Reorganisatie
van marinetop
Zo legt
de huis computer
zichzelf uit.
Laatste Starfighters afgedankt
Kamer stemt in met 'zuivering'
CDA dringt aan op
besluit derde tv-net
Meer dan 20 procent
aan huurachterstand
Politie verwacht meer
asielverzoeken Polen
Spelenderwijs wijzer bij Dixons enV&D.
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1984
BINNENLAND
PAGINA 5
(Vervolg van pagina 1)
DEN HAAG (GPD) - De marinetop zal ingrijpend worden gereorganiseerd naar aanlei
ding van de zogenoemde Walrus-affaire. Daartoe zullen met name de directies materieel
en economisch beheer van de marine worden doorgelicht. Dit blijkt uit de brief van
minister De Ruiter en staatssecretaris Van Houwelingen (defensie) aan de vaste kamer
commissie voor defensie. De defensiewoordvoerders van PvdA, CDA en WD in de
Tweede Kamer hebben de aangekondigde maatregelen met instemming begroet.
Vice-admiraal Hulshof, schout bij
nacht W. Kool en directeur econo
misch beheer M. Kool, die verant
woordelijk worden gesteld voor de
kostenoverschrijdingen bij de
bouw van de Walrus-onderzeebo
ten, verdwijnen volgend jaar uit de
Admiraliteitsraad. Het vierde lid
van dit hoogste marinebestuursor
gaan, schout bij nacht jhr. Van Fo-
reest, blijft zitten.
Het ontslag van W. Kool, direc
teur materieel, en van zijn collega
M. Kool gaat volgend jaar zomer in.
Dan zullen ze hun taken overdra
gen en zal worden bezien hoe er in
hun opvolging moet worden voor
zien, aldus de bewindslieden in
hun brief. De opvolging van vice-
admiraal Hulshof is inmiddels ge
regeld.
De directie materieel zal op korte
termijn worden gereorganiseerd.
Een taakgroep zal een onderzoek
instellen naar de werkwijze, de ge
wenste structuur en het manage
ment van deze directie. Aan dit on
derzoek zullen adviseurs van bui
ten meewerken, aldus de brief van
De Ruiter en Van Houwelingen.
Bij het doorlichten van de direc
tie economisch beheer zal, zo blijkt
uit de brief, worden uitgegaan
"van de noodzaak van een gegaran
deerd toereikende beheersings- en
informatieverschaffingscontrole
bij belangrijke, grote investerin
gen".
Informatie
De twee bewindslieden hebben
tot de maatregelen besloten na een
groot aantal kritische vragen in de
Tweede Kamer over het Walrus
project. Staatssecretaris Van Hou
welingen had al eerder toegegeven
dat bij dit project belangrijke ma
teriële beslissingen zijn genomen
zonder dat de politieke leiding van
het ministerie, de Admiraliteits
raad en de Materieelraad daarvan
op de hoogte waren. Hij gaf ook toe
dat de marine gedurende de bouw
van de onderzeeboten over meer
informatie beschikte dan aan hem
en de ministers is verstrekt.
Volgens de bewindsman is er
echter geen sprake van het opzette
lijk achterhouden van informatie.
Informatie werd door de marine
niet of vertraagd verstrekt omdat
men daar niet voldoende op de
hoogte was van de besluitvorming
op het niveau van de bewindslie
den, aldus Van Houwelingen in
zijn brief.
DEN HAAG (GPD) - De CDA-
fractie in de Tweede Kamer gaat
ervan uit dat het kabinet vóór het
eind van het jaar een positieve be
slissing neemt over een derde tv-
net. Dit heeft CDA-woordvoerder
Beinema gisteren gezegd tijdens
de eerste dag van de begrotingsbe
handeling van WVC.
Het CDA nam het minister
Brinkman (WVC) kwalijk dat deze
zich niet erg haast met de realise
ring van zo'n derde net. Hij wees
de bewindsman erop dat de Kamer
al op 1 oktober had moeten horen
hoe dat net in gebruik zal worden
genomen. Die termijn is ruim
schoots verstreken, aldus het CDA.
