LEIDSCH
DAGBLAD
Reagan verplettert Mondale
Herverkiezing met instemming ontvangen
PR0VESTE
MODE
Staatsconcern zet
6500 arbeiders na
staking op straat
Winnaar in nagenoeg alle staten
Lerarenopleiding bij
universiteiten blijft
CDA en VVD
maken einde
aan conflict
Voorschoten
pakt 'tegel-
dieven' aan
vs^'
Comité voor
Hitlerfeest
REAGAN
Minister: Van Doorne
hangt aan zijden draad
1001 uitlaten.
-AUTOWARENHUIS
WOENSDAG 7 NOVEMBER1984
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 37546
Directeur: G Koopman
Hoofdredacteur: drs J W. E. Metselaar
Adj. hoofdredacteur: R. D. Paauw
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Postbus S4
2300 AB Leiden
Voor tet.nrs. zie cololon
DEN HAAG (GPD) - De herver
kiezing van Ronald Reagan is in de
Westerse wereld niet als een ver
rassing gekomen en wordt over het
algemeen met instemming ontvan
gen. Hoewel de internationale han
del gunstig oordeelt over het aan
blijven van Reagan, reageerde de
valutamarkt nauwelijks en daalde
de dollar vanmorgen in Amster
dam andermaal drie cent.
Het Russische persbureau Tass
maakte vanmorgen zonder verder
commentaar melding van de ne
derlaag van Mondale. Het is niet
ongebruikelijk dat een officiële
Russische reactie enige tijd op zich
laat wachten.
De Franse regering gelooft dat
het aanblijven van Reagan de beste
veiligheidsgarantie biedt, hoewel
zorgen bestaan over het grote be
grotingstekort en de daardoor ho
ge koers van de dollar.
Het Westduitse kabinet denkt
dat de herverkiezing de kansen op
nieuwe ontwapeningsonderhande
lingen tussen Washington en Mos
kou vergroot. In Londen verwel
komden Conservatieve woord
voerders Reagans overwinning en
zeiden te verwachten dat de „spe
ciale verhouding" die Engeland
met de Verenigde Staten heeft, de
komende vier jaar zal worden
voortgezet.
De uitslag van de Amerikaanse dent Botha gelooft dat Reagans lei-
verkiezingen is in Israël met een derschap een bijdrage is r J~
zekere vanzelfsprekendheid ont
vangen. Over het algemeen ver
wacht men geen drastische veran
deringen. In de Arabische wereld
wordt verwacht dat Reagan zijn
eerder afgewezen plan voor een op
lossing van het Arabisch-Israëlisch
conflict van 1 september 1982 zal
herhalen.
In Japan wordt de herverkiezing
van Reagan als goed nieuws be
schouwd. De Japanse premier Na-
kasone feliciteerde president Rea
gan vanochtend onmiddellijk per
telefoon. De Zuidafrikaanse presi-
in Zuid-Afrika.
Nederland
In ons land is de regering tevre
den met Reagans herverkiezing,
maar wordt door de politieke par
tijen uiteenlopend geoordeeld.
PvdA-fractieleider Den Uyl ver
klaarde dat de herverkiezing van
Reagan geen reden voor hem is
„om de vlag uit te hangen". Onder
Reagan zal de kloof tussen arm en
rijk groter worden, aldus de PvdA-
n, die is bevreesd voor een
verslechtering van de internationa
le verhoudingen.
WD-fractieleider Nijpels wees
op het belang van de continuïteit
van het Amerikaanse beleid onder
Reagan, en hij verwacht dat de her
kozen president zijn politiek van
economisch herstel en versterking
van het NAVO-bondgenootschap
voortzet.
Volgens het CDA hebben de VS
nu een kans op meer stabiliteit in
zowel het binnenlandse als het bui
tenlandse beleid. De herverkiezing
van Reagan zal voorts positieve ef
fecten hebben op de economie, al
dus het commentaar van het CDA.
Een stralende Reagan laat zich met zijn vrouw Nancy toejuichen in het Continental Plaza Hotel i
ivaar hij met een opgetogen menigte zijn overweldigende overwinning vierde.
