Kinderen
willen
weten
waar de
grens ligt
Texel kan er weer even tegen
De berispingen van een officier van justitie
Duinverbreding maakt voorlopig einde aan ernstige bedreiging
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1984
EXTRA
PAGINA 29
'Nou, eesn even zien. Je hebt,
met een vriendin, een jasje
weggenomen uit een disco
theek, is het niet?', opent Se-
verein. 'Dat klopt ja'. Hoe dat
zo gekomen is. 'Nou, ik had
geen geld, ik was van huis
weggelopen en ik kreeg van
de sociale dienst veel te wei
nig. Ik kon misschien wel
geld aan mijn vader vragen,
maar die zegt dan: als je geld
wilt, dan kom je ook maar
thuis vreten. Ja zo zegt-ie
dat'. Het meisje is inmiddels
weer terug bij de ouders, ook
al kan ze absoluut niet met
moeder overweg.
Of het een beetje gaat tegen
woordig, wil Severein weten.
'Jaah, het gaat wel'. Ze slaapt
thuis, en eet er soms. Wat ze later
wil gaan doen?. 'Mijn horecadi-
ploma halen, nee niet voor een
café, een eethuisje of zo'. Dat ze
daar - Serverein zegt het met een
knipoog in de richting van de
verslaggever - dan geen hasj mag
gaan verkopen, zoals in stedelij
ke theehuizen wel gebeurt, is een
opmerking die ze met een niet-
begrijpende blik beantwoordt.
Terzake dus: het gestolen jasje
is terug bij de eigenaresse. 'Ik
kan me tot op zekere hoogte ver
plaatsen in de diefstal, het is een
triest verhaal al met al, maar ik
wou je nog even voorhouden dat
dit natuurlijk niet kan. Stel je
voor dat jouw jasje gestolen
wordt in de disco! Ja, daar had
ze nog niet zo bij stilgestaan, dat
zou niet zo mooi zijn, natuurlijk.
'Ik waarschuw je nu, en daar
mee is de zaak gesloten. Dat be
tekent dat er geen strafblad uit
rolt, en daar moet je goed voor
oppassen ook, want aan mensen
in de horeca worden hoge eisen
gesteld'. Dat begrijpt ze wel.
'Goed, dan kun je nu wel gaan.
En probeer het een beetje goed
te houden met je moedert
Huiverig
Dat strafblad, zal Severein la
ter zeggen, is iets dat zijn klan
tjes vreselijk beangstigt. Dat
hebben ze natuurlijk van vader
of moeder gehoord en daar zijn
ze allemaal erg huiverig voor.
Niet zo gek, als je bedenkt dat
veel kinderen het leger in willen,
of bij de politie'. Aan de officier
de dankbare taak om mee te de
len dat ze deze keer goed wegko
men, maar dat een strafblad een
volgend maal onvermijdelijk
wordt.
Dat is één van de belangrijkste
redenen dat Severein het beris
pen ontzettend leuk werk vindt.
'In relatie tot het werken met vol
wassen verdachten hé. Het leuke
is datje mogelijkheden hebt om
meer met je bevoegdheden te
doen dan in het volwassenen
strafrecht. De bevoegdheid om
niet te vervolgen is praktisch on
beperkt. Driekwart van de zaken
wordt niet vervolgd, maar sturen
we door naar het maatschappe
lijk werk, de kinderbescher
ming, of we leggen de zaak terug
bij de ouders of de politie. En:
kinderen zijn leuker om mee om
te gaan dan volwassenen, ze zijn
spontaner, nog niet door conven
ties en aangepast gedrag bedor
ven. Dat levert vaak onverwach
te dingen op'.
Op de gang in het gebouw van
het arrondissementsparket
wacht alweer de volgende klant:
een 13-jarige jongen met zijn
moeder. De vrouw is hoor- en
zichtbaar nerveus. Ze snuift on
ophoudelijk, schuift heen en
weer in de formica kuip en is
druk in de weer met haar bril. De
jongen, een boefje dat met een
vriendje brand stichtte in een
berg stro, kijkt brutaal rond, is
zich van geen gevaar bewust.
'Hoelang duurt het nog?', fluis
tert moe hem toe. 'Nog twee mi
nuten'. De bril wordt andermaal
krachtig en langdurige gerei
nigd. 'Nog een halve minuut', be
gint het joch hem nu ook te knij
pen.