De NOS heeft onderzocht dat
een derde tv-net mogelijk is door
het kijkgeld met een tientje te ver
hogen. CDA en PvdA zijn voor
standers van een derde tv-net. De
WD is tegen omdat dit te veel con
currentie zou zijn voor de exploi
tanten van commerciële abonnee
televisie.
Minister Brinkman zei afgelopen
maandagavond voor de NOS-tele-
visie dat er een voorstel voor de in
richting van een derde net bij het
kabinet op tafel ligt. Het kabinet
onderzoekt momenteel hoe dit
voorstel zich verhoudt tot de reor
ganisatie van het omroepbestel in
Hilversum en met name de verzelf
standiging van het facilitair bedrijf
van de NOS. Brinkman verklaarde
in dezelfde uitzending met zoveel
woorden dat ook hij wel voor een
derde net te vinden is. De opvat
ting van een meerderheid van het
parlement moet worden gerespec
teerd, aldus de bewindsman.
Tijdens het kamerdebat kwam
ook de zogenoemde basiseducatie,
een voorziening voor groepen uit
de bevolking met grote leerachter-
standen, aan de orde. Een meerder
heid van de Kamer vindt dat deze
vorm van educatie onder het mi
nisterie van WVC moet blijven val
len. De PvdA diende hiertoe een
motie in, die het CDA ondersteun
de.
Volgens PvdA-woordvoerder
Worrel ontstaat ongeveer 80 pro
cent van de initiatieven voor basi
seducatie vanuit de welzijnsvoor
zieningen. Het reguliere onderwijs
blijkt niet in staat de groepen met
de grootste achterstanden te moti
veren en te bereiken. Het gaat om
zaken met een lage drempel die
goed zjjn aangeslagen: sociaal-cul
tureel werk, ouders op herhaling,
alfabetiserings- en andere cursus-
Als minister Brinkman zich ver
antwoordelijk voelt voor het ach
terstandsbeleid dat welzijnsbeleid
zou moeten zijn dan moet hij er
voor zorgen dat de basiseducatie
niet wordt overgeheveld naar het
ministerie van onderwijs, aldus de
PvdA. Het CDA wil dat de finan
ciering van het algemeen maat
schappelijk werk wordt gebun
deld. Een motie daarover kreeg op
haar beurt steun van de PvdA.
WEGWIJS OP UW
ZX SPECTRUM 48
m
ADVERTENTIE
Huiscomputers kun je tegen
woordig haast overal kopen. Veelal met
moeilijke handboeken erbij, die vaak
ook nog in 't Engels geschreven zijn.
Een Sinclair ZX Spectrum 48
of Commodore 64 die u bij MCN
koopt, legt zichzelf uit Met behulp van
een boeiend computerprogramma op
cassette. In helder Nederlands.
Deze cassette is samen met de
computer onderdeel van een
«r*r LUlIipUICi UHUCiUCCl van CCll
"H uiteebreid
WEGWIJS OP UW
COMMODORE 64
uitgebreid
introduktiepakket
Koopt u dit dan
bent u automatisch lid van MCN.
En dat houdt onder andere in
dat u 7 dagen per week, 24 uur per
dag gratis kunt bellen naar de speciale
MCN service-telefoon.
MCN vindt u bij Dixons A1CN
enV&D. tiS
MAASTRICHT (ANP) - Meer dan
20 procent van alle bewoners van
naoorlogse huurwoningen heeft
een achterstand in de betaling van
de huur. Dit heeft directeur N. van
Velzen van de Nationale Woning
raad gisteren gezegd in Maastricht,
op een bijeenkomst over de proble
men die zich voordoen in naoorlog
se woonwijken in de sociale sector.
Dit percentage (24 procent) is de
uitkomst van een onderzoek dat de
Centrale Woningcorporaties in op
dracht van het ministerie van
volkshuisvesting heeft verricht. In
dit onderzoek zijn 750.000 wonin
gen betrokken. De woningbouw
verenigingen bezitten 1,1 miljoen
naoorlogse huurwoningen.
De totale huurachterstand is
thans opgelopen tot 180 miljoen
gulden. De Woningraad noemt het
opvallend dat de huurschuld zich
vooral manifesteert buiten de vier
grote steden. Ongeveer tachtig pro
cent van de huishoudens met
huurschuld is niet meer dan een
maand achter met de betalingen.
