'Als zo'n monster op je af komt ben je verloren' geraaskal van Piet Grijs paus Gereformeerden gaan naar ontmoeting met Binnenschippers bang voor zesbakduwvaart Reportage OPINIE DINSDAG 20 NOVEMBER 1984 PAGINA 15 De zesbak. De Westduitse staalindustrie dringt met klem aan op Schipper Van de Wijngaard, poserend langs de Waal bij Nijmegen: ertstransport met dergelijke gevaarten. (pr-foto) 'Je wordt gewoon bang als je zo'n voetbalveld ziet aankomen'. (foto GPD) „Het enige argument dat wij als binnenschippers tegen de zes- baksduwstellen hebben is angst". Dat zegt de 38-jarige schipper Herman van de Wij- gaart, eigenaar van het vracht schip, de Jasmijn, een 500 ton metende Kempenaar. „Je ziet zo'n drijvend voetbal veld op je afkomen. De dwerg te gen de reus. Onwillekeurig pak je je roer wat steviger vast. Je prentje in, het gaat wel goed, dat gaat het ook vrijwel altijd. Maar als het eens een keer mis zou gaan, dan ben je verloren. Een aanvaring met een ander binnen schip is jammer, maar meer dan materiële schade loop je daar doorgaans niet bij op. Door zo'n monster word je volkomen over varen. De notedop waarmee je vaart heeft geen enkele kans". Wijgaarts kritiek wordt niet ge deeld door de minister van ver keer en waterstaat. Mevrouw Neelie Smit-Kroes heeft op de Waal een eenjarige proef met zes- baksduwvaart op het traject Lo- bith-Rotterdam toegestaan. De minister heeft dit gedaan op ba sis van een rapport dat is uitge bracht door Rijkswaterstaat na experimenten met de zesbaks- duwvaart. door Rien Klijn Dat besluit is niet alleen in schipperskringen hard aangeko men, ook milieugroepen keren zich fel tegen de voorgenomen proeven. Arnout Reijnen, lid van het da gelijks bestuur van de Gelderse milieu-federatie en secretaris van de milieu-werkgroep Tiel steekt zijn verontwaardiging niet onder stoelen of banken. „Neelie Smit-Kroes duwt het op alle ma nier door. De hele zaak is in het politieke vlak getrokken en ze kan op geen enkele manier de echte noodzaak van de zesbaks- duwvaart aantonen. Economisch belang heet het, maar dat is «en farce. Aan het veiligheidsaspect en aan het milieu wordt volko men voorbijgegaan. Deze vaart zal leiden tot aan tasting van de rivieroevers door de enorme golfslag. De rivier bocht bij het natuurgebied de Ooypolder bij Nijmegen zal moe ten worden afgesneden. De vei ligheid van de bewoners langs de rivieroevers zal worden be dreigd. Stel je voor dat er op de Waal bij een plaats als Tiel, waar de binnenstad als het ware tegen de rivier is aangebouwd, zo'n mammoetvaartuig in aanvaring komt met een schip met explo sieven. De ramp zou niet te over zien zijn. Goedkoper Woordvoerder De Haas van het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart in Rotterdam zegt niet ongevoelig te zijn voor die argumenten maar vindt de eco nomische belangen dermate hoog dat de proefnemingen door moeten gaan. De Haas: „De druk van het bui tenland (Duitsland, red.) om goedkoper aangeleverd te krij gen is zo groot, dat je daar op moet inspelen. Dat wordt ver wacht van het bedrijfsleven. We moeten onze concurrentiepositie verbeteren ten opzichte van ha vens als Hamburg, Bremen en Le Havre. In Frankrijk bijvoor beeld geeft de staat subsidie voor nachtelijk transport per trein. Tegen die dingen moeten wij op boksen. Het is een eenvoudig re kensommetje: met zes bakken vervoer je meer dan met vier, het betekent een besparing van 20 procent. Daardoor kunnen we goedkoper erts afleveren in Duitsland. Ook wij hebben een open oog voor milieuverstoring, en we hanteren dezelfde criteria ten aanzien van het gevaar als de overige scheepvaart. Een zes- baksduwboot kost om en nabij 25 miljoen gulden, het is dus lo gisch dat je daar voorzichtig mee omgaat. Als iedereen zich aan de spelregels houdt kan het". „Met dat laatste ben ik het eens", zegt adjudant Stoffer van de Rijkspolitie te Water in Nij megen. Vanuit zijn kantoor, een ark in een haven van Nijmegen, kijkt hij naar buiten. „Ik begrijp De Gereformeerde Kerken in Nederland zullen een deputatie sturen naar de paus als deze vol gend jaar mei in Nederland is en dan ook een ontmoeting zal heb ben met protestanten. Het alge mene bestuur van de synode kerkelijke term: 'breed modera- men' - heeft daartoe, in- ant woord op een brief van de bis schoppelijke commissie voor de oecumene, besloten. De gereformeerden gaan met de hervormden overleggen hoe zij de paus straks tegemoet zul len treden. De hervormde kerk leiding heeft nog geen besluit ge nomen. Een woordvoerder daar bevestigde, dat deze zaak 'erg moeilijk' ligt. De paus zal hier vier dagen zijn. Daarvan heeft hij 90 minu ten uitgetrokken voor een ont moeting met niet-rooms-katho- iieke christenen. Na een oecume nische gebedsdienst van een uur op 13 mei zal hij in het resterende halfuur luisteren naar drie korte inleidingen, die vantevoren aan de bisschoppen moeten worden de angst van de binnenschip pers, ze voelen zich bedreigd door de reus. Of dat gegrond is kan op dit moment niet gezegd worden. Wij hebben de proefne mingen van dichtbij gevolgd. We hebben er met helikopters boven gezeten. Ik vind dat de experi menten wetenschappelijk goed onderbouwd zijn. Technisch zijn de duwboten zeer goed uitge rust. Ze zijn wendbaarder gewor den, ze manoeuvreren uitste kend. Het is een nieuwe ontwik keling die mijns inziens niet is te gen te houden. Je kan de klok toch niet terugzetten. Het zal voor de binnenschipers een ge- wenningskuur worden. Er moet goed begeleid worden". Windkracht vijf „En", zegt hij tot slot, „de prak tijk zal wel uitmaken of het haal baar is. Van de mammoettankers op zee, die 350.000 ton olie kon den vervoeren is men ook terug gekomen". „Wij hebben er een hard hoofd in dat de spelregels in acht worden genomen", zegt schipper Herman van de Wij- gaart. „Bij meer dan windkracht vijf mogen die zesbaksduwvaart- boten niet varen. Maar hoe denk je dat dat in de praktijk gaat? Hij vertrekt met windkracht drie, die onderweg aanwakkert tot zes of meer. Gaat hij dan ergens mid den op de Waal stilliggen? Die boten varen dag en nacht conti nu door, anders is het econo misch geen haalbare kaart. Blijft zo'n ding bij harde wind wel in de koers? Een andere spelregel is dat duwboten even stoppen als de sliert binnenschepen achter hem steeds groter is geworden. Inhalen doe je niet want dat is door de zuiging die het monster veroorzaakt levensgevaarlijk. Je blijft er dus achter en minder vaart. Dat kost tijd en geld. De duwbak zal dus wel eens stop pen voor ons, maar denk je nou voorgelegd. De paus zal de inlei dingen ten slotte vanaf een pa pier beantwoorden. Voor de gereformeerden is er nog een praktisch probleem. Op dezelfde dag als de ontmoeting met de paus zal in Gouda de vol gende synode worden geopend. Om de kerkeraden een duide lijker beeld te geven van wat de synode doet zal het gereformeer de synodebestuur op de ope ningszitting van de volgende sy node (in Gouda) een plan aanbie den voor het uitnodigen van ou derlingen en diakenen. Het is de bedoeling, dat per synodedag kerkeraadsleden uit vier of vijf classes (regio's) worden uitgeno digd. De kosten van dit experi ment zullen ongeveer f. 15.000 per jaar bedragen. Aan het eind van de volgende synode zal dan worden besloten of de proef wordt voortgezet. Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te Den Burg (Texel) J. Terhaar Oldebert. Gereformeerde Ker ken: aangenomen de benoeming echt dat hij dat een keer of drie vier per uur zal doen? Ik niet". „Ontwijken is er ook niet meer bij sinds de invoering van de re gel dat we rechts moeten hou den. Als twee van die voetbalvel den elkaar passeren moet jij rechts blijven. Met de kans weg gedrukt te worden. En overnach ten langs de Waal kan je hele maal vergeten. Als zo'n ding langs komt, word je anker uit de grond losgeslagen. Steeds meer kleinere schepen zoeken het 'fietspad' op: de Lek en de Rijn. Zelf vermijd ik de Waal zoveel als ik kan. Van Rotterdam uit ga ik de Lek op en bij Tiel ga ik door het Amsterdam-Rijnkanaal naar de Waal om in Duitsland te ko men. Wel een omweg maar dat valt weg omdat ik niet opgehou den wordt door de duwvaart". De zenuwen „Wij hebben de zenuwen", gaat Herman van de Wijgaart verder, „maar hoe denk je dat die kapitein op zo'n zesbaksduw- boot zich voelt. Die staat daar ook met een enorme verantwoor ding". Willem van Loghem uit Vlij men is zo'n kapitein. „Het varen met vier bakken hebben we in middels wel in de hand", zegt hij. „Ik zit niet te wachten op nog twee bakken er bij, maar als de werkgever dat zo beslist doe ik het. Het zal natuurlijk meer spanning geven, vooral in het be gin. Maar het zal wel loslopen. De duwboten zijn technisch voortreffelijk ingericht. De man nen aan boord zijn allemaal zeer vakbekwaam. Als er inderdaad meer dan windkracht zes op steekt zal je uit de vaart moeten. Er wordt van ons verlangd dat we ons aan de spelregels houden, prima, dat doen we. Maar datzelf de mogen we ook verlangen van de binnenschippers en daar gaat het echt wel eens mis, daar kan ik je staaltjes van vertellen". tot zendingspredikant voor Chili (toerustingswerk aan de inter kerkelijke protestantse theologi sche school in Santiago) H. E. Smit en F. Smit-Kruize Bree- zand, naar Alkmaar-Noord (her vormd-gereformeerd 'Samen op weg') M. Erkelens Monnicken- dam. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt: beroepen te Zuid- wolde-Ruinerwold (Dr.) P. Nie- meijer Zuidwolde (Gr.); bedankt voor het beroep van de Vrije Ge reformeerde Kerk in Pretoria (Z. Afrika) A. de Snoo Harderwijk. Christelijke Gereformeerde Kerken: beroepen te Urk J. P. Boiten Schiedam; bedankt voor Almelo G. Bijkerk Enschede. Gereformeerde Gemeenten: be dankt voor Terneuzen A. Hoo- gerland Dirksland. Baptistenge meenten: aangenomen naar Per nis-Hoogvliet A. A. Boeschoten (legerpredikant) Dodewaard. Begroting. Hoewel de in komsten uit de verplichte af drachten van de plaatselijke ge meenten en uit collecten omlaag gaan, zal de gereformeerde be groting voor het landelijke ker- Arnout Reijen gelooft niet erg in de besparingen. „Door zes bakken heb je veel meer motor vermogen nodig, dus je verbruik van olie wordt veel hoger". Secretaris Poppelaars van de Federatie van Schippersbonden is ook aan het rekenen geslagen. „Jaarlijks wordt ongeveer 30 mil joen ton lading, met name kolen en erts, in duwbakken vervoerd. Rijkswaterstaat heeft berekend dat het voordeel voor de duw- vaartrederijen over een periode van veertig jaar 150 tot 200 mil joen gulden bedraagt. Daar staat tegenover dat het bedrag om de vaarwegen voor zesbaksduw- vaart geschikt te maken tussen de 120 en 150 miljoen zal bedra gen". Zuiging 2Volgens de Onafhankelijke Nederlandse Schippersbond hadden de gemeente Rotterdam, de reders en een aantal schip- persorganisaties afgesproken tij dens de proeven die tot nu toe zijn gehouden geen publicaties te doen. De Schippersbond deed aan die afspraak niet mee en ont hulde een aantal feiten waaruit blijkt dat de proefnemingen niet altijd perfect verliepen. Enige voorbeelden daarvan: iets voor de bocht van Heerjans- dam kwam de tanker 'Walche ren', tijdens het inhalen waar schijnlijk door de zuiging van de EWT 107 tegen de duwbak aan. De schade viel wel mee want bei de schepen zijn doorgevaren. Be neden de brug van Wesel lag het vierbakduwstel 'Karbouw' voor anker. Ondanks dat de EWT 107 vermogen terugnam, werd de Karbouw meegezogen. In de bochten tussen Erlecom en Huihuizen kwam een leeg mo- tortschip tijdens het verhalen, mogelijk door de zuiging, tegen de bakken van de Veerhaven 5 Het Centraal Bureau voor de kewerk volgend jaar bijna f. 1 miljoen hoger uitkomen dan dit jaar. Het totaal van die begroting is f. 68.209.000, tegen f. 67.275.000 dit jaar. Oorzaken van de inkomstenda ling zijn de terugloop van het le dental en van het besteedbare in komen van de leden. De inkom sten uit speciale collecten en gif ten (zoals legaten) zijn hoger ge schat. Er wordt ook iets uit de re serves gehaald. Raam. Volgende week don derdag, 29 november, wordt in de Oude Kerk van Delft een groot gebrandschilderd raam onthuld waarin de muziekinstru menten die in psalm 150 voorko men zijn verwerkt. Het raam, dat in het noordtransept van de kerk is geplaatst, is een ontwerp van Joep Nicolas uit Reuver, een neef van de in 1972 overleden glazenier Joep Nicolas, die een aantal ramen voor deze kerk heeft gemaakt. Het is een ge schenk van een paar mensen die onbekend wensen te blijven. Koorleden jubileren. Het pa- Rijn- en Binnenvaart, dat na mens de reders spreekt en dus voorstander is, vond het niet ver antwoord te starten met een ge- wenningsvaart bij een lage wa terstand. Rijkswaterstaat wilde dat in november 1983 (na verwij dering van de spoorbrugpijler bij Nijmegen) wel. Voorbeelden die tegenstan ders sterken in hun gedachten- gang, dat er een onveilige situa tie op de rivieren zal ontstaan. „Aan binnenschippers", zegt Arnout Teijnen, „worden op het gebied van de veiligheid zeer zware eisen gesteld. Dit ten koste van vaak hoge investeringen. Bij die zesbakduwboten wordt daar ineens niet naar gekeken. Zij moeten vrij baan hebben, de rest moet wijken". Een stelling die door adjudant Stoffer wordt bestreden: „Aan elk schip worden veiligheidsei sen gesteld, ook aan de duw vaart. „Stel je haalt de bakken uit de vaart, dan heb je voor elke vierbaksduwstel twaalf binnen schepen nodig. Het verker wordt dan veel en veel drukker en zal het ongelukkenpercentage oplo pen. De rivier is nog altijd veel veiliger dan de weg. Goedkoper Economisch voelt de binnen schipper zich niet bedreigd door de zesbaksduwvaart. Herman van de Wygaart, „Zij vervoeren vrachten als kolen en erts naar de staalfabrieken in Duitsland. Wij vervoeren andere zaken. Dat is het punt niet. Misschien wor den we er economisch zelfs wel iets beter van. Als de staalfabrie ken hun grondstoffen goedkoper krijgen kunnen ze hun eindpro- dukten zoals ijzer goedkoper le veren en komt er meer omzet. Die eindprodukten vervoeren wij. Hoe meer hoe beter natuur lijk. Maar dat neemt onze angst voor de gevaren niet weg". rochie-zangkoor van de Lode- wijkskerk (Steenschuur) in Lei den heeft zes jubilarissen: M. van der Fluit en A. Heijkoop, die 25 jaar meezingen, en G. den Hol lander en de dames J. Elfering, M. Hogenboom en M. Padden burg, die dit twaalf en een half jaar doen. Ter gelegenheid hiervan én van de opening van het 40-uren- gebed wordt vrijdagavond om 7 uur in deze kerk een gezongen mis opgedragen, waarbij het koor de 'Missa Brevis' van Mo zart zingt. Samenwonen Naar aanleiding van een in gekomen brief heeft de centrale kerkeraad van de hervormde ge meente in Bodegraven zich uit voerig bezig gehouden met de vraag hoe te handelen als samen wonenden willen gaan trouwen en een kerkelijke huwelijksbe vestiging aanvragen. De kerkeraad was het erover eens. dat het ongehuwd samen- Als Nederlandse journalisten iets over hun werk te melden hebben, doen ze dat zelden in hun vakblad De Journalist, maar gebruiken ze daarvoor hun eigen periodieken. Dat is jammer voor dat vakblad, dat daardoor een kansloze strijd voert tegen zouteloosheid. Het is aardig voor de 'gewone' lezer, die een leerzame blik wordt gegund in de keuken van de journalistieke ethiek. De grenzen van het vak, daarover gaat het meestal. Zo ook in de jongste woorden strijd, ontketend door Hugo Brandt Corstius, die in wisselende gedaanten (Piet Grijs, Battus, Dolf Cohen, Stoker) als columnist werkt voor bladen als Vrij Neder land, De Volkskrant en NRC/Han- delsblad. Andere hoofdrolspelers zijn Renate (Tamar) Rubinstein, Emma Brunt, Renate Dorrestein en Arie Kuiper. Waar gaat het om? Brandt Corstius schreef als Piet Grijs een column waarin hij Ru- ding de 'Eichmann van deze tijd' noemde en Renate Rubinstein van 'neo-anti-semitisme' betichtte. Grijs haakte in op de gewraakte uitspraken van de minister over werklozen die niet willen werken en daarom geen bijstand zouden moeten krijgen. Hij veegde in het zelfde stuk de vloer aan met Ru binstein, die eerder haar ergenis had beschreven over vrouwen die doen alsof ze van de bijstand leven, dat in werkelijkheid niet hoeven, maar zich wel als woordvoerster van de gekwelden opwerpen. En dat dan weer nadat Emma Brunt zich in de Haagse Post had afge vraagd of ene M.Mus die in Vrij Ne derland wekelijks haar armlastige positie beschrijft eigenlijk wel een bijstandsmoeder is. Burenruzie Het leek allemaal veel gedoe om niets: een eenvoudige burenruzie in een overbecolumnist land. Ware het niet dat Piet Grijs in de voorlopige slotfase van het debat zijn reputatie weer alle eer aandeed en in zijn gramschap voorgoed de alledaagsheid wenste te ontstijgen. Dick Houwaart een kakkerlak? Brugsma een lakei van prins Claus? Niemand lag daar echt van wakker. Nu is dat anders. Brandt Corstius is zo langzamerhand een bizarre specimen van een colum nisme dat maar één wet kent: alles mag. Wie er anders over denkt moet vrezen voor een geduchte orenwassing door de grootheid zel ve, want het gaat immers om het grote goed van de vrijheid van me ningsuiting. Dat columnisme staat geregeld op gespannen voet met de in Ne derland doorgaans vrij redelijk na geleefde journalistieke fatsoensre gels. De stukjesschrijverij is in de media al lang niet meer het mono polie van journalisten. Elke perio diek heeft wel een hofnar van bui tenaf aangesteld met de opdracht aangename en prikkelende plaag stoten uit te te delen. De één maakt er wat moois van, de ander mist die gave en slaat louter wild om zich heen, want ook daarmee krijg je de handen op elkaar. Woede Brandt Corstius is van vele markten thuis, al voert woede bij hem de boventoon. Alles wordt daaraan ondergeschikt gemaakt, ook de in zijn vakgebied niet onge bruikelijke neiging tot spirituali teit. Hij stoft met verbijsterende re gelmaat de trucs af die in de recla me en in de vierkleuren-journalis tiek gretig aftrek vinden. Argu menten doen er niet toe. Het ge wicht van het betoog wordt be paald door de 'vondst', die meestal niet meer omvat dan een 'treffende paralel' met het verleden. Als een filmblad in een paar jaar tijd vijf keer wisselende acteurs als de 'nieuwe Marlon Brando' aan kondigt werkt dat vooral op de lachspieren. Maar zodra verwezen wordt naar de Endlösung komt de onaangename geur van smakeloos heid je al van verre tegemoet. Ge lukkig heeft zich sinds '45 niets