Een land in oorlog
hecht niet zo aan
een stembusslag
Nederlandse gereformeerden de Zondebok
Reportage
Nicaragua houdt zondag presidentsverkiezingen
Lubbers snapt weinig
van Israël en joden
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1984
PAGINA 11
De klok van het kerkje aan
het centrale plein van Ocotal
heeft net tien uur 's avonds
geslagen als er een zware ex
plosie klinkt. „Mortierge-
schut", wordt geschreeuwd.
Nóg een knal. „De contra's",
klinken waarschuwende kre
ten, „iedereen op zijn post".
door
Rob Sprenkels
De rust in het Nicaraguaanse
stadje aan de voet van de bergke
ten die de grens met Honduras
vormt, is plotseling verstoord
De kerkklok lijkt door de duive!
bezeten. Even later begint een si
rene te gieren - luchtalarm
Lichtkogels worden afgevuurd:
mortiergranaten blijven inslaan
„De aanval komt vanuit hel
noordoosten", heet het al snel.
De nachtelijke straatjes zijn in
eens gevuld met honderden ge
wapende mannen en vrouwen.
Medicijnen en medische appara
tuur worden snel overgebracht
van het plaatselijke ziekenhuis
naar de noodposten in de ver
schillende wijken. Daar staan
vrijwilligers al klaar om de ge
wonden op te vangen.
Eenmaal op hun post krijgen
de inwoners van Ocotal te horen
dat het slechts om een verdedi
gingsoefening gaat. Overal wordt
gezucht van opluchting. „Toen
de contra's werkelijk aanvielen,
op 1 juni, klonken de mortiergra
naten en het alarm precies zo",
aldus Maria Antonia, een moedei
met twee kinderen die vol mod
der uit een van de geïmprovi
seerde schuilkelders komt krui
pen. „Deze oefening was nodig,
want toen de contra's echt de
stad binnenvielen, wist niemand
wat te doen; wist niemand waar
hy of zij heen moest", zo luidt
Maria's commentaar.
Vier maanden geleden werd
het centrum van Ocotal een paar
uur bezet gehouden door een
groep van naar schatting dui
zend contra-revolutionairen. Ze
zagen echter geen kans om de
hacienda te veroveren aan de
toegangsweg naar het plaatsje
waar het sandinistische volksle
ger sinds 1982 zijn lokale hoofd
kwartier heeft. Dank zij de
komst van versterkingen waren
de contra's snel uit Ocotal ver
dreven.
Vermoord
De contrarevolutionairen, le
den van de garde van de verdre
ven dictator Somoza, lieten een
spoor achter van terreur en ver
nietiging. Twintig mensen, zo
wordt er nu gezegd, werden ont
voerd, terwijl veertien bewoners
op beestachtige wijze werden
vermoord. Bijvoorbeeld de acht
jarige Mario Benitez, die na door
een kogel in het been te zijn ge
troffen door het'hoofd werd ge
schoten. Of Juan Pardo, wiens
ogen werden uitgerukt en ook
enkele nagels voordat hij werd
opgehangen aan een boom op
het centrale plein voor de kolo
niale kerk. Een zestal pakhuizen
met graan, koffie en tabak brand
den tot de grond toe af.
In deze situatie worden in Ni
caragua aanstaande zondag, 4
november, presidentsverkiezin
gen gehouden. Lijsttrekker voor
het hoogste ambt is de leider van
de sandinistische junta, Daniel
Ortega. Nog steeds is niet zeker
of ook de oppositie, al dan niet
gesteund door de Verenigde Sta
ten, zal deelnemen aan de stem
busslag. „Wat vooral niet mag
worden vergeten, is dat de ver
kiezingen worden gehouden in
een oorlogssituatie", aldus Ser
gio Ramirez Mercado, de sandi
nistische kandidaat voor het vi-
ce-presidentschap.
„Voor ons is het overheersen
de thema de oorlog en niet de
verkiezingen", zo legt de schrij
ver Ramirez uit. „Niet dat we
geen belang hechten aan de ver
kiezingen, want dat hebben ze
wel, maar omdat de oorlog het
sociale leven beheerst, het poli
tieke en economische leven van
de hele natie. De economische
vernietiging, de doden, de scha-
Met een houten geweer in de ene hand en een politieke vlag van de sandinisten in de andere. Zo gaat
Nicaragua naar de stembus. <fotoAP<
de aan de oogst, alle offers die we
voor de oorlog moeten brengen
op zowel materieel, financieel als
menselijk niveau. De helft van
de scholieren en studenten vecht
mee. De fabrieken zijn verlaten
omdat de arbeiders aan het front
staan".
Volgens de officiële cijfers
hebben de sandinisten op het
ogenblik rond de 200.000 mensen
onder de wapenen. Bij aanvallen
door contra-revolutionairen zijn
in drie jaar zo'n 7000 doden ge
vallen en 3000 gewonden. Naar
schatting 2000 burgers zijn door
de contra's ontvoerd, terwijl 165
soldaten van het sandinistische
leger officieel als 'vermist' zijn
opgegeven. Het totale aantal con
tra-revolutionaire strijders wordt
door de sandinisten op ongeveer
12.000 geschat. Tevens zijn er
zo'n 100.000 vluchtelingen bin
nen de Nicaraguaanse grenzen
en nog eens zo'n 60.000 in Hon
duras en Costa Rica.
i Masaya, zo'n veertig
kilometer ten noorden van de
hoofdstad Managua. „Se siente,
se siente, Daniel es presidente"
(Je voelt het, je voelt het, Daniel
is president), zo scandeert de me
nigte als Daniel Ortega het
spreekgestoelte beklimt. Zoals
altijd gehuld olijfgroen gevechts-
pak barst Ortega los in de van
hem bekende retoriek.
„Het Noordamerikaanse volk
wordt bedrogen door de regering
van de Verenigde Staten. Want
zonder het Noordamerikaanse
volk om toestemming te vragen,
gebruikt de regering van de Ver
enigde Staten het geld van het
Noordamerikaanse volk om het
Nicaraguaanse volk uit te moor
den. Dat is anti-democratisch,
dat is een schending van de men
senrechten. Maar hier hebben we
wél democratie. Want democra
tie is meer dan verkiezingen. De
verkiