren, na de eerste conferentiedag,
vrijwel zeker dat overeenstemming zou wor
den bereikt over tenminste twee projecten.
Maar deze eensgezindheid wordt overscha
duwd door de ruzie tussen Duitsland, Frank
rijk, Italië, Engeland en Spanje die gezamen
lijk een modern gevechtsvliegtuig willen bou
wen, dat tot ver na het jaar 2000 operationeel
kan zijn in de westerse luchtverdediging. Er is
nog onenigheid over welk land het project zal
gaan leiden.
Ook Nederland overweegt nu zich bij de vijf
landen aan te sluiten. Het toestel zou tegen de
eeuwwisseling de F16 moeten vervangen. Het
Europese project omvat zo'n 800 toestellen.
Een eventuele Nederlandse deelneming zou
een extra 200 toestellen opleveren.
Vanwege de naar verwachting hoge prijs
van het toestel (rond de 70 miljoen gulden), is
Nederland nog wat terughoudend. Maar an
derzijds bestaat de angst dat men buitenspel
komt te staan en in de toekomst zal zijn aange
wezen op dure aanschaf in het buitenland,
waarbij de Nederlandse industrie nauwelijks
een rol van betekenis kan spelen.
De woordvoerder sloot niet uit, dat wanneer
deze materieelssamenwerking werkelijk van
de grond komt, er net als na de oprichting van
de EG een sanering van de verschillende na
tionale industrieën kan volgen. Maar welke ge
volgen dat voor de Nederlandse defensiein
dustrie kan hebben is nu nog niet te overzien,
zo zei hij.
De twee of drie projecten waarover gisteren
en vandaag door al de landen is gesproken,
moeten de aanzet vormen tot versterking van
de Europese defensieindustrie in een poging
concurrerend te kunnen optreden tegen de
Verenigde Staten en Japan.
WARSCHAU (UPI/Rtr.) - De ka
tholieke bisschoppen van Polen
hebben gisteren geëist dat de auto
riteiten een einde maken aan het
"klimaat van intimidatie" in het
land. De bisschoppen zeiden ver
der dat de moord op de priester
Jerzy Popieluszko een bedreiging
vormt voor een "nationale verzoe
ning" en zij eisten dat de verant
woordelijke personen achter de
moord worden ontmaskerd.
Een kapitein en twee luitenants
van de Poolse veiligheidsdienst
hebben bekend Jerzy Popieluszko
te hebben ontvoerd en vermoord.
Zij zijn inmiddels in staat van be
schuldiging gesteld. Ook een kolo
nel van het ministerie van binnen
landse zaken is gearresteerd op be
schuldiging van medeplichtigheid.
Waarnemers in Warschau zeiden
dat de verklaring van de bisschop
pen de suggestie wekt dat de auto
riteiten niet doortastend genoeg
optreden in de zaak van de ver
moorde priester.
Blijkens een bericht van de Pool
se staatstelevisie donderdagavond
is ook in de stad Walbrzych in het
zuidwesten van het land een men
senrechtencomité opgericht na de
moord op pater Popieluszko. Vol
gens de Poolse televisie zijn de le
den van het comité door de autori
teiten ter plaatse gesommeerd hun
activiteiten te staken.
Eerder werden comités ter ver
dediging van de mensenrechten
opgericht in Warschau, Krakow en
Wroclaw. In een poging nieuwsbe
richten over de oppositie in Polen
te beperken hebben westerse jour
nalisten onlangs te horen gekregen
dat zij kunnen worden vervolgd
wanneer zij persconferenties bij
wonen van mensenrechtencomi
tés.
De stad Walbrzych was één van
de bastions van het thans verbo
den vakverbond Solidariteit en een
centrum van verzet na het invoe
ren van de staat van beleg in de
cember 1981.
Libië meldt nu
zelf vertraging
ATHENE (Rtr/UPI) - Het vertrek
van de Libische troepen uit Tsjaad
is door technische oorzaken aan
vertraging onderhevig geweest,
maar verloopt nu „zeer goed". Dit
heeft de Libische minister van bui
tenlandse zaken, Ali Abdel-Salem
el-Treiki, gisteren in Athene ver
klaard.