DEN HAAG (ANP) - Minister
Deetman (onderwijs en weten
schappen) is teruggekomen op zijn
plan de opleidingen tot eerste
graads leraar over te hevelen van
de universiteiten en hogescholen
DEN HAAG (GPD) - De fractie
voorzitters van de regeringspartij
en, De Vries (CDA) en Nijpels
(VVD), hebben na een 'grondig ge
sprek' de strijdbijl begraven. De
vertrouwensrelatie is hersteld en
daarmee is de basis gelegd voor
een goede samenwerking in coali
tieverband.
Dit hebben de twee fractieleiders
vanochtend in een gezamenlijke
verklaring bekendgemaakt. Aan
vankelijk zouden zij vanochtend
praten met premier Lubbers, maar
deze was verhinderd. Daarop be
sloten De Vries en Nijpels met zijn
tweeën de moeilijkheden in de coa
litie te bespreken. De problemen
ontstonden vorige week naar aan
leiding van de discussie over het
wetsvoorstel tweeverdieners. Nij
pels beschuldigde het CDA ervan
zich niet aan afspraken te houden.
De Vries zag dat als een aantasting
van de integriteit van zijn partij en
van zijn eigen persoon. Hij schreef
een boze brief, waarin hij tevens
aankondigde dat het wekelijkse
politieke beraad tussen de fractie
voorzitters voor hem voorlopig
niet meer hoefde.
Mogelijk regen
Half tot zwaar bewolkt en mogelijk re
gen. Minimumtemperatuur ongeveer
zeven graden, middagtemperatuur om
streeks twaalf graden. Matige
zuidenwind.
8 november 1984
Zon op: 07.47 uur, zon onder: 17.00 uur.
Maan op: 17.00 uur, maan onder: 07.26
Waterstanden Katwijk: hoogwater
02.47 en 14.56 uur, laag water 10.48 en
23.05 uur.
naar de nieuwe lerarenopleidingen
(nlo's). Hij wil dat de universiteiten
deze opleidingen blijven verzorgen
in samenwerking met één of meer
nlo's.
Dit blijkt uit een beleidsnota
over de universitaire lerarenoplei
ding die Deetman mede namens
minister Braks (landbouw en vis
serij) naar de Tweede Kamer heeft
gestuurd.
De universitaire tweede-fase-op
leiding zal een jaar duren, een half
jaar langer dan in de wet twee-fa-
senstructuur was voorzien. De for
mele verantwoordelijkheid van de
opleiding wordt bij het weten
schappelijk onderwijs gelegd. De
Academische Raad en de Onder
wijsraad hadden dit al eerder gead
viseerd nadat Deetman was be
stookt met kritiek omdat hij de
verantwoordelijkheid aanvanke
lijk bij de nlo's had willen leggen.
In zijn beleidsnota schrijft Hij,
dat de opleiding moet worden op
gezet en uitgevoerd in nauwe sa
menwerking met de afnemer, het
voortgezet onderwijs. De opleiding
omvat een halfjaar opleidingsinsti
tuut en een half jaar stage. Er zal
een programmacommissie worden
ingesteld, die de praktijk van de
opleiding moet gaan voorbereiden.
In die commissie zullen het voor
gezet, het wetenschappelijk en het
hoger beroepsonderwijs zijn verte
genwoordigd.
Greenpeace stopt
Duits dumpschip
ROTTERDAM (GPD)-Leden van I? ,,.1„ Ploi.l
de milieuorganisatie Greenpeace ULF XlAJlAC JL 1C1I1
hebben vanmorgen verhinderd dat
het Westduitse dumpschip Rose
mary S de haven van Rottérdam
kon verlaten om 40 kilometer uit
de kust een lading chemisch afval
in zee te storten. Met rubberboten
voeren de Greenpeace-mensen
naar het schip, waarna een aantal
van hen zich vastketende boven de
schroef van het dumpschip.Het
chemisch afval is afkomstig van
twee Westduitse titaandioxyde be
drijven en bestaat uit verdund af
gewerkt zwavelzuur dat volgens
Greenpeace is verontreinigd met
ijzer, magnesium, titaan en tal van
zware metalen.
(Van een onzer verslaggevers)
VOORSCHOTEN - De gemeen
te Voorschoten gaat actie on
dernemen tegen de bevolking,
die jaarlijks voor tienduizen
den guldens tegels, zand en ru
we aarde steelt van gemeente
werken.
In publicaties worden bur
gers, die zien dat iets wordt ont
vreemd, opgeroepen politie of
gemeente te bellen. Een pro-
ces-verbaal kan gemakkelijk
worden opgemaakt omdat de
meeste tegels zijn gemerkt met
geheime tekens.
Een akkoordje met de bewo
ners is minder wenselijk. "Die
materialen moeten terug, het
liefst met een flinke bekeuring.
We hebben geen zin via een
louche omweg te leveren", al
dus een woordvoerder van de
gemeente. Hij verklaart dat de
situatie vooral in nieuwbouw
wijken ernstig is. Bij een in
spectietochtje langs particulie
re tuinen stuit een gemeentelij
ke opziener meermalen op ge
merkte tegels.
Meer dan eens worden werk
zaamheden wekenlang ver
traagd doordat de vervangende
materialen lang op zich laten
wachten. De materialen beter
beveiligen is niet zo makkelijk.
Ze liggen vaak slechts een dag
bij de 'werkplek', wachtend op
de aanvang van de werkzaam
heden. Verzekeren blijkt on
mogelijk.
Oestinov absent
WASHINGTON (GPD) - President Ronald Reagan heeft
bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn Demo
cratische tegenstander Walter Mondale verpletterd. Met
vijfennegentig procent van de stemmen geteld blijkt hij
525 van de 538 kiesmannen achter zich te hebben en in 49
van de 50 staten te hebben gewonnen. De kans dat Rea
gan in alle staten wint was vanmorgen nog niet geheel
verkeken.
genstrever achter zich had gelaten.
Het tv-station CBS maakte op
grond van eigen onderzoek al twee
uur na het sluiten van de stembu
reaus aan de oostkust bekend dat
Reagan met enorme meerderheid
in kiesmannen (in elk geval 504
van de 538) de verkiezingen had ge-
Naar het totaal van de naar schat
ting 95 miljoen uitgebrachte stem
men gemeten won Reagan met 59
tegen 41 procent. In 1980 kreeg
Reagan 51 procent, toen hij Jimmy
Carter versloeg. Mondale lijkt al
leen in zijn eigen staat Minnesota
te winnen en in de hoofdstad Was
hington. In het Huis van Afgevaar
digden behouden de Democraten
hun meerderheid; in de Senaat
blijft het overwicht van de Repu
blikeinen.
Nadat ook in het westen van de
VS de stembureaus waren gesloten
(om vijf uur in de ochtend, Neder
landse tijd) legde Mondale zich ten
overstaan van een groep zeer be
droefde aanhangers neer bij zijn
nederlaag, die al van stond af aan
onafwendbaar leek.
Al vroeg in de avond toonden de
eerste officiële cijfers van.de kie
zersonderzoeken aan met welk een
grote voorsprong Reagan zijn te-
De Amerikaanse president heeft
inmiddels opgeroepen tot een con
ferentie met de Sowjet-Unie, om
alle geschilpunten tussen de beide
grootmachten te bespreken. Hij
reageerde daarmee op een uitla
ting, eerder op de dag, van de Sow-
jet-minister Gromyko (buitenland
se zaken) dat de VS op "wereld-
overheersing" uit zijn.
(Voor uitslagen, reacties en ana
lyses: zie ook pagina 9)
In Zuid-Afrika
ANP)
Minister Van Aardenne
gaf RSV op eigen houtje
een blanco cheque.
PAGINA 11
Openbaar ministerie ver
bijsterd over milde von
nissen in Schoorlse zaak.
PSV heeft niets te verlie
zen in cupduel tegen Man
chester United.
Tonny van Eyk vindt
werken met Van Kooten
en De Bie 'een feest'.
HUIS TER DUIN
Koningin Astridboulevard 5
2202 BK NOORDWUK AAN ZEE
Telefoon: 01719 -19220
nosferatu
presenteert
donderdag 8 november
TRIO ROB HOEKE
BONN (Rtr.) - Neo-nazi's uit vijf
Europese landen hebben een
Adolf-Hitlercomité gevormd dat
festiviteiten moet voorbereiden
voor de honderdste geboortedag
van de Führer in 1989. Dit heeft
een Duits tijdschrift, gespeciali
seerd in activiteiten van uiterst-
rechtse groepen, gisteren geschre
ven.
Volgens 'Bliek nach rechts' zijn
neo-nazi's uit West-Duitsland,
Frankrijk, België, Spanje en Groot-
Brittannië enkele weken geleden
in Madrid bij elkaar geweest om
het comité op te richten.
Onder hen was de Westduitse ex
tremist Michael Kühnen, die in ok
tober door Frankrijk aan de
Bondsrepubliek is uitgeleverd.