voorgedaan dat de vergelijking met toen zelfs maar een beetje doorstaat. Tenzij je natuurlijk te ra de gaat bij mensen als Piet Grijs wonen een 'verontrustend ver schijnsel' is in de tegenwoordige samenleving, maar had uiteenlo pende meningen over de huwe lijksinzegening na een periode van samenwonen. Besloten werd, de beslissing over te laten aan de wijkkerkeraad onder wiens verantwoordelijkheid de bevestiging valt. (Er zijn in Bodegraven drie hervormde wijken, waarvan er twee een predikant hebben die behoort tot de modaliteit van de Gereformeerde Bond). In een verklaring zegt de cen trale kerkeraad, dat het samen wonen een openlijk vooruitgrij pen is op de gemeenschap tussen man en vrouw binnen de gren zen van het huwelijk. "Helaas doet dit verschijnsel zich ook voor op het terrein van de christelijke gemeente". Volgens de kerkeraad is het nodig, 'dit zo sterk opdringende verschijnsel' in prediking en catechese met ernst aan de orde te stellen. Hulppredikers. Een speciale commissie adviseert de her- door Ton van Brussel want als je die moet geloven is de apocalyps reeds lang daar. Hoe hij het in zijn hoofd haalt Ruding een Eichmann en Rubin stein een neo-anti-semiet te noe men, mag gerust het geheim wor den van het discrete werkvertrek van een hopelijk gekwalificeerde psychiater. Wat wel helder moet worden is hoe hij de kans krijgt zijn geraaskal in de krant te krij gen. Noem het kwetsend, laag bij de grond en wat niet al. Het is alle maal waar, maar veel erger is dat Brandt Corstius c.s. hard werken aan de vergetelheid van een les, die nooit vergeten mag worden. Zelfgenoegzaam Je kunt je erover verbazen dat hij die kans kreeg in een blad als Vrij Nederland. Ik doe dat niet. Alles wat in dat blad staat is geweldig, zo vindt hoofdredacteur Ferdinan- dusse, die nog niet zo lang geleden in een jubileumnummer deze zeld zame proeve van zelfgenoegzaam heid aflegde en tevreden lezers die hier en daar een vlekje zagen bij voorbaat de pas afsneedt. Alles moet ook kunnen, schreef hij in een reactie op de 'werkstaking' waartoe Renate Rubinstein na de tirade van Piet Grijs besloot. Ze voelde er niets voor als pleitbezor ger te boek te staan van haar eigen ondergang. In het jongste nummer van VN volgde, lafhartiger kan het niet, de mededeling dat haar drie maanden verlof was gegund. Lachen Arie Kuiper wijdde er een om slagartikel aan in De Tijd en moest toegeven dat ook hij soms onbe daarlijk om Grijs moet lachen. De vraag is of hij dat ook moest toen zijn eigen hofnar. Renate Dorre stein, Emma Brunt van een 'NSB- mentaliteit' betichtte in een betoog dat eindigde in de overpeinzing dat 'Brunt gefileerd en in de roombo ter gebakken misschien eindelijk te vreten is'. Het verbaast me niets als Grijs volgend jaar om deze tijd nog vele kolommen in Vrij Nederland vult Vrijheid is voor de redactie van dat blad kennelijk een verwarrend be grip. Bovendien: stokerige Grijs is tot mode verheven en de wisseling van een trend duurt soms even. Maar in de Tyd? Kom nou. Daar zie je deze Dorrestein volgend jaar qiet meer. vormde synode om mensen met een hulppredikersdiploma de mogelijkheid te bieden predi kant te worden. Dat moet gaan via ervaring in een gemeente, ge combineerd met studie. De synode zal het advies deze week behandelen. Ze komt don derdag en vrijdag op Hydepark in Doorn bijeen. Op de agenda staan behalve benoemingen en kerkordelijke wijzigingen versla gen over 'Samen op weg', de zen ding en het Interkerkelijk Vre desberaad (IKV). Donderdag ontvangt de synode dr. A. Brou wer, plaatsvervangend secreta ris-generaal van de Wereldraad van Kerken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 15