Deze uitlating was de eerste offi
ciële Libische erkenning dat Libië
dat de opstandelingen in het noor
den van Tsjaad steunt, nog steeds
militairen in dit land heeft, on
danks een recente afspraak met
Frankrijk dat zij zouden worden te
ruggetrokken.
Treiki zei dat Libië zijn belofte
zal nakomen. „De Fransen begrij
pen best dat er door de geografi
sche problemen aldaar vertraging
in de algehele terugtrekking kan
ontstaan. Ik geloof dat er een be
paalde vertraging was, maar nu
verloopt alles goed"
LONDEN (Rtr.) - Het hoogste hof
van beroep in Groot-Brittannië
heeft de regering in het gelijk ge
steld wat betreft haar standpunt
dat personeel dat bij het militair af-
luistercentrum in Cheltenham
werkt geen lid van een vakbond
mag zijn.
Het hof, bestaande uit vijf 'law
lords' van het Hogerhuis verwierp
gisteren het beroep dat zes ambte
narenbonden tegen het regerings
besluit hadden aangetekend. De
rechters motiveerden hun uit
spraak met de stelling dat het be
lang van de nationale veiligheid
voorrang heeft boven de plicht van
de overheid de vakbonden redelijk
te behandelen. De bonden hadden
geklaagd dat de regering het be
sluit had genomen zonder hen te
raadplegen.
Het zeer geheime elektronische
communicatiecentrum in Chelten
ham is een van de schakels in het
militaire afluistersysteem van de
NAVO. In Cheltenham werken
naar schatting 10.000 mensen, on
der wie veel hooggeschoolde ex
perts op elektronicagebied.
Toen de regering bekendmaakte
dat het lidmaatschap van vakbon
den voor dit personeel niet was
toegestaan stak een storm van pro
test op, vooral van vakbondszijde.
De regering bood toen duizend
pond aan elk personeelslid dat zijn
vakbondslidmaatschap zou opzeg
gen. Degenen die zouden weigeren
werden voor de keus gesteld bij
een andere overheidsdienst te gaan
werken of ontslag te nemen. De
meesten verkozen in Cheltenham
te blijven.
WASHINGTON (GPD) - De Rus
sische en Amerikaanse ministers
van buitenlandse zaken Gromyko
en Shultz zullen elkaar op 7 en 8
januari in Genève ontmoeten om
een hervatting van de wapenbeper-
kingsonderhandelingen voor te be
reiden. Dat is officieel door het
Witte Huis bekendgemaakt.
De onderhandelingen werden
een jaar geleden door Rusland af
gebroken nadat de NAVO-landen
begonnen waren middellange af
standsraketten in West-Europa te
plaatsen. De Russen zeiden toen
niet naar de onderhandelingstafel
terug te zullen keren voordat het
plaatsen van de middellange af
standsraketten zou worden stopge
zet.
Afgelopen zaterdag stuurde pre
sident Tsjernenko persoonlijk een
brief aan president Reagan waarin
hij de noodzaak en wenselijkheid
van ontspanning benadrukte en de
weg effende voor druk diploma
tiek overleg om een gesprek
Shultz-Gromyko te bewerkstelli
gen. Dat heeft nu geleid tot de offi
ciële bekendmaking. De inleiden
de besprekingen van Gromyko en
Shultz zullen hoofdzakelijk een af
tasten van de prioriteiten zijn. De
Russen willen vooral praten over
het stopzetten van ruimtewapens,
de Amerikanen hebben daar min
der haast mee omdat de Sowjet-
Unie in de ruimtebewapening een
voorsprong heeft.
Tevens zullen zowel Amerikaan
se als Russische afgevaardigden
naar Australië reizen om te praten
over wapenbeperking. De Australi
sche minister van buitenlandse za
ken Hayden heeft de indruk ge
wekt dat Australië wil bemiddelen
tussen de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie, maar die 'bemidde
ling' heeft meer te maken met de
Australische algemene verkiezin
gen die op 1 december plaats heb
ben. Het gaat om een poging van
de regering de anti-nucleaire oppo
sitie de wind uit de zeilen te ne
men. Het State Department heeft
direct bekendgemaakt dat er welis
waar afzonderlijke Russische en
Amerikaanse delegaties naar Can
berra gaan, op verschillende tijd
stippen, maar dat er geen sprake is
van Australische bemiddeling.