MOSKOU (DPA/AFP) - De Russi
sche minister van defensie, maar
schalk Dmitri Oestinov (76) ont
brak vanochtend bij de traditione
le militaire parade op het Rode
Plein, waarmee in Moskou de 67ste
verjaardag van de oktober-revolu-
tie werd gevierd.
Het legerblad Rode Ster had in
het weekeinde nog gemeld, dat
Oestinov de parade zou afnemen,
maar in Moskou gaan al enige tijd
geruchten over een ernstige ziekte
van de maarschalk. Oestinov is
sinds eind september niet meer in
het openbaar gezien.
JOHANNESBURG (GPD) - Bij
het Zuidafrikaanse staatsbedrijf
Sasol, waar uit kolen olie wordt ge
maakt, zijn 6500 zwarte arbeiders
ontslagen omdat ze maandag en
dinsdag hebben deelgenomen aan
een tweedaagse staking.
De door Sasol ontslagen arbei
ders vormen 90 procent van het to
tale arbeidersbestand. Hen is te
vens opgedragen voor zes uur van
avond uit hun slaapverblijven te
vertrekken.
Het stakingscomité heeft de
schuld voor de staking bij de rege
ring gelegd. Het waarschuwt de
Zuidafrikaanse regering „dat ge
beurtenissen zoals de laatste twee
dagen tot de dagelijkse bezigheden
zullen gaan behoren als onze eisen
niet worden ingewilligd".
Het comité roept tevens op tot
Philips-winst
stijgt 134%
EINDHOVEN (ANP) - Phiüps
heeft in het derde kwartaal een
winst van 241 miljoen gulden ge
boekt. Dat is een stijging van 134
procent ten opzichte van dezelfde
periode Van vorig jaar. In de eerste
negen maanden verdubbelde de
nettowinst ruimschoots tot 785
miljoen gulden.
De omzet nam in het derde kwar
taal met zeventien procent toei van
11,2 miljard tot 13,16 miljard gul
den. Vooral de verkoop van elek
tronische beproevings- en meetap
paratuur, bankterminals en medi
sche systemen gaf een grote stij
ging te zien. Ook in de sectoren
verlichting en batterijen ging het
goed. Door de sterke economische
groei en de aanhoudend hoge dol
larkoers steeg de omzet in de VS
en Canada zeer aanzienlijk.
Bij Philips werkten eind septem
ber 345.500 mensen van wie 67.900
in Nederland.
een boycot van winkels en bedrij
ven van zwarte gemeenteraadsle
den die zitting hebben in door de
blanke Zuidafrikaanse regering ge
schapen officiële instanties.
De staking heeft zeker aan 22
mensen het leven gekost. De scha
de in sommige wijken aan wonin
gen, winkels, bedrijven, auto's,
bussen en openbare voorzienin
gen, zoals drankgelegenheden en
gemeentehuizen, is enorm. Vooral
de zwarte wijk Tembisa maakte
volgens verschillende bronnen de
indruk alsof er een oorlog heeft ge
woed.
Geheel volgens de ver
wachting heeft Ronald Rea
gan zijn Democratische te
genstander Walter Mondale gisteren
verpletterend verslagen. De presi
dent won in 49 van de 50 staten en
dat is in de Amerikaanse geschiede
nis een vrijwel ongekende zege. De
Republikeinse roep om 'nog eens vier
jaar' is niet tegen dovemansoren ge
richt geweest. De Amerikanen heb
ben massaal gekozen voor het opti
misme van hun huidige leider en te
gen het realisme van Walter Monda
le.
Het grote politieke succes van
Amerika's oudste president is tot zijn
eigen herverkiezing beperkt geble
ven. In het Congres, het Amerikaan
se parlement, verandert aanzienlijk
minder. In de Senaat blijven de Repü-
blikeinen in de meerderheid; in het
Huis van Afgevaardigden behouden
de Democraten hun overwicht.
Die stemmenverhouding is zeker
een tegenvaller voor de Republikei
nen, al past daarbij de kanttekening
dat deze balans de afgelopen vier
jaar voor Reagan niet echt een belet
sel is gebleken. Hij heeft volop de
ruimte genomen en gekregen om
zich te profileren als de man die zijn
volk zelfvertrouwen heeft teruggeven
en het imago van de VS als super
macht duchtig heeft opgepoetst.
