Initiatief voor
wapenbeheersing
Democraten likken de wonden
Aruba: minder geld
voor arme eilanden
Reagan zoekt toenadering Moskou
Uitslagen van referenda
'Smokkelen mogelijk
via Schipholwinkel'
DONDERDAG 8 NOVEMBER 1984
PAGINA 11
WASHINGTON - De Verenigde Staten en de Sowjet-Unie plegen overleg omtrent de
aanwijzing van speciale afgezanten voor wapenbeheersingsvraagstukken, om zo een
nieuw kanaal van overleg op dit punt te creëren. Dit heeft president Reagan gisteren
gezegd tijdens een eerste en zeer korte persconferentie na de verkiezingen.
Reagan, vermoeid ogend, ver
meed echter een duidelijk ant
woord op de vraag hoe groot zijn
mandaat is, nu de Democraten in
de Senaat de Republikeinse marge
van vijf zetels tot drie hebben te
ruggebracht terwijl de president in
'het Huis van Afgevaardigden on
danks Republikeinse winst van ze
ventien zetels geen bruikbare coa
litie van conservatieven zal aan
treffen. Tijdens zijn campagne
heeft Reagan geen agenda van be
leid gepresenteerd, maar slechts
om een uitspraak gevraagd over de
resultaten van zijn eerste vier jaar
in het Witte Huis. 'Doorgaan' was
het motief, dat hij tijdens de pers
conferentie herhaalde, wederom
door
Henk Kolb
Marilyn
In Sabattus in Maine werd de
63-jarige James Dougherty zon
der tegenkandidaat tot hoofd
van de politie gekozen. Twee
ënveertig jaar geleden had hy
een „naïef, lief kind van 16" ge
trouwd, dat Norma Jean Mor-
tenson heette. Na hun schei
ding in 1946 nam zij een andere
naam aan, waaronder zij we
reldberoemd werd: Marilyn
Monroe.
zonder in bijzonderheden te tre
den.
Ten aanzien van zijn belasting
plannen, raakte Reagan onmiddel
lijk verstrikt in een struweel van
bijzonderheden over de vereen
voudiging die hij wil invoeren,
maar verzekerde de begrotingste
korten niet met verhoging van de
belasting te zullen bestrijden. Hij
ontkende ook het oog te hebben op
nieuwe beperkingen van de ouder-
domsuitkeringen en medische bij
stand. Volgens Reagan zijn onder
zijn regering weliswaar meer men
sen onder de armoede grens ge
zakt, maar zou die stijging vergele
ken bij de jaren-Carter, met de
helft zijn verminderd.
Hij zei te moeten geloven dat de
Sowjet-Unie met de VS zal probe
ren de besprekingen over vermin
dering van kernwapens in de we
reld weer op gang te brengen. Rea
gan is bereid tot een topconferen
tie, die aansluit op het plan dat hij
bij de vernigde Naties ontvouwde
voor "overkoepelende besprekin
gen over de verhoudingen met de
Sowjet-Unie".
Op het hoogtepunt van zijn poli
tieke glorie, na een verkiezings
overwinning van verbazingwek
kende proporties heeft president
Reagan zich voorts tevreden be
toond over de verkiezingsuitslag
omdat de Amerikanen het blijk
baar eens zijn met wat hij probeert
te doen. Hij zal daarmee doorgaan
en desnoods zijn zaken voor het
volk bepleiten, verklaarde hij.
De Amerikaanse democraten
zullen voorlopig niet uitgepraat
raken over de vraag wat hun
kandidaat Walter Mondale bij
de verkiezingen de das heeft
omgedaan. Ronald Wilson Rea
gan natuurlijk, die publiek be
speelt als wijlen Paganini een
viool, maar er moet méér zijn.
De democraten achtten zich in
de VS de partij van de brede
door
Henk Kolb
volksmassa, die ergens op weg
naar welvaart is blijven steken
en dinsdag is gebleken dat juist
de middenklasse Mondale in de
steek heeft gelaten voor een op
timistische boodschap van ge
ring soortelijk gewicht.
Maar één keer tijdens zijn
campagne, zo bekende Walter
Mondale gisteren, had hij het
gevoel gehad te kunnen win
nen: na het eerste televisiede
bat met Reagan. Het netto-re
NEW YORK (AP) - Terwijl bijna
alle aandacht op de race om het
presidentschap was gericht, moes
ten Amerikanen in een groot aantal
staten op de dag van de verkiezin
gen tevens beslissen over tal van
voorstellen van zeer uiteenlopende
aard.
In vijf staten en een voorstad van
Washington werden voorstellen
voor een belastingverlaging weg
gestemd of zijn de meningen onge
veer gelijk verdeeld. Voorstellen
om casino's toe te staan in Hot
Springs in Arkansas en in Pueblo
in Colorado werden door de kie
zers afgestemd, en een amende
ment voor gelijke rechten waar de
inwoners van Maine over moesten
beslissen, werd door 67 procent
van de kiezers verworpen.
In Ann Arbor, standplaats van de
universiteit van Michigan, stem
den de kiezers tegen een voorstel
om kernwapen-onderzoek in de
stad te verbieden door een kern-
vrije zone in te stellen. In steden in
Californië en Oregon leken voor
stellen om atoomwapens te verbie
den het wel te halen.
Een verbod op pornografie op de
kabeltelevisie leek het in Utah wel
en in Vista in Californië niet te zul
len halen. In Colorado en Washing
ton stemden de kiezers tegen maat
regelen om subsidiëring van abor
tus door de staat te verbieden.
MOSKOU - Tijdens de jaarlijkse i
gisteren in Moskou deze spotprent te z
Gabon in
Nederland
DEN HAAG (ANP) - De presi
dent van Gabon, El Hadj Omar
Bongo, en premier Lubbers
hebben gisteren een gezamen
lijke verklaring ondertekend
waarin beide landen de wens
uitspreken om op zo kort mo
gelijke termijn akkoorden te
sluiten voor economische en
technische samenwerking en
voor de wederzijdse bevorde
ring en bescherming van inves
teringen.
De verklaring werd getekend
aan het slot van een twee uur
durende bespreking tussen de
legaties van beide landen die in
het Catshuis in Den Haag werd
gehouden. Van Nederlandse
zijde namen aan de besprekin
gen onder meer deel de minis
ter-president, minister Van den
Broek van buitenlandse zaken
en staatssecretaris Bolkestein
van economische zaken.
Tijdens de besprekingen
werd van de zijde van de dele
gatie van Gabon de aandacht
gevestigd op een aantal projec
ten waarvoor men Nederlandse
technische en financiële hulp
op prijs zou stellen. Afgespro
ken werd dat in de nadere con
tacten van donderdag en ver
volgens in bilaterale gesprek
ken nader zou worden bekeken
op welke wijze Nederland aan
deze projecten steun kan verle
nen. President Bongo, die een
tweedaags bezoek aflegt in Ne
derland, was gistermiddat te
gast bij koningin Beatrix.
Solidariteitsfonds blijft zorgenkind
WILLEMSTAD (ANP) - Door de aangekondigde sluiting van de olieraffinaderij Lago op
Aruba zal dat eiland minder kunnen bijdragen aan het Solidariteitsfonds voor de armste
Antilliaanse eilanden. Dat heeft de Arubaanse politieke leider Betico Croes gisteren in
Willemstad verklaard na afloop van de zogenoemde mini-conferentie met minister De
Koning.
Volgens Croes wil Aruba blijven
vasthouden aan zijn belofte 15 pro
cent van de 24 miljoen gulden in
het fonds voor zijn rekening te ne
men, maar is deze gekoppeld aan
1,5 procent van de inkomsten van
het eiland. Als gevolg van de slech
tere economische situatie op Aru
ba kunnen de kleine eilanden min
der van Oranjestad verwachten.
Het zou onbillijk zijn dat de andere
eilanden op een hoog niveau blij
ven leven, terwijl Aruba flinke
stappen achteruit moet en blijft do
neren, aldus Croes.
Over dat Solidariteitsfonds, het
belangrijkste gespreksonderwerp
van gisteren, zijn Nederland en de
Antillen geen haarbreed genaderd.
De problemen leken daarentegen
verscherpt door de weigering van
Bonaire nog langer te praten over
andere zaken zolang er geen ak
koord is over dat fonds.
Ook het voorstel van De Koning
om het gat in het Solidariteitsfonds
van 30 procent gelijk over Neder
land, de Antillen van vijf en Aruba
te verdelen, bood geen soelaas.
