Buskaartje 6,5
procent duurder
Buurtwacht onderzocht
Smit-Kroes verwerpt plan grote steden
Alphense kapitein vecht
voor baan en overtuiging
Beperkte toelating van
AntiUianen verworpen
VRIJDAG 16 NOVEMBER 1984
BINNENLAND
PAGINA 5
DEN HAAG (GPD) - Minister Smit-Kroes (verkeer en waterstaat) wil volgend jaar de
prijs van het bus- en tramkaartje met 6,5 procent verhogen, inclusief 1,5 procent vanwege
de gemiddelde stijging van de kosten van levensonderhoud. Zij ziet daarmee af van haar
oorspronkelijke plan de tarieven met 10 procent plus de gemiddelde prijsstijging te ver
hogen. Het stads- en streekvervoer moet zelf het verschil overbruggen: samen 33,7 mil
joen gulden in 1986. Het treinkaartje wordt alleen verhoogd met de gemiddelde prijsstij
ging.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - De Alphense lucht
machtkapitein mr. M.J.F. Stelling
heeft zijn hoogste baas, de minister
van defensie, voor het ambtenaren
gerecht gedaagd omdat deze naar
zijn mening zijn recht op vrije me
ningsuiting beknot en zijn carrière
in de wielen rijdt. De beleidsmede
werker van het ministerie van de
fensie is een overtuigd tegenstan
der van kernwapens en steekt dit
niet onder stoelen of banken.
Naar aanleiding van een inter
view in het Nieuwsblad van het
Noorden in 1980, waarin hij zijn op
vattingen etaleerde, heeft de toen
malige minister van defensie De
Geus op kamervragen geantwoord
dat dit interview Stelling binnen
de krijgsmacht beperkt inzetbaar
had gemaakt. De secretaris-gene
raal van Defensie keurde Stellings
optreden in een ander verband af
toen de luchtmachtkapitein zijn
denkbeelden over kernbewape
ning ten toon spreidde tijdens een -
discussie voor de VPRO-tv.
Smit-Kroes verwierp gisteren het
alternatieve tarievenplan van de
negen grote steden met een eigen
vervoerbedrijf. Om het toenemen
de verlies aan passagiers in te dam
men, wilden deze steden de tarie
ven niet laten stijgen, de abonne
mentsprijzen met 25 procent verla
gen en het voorzieningenniveau
handhaven.
De minister zei geen mogelijkhe
den te zien om de kosten van dit
'sympathieke plan' - 150 miljoen
gulden - te betalen. Bovendien zei
ze 'signalen' te hebben opgevan
gen waaruit zou blijken dat het wel
meevalt met weglopende reizigers
en teruglopende opbrengsten.
Smit-Kroes verklaarde een dui:
delijke voorkeur te, hebben voor
een tariefverhoging met 6,5 pro
cent, omdat de pijn dan eerlijk
wordt verdeeld over consument en
vervoerbedrijven. Het streekver
voer is bereid dit te accepteren. De
negen gemeenten met een eigen
vervoerbedrijf en de 43 die van het
streekvervoer gebruikmaken, blij
ven bezwaar maken. Op 3 decem
ber wordt verder vergaderd.
Volgens de minister moeten de
streekvervoerders en de gemeen
ten met een eigen vervoerbedrijf
door doelmatiger te werken in
staat zijn volgend jaar 10 miljoen
gulden te besparen. In 1986 komt
daar nog eens 5 miljoen bovenop.
Als ze daar niet vrijwillig aan wil
len meewerken, trekt Smit-Kroes
het bedrag van hun subsidie af.
De bewindsvrouw zei te beseffen
dat de 43 gemeenten die gebruik
maken van de diensten van het
streekvervoer, minder mogelijkhe
den hebben om te bezuinigen. De
ze gemeenten kunnen in feite al
leen snijden in de dienstregelin
gen. Daarom hoeven ze in 1985 niet
het beoogde bedrag van 3 miljoén
gulden te bezuinigen, maar 1 mil
joen gulden. Het jaar daarop moe
ten ze 2,7 miljoen bezuinigen in
plaats van de oorspronkelijke 7,7
miljoen.