Zondag mogen de Uruguayaanse
kiezers voor het eerst sinds dertien
jaar weer hun eigen regeerders kie
zen. Maar de militairen, hoe gehaat
dan ook, zijn nog niet helemaal van
het politieke toneel verdwenen.
Eén op elke vijftig Uruguayanen
heeft de afgelopen elf jaar weieens
een week of langer in de gevange
nis gezeten. Eén op de 65 is gedu
rende zijn arrestatie gemarteld.
Meer dan 150 politieke gevangenen
zijn in gevangenschap gestorven.
Aan het eind van de jaren '70 wa-
door
Rob Sprenkels
ren er altijd tegen de 7000 politieke
gevangenen. Nu zijn er nog zo'n
500, onder wie Wilson Fereirra Al-
dunate, de onbetwiste leider van
de Blanco-partij, die de verkiezin
gen van zondag hoogstwaarschijn
lijk zou hebben gewonnen als hij
mee had mogen doen.
Ook zijn er acht leiders van de
Tupamaro-guerrilla. Ze zitten al
langer dan tien jaar in putten en
isoleercellen opgesloten, lichame
lijk verminkt en uitgeput. De ne
gende Tupamaro, Adolfo Wasem,
stierf vorige week in de gevangenis
die cynisch genoeg de naam La Li-
bertad, de vrijheid, draagt. Wasem
leed al sinds jaren onder meer aan
tuberculose, kanker en verschil
lende oogziektes. Vorige maand
hield hij uit protest tegen zijn ge
vangenschap een hongerstaking
van meer dan twintig dagen, tever
geefs. Op zijn begrafenis versche
nen meer dan 20.000 mensen, die
verkiezingsvlaggen meedroegen
van het centrum-linkse Frente Am-
plio, het brede front, maar voor de
rest muisstil. Een indrukwekken
de manifestatie.
Oud-president Pacheco Areco is
„de enige kandidaat met ervaring",
aldus zijn overweldigende cam
pagne op radio en televisie. Pache
co levert op het ogenblik kritiek op
de militairen. Toch was hij het die
tijdens zijn eerste bewind de basis
legde voor de politieke macht van
de militairen door in 1968 het leger
de straat op te sturen om de protes
ten tegen de economische recepten
van het Internationale Monetaire
Fonds te kunnen smoren.
In 1971 worden er in Uruguay
verkiezingen gehouden. Voor het
eerst doet het Frente Amplio mee,
christen-democraten, sociaal-de
mocraten, socialisten en commu
nisten, bij elkaar gebracht door een
generaal die uit het leger was getre
den omdat de repressie hem te ver
ging, Liber Seregni. De politieke
strijd gaat echter vooral tussen Wil
son Fereirra Aldunate en de be
schermeling van Pacheco, Juan
Maria Bordaberry.
Staatsgreep
Fereirra wint, maar Pacheco en
het leger plegen fraude ten gunste
van Bordaberry, een grootgrond
bezitter die de democratie al snel
nog verder uitholt dan zijn voor
ganger. Een militaire staatsgreep
üjkt onvermijdelijk.
Op 27 juni 1973 is het zover. Het
imposante, uit wit marmer opge
trokken congresgebouw in Monte
video wordt door het leger bezet.
Bordaberry mag echter president
blijven. Als zijn officiële mandaat
in 1976 verloopt, moet hij plaats
maken voor een andere burger,
Aparicio Mendez. De staatsterreur
wordt met de dag grover. De Uru
guayaanse voltra's krijgen wereld
faam. En de militaire wetten zijn
steeds stringenter. Een decreet in
zake nationale veiligheid van 1978
maakt personen strafbaar omdat ze
door de militaire autoriteiten wor
den verdacht vatbaar te zijn voor
subversieve ideologieën.
Eind 1980 proberen de militairen
hun politieke leiderschap voor
goed vast te leggen in de grondwet,
maar die moet worden goedge
keurd in een volksreferendum. Het
Uruguayaanse volk blijkt echter
nog altijd trots te zijn op de voor
Latijns-Amerika bijna uniek te
noemen democratische traditie. Er
wordt massaal „nee" gestemd.
die president Mendez inmiddels
hebben vervangen door generaal
Gregorio Alvarez, het nog een keer.