Aruba wees op zijn ernstige econo
mische problemen en ook Curagao
liet weten niet meer te kunnen be
talen dan de toegezegd 45 procent.
De Koning heeft de Antillen gis
teren overigens gewezen op de risi
co's, die deelneming van de Antil
liaanse overheid in de Shell-raffi-
naderij op Curacao met zich mee
brengt. Onlangs bood de directie
van de noodlijdende Shell-raffina-
derij op Curasao de Antilliaanse
overheid een meerderheidsbelang
in het bedrijf aan. De betrokken
heid van de overheid als grootste
aandeelhouder bij de raffinaderij
wordt gezien als één van de stap
pen, die het voortbestaan van
Shell-Curagao moeten garanderen.
Olietoevoer
Eén van de argumenten achter
de meerderheidsdeelneming van
de Antilliaanse overheid is de hoop
dat de autoriteiten makkelijker
met Venezuela tot een regeling van
sultaat van vier jaar onafgebro
ken inspanning is een voetnoot
in het geschiedenisboek: Mon
dale is de grootste verliezer, die
de Democraten bij een presi
dentsverkiezing ooit in het veld
hebben gebracht.
Nog een tijdlang blijft hij no
minaal de leider van een partij,
die al geruime tijd op zoek is
naar andere voorlieden. Daarna
verdwijnt hjj achter de politie
ke horizon als een van de laat
ste politici van de oude stem
pel, wiens verkiezingscampag
ne bij voortdurend gebaseerd
bleek op onjuiste veronderstel
lingen.
Moeizaam
Mondale heeft moeizaam
moeten werken om de bijstand
te krijgen van de AFL/CIO, de
overkoepelende vakbondsor
ganisatie, die tot niet meer dan
gebarentaal in staat bleek toen
Reagan de bond van luchtver
keersleiders tijdens een staking
eenvoudig ophief. Mondale
kreeg, ook al niet zonder moei
te de politieke bazen van zijn
partij op de hand. Hij zou een
campagne moeten voeren
waarbij hij zich van het begin af
aan zou tonen als 'presiden
tieel'. De televisie toonde de
beelden die erbij hoorden:
Mondale in donkere oveijas
terzijde van grote limousines.
Inmiddels had toen al duide
lijk moeten zijn dat binnen de
democratische partij voortdu
rend de vraag aan de orde was
„Mondale ofKennedy niet,
die zou niet kunnen winnen.
Glenn daarentegen leek een
tijdlang een betere kandidaat,
rechts genoeg op de midden
weg en een onvervalste natio
nale held. Cranston mocht ge
woon een tijdje meedoen met
zijn boodschap van links, maar
uiteindelijk was het voor de de
mocraten een kwestie van
Mondale of Hart, omgeven
door het niet te onderschatten
gerucht van Jacksons zwarte
kandidatuur.
Uitgeput
Mondale tenslotte, aangetast
maar niet verslagen, politiek al
uitgeput voordat Reagan uit de
startblokken kwam. De demo
craat vestigde zijn campagne
op de dieptepunten van de re
cessie en van Reagans presi
dentschap, op de groeiende rij
en werklozen, armoedig en
hulpbehoevend in de rij voor
soep bij gaarkeukens, terwijl
Reagan in het Witte Huis vor
stelijke status voerde met be
hulp van nieuwe serviezen.
Toen het er op aankwam
moest Mondale zelfs in een vol
le hotelkamer in Atlanta nog
gaan bedelen om de steun van
de zwarte leiders in zijn partij.
Tijdens de voorverkiezingen
leidde Jacksons kandidatuur
zijn ondergang van dinsdag in,
omdat hij zonder de zwarte
stemmen de voorverkiezingen
niet snel genoeg kon winnen
om met Reagan al de strijd aan
te binden voordat het presiden
tiële seizoen officieel was ge
opend.
Mondale moest voorzichtig
positie kiezen nadat Jackson
zich denigrerend over joden
had uitgelaten en vanwege
diens betrekkingen met de jo
denhater Louis Farakhan. Dat
is hem blijkbaar gelukt, want
de zwarte kiezers en in meer
derheid de joodse stemmers
zijn hem dinsdag trouw geble
ven. De rest van het electoraat
waarop de democraten te van
zelfsprekend rekenden, is weg-
Mondale: verdwijnen, (foto AP)
gesmolten onder de zonne
schijn die Reagan wist te sug
gereren.