De Nederlandse Spoorwegen
gaan in de plannen van de minister
volgend jaar 12 tot 13 miljoen gul
den bezuinigen. Het treinkaartje
hoeft dan niet duurder te worden
dan (de inflatiestijging van) 1,5 pro
cent. De NS en de minister gaan
hierover praten op 26 november.
Verbaasd
De woordvoerder van de negen
grote steden toonde zich er ver
PRUS VOOR PROF. OORT
ROME (AFP) - De Oegstgeestenaar en voormalige Leidse hoogleraar in
de astronomie Jan Hendrik Oort (rechts op de foto) heeft gisteren in
Rome uit handen van de Italiaanse president Pertini (links) de Balzan-
prijs 1984 ontvangen. De onderscheiding wordt jaarlijks uitgereikt aan
personen die zich op wetenschappelijk of artistiek terrein bijzonder ver
dienstelijk hebben gemaakt. Aan de prijs is een bedrag van 250.000 Zwit
serse franc verbonden.
Behalve aan professor Oort werd de Balzan-prijs ook toegekend aan de
Amerikaanse zoöloog Sewall Wright (tweede van rechts) en aan de Zwit
ser Jean Starobinski, hoogleraar Franse letterkunde aan de universiteit
van Genève (tweede van links).
De 84-jarige Oort wordt internationaal beschouwd als een van de pro
minentste astronomen. Hij was tofl970 verbonden aan de Leidse Ster
renwacht, waarvan de laatste 25 jaar als directeur. Professor Oort is een
van de pioniers op het gebied van de radioastronomie en de promotor van
de grote radiotelescopen in Dwingelo en Westerbork. Hij heeft zich onder
meer bezig gehouden met het onderzoek van de structuur en de dynami
ca van het Melkwegstelsel, extragalactische problemen, interstellaire ma
terie en de herkomst van de kometen. (foto anp>
Stelling meent dat het gebruik
van kernwapens onwettig is en dat
dus een afwijzing van deze wapens
geen gevolgen voor zijn carrière
mag hebben. De kapitein acht de
secretaris-generaal van het minis
terie niet bevoegd om zijn menin
gen te beoordelen; hij ziet hierin
een aantasting van zijn recht op
vrije meningsuiting.
De Alphense kapitein had ook
beroep aangetekend tegen een
beoordeling van hem als officier,
waarbij tot uiting kwam dat zijn vi
sie op de kernwapenproblematiek
tot spanningen hadden geleid bin
nen de onderdelen waar hij werkte.
Blijkens de beoordeling zou ook
dit tot een verminderde inzetbaar
heid leiden en daardoor tot een
verminderde geschiktheid. Ten
slotte bestreed Stelling de beslis
sing dat hij niet in aanmerking kon
komen voor plaatsing op een vlieg
basis. Vanwege zijn standpunt
over kernwapens leek hij voor de
legerleiding geen goede kandidaat
voor een functie waarin hij vooral
als gesprekspartner met jongeren
zou optreden.
Volgens Stelling voldoet hij aan
alle voorwaarden voor een goede
vervulling van deze functie en hij
vindt het beslist niet vanzelfspre
kend dat iedere militair bereid is
om aan het inzetten van kernwa
pens mee te werken. Verder be
toogde hij gisteren voor het ambte
narengerecht in Den Haag breed-
baasd over dat Smit-Kroes tegen
over de pers over de bezuiniging
van 10 miljoen gulden in 1985 had
gesproken. Volgens hem was dat
niet tijdens het overleg met de mi
nister aan de orde geweest. Hij be
nadrukte dat de Tweede Kamer
het laatste woord heeft en dat de
steden alles zullen doen om de ta
riefverhoging van 6,5 procent te
voorkomen.
De overige gemeenten, zonder
eigen vervoerbedrijf, zijn bereid
zich over het voorstel van Smit-
Kroes te beraden. Niettemin blij
ven ze er ook bij dit plan van over
tuigd dat de frequentie van de bus
sen moet worden verlaagd. Deze
gemeenten noemen het onaan
vaardbaar de lasten te moeten dra
gen van een foutief beleid.
De streekvervoerbedrijven heb
ben 'voor de allerlaatste maal' hun
medewerking toegezegd bij de uit
voering van de plannen. Zij zien
kans om 15 miljoen boven water te
brengen zonder de dienstregeling
ernstig te treffen. Deze onderne
mingen hebben bij de minister een
plan voor een nieuw tarievenstel
sel ingediend, waarbij de passagier
'een kaartje op maat' wordt ver
kocht.