DramatiekMMHMMMi
Ten overstaan van de officier
reppen van gezinsmoeilijkhe
den. 'Ik heb', aldus de officier, 'al
lang geen emotionele of religieu
ze argumenten meer nodig om
instandhouding van het gezin te
bepleiten. Daarmee is niet ge
zegd dat alle kinderen uit gebro
ken gezinnen automatisch voor
galg en rad opgroeien, maar ik
hou staande dat er zoveel van on
ze verdachten uit onvolledige ge
zinnen komen dat het verband
zeer voor de hand ligt. En kinde
ren krijgen er natuurlijk wat van
mee: spanningen, geen aan
dacht, trammelant over bezoe
kregelingen, noem maar op. De
negatieve invloed is evident.
De laatste klant van die mid
dag is een 14-jarige jongen die
sinds drie weken in een internaat
in Drenthe verbijft en vergezeld
wordt door een maatschappelijk
werker. Zijn gedrag is zijn moe
der, die er alleen voor staat een
beetje teveel geworden. Laatst
nog was hij een weekeinde thuis.
'Hij is de hele middag weg ge
weest meneer, en ik was doods
bang voor jwat hij nu weer zou
uithalen. Waar hij geweest is, ik
weet het nog niet', jammer moe.
De jongen: 'Je weet toch dat ik
bij tante ben geweest'. Moedeh
'Waarom zeg je dan niet waar je
heen gaat? De jongen: 'Dat wist
ik toch ook niet van tevoren?
Voordat moeder binnenkwam,
in gezelschap van ex-man/vader,
had de jongen zijn inbraak in een
kleuterschool aldus verklaard:
'Ik verveelde me. Thuis was er
nooit wat te doen'. Of hij geen
hobby's heeft? 'Jawel, ik verza
mel postzegels, maar ik krijg er
nooit een van papa'. Nee, zakgeld
om ze te kopen krijgt hij ook
niet. 'Dat spaart ma voor me,
voor later'. Severein is verge
vingsgezind; die inbraak vooruit
maar. Het beste is nu dat hij
streng begeleid wordt in het in
ternaat.
Roet
De binnenkomst van de ex-
echtlieden, die zoonlief aan het
bureau van de officier een snelle
kus brengen, gooit bijna roet in
het eten: weet de officier dan niet
dat hij ook nog andere kleine in
braken pleegde, ruiten ingooide,
een fiets pikte en vijftig 'Vijfen
vijftig', corrigeert de verdachte)
autobanden lek prikte? De offi
cier fronst de wenkbrauwen, dat
heeft hem kennelijk nog niet be
reikt. 'En wie moet dat betalen,
klaagt de vader. 'Zij (wijst op
vrouw) kan het niet meer aan. De
verzekering is ook niet gek. Het
heeft al honderden guldens ge
kost. Straks wordt ze uit de WA
gezet'.
De officier sust de gemoede
ren: plaatsing in het internaat
was het beste wat op dit moment
kon gebeuren, en die andere za
ken moeten maar bij de waar
schuwing worden betrokken; hij
ziet geen directe aanleiding om
de nu wat beter georganiseerde
opvoeding van de jongen in de
kiem te smoren. Hoe bevalt het
hem daar op het internaat? 'Ik
vind het prachtig daar', meldt de
jongen opgetogen. 'Vooral de
boerderij is leuk. Ik heb al op de
trekker gereden! Weet u wel hoe
veel versnellingen een trekker
heeft?!'.
Severein constateert dat auto
riteitenvrees bij de jeugd lang
niet mer zo bestaat als in zijn tijd
(de officier is 36). 'Moet je je voor
stellen dat je bij de officier van
justitie moest komen! Nou, dat
was niet niks, nog afgezien van
het feit dat, tenminste bij mij
thuis, de boot goed aan geweest
zou zijn. Als je ze hier soms bin
nen ziet komen
Houdt hij het voor mogelijk
dat dat ook verband houdt met
het feit dat hij nimmer zijn stem
verheft en gewoon in het pak
achter zijn bureau zit? 'Je moet
geen toga gaan dragen bij deze
gelegenheden. Wat we hier doen
is informeel. En het is een beetje
(lauw als je het daarvan, of van
luide toon moet hebben, dan kun
je het net zo goed helemaal niet
doen. Je moet de kinderen se
rieus nemen, dat doen we ook,
dat kunt u wel bevestigen, lijkt
mij. Je moet ze serieus benade
ren, niet carnavalesk.