Krediet
Voor Walter Mondale zijn de
ze verkiezingen een uiterst bit
tere en vernederende ervaring
geweest. Steeds opnieuw
moest hij zich voorstellen, tel
kens deed hij beroep op een po
litiek krediet dat niet bleek te
bestaan. De democratische par
tij is niet sterk genoeg gebleken
om zich de politieke fliereflui
ters van het lijf te houden, die
voor vroege versplintering
zorgden en zo voorkwamen dat
de campagne van hun voorman
bijtijds vorm kreeg. Politiek
kent, zo is gebleken, wel belan
gen maar geen trouw.
Met Reagan in de rol van
„dokter Feel Good" die ieder
een beter maakt en inderdaad
blosjes toverde op de wangen
van een economie die al voor
dood was verklaard, wacht de
democraten een pijnlijke in
ventarisatie. Wat zal de strate
gie zijn voor 1986 bij de tussen
tijdse verkiezingen? Moeten de
democraten zich allereerst rich
ten op het blokkeren van Rea
gans plannen? Wie moet in
1988 het vaandel dragen, als
Reagan weg is. Hart, die heeft
gelogen over zijn leeftijd om
maar wat jonger te lijken? Ken
nedy, die in Chappaquiddick
weliswaar niet is verdronken
maar daar toch een politieke
dood is gestorven? Cuomo, de
gouverneur van New York?
Geen houvast
Die keuze kan pas worden
gemaakt als het duidelijk is
waar de partij vaste grond on
der de voeten heeft. De uitsla
genlijsten van dinsdag geven
weinig houvast. De kiezers kie
zen voor welvaart, wie die ook
moge brengen. De kandidatuur
van Ferraro en die van Jackson
tijdens de voorverkiezingen
hebben weinig resultaat gehad.
De cijfers zullen bewijzen dat
de verkiezingen nog steeds
voornamelijk een zaak zijn van
blanken van het mannelijk ge
slacht. Ferraro en Jackson
symboliseerden, schreef een
commentator, een doorbraak,
maar illustreerden tevens hoe
ver dit land nog heeft te gaan.
De democraten hebben maar
één hoop voor de toekomst:
ook binnen de rijen der repu
blikeinen is geen duidelijke op
volger zichtbaar voor Ronald
Reagan, de man die in een poli
tieke carrière van twintig jaar
tegen elke rede in, tenslotte
steeds bleek boven te drijven.
Beurs Amsterdam
VERKLARING DER TEKENS
AANDELEN
binnenland
doorlopend
i donderdag 8 november 1984 (tot 12:29 uur)
tgto 173.00 17
nlosh 264.50 26
coph c 122 00 12
167.90
1471»
de olietoevoer kunnen komen, ste helft van dit jaar heeft de rafti-
Shell krijgt te weinig olie uit Vene- naderij een verlies van 65 miljoen
zuela om rendabel te kunnen draai- Antilliaanse gulden geleden. Vorig
en. Een „solide" redenering, zo jaar bedroeg het verlies over twaalf
meent De Koning, die daarna ech- maanden 42 miljoen gulden. Waar-
ter direct verwees naar de financië- nemers verwachten dat het verlies
le risico's van participatie. De eer- de komende tijd nog zal oplopen.
DEN HAAG (GPD) - Belastingvrij winkelen op Schiphol blijkt ook mo
gelijk voor niet-luchtreizigers. Een verslaggever van een Zuidhollandse
krant heeft dit onlangs aangetoond door in te checken met een willekeu
rige ticket en instapkaart, in de belastingvrije winkel wat aankopen te
doen en vervolgens zonder in een vliegtuig te stappen weer uit te chec
ken. Dit alles onder het toeziend oog van de marechaussee en veiligheids
beambten.
Het CDA-Tweede-Kamerlid H. Couprie (CDA) wil nu in schriftelijke
vragen van staatssecretaris Koning (financiën) weten hoe hij denkt het op
deze kinderlijk eenvoudige manier straffeloos btw, invoerrechten en ac
cijns ontduiken tegen te gaan. In zijn vragen wijst Couprie erop dat deze
weg voor iedereen, en dus ook voor geraffineerde smokkelaars, open
staat.