Ook militairen
gaan in 1985
38 uur werken
DEN HAAG (GPD/ANP) - Voor
het militaire personeel zal met in
gang van 1 augustus 1985 een 38-
urige werkweek gelden. In de pe
riode tussen 1 januari en 1 augus
tus volgend jaar kunnen de militai
ren drie extra vrije dagen opne-
Dat is overeengekomen tijdens
het overleg gisteren tussen staats
secretaris van defensie W. K. Hoek-
zema en de belangenverenigingen
van militairen.
De gemiddelde herbezetting zal
bij de krijgsmacht hoger moeten
zijn dan de 75 procent zoals die is
afgesproken in het centraal georga
niseerd overleg voor ambtenaren
zaken. Grote delen van de krijgs
macht hebben namelijk behoefte
aan een maximale herbezetting.
Het kabinet zal zich hierover nog
moeten uitspreken. Volgens de bij
het CNV aangesloten militaire vak
organisatie ACOM zal de arbeids
tijdverkorting zo'n 4.000 extra ba
nen moeten opleveren.
Militairen die een invaliditeits
pensioen genieten op basis van een
hun overkomen dienstongeval zul
len in hun uitkering niet worden
gekort. Over wijziging van de ziek
tewet zijn geen resultaten bekend
gemaakt.
DOODGESTOKEN (ANP) - Bij
een steekpartij in de buurt van de
Chasseestraat en de Van Kinsber-
genstraat in Amsterdam is gister
avond de 42-jarige Amsterdammer
R.H. S. om het leven gekomen.
Volgens de Amsterdamse politie
ligt aan de steekpartij waarschijn
lijk een drugstransactie ten grond
slag. De vermoedelijke dader, die
bekend is, heeft waarschijnlijk eni
ge tijd achter het slachtoffer aange
lopen en hem met een groot kap
mes neergestoken.
BEVERWIJK (ANP) - Een demonstrant oog in oog met een horde ME'ers. Een honderdtal demonstranten
probeerde gisteren te verhinderen dat minister Rietkerk (binnenlandse zakenhet nieuwe politiebureau in
Beverwijk zou openen. Maar een. peloton van de mobiele eenheid hield de actievoerders op ruime afstand,
waarbij het tot een enkele confrontatie kwam. De demonstranten protesteerden tegen het sociaal-economische
beleid van het kabinet. Minister Rietkerk, die bij wijze van openingshandeling een antiek uurwerk in werking
stelde, sprak van 'anarchistische acties die de beginselen van onze rechtsstaat dreigen aan te tasten'. Tijdens de
overigens feestelijke bijeenkomst in het politiebureau deelde de bewindsman mee dat de gemeentelijke politie
korpsen volgend jaar met 450 mensen zullen worden uitgebreid. Daar komen nog eens 215 personeelsleden bij ter
compensatie van de roostervrije dagen. Niettemin zal een aantal gemeenten het met minder personeel moeten
stellen, omdat de vaststelling van de personeelssterkte voortaan op eert andere manier zal gebeuren, aldus
Rietkerk. (fotoANP»
Minister blijft burgerwacht afwijzen
DEN HAAG (GPD/ANP) - De toe-
laatbaaheid en bruikbaarheid van
buurtwachten moet nader worden
onderzocht. De in sommige steden
bestaande burgerwachten moeten
echter worden afgewezen omdat
dergelijke organisaties snel uit de
hand kunnen lopen. Dit zei minis
ter Korthals Altes (justitie) gisteren
in de Tweede Kamer bij de voort
zetting van de behandeling van
zijn begroting.
De minister antwoordde hiermee
op vragen van Van den Toom
(CDA) en Wiebenga (WD). Vooral
de laatste drong erop aan dat de
minister verdere studie zou laten
verrichten naar de buurtwachten.
Het verschil met de burgerwach
ten is dat de buurtwachten slechts
toezicht houden op de eigen wijk
en dat dan in nauw overleg met de
politie. (Zie voor het Amerikaanse
voorbeeld van de buurtwacht pagi
na 17).