De traditionele partijen, met name
de Colorado en de Blanco, moeten
ter voorbereiding van de beloofde
democratisering interne verkiezin
gen houden. In beide partijen pro
beren de militairen hun kandida
ten naar voren te trekken, maar zo
wel de Colorado's als de Blanco's
stemmen massaal voor leiders die
duidelijk tegen de dictatuur zijn.
In 1982 proberen de militairen, Dc militairen zijn gedwongen
met de overwinnaars van de inter
ne verkiezingen de voorwaarden
voor de democratisering overeen
te komen. President Alvarez houdt
vast aan een waakhondfunctie van
het leger, blijkbaar hopend dat de
frontale botsing met de politici een
verlënging van zijn eigen presi
dentschap mogelijk zal maken. Op
nieuw een zware perscensuur en
massale arrestaties van politici en
hun aanhangers. Maar de gerucht
makende democratisering in Ar
gentinië, de massale volksprotes
ten in Chili en ook de mobilisatie
van het Uruguayaanse volk maken
de coupplannen van Alvarez on
mogelijk. Tienduizenden Uru
guayanen trekken de straat op om
te protesteren. Ook worden er sta
kingen georganiseerd en nachtelij
ke concerten van pannen, deksels
en soeplepels.
Toezeggingen
De militairen beginnen toezeg
gingen te doen, het verkiezingstij
lijkt niet meer te keren. In maart
wordt Liber Seregni, „de generaal
van het volk", vrijgelaten na dik
tien jaar achter de tralies. De eerste
Uruguayaanse ballingen, de schat
tingen lopen uiteen van 300.000 tot
700.000, beginnen terug te keren.
Oppositieleider Wilson Fereirra
Aldunate, denkt in juni van dit jaar
dat hij zijn slag kan slaan. Geen en
kele partijleider is nog bereid ge
weest om met de militairen in zee
te gaan en de tijd begint te dringen.
Maar nog voor de pont vanuit het
Argentijnse Buenos Aires over de
Plata-rivier in Montevideo arri
veert wordt Fereirra Aldunate
gearresteerd.
Heel even lijkt heel Uruguay
'Blanco', maar de politici hebben
het signaal van de militairen begre
pen. De conservatief-liberale Colo
rado's en het centrum-linkse Fren
te Amplio gaan met de legerleiding
rond de tafel zitten. Eisen inzake
een algemene amnestie, politieke
vrijheid voor iedereen en een on
middellijke aftocht van de militai
ren worden ingeleverd. De Blan
co's doen niet mee aan de dialoog,
uit protest tegen de arrestatie van
hun leider.
Nu heerst er plotseling een poli
tieke lente in Uruguay. Montevi
deo is het toneel van bijna perma
nente politieke manifestaties. Het
lijkt wel carnaval. Toeterende au
to's met vlaggen, rood voor de Co
lorado's, blauw voor de Blanco's,
en rood-wit-blauw voor het Frente
Amplio. Het centrum van de stad is
overwoekerd met spandoeken. De
straten worden om de vijf minuten
besmeurd met pamfletten. Overal
kermen luidsprekers aan een stuk
door en elkaar overstemmend de
verschillende verkiezingsdeuntjes.
Jongeren met toeters en trommels.
En ook grote manifestaties.
De meerderheidskandidaat van
de Colorado's, Julio Sanguinetti, is
de grootste kanshebber. Maar ook
de handen van deze 48-jarige advo
caat zijn niet helemaal schoon. On
der Pacheco is hij namelijk minis
ter van industrie, energie en onder
wijs geweest.
Als Fereirra Aldunate mee had
mogen doen, dan hadden de Blan
co's bijna zeker gewonnen. Maar
met Fereirra in de gevangenis en
de Blanco's met de meeste radicale
en harde opstelling ten opzichte
van de militairen blijken veel kie
zers angstig voor een Blanco-over
winning. Men vreest in dat geval
een nieuwe militaire staatsgreep.