Couprie plaatst vraagtekens bij de controle op deze vorm van belastin
gontduiking. Volgens de christen-democraat kan deze slechts plaatsvin
den in de 'stille uurtjes' van de douane en dan nog alleen door het steek-
proefgewijs vergelijken van ingenomen instapkaarten (30.000 per dag)
met de kilometers lange kassarollen van de druk beklante belastingvrije
winkels.
Bonn verwacht 2,5 pet groei
BONN (DPA) - De Westduitse regering verwacht voor 1985 een reële
groei van de economie met 2,5 procent, zo blijkt uit cijfers die gisteren
zijn gepubliceerd door staatssecretaris Otto Schlecht van het ministerie
van economische zaken. De regering is daarmee een half procent optimis
tischer dan de vijf grote instituten voor economisch onderzoek in de
Bondsrepubliek.
De toeneming van het bruto nationaal produkt zal vooral te danken zijn
aan de export. De regering verwacht een reële exportgroei van zes pro
cent. Wel wordt erop gerekend dat de vraag vanuit de Verenigde Staten
iets zal afnemen.
Ook wat betreft de werkgelegenheid is de regering optimistischer dan
de instituten. Er wordt voor 1985 een toeneming van het aantal
werkenden verwacht met 60.000 70.000 oftewel 0,5 procent, wat zal zor
gen voor een geringe daling van het gemiddelde aantal werklozen. De
economische instituten denken dat de werkgelegenheid met 10.000 ar
beidsplaatsen zal verminderen en dat daardoor de werkloosheid nog ver
der zal toenemen.
van beek
begemann
borsumj
chamofle
daimindoc
SST
gel (Jem c
gessen
hagemeye»
hokJoh-houl
164.00
395.00
13700
100.00
332.00
40 006
15600
moe ara opr 87500.00
1200008 1200 008
143008 -
290.00 L
33900
995 00
445 001
10600
37300
48.00
texUwenthe
h^ïSTc0
ver glas nb
buitenland
asas
mMyh 27 30 3
beleggingsinst.
OBLIGATIES
staatsleningen
rt 9^83-90
14 8*^8444
bng
bgllV* 82-07
bg 10*4 82-07
bgBVfe 8411-09 106.2
bedrijfsleven
abn8'/ï>79
abn8'/%64(91
abnB'/j 84-92
arnrolOfcföa
amro 9V« 83
bmh 8'/* 84-94
bmh8V« 84-92
bvg 10 83-93
ccrabo8Vi84
104.80
107.10
rvnbrVa 83-92 101
nmb s £Va 78 167.1
rwbS-Vt 84-03 1081
rwbSVS 84-04 106.
pbpfrVa 63-83 105.1
pandbrieven
Er Ji
indices e.d.
Indices (a.n.p.-c.b.s)
obl.lndex/ef1.rend.(c.b.s.)
Staatsleningen 720
GOUD EN ZILVER
Beursoverzicht
Kon. Olie in opmars
Hoewel Koninklijke Olie vanocn-
tend wat lager begon op de Am
sterdamse eflectenbeurs ging de
koers onmiddellijk na het bekend
worden van de gunstige kwartaal
cijfers omhoog. De cijfers vielen de
handelaren erg mee en er werd
zelfs al gesproken over een moge
lijk hoger dividend Een en ander
zorgde er voor dat het aanvankelij
ke koersverlies tegen de middag
was omgebogen m een winst van
ongeveer een njksdaalder.
De vaste stemming voor Koninklij
ke Olie zorgde er voor dat ook en
kele andere internationals wat be
ter in de markt kwamen te liggen
Zo kon Unilever de winst uitbreiden
tot zon twee gulden en Philips liep
enkele dubbeltjes op. Hoogovens
was echter aan de zwakke kant
met een verlies van ongeveer een
gulden
Amro lag vrij zwak in de markt met
een verlies van twee gulden. Dit
verlies werd mede geweten aan
een met zo lovende publicatie van
een Amerikaans bureau over de
Amro-bank De andere banken lie
pen eveneens wat terug in koers
maar de verzekeraars konden zich
verbeteren.