De minister zei verder dat hij in
de nabije toekomst een aantal
rechtsgebieden wil uitsluiten van
rechtsbijstand via een door de
overheid betaalde advocaat. Het
gaat hierbij óm kleine geldvorde
ringen, aangiften voor de belastin
gen, afgifte van paspoorten, natu
ralisatie en toekenning van een
studiebeurs of huursubsidie.
Maar zelfs na deze bezuiniging
op de gefinancierde rechtshulp
kan er volgens Korthals Altes niet
worden gesproken van een „volle
dige kostenbeheersing". Om toch
de kosten in de hand te krijgen,
heeft de minister in een notitie
voorstellen gedaan voor advocaten
in dienst van de overheid. Deze ge
dachten gaan op zichzelf niet uit
van nieuwe bezuinigingen, maar
behelsen slechts een poging de be
groting te behoeden voor over
schrijdingen, aldus de minister.
Korthals Altes stelde Van den
Toom gerust met de mededeling
dat er geen sprake van kan zijn dat
echtscheidingen in de toekomst
niet meer door rechters moeten
worden uitgesproken. Een eerste
voorontwerp van wet is deze week
aan de belangenorganisaties van
rechters en advocaten om com
mentaar gestuurd.
Vooral het CDA heeft aange
drongen op het afschaffen van de
verplichte rechtsbijstand in het ee-
val van echtscheidingen waarbij~de
partners het over een regeling eens
zijn. De opbrengst moet worden
besteed aan een betere bestrijding
van de kleine criminaliteit, aldus
Van den Toorn.
Staatssecretaris Korte-Van He
mel toonde zich gisteren geen
voorstander van het onderbrengen
van twee gedetineerden in één cel.
CDA en WD willen dit onder be
paalde voorwaarden (op vrijwillige
basis en alleen voor vervangende
hechtenis) wel toestaan. De staats
secretaris erkende dat voor vervan
gende hechtenis 'al sinds en jaar en
dag' gebruik wordt gemaakt van
cellen waar meer gedetineerden sa
men de tijd doorbrengen. Het op
sluiten van een aantal gedetineer
den in een eenpersoons-cel ge
beurt niet en zal ook niet gebeuren,
aldus de bewindsvrouw.
Zij kondigde overigens aan dat
een projectgroep binnen afzienba
re tijd met een advies zal komen
over de aard van nieuwe gevange
nissen en huizen van bewaring.
Daarbij zal het cellentekort een be
langrijke rol spelen.
voerig dat ook het internationale
recht het gebruik van kernwapens
afwijst. Hij bracht ook zijn christe
lijke levensovertuiging in het ge
ding die het naar zijn inzicht zelfs
noodzakelijk maakt dat hij tegen
de kernwapens stelling neemt. Bo
vendien had de staat hem bij zijn
beëdiging als officier de kans gege
ven de eed af te leggen. Hierin had
hij met de bede 'Zo waarlijk helpe
mij God almachtig' duidelijk laten
uitkomen dat hij een hogere macht
dan die van de staat erkent.
Volgens een woordvoerder van
de minister kent de vrijheid van
meningsuiting voor een militair
haar beperkingen kent. Hij zei dat
ook de Tweede Kamer dit heeft on
derkend en die beperkingen had
opgenomen in de nieuwe grond
wet. Het internationale recht
spreekt zich over het gebruik van
kernwapens niet uit, aldus de
woordvoerder.
De ambtenarenrechter doet 6 de
cember uitspraak.
Automobilist
rijdt jongens
dood en gaat
er vandoor
RILLAND (ANP) Een automobi
list is er gisteravond vandoor ge
gaan nadat hij in de Zeeuwse
plaats Rilland twee elfjarige jon
gens had doodgereden. Een andere
jongen, eveneens van elf, raakte bij
de aanrijding ernstig gewond. De
politie van Rilland hield later op de
avond de automobilist aan. De
man, die had gedronken, weigerde
een bloedproef te laten afnemen.
Hij verklaarde niet meer te weten
waar zijn auto was gebleven.