Vijftien is ze. En het eerste van tien kinderen
die deze middag, zoals elke week, voor de
officier van justitie verschijnen omdat ze
een misdrijfje hebben begaan dat de agenda
van de kinderrechter maar nodeloos zou
belasten en dat toch niet ongemerkt mag
passeren. Zoiets heet in justitietermen
'voorwaardelijk sepot' en is van toepassing
op 57 procent van de kinderen in het
strafrecht. Verslaggever Albert de Lange
woonde, met instemming van de verdachten,
een middagje berispen bij. Zijn gastheer was
mr. M.H. Severein, officier van justitie in
Groningen.
door Albert de Lange
zijn de rollen definitief omge
draaid: de gymschoenen van de
jongen krullen zich om de poten
van de zware leunstoel, moeder
schaart zich vol overgave aan de
zijde van het bevoegde gezag:
nou zal dat snotjong het eens ho-
Hij heeft- Severein lepelt het
met een zekere dramatiek op uit
het dossier - niet alleen brand ge
sticht, maar ook ijsjes en een
taart gestolen. 'We waren koud
en nat, want het was toen heel
slecht weer. En dus hebben we
een vuurtje gestookt'. En wat
wilden ze dan met .die ijsjes? Er
vormt zich een vraagteken op het
gezicht van de jongen: 'Nou... op-
peten natuurlijk!'. Het brandje
liep een tikje uit de hand; de hele
opslagplaats van stro brandde
uit, twee brandweerkorpsen wa
ren er de hele middag zoet mee.
'Hoeveel was de schade wel
niet?', wil Serverein weten. De
jongen koel: 'In de krant stond
achtduizend gulden'. En wie
moet dat betalen? 'Dat weet ik
niet meneer'. De moeder komt
tussenbeide: 'De verzekering
zoekt het nog uit'. De jongen zit
sinds enige tijd op een oplei
dingsinternaat en komt alleen in
de weekeinden thuis. Het inter
naat is Severein welbekend. 'De
directeur is nogal streng, is het
niet?'. De jongen weet het niet.
'Pas maar goed op, wantje vliegt
er zo uit'. 'Je wordt eerst ge
schorst', weet de jongen
De officier heeft beet: 'Wat zou
je moeder ervan vinden als je
thuis kwam met de mededeling
dat je geschorst was?'. Moeder
knikt uit alle macht, en ook de
verdachte realiseert zich de ernst
van de zaak. 'Voortaan dus beter
nadenken voordat je gekke din
gen doet'. De verdachte: 'Na
maart heb ik geen vuur meer ge
maakt hoor.
PubeijarenH^HaMMH
De officier verwijst naar een
uitspraak van Jacques Perk: 'De
ware vrijheid luistert naar de
wet'. 'Ik wijs ze op hun verant
woordelijkheden. In de puberja
ren tasten ze hun grenzen af. Het
is vrij normaal als kinderen op
die leeftijd over de schreef gaan.
Maar het stomste wat je kunt
doen is het niet zien. Nou, dat
kunnen ze van mij nou te weten
komen. Veel ouders zien dat als
een steun aan hun adres, zonder
mij nou direct in de rol van boe
man te plaatsen. 'Maar het ge
beurt een enkele keer ook wel
dat een ouder zich tegen mij
keert, dat zijn kind geslagen is
door de politie, dat er veel meer
daders waren en dat het wel mee
viel met dat vergrijp. Dat is fnui
kend, zo'n kind voelt dat meteen
als steun. De hele spannings
boog is dan uit het gesprek, psy
chologisch erg ontactisch.
Het medeplichtige vriendje
van de brandstichter, twaalf jaar,
is de volgende. Op ferme steun
van zijn moeder (vader komt in
het verhaal niet voor) hoeft hij
niet te rekenen; in z'n eentje
kwam hij met de bus, tot grote
ontstemming van de officier,
naar later blijkt. 'Ongehoord dat
zijn moeder niet meekwam'. De
coulante behandeling die het
joch krijgt is aan de veronder
stelde harteloosheid van ma niet
vreemd, terwijl hij wel 'een verle
den' heeft, zoals dat bij justitie
heet. De politie kent hem vanwe
ge knokpartijen en omdat hij
ooit ventielen uit fietsen draaide.
'Je bent af en toe een beetje
baldadig hé', bevadert de offi
cier. N'a die brand ben ik niet
meer op het politiebureau ge
weest', meldt de jongen. Het in
zicht in eigen psyche is van een
volwassen omvang: 'Na die tijd
ben ik helemaal veranderd'. Kat-
tekwaad, zegt Severein is oké.
'Dat vindt de politie ook niet zo
erg. Dan krijg je misschien eens
een pets om je oren, dat geeft
niet. Maar stelen moetje gewoon
niet doen'. Andermaal geeft de
jeugdige verdachte, zesde klas
basisschool, blijk van hogere in
zichten: 'Zo is het precies. Het
begint met een ijsje en het ein
digt met een kleurentelevisie!'.