De rest heeft een achterstand va
riërend van twee maanden tot een
jaar. Relatief het grootst zijn de
achterstanden in Groningen en
Limburg.
Tijdens de bijeenkomst gisteren
zei directeur Van Velzen ook dat er
bij de woningbouwverenigingen
grote aarzelingen bestaan om nog
meer nieuwe woningen te bouwen.
De angst voor leegstand zit er goed
in. Van Velzen zei dat de corpora
ties die bij de woningraad aange
sloten zijn momenteel met 50.000
leegstaande woningen zitten. Vol
gens Van Velzen moeten hier de
woningen die leeg staan door ver
huizingen of slechte staat van on
derhoud nog bij opgeteld worden.
De geringe animo om nieuwe
woningen te bouwen wordt vol
gens de directeur van de Woning
raad ook ingegeven door de hoge
uitgaven die corporaties doen voor
woningverbetering en groot onder
houd. Vorig jaar hebben zij een
miljard gulden daaraan uitgegeven
na aftrek van de subsidies van
staatssecretaris Brokx (volkshuis
vesting).
Van Velzen wees erop dat de wo
ningbouwcorporaties nog 250.000
naoorlogse woningen moeten op
knappen. Dit is bijna een kwart
van hun bezit. Hier komt nog een
extra schadepost van vier- tot vijf
honderd miljoen gulden bij voor
reparatie van betonrot. Daarnaast
kost herstel van schade als gevolg
van vandalisme nog eens dertig
miljoen gulden per jaar.
Al deze factoren maken het voor
woningbouwverenigingen steeds
minder aantrekkelijk om nog nieu
we woningen te bouwen, aldus
Van Velzen.
Het PvdA-kamerlid Van den
Bergh vindt, dat minister De Rui
ter steun verdient voor zijn ingrij
pende maatregelen. De WD'er
Blaauw liet zich in soortgelijke be
woordingen uit, maar voegde er
aan toe dat er vanwege de Walrus-
affaire niet koste wat het kost kop
pen moesten rollen. Het proces is
alleen versneld, zei hij. CDA-
woordvoerder Frinking noemde de
maatregelen in de marinetop 'bui
tengewoon bevredigend'. Hij ver
wacht dat hiermee een herhaling
van de onderzeebotenkwestie kan
worden voorkomen.
Oplichters
sociale dienst
aangehouden
ARNHEM (GPD) - Een 46-jarige
Rotterdamse zeeman en zijn 23-ja-
rige vriend hebben de afgelopen
zes weken de sociale diensten van
maar liefst negentien gemeenten in
het hele land opgelicht voor i
15.000 gulden. Beiden zijn op
wijzing van de sociale recherche in
Arnhem aangehouden. Ze hebben
een volledige bekentenis afgelegd.
De zeeman en zijn kameraad
hadden een uiterst inventief plan
bedacht om op een gemakkelijke
manier aan geld te komen. De 46-
jarige Rotterdammer stapte een
kantoor van de sociale dienst bin
nen en begon tegen de aanwezige
maatschappelijk werker een ver
zonnen verhaal op te hangen. Zijn
vriend speelde agent van een rede
rij en bevestigde vervolgens telefo
nisch zijn verhaal.
In de meeste gevallen konden de
zeeman en zijn vriend de sociale
dienst overtuigen en een bedrag
uit gemeenschapsgelden in ont
vangst nemen. Dat varieerde dan
van 450 tot 1000 gulden. Deze
vlieger ging niet minder dan ne
gentien keer op.
Toen het listige tweetal dezelfde
truc in Arnhem uitprobeerde liep
het fout. Ver
moed wordt dat het geld is ge
bruikt om drugs te kopen.
Politieman
beschoten
ZALTBOMMEL (ANP) - Een 31-
jarige rijkspolitieman uit Nijme
gen is gisteren tijdens een vuurge
vecht in Zaltbommel in zijn arm
geschoten bij een poging een van
oplichting verdachte man te arres
teren. De verdachte beschoot de
agent, lid van het arrestatieteam,
toen deze met enkele collega's een
inval deed in een woonwagen
kamp in Zaltbommel. De toestand
van de agent is redelijk, heeft een
woordvoerster van de rijkspolitie
in Nijmegen meegedeeld.