Volgens de politie was automo
bilist na de aanrijding doorgere
den, terwijl de fiets van een van de
kinderen kilometers ver onder de
auto werd meegesleept. De politie
trof gisteravond eerst één dood en
één zwaar gewond kind op de weg
aan. De derde jongen werd dood in
de berm gevonden. De twee omge
komen jongens, Harry Eike en Je
roen Bleyenberg, en de zwaar ge
wonde Ronald Colpaart kwamen
terug van hun voetbaltraining. De
laatste is naar het Dijkzigt Zieken
huis in Rotterdam gebracht.
Vandalisme op
Islamitische
begraafplaats
UTRECHT (ANP) - Het nog maar
enkele dagen geleden onthulde ge
denkteken van een Marokkaans
kunstenaar bij de gebedsruimte op
het Islamitische gedeelte van de
tweede algemene begraafplaats in
Utrecht is beschadigd.
Volgens de politie is het monu
ment bewerkt met een paars-blau-
we tegel. De hoeken zijn er afgesla
gen en er is op gekrast. De politie
stelt een onderzoek in.
Janmaat nu naar
Centrumdemocraten
DEN HAAG (ANP) - Het Tweede
Kamerlid Janmaat zal vóór het ein
de van het jaar toetreden tot de on
langs opgerichte nieuwe politieke
partij Centrumdemocraten. Jan
maat, die deze herfst uit de Cen
trumpartij is gezet en sindsdien on
der eigen naam in de Tweede Ka
mer opereert, zal met de Centrum
democraten meedoen aan de eerst
volgende kamerverkiezingen. Het
kamerlid heeft dit gisteravond
meegedeeld.
De stichtingsakte voor de nieu
we partij is volgens Janmaat vorige
week de notaris gepasseerd. De ini
tiatiefnemers tot de nieuwe groe
pering zijn voor een groot deel ex-
Centrumpartijleden van de stro
ming-Janmaat.
DEN HAAG (ANP) - De fracties massaal naar Nederland zullen ko-
van PvdA en CDA in de Tweede men.
Kamer zijn volstrekt tegen een toe- Gisteren, bij zijn terugkeer na
latingsbeperking voor Antillianen een bezoek aan Venezuela, ver
die naar Nederland willen komen, klaarde Croes dat Nederland al be-
Dat hebben de woordvoerders van gin van dit jaar op de hoogte was
beide fracties, mevrouw Jabaaij van de plannen om de Lago-raffi-
(PvdA) en Aarts (CDA), minister nadery op Aruba te sluiten. Func-
De Koning (Antilliaanse zaken) tionarissen van Lago's moeder
gisteren in een commissievergade- maatschappij, het Amerikaanse
ring duidelijk gemaakt. In het be- Exxon-concern, hebben Neder-
sloten overleg werd de recente reis land hiervan op de hoogte gesteld,
van De Koning naar de Antillen be- Volgens Croes heeft Nederland
sproken. verzuimd Aruba in te lichten over
de dreigende sluiting en heeft het
Mevrouw Jabaaij, die de zaak ter zich te passief opgesteld. Neder-
sprake bracht, zei de indruk te heb- land had druk moeten uitoefenen
ben dat De Koning speelt met de op Exxon om op Aruba te investe-
gedachte een of andere toelatings- ren. Dat is niet gebeurd, terwijl Ex-
beperking in te stellen als Antillia- xon in Nederland ondertussen wel
nen massaal naar Nederland zou- miljarden guldens investeerde in
den komen. Zij baseerde die in- de bouw van een zogenoemde fle-
druk op uitlatingen die de minister xicoker, aldus Croes.
op de Antillen heeft gedaan. Croes doelde op de modernise-
Volgens Aarts is het ook prak- ring van een olieraffinaderij van
tisch niet goed mogelijk om een Esso in de Botlek in Rotterdam. De
immigratiebeperking voor Antil- raffinaderij krijgt een verwerkings
lianen af te kondigen. Zij hebben capaciteit van 32.000 vaten ruwe
een Nederlands paspoort en dus olie per dag en zal half 1986 met de
vrije toegang tot Nederland. produktie van benzine en nafta be-
De kwestie van immigratie van ginnen. Met het project is in totaal
Antillianen naar Nederland werd 2,5 miljard gulden gemoeid,
kort geleden actueel door uitlatin- De jongste missie van Croes naar
gen van de Arubaanse onaflianke- Caracas heeft geen concrete resul-
lijkheidsleider Betico Croes. Toen taten opgeleverd. Volgens hem
bekend werd dat de Lago-raffina- valt volgende week de definitieve
derij op Aruba met sluiting werd beslissing of de aangekondigde
bedreigd, liet Croes zich ontvallen sluiting van Lago inderdaad door
dat in geval van sluiting Arubanen gaat.