Als blijkt dat hij er met een
waarschuwing vanaf komt, is hij
zichtbaar opgelucht. 'Goh, ik
dacht dat ik minstens een paar
weken weg zou moeten'. Het ef
fect
Cijfers heeft mr Severein niet,
en of het gesprek echt indruk ge
maakt heeft op dit jongetje vindt
hij moeilijk te beoordelen, maar
veel van zijn kinderen komen
niet meer terug in de justitiële
sfeer. 'Je kunt zeggen: als je
meer dan de helft niet terugziet,
dan heeft het wel degelijk effect.
De vraag is alleen of het dooi- ons
komt - streng toespreken als het
delect al maanden geleden is ge
pleegd - of dat het' t eerste con
tact met de politie is geweest, dat
vaak veel ingrijpender voor zo'n
kind is. Om eerlijk te zijn: ik zou
niet graag de proef op de som ne-
'Ons streven is erop gericht om
te zorgen dat het vergrijp niet
weer wordt gepleegd, dus specia
le preventie, gericht op de ver
dachte zelf. Je moet voorkomen
dat het kind in het echte straf
recht verzeild raakt, met minder
ingrijpende middelen hetzelfde
bereiken'.
'Zo, zo, dus jij hebt werk, dat
valt me niet tegen', zegt Severein
tevreden tegen de 18-jarige leer
ling- timmerman die even later
voor hem verschijnt. De jongen,
toch niet op z'n mondje gevallen,
wilde zijn oudere broer mee naar
binnen nemen, maar dat werd
niet toegestaan. Hij pleegde na
een avondje stappen een in
braak, nam een televisie en ge
luidsapparatuur mee en werd
meteen betrapt. 'Dat was maar
goed ook', verklaart de jongen
berouwvol.
Hij is inmiddels vreselijk ver
standig geworden: 'Ik drink niet
meer, ik ga niet meer uit en thuis
help ik mijn moeder een beetje'.
Hij is gewoon dom geweest en
heeft er erge spijt van. Severein:
'Je komt er nu met een waar
schuwing af. Doe je het weer,
dan kom je zonder meer voor de
rechtbank en dan kun je je baan
wel vergeten. Dus geen domme
dingen, want het is prettig datje
voor je eigen brood kunt
werken'.
Als de brave borst het kantoor
verlaten heeft: 'Dat gaat wel
goed. Die komt wel door zijn wil
de jaren heen'.
GezinslevenaM^^Hi
Toeval of niet; de enige keer
dat Severein zich deze middag
optimistisch betoont, betreft het
een jongen die uit een 'gewoon'
gezin komt. Alle andere dossiers
In zijn nooit eindigende strijd
tegen de zee krijgt het eiland
Texel er dit najaar weer een
belangrijk en kostbaar steuntje
in de rug bij, al moet men die
'rug' dan niet al te letterlijk
nemen. Sinds 4 augustus is
aannemer Boskalis Oosterwijk
namelijk bezig met wat in
waterstaatjargon als
'zandsuppletie' wordt
aangeduid. In gewoon
Nederlands komt dat er op
neer, dat op het strand vóór de
duinvoet over een afstand van
zes kilometer een enorme hoop
zand wordt gedeponeerd. Drie
miljoen kubieke meter, om wat
preciezer te zijn, en dat is geen
kleinigheid.
Als al dat zand straks ligt waar het
liggen moet, zullen de duinen aan
de zeezijde zestig meter breder zijn
geworden, maar het strand voor dit
nieuwbakken duin wordt
bovendien over een breedte van
soms wel driehonderd meter
opgehoogd. Een deel van die
ophoging vindt onder water plaats,
maar zal wel degelijk effect hebben
op de golven, die de westkust van
Texel wel altijd zullen blijven
teisteren.
Erg voorspoedig gaat het
overigens niet met de uitvoering
van dit werk, dat irt totaal een
slordige 13,7 miljoen gulden gaat
kosten. Sinds 4 augustus wordt er
dag en nacht en zeven etmalen per
week gewerkt, maar al ettelijke
keren is het werk door pech komen
stil te liggen, soms langer dan een
week. En iedere week die zo
verspeeld wordt, verhoogt de kans
op zware stormen, waarvan men
dit najaar toch al een flinke portie
heeft gehad.
„Sinds 28 augustus worden we al
geplaagd door stormen", zegt de
heer Mart Zijm, plaatsvervangend
hoofd van de dienstkring Texel
van Rijkswaterstaat. Voor het
spuiten stonden tien weken, maar
toen die in de tweede helft van
oktober om waren, was het
spuitwerk nog maar voor
tweederde deel klaar en lag het
werk voor de vierde keer stil door
een breuk inde zinker tussen de
zandzuiger en de noordpunt van
het eiland.
Nadeel
Die zuiger ligt namelijk tussen
Texel en Vlieland en niet vlak voor
de kust, zoals ook had gekund.
Zandwinning voor de kust lijkt
door de korte afstand veel
aantrekkelijker, maar de
aannemers hebben berekend dat
ze voordeliger het zand kilometers
verderop kunnen winnen, doordat
het risico dan kleiner is. „Met al die
stormen van de laatste weken zou
zandwinnen voor de kust een ramp
zijn geworden", zegt Mart Zijm.
Het zandwinnen tussen Texel en
Vlieland heeft als nadeel, dat een
vijftien meter diepe geul met een
sterke stroming moet worden
overbrugd. Dat gebeurt met een
zogenaamde zinker, die op grote
diepte door deze geul loopt. Deze
enorme buis met een doorsnee van
80 centimeter heeft een 700 meter
lang flexibel gedeelte en dat heeft
de aannemer al enkele malen
problemen opgeleverd. De
zandwinning op deze plek heeft
ook als nadeel een erg lange
aanvoerlijn naar de plek waar het
zand terecht moet komen. Bij het
begin van het werk was die
aanvoerlijn elf kilometer lang; als
straks het laatste zand wordt
gestort, zal dat al een reis van
zeventien kilometer over het
Texelse strand achter de rug
hebben.
Behalve minder risico, doordat
men min of meer 'in de luwte' kan
opereren, heeft zandwinning op
deze plek nog een ander voordeel.
Door het wegzuigen van een
omvangrijke ondiepte, zal de
stroom zich verleggen en veel
minder de ter plaatse zwaar
verdedigde Texelse kust bedreigen
dan nu het geval is. Vijf jaar
geleden is hier ook zand gewonnen
(eveneens drie miljoen kuub) dat
toen noorderlijker voor de kust is
aangebracht, ruwweg tussen de
noordkant van de slufter en de
vuurtoren. Van die zandsuppletie
is nu op het strand niets meer over,
maar op de vooroever onder
water dus is het effect nog wel
degelijk merkbaar.
De zandsuppletie omvat nu het
gebied vanaf de zuidkant van de
slufter zes kilometer zuidwaarts tot
ongeveer twee kilometer voorbij
De Koog. De verwachting is dat dit
zand langer zal blijven liggen dan
de drie miljoen kuub, die in 1979
noordelijker werd gestort. Meer
naar het noorden is de stroming
namelijk aanzienlijk sterker en bij
Rijkswaterstaat rekent men er
eigenlijk op dat men met deze
suppletie voor dit kustgebied weer
een jaar of acht vooruit kan.
Dringend nodig
De zandsuppletie van dit jaar is
dringend nodig en vanaf Texel is
■hiervoor met name in 1983 sterk
geijverd. De zee had, vooral in de
winter 1982-1983, zoveel duin
weggeknabbeld dat de grote
camping 'Kogerstrand', goed voor
bijna 300.000 overnachtingen en
voor dertien miljoen per seizoen in
het Texelse laatje, ernstig werd
bedreigd, mede door de overigens
erg gunstige ligging vlak aan zee.
Diezelfde ligging van de
internationaal vermaarde
natuurgebieden De Muy en De
Slufter bracht ook deze
trekpleisters van vogels en
toeristen ernstig in gevaar. Dat
alles maakte dat 24 organisaties
elkaar vonden in een
gemeenschappelijke actie ter
bescherming van de Texelse kust.
Dat nu deze veertien miljoen
beschikbaar is gekomen voor
zandsuppletie, is een zaak,
waarmee men op het eiland dan
ook erg is ingenomen.
De zes kilometer lange
duinverbreding krijgt een hoogte
van 4,50 meter boven NAP. Een
zware noordwesterstorm met extra
hoog water geeft een hoogste
waterstand van 2,80 meter boven
NAP. Met andere woorden: de
zestig meter vóór de oude duinvoet
komt nooit onder water te staan,
maar zal wel aan de voorkant
geleidelijk worden
weggeknabbeld. Hoe lang de zee
daarover zal doen, weet eigenlijk
niemand. Zeker een jaar of acht
hopen ze op Texel, maar ook als de
zee sneller knaagt, dan nog geldt
dat Texel er voorlopig weer enkele
jaartjes tegen kan. En dat is heel
belangrijk voor een eiland dat
voortdurend belaagd wordt door
de zee, maar het zonder die zee niet
kan en wil stellen.
(GPD)
Bij De Koog is de 6 kilometer lan
ge strook voor zandsuppletie inge
tekend. (tekenlnf GPD)