"Jullie hebben nog niets gezien.
Het mooie komt nog", zei Reagan
vanochtend toen zijn winst bekend
was. De president bevestigt daarmee
het beeld van zijn verkiezingscam
pagne, waarin zijn toekomstige beleid
in nevelen gehuld bleef.
De eerste tekenen wijzen erop dat
het economische herstel in de VS
aan kracht heeft verloren en dat
werpt de vraag op hoe het enorme
begrotingstekort zich verder ontwik
kelt en wat de president daaraan zal
doen. Houdt hij zijn belofte en gaan
de belastingen niet omhoog? In dat
geval zijn nog dramatischer bezuini
gingen op de uitgaven aan bijvoor
beeld sociale zekerheid en gezond
heidszorg onvermijdelijk.
Was de voorzichtige toenadering
van de laatste weken tot de Sowjet-
Unie een 'verplicht verkiezingsnum
mer' en wordt de strijdbijl begraven
ten gunste van nieuwe en ditmaal se
rieuze onderhandelingen over wa
penbeheersing? Of voelt Reagan
zich door de blanco cheque van de
kiezers juist gesterkt in zijn kruistocht
tegen het communisme? De jammer
lijke nederlaag van de Democraten
laat onverlet, dat Mondale zich veel
duidelijker over zijn koers heeft uitge
laten dan zijn rivaal Reagan.
In dit klimaat van onzekerheid kan
het nauwelijks als een verrassing ko
men dat Mondale bij de Europese
bondgenoten en zeker hier in Neder
land. meer steun genoot dan de nu
herkozen president. Wie Reagan se
rieus neemt - en er is geen enkele
reden om dat na te laten - stuit op een
wel heel simpel wereldbeeld, waarin
de kracht van een natie wordt afge
meten aan de positie van de mensen
die nu al aan de goede kant van de
streep staan en aan de omvang en
reikwijdte van het nucleaire poten
tieel. Patriottisme is in de VS boven
dien synoniem geworden voor funda
mentalisme, het rigide geloof dat in
de hoofdbewoner van het Witte Huis
een opmerkelijk pleitbezorger heeft
gevonden.
Te vrezen valt dat het inmiddels da
nig veranderde politieke en maat
schappelijke klimaat in de Verenigde
Staten de samenwerking in het Wes
terse bondgenootschap niet onbe
roerd zal laten. Herkenning is een
voorwaarde voor broederschap, ver
bazing en zorg het begin van de af
brokkeling.
(SCHUIN TEGENOVER
DE HEMA. NAAST
BLOKKER)
EIGENTIJDSE MANNENMODE
r 149 A
DEN HAAG (GPD) - De situatie van het Tilburgse bedrijf Van Doorne's
Transmissie is "uiterst moeilijk". Als de aandeelhouders niet tot over
eenstemming komen over een financiële injectie voor het bedrijf, kan
het faillissement als een onontkoombare situatie opdoemen. Dit zei
minister Van Aardenne (economische zaken) vanmorgen in de Tweede
Kamer.
f Bel voor de scherpste prijzen
HOGE RIJNDIJK 6, LEIDEN. TEL. 071-120248. (Direkt naast Het Motorhuis).
De instemming van de aandeel
houders van Van Doorne is nodig
om financiële problemen uit de
weg te helpen die ontstonden door
dat de Amro Bank het krediet van
VDT opzegde. "Aan die instem
ming schort het en er is zelfs hier
en daar sprake van een blokkade",
aldus Van Aardenne.
Vooral de laatste, Amerikaanse,
aandeelhouder (24 procent van de
aandelen) ligt dwars. De overheid
heeft mede vanwege de eigen be
langen contact met dit bedrijf op
genomen, maar over de telefoon
waren geen zaken te doen, aldus de
minister.
Daarom is besloten topambte
naar Leliveld, directeur-generaal
industrie van het ministerie, naar
de Verenigde Staten te sturen voor
nadere besprekingen met het Ame
rikaanse bedrijf. Morgen al vindt in
Nederland een aandeelhoudersver
gadering plaats om te trachten een
einde aan de blokkade te maken,
aldus Van Aardenne.
De minister maakte bekend dat
de Amro Bank over haar beleid
geen overleg heeft gevoerd met de
Nationale Investeringsbank. Van
Aardenne onderstreepte verder dat
het bedrijf niet "rood" stond bij de
bank. (Zie ook pagina 11)