Geheel voorzien van c.v.
'dubb. begl. Vr. pr. f 139.500
TWt Evt. ook zonder garage.
Driehuizen
lalfvrijstaand HERENHUIS.
^|t afzonderlijke tuinkamer,
■d onderhouden, prima
Hing, ruime woonkamer,
Kal 4 sl.k.
fitstekende verbindingen,
>.a. A'dam enomg.
T.k. royaal HUIS met o. keuk.,
o. haard, 4 sl.k., badk., dak
terras, carport, tuin a.d. zonk.
pr. n.o.t.k.
NIJKERK
(10 km v.a. Amersfoort).
Woonhuizen, bungalows enz.
in alle prijsklassen.
Vraag onze woninggids.
ningf1.700perjaar.KoopsW
voor het geheel f 59.000 k.k.
Smnbroek
n keuken,'balkënpia-
open ha%pB<erci"
slaapkamers mo-
adtamer, vaste trap
Jd^met 4e slaap-
£ee&HaivpH)uvM rustig
Pf t^WltHee#met 4
slaapk.en vrij uitzicht, pr.
f 210.000 k.k.
Ruime
eengezinswoning
in Meppel. Bouwjaar 1976.
apparatuur. 3 sl.kmrs en zol-|
der met dakkapel. Ruime
tuin. Het gehHl is uitstekend
onderhouden en geïsoleerd
Jrrinsengfacrvt
privacy volledig
nonigfU mcLcil^ljr' or,derhouden 6-kam.app.
i^/|KrHerf e#ver e"2e "Kei'
Hjis iffl lKtor *euk inBa^F §|[-k-
Tl
Hengelo
-vrije vesting
Moderne HELFïB DUBBEL
HELFT V. DUBBEL HEREN
HUIS m. GARAGE, L-kamer,
helft van twee onder één kap,
met garage, voor- en achter-
ADVERTENTIE
Wie bezig is met een huis, kan op 200 postkantoren terecht
voor een persoonlijk gesprek in een aparte ruimte met een des
kundig hypotheekadviseur.
Bovendien weet ook uw makelaar alles over de lage rente en
lage afsluitprovisie van de RPS-hypotheken.
Lees er over in onze folder'Hypotheken', die op elk postkan
toor ligt. Of die u aanvraagt via de coupon hiernaast.
Stuurt u mij documentatie over de Deze bon in een envelop zonder
RPS- hypotheek, plus de adressen van de postzegel verzenden naar: Hypotheekbedrijf
postkantoren met een hypotheekadviseur postgiro/rijkspostspaarbank, Postbus 49977,
in mijn omgeving. 1009 DX AMSTERDAM.
Naam:
Adres:,1
Postcode/Plaatsnjkspostspaarbank*
"I
Onroerend goed te koop aangebode
Loowoude
KERKLAAN15
Eengezinswoning met aparte
garage, met als bijz. een
uitgebouwde keuken v.v.
massief eiken keukenblok
tal slJ<3rhers7Ead
"Grote fietsenberging
tuin ,(Z). Aparte garage
(6x3).
VRAAGPRIJS: f 145.000 k.
(Excl. garage).
Bungalow
te koop bij Oosterpias Paters-
wolde. Brieven onder nr. v.d.
M
badk., 2e toil., kid.
thermop., tuin opZ.
Vr.pr. f149.000 k.k.
GRACHTENPAND
Edam b.d. Dam, 20x
eigen grond, Part. bedr.
te, 1e en 2e etage 2
wonirjgen, beide m. zeer gr.
vrije opl'. n. overl.
Hk
Voor liefhebbers v
wied e n .alTWéêrn b 5
uoorde fraai en deskundig ing<
gegarandeerd. Het perceel i
es/iepen hagen. Er is een zor
_jeldl
igsta|_
leli
Ind. beg.gr.: ruïme L-vorm, woc
bijkeuk., studeerkam., sl.kam.,
badkam. C.v., smaakvolle betei