Het Poolse cruise-schip Stefan Batory dat in het nieuws is gekomen
'doordat 192 passagiers in West-Duitsland van boord zijn gegaan en niet
zijn teruggekeerd. Zestig van hen hebben inmiddels asiel aangevraagd.
(foto ANP)
Nadat de Stefan Batory de haven
van Hamburg had verlaten zette
het koers naar Rotterdam. Op de
kade van de Holland Amerika Lijn
vonden heftige begroetingen plaats
tussen passagiers en familie.
'Eten' voor
Ethiopië
ROGGEL (ANP) - In het Lim
burgse Roggel bestaat zondag
23 december de mogelijkheid
zich in het gemeenschapshuis
te vullen met worstjes en eieren
om zo een bijdrage te leveren
aan de lediging van de hongers
nood in Ethiopië.
De deelnemers aan de eet-
wedstrijd betalen inschrijfgeld.
Wie binnen een bepaalde tijd
een record aantal eieren of
worstjes weet te verorberen
ontvangt „een aantrekkelijke
prijs". De toeschouwers moe
ten een rijksdaalder neertellen
om „het schouwspel" te zien.
Humoristen zorgen voor de
amusante omlijsting. Een van
de organisatoren sprak gisteren
van een „fantastisch en origi
neel" idee.
ROTTERDAM (ANP) - Het Pool
se cruise-schip Stefan Batory is
gisteravond aangekomen in de ha
ven van Rotterdam. De Stefan Ba
tory kwam in het nieuws doordat
tijdens een verblijf in de haven
Hamburg 192 passagiers van boord
zijn gegaan en niet meer zijn terug
gekeerd. Een aantal van hen heeft
inmiddels asiel aangevraagd.
Bij de Rotterdamse rivierpolitie
bestaat de indruk dat enkelen van
de ruim 500 overgebleven Poolse
passagiers in Nederland ook poli
tiek asiel willen vragen, maar dat
aantal zal naar verwachting lang
niet zo groot zijn als in de West-
duitse havenstad.
In tegenstelling tot wat gebrui
kelijk is mochten belangstellenden
de eerste uren nadat het schip was
aangekomen niet aan boord. Ze
werden bij de loopplank tegenge
houden door personeel van de
scheepsagent Zeetours of door po
litiemensen. In verband met de ge
beurtenissen in Hamburg was de
belangstelling voor de Stefan Bato
ry - het jaren geleden door de Hol-
land-Amerika Lijn aan de Poolse
staatsrederij verkochte passagiers
schip Maasdam - groter dan nor
maal.
De merendeels Poolse passa
giers zijn van boord gegaan zonder
hun paspoort. In plaats daarvan
hadden zij van de Rotterdamse ri
vierpolitie een 72-uurs-visum ge
kregen. „Wij vonden het na de ge
beurtenissen in Hamburg beter om
de paspoorten aan boord achter te
laten. Bij vertrek van het schip is
dan beter vast te stellen welke pas
sagiers niet aan boord zijn", aldus
de woordvoerder van de rivierpoli-
Het passagiersschip, dat een kor-
maakt van Gdynia via
Hamburg en Rotterdam terug naar
de Poolse havenstad, blijft een et
maal in de Rotterdamse haven.
Vier jaar cel
voor doden
Nijmegenaar
ARNHEM (ANP) - De rechtbank
in Arnhem heeft dinsdag de 36-jari-
ge J.J. uit Nijmegen wegens dood
slag veroordeeld tot vier jaar ge
vangenisstraf. De rechtbank achtte
bewezen dat J. in juli van dit jaar in
Nijmegen de 24-jarige P. Wolthof
uit die stad door messteken om het
leven heeft gebracht. Het gebeurde
tijdens een door J. en enkele vrien
den uitgelokte ruzie.
Het vonnis was conform de eis
van de officier van justitie, mr. L.
van Zanten. Die zei twee weken ge
leden zeer zwaar te tillen aan het
feit dat J. een willekeurige man
heeft neergestoken, louter om zijn
woede te koelen. Die woede was
volgens mr. Van Zanten ontstaan
toen J. en zijn vrienden er niet in
slaagden om een man te pakken te
krijgen met wie zij nog een appel
tje te schillen hadden.
Conflict in
RPF-fractie
duurt voort
DEN HAAG (ANP) - Het conflict in
de twee man sterke RPF-fractie in
de Tweede Kamer is hoog opgelo
pen. Fractievoorzitter Leerling en
diens fractiegenoot Wagenaar pro
beerden gisteren tevergeefs tot een
oplossing te komen.
Zij kwamen bijeen nadat de fe-
deratieraad van de RPF zaterdag in
het Gelderse Putten zijn afkeuring
had uitgesproken over de conse
quente weigering van Wagenaar
constructief mee te werken aan
een oplossing van de problemen in
de fractie. Volgens de federatie-
raad heeft hij hierdoor „nu ook de
partij in een diepe crisis gestort"
en heeft hij "vooralsnog het morele
recht op herkandidering verloren".
De federatieraad nam deze uit
spraak op voorstel van het RPF-be-
stuur met 183 tegen 78 stemmen
aan. Leerling zei zaterdag een af
spraak met Wagenaar te hebben
gemaakt om over een oplossing
van de gerezen problemen te pra
ten.
In een verklaring zei Wagenaar
gisteren na afloop van het gesprek
met Leerling dat deze helaas niet
bereid bleek afstand te nemen van
de inhoud van een motie van de
kiesvereniging van Leerling (Hui
zen). Daarin werd het royement
van Wagenaar geëist omdat hij de
getuigende politiek van de fractie
voorzitter in de weg zou staan.
Leerling ontkende overigens het
bestaan van de motie, die hij zater
dag als „een interne aangelegen
heid van de kiesvereniging" aan
duidde.
Evenmin bleek Leerling, volgens
Wagenaar, bereid afstand te nemen
van enkele passages uit de open
baar geworden brief van het fede
ratiebestuur aan de kiesverenigin
gen van 13 oktober, waarin de on
christelijke houding van Wagenaar
op fractievergaderingen zou zijn
aangetoond. „Op grond van deze
overwegingen moet geconstateerd
worden dat een geloofwaardige sa
menwerking in de fractie voor mij
onmogelijk wordt gemaakt. Bo
vendien word ik hiermee gedwon
gen de terughoudende opstelling
die ik tot op dit moment ter wille
van de partij heb ingenomen te la
ten varen," aldus Wagenaar.
Wagenaar meent ook dat hij niet
kan voldoen aan de richtlijnen die
het federatiebestuur voor zijn toe
komstige optreden heeft gegeven,
omdat deze "zijn morele en politie
ke integriteit" zouden aantasten.
Door de richtlijnen te volgen, zo
was de bedoeling van het federatie
bestuur, zou het kamerlid 'voorals
nog' de kans krijgen zijn herkandi
dering voor de Tweede Kamer te
verdienen.
F-16 treedt in voetsporen van ongelukkige voorganger
LEIDEN -
Het 'Starfighter-tijdperk' van de
luchtmacht is vandaag definitief
afgesloten. De laatste vijf F-104's
werden vanmorgen vanaf hun
thuisbasis Volkel in Noord-Bra
bant overgevlogen naar hun laatste
rustplaats, vliegveld Ypenburg bij
Den Haag.
door
Rob Schleiffert
Na 21 jaar 'trouwe dienst' wordt
het toestel vervangen door de F-16.
De F-104, waarvan er in 1963 138
werden aangeschaft, is berucht ge
worden onder de veel zeggende
bijnaam 'de razendsnelle wedu-
wenmaker'. In 21 jaar tijd zijn 44
van deze straaljagers verongelukt,
wat het leven kostte aan 20 piloten.
Het slechtste jaar voor de lucht
macht was 1978 toen zes Starfigh
ters neerstortten. De Duitse lucht
macht en marine verloren tot nu
toe zelfs zo'n 275 van de 900 F-
104's.
De Starfighter bleek niet erg
'vergevingsgezind' te zijn. Een
kleine fout van de vlieger kon al
catastrofale gevolgen hebben. De
bemande raket, zoals de jager wel
wordt genoemd, heeft volgens de
vliegers geen formidabele vliegei-
genschappen. De vleugels noemen
ze "een soort spatborden" en vol
gens menig piloot heeft de Star
fighter zonder motoren "dezelfde
vliegeigenschappen als een bad
kuip".
LawaaiTerwiji niettemin veel
piloten het toestel vandaag met tra
nen in hun ogen uit het luchtruim
zagen verdwijnen, zullen veel om
wonenden van de vliegbasis Vol
kel adem hebben gehaald. De F-
104 was niet alleen een gevaar voor
de piloot, maar kon ook behoorlijk
wat lawaai produceren. Die omwo
nenden zullen echter van een kou
de kermis thuiskomen. De opvol
ger van de Starfighter, de F-16,
treedt wat de geluidhinder betreft
in de voetsporen van zijn voorgan
ger.
Alsof dat nog niet erg genoeg is,
blijkt de F-16 ook de 'kunst' van
het verongelukken te hebben afge
keken. In de afgelopen vijfjaar zijn
niet minder dan negen Nederland
se toestellen van dit type neerge
stort. Dat is vier meer dan de lucht
macht had verwacht. Ter vergelij
king: tussen 1963 en 1968 veronge
lukten 'slechts' zeven Starfighters.
Volgens deskundigen van de
luchtmacht is een groot aantal van
de 'crashes' te wijten aan de onge
kende capaciteiten van het nieuwe
toestel. De F-16 blijkt gewoon te
wendbaar voor de piloot. Een van
de problemen is het optreden van
de zogenaamde 'G-krachten' bij
het accelereren en het draaien van
scherpe bochten. Bij een kracht
van tien G wordt de piloot plotse
ling tien keer zo zwaar en kan hij
bewusteloos raken. De vlieger kan
ook een 'black-out' krijgen doordat
het bloed tijdens het snel stijgen
uit zijn hersenen wegstroomt, met
alle gevolgen van dien.
Modificaties
Alle ongeveer honderd vliegende
F-16's zullen worden aangepast
(gemodificeerd) door het aanbren
gen van elektronische apparatuur
in de staart. Dit is volgens de lucht
macht noodzakelijk om zolang mo-
De vele ongelukken bezorgden de F-104 de bijnaam 'weduwenmaker'.
gelijk over een ultra-modern vlieg
tuig te kunnen beschikken.
Bij de vliegtuigfabrieken van Ge
neral Dynamics in Fort Worth in
Texas en Fokker op Schiphol rol
len intussen steeds modernere F-
I6's van de band. Het modificeren
gaat zó snel dat de laatst afgelever
de toestellen al behoorlijk verschil
len van de eerste, in 1979 afgelever
de jagers.
Over het modificeren kan de
luchtmacht erg tevreden zijn. Des
ondanks zitten er ook negatieve
kanten aan het aanpassen van de
F-16. Nu kunnen de andere jager
van de luchtmacht, de NF-5, voor
lopig nog niet worden vervangen.
Het uitbreiden van het aantal F-16-
squadrons is niet mogelijk zonder
de paraatheid van de F-16's op
Leeuwarden en Volkel aan te tas
ten. Door het modificatieprogram
ma staan er constant tien F-16's
aan de grond. De toestellen die nu
worden afgeleverd, gaan naar de
oude squadrons om in te vallen
voor de vliegtuigen die aan de
grond staan.
Omdat er veel geld wordt uitge
geven voor het aanpassen van de
toestellen, was er iets dat tot voor
kort geen aandacht kreeg: de be
wapening van de F-16. Een ultra
moderne straaljager zonder goede
bewapening is in oorlogstijd vrij
wel waardeloos. Daarom krijgt de
luchtmacht binnenkort de be
schikking over nieuwe lucht-luch-
traketten (tegen vijandelijke vlieg
tuigen) van het type AIM-9L 'Side
winder'. Dat is een sterk verbeter
de versie van de huidige raket die
zó oud is dat hij op een bewolkte
dag al niet of nauwelijks kan wor
den gebruikt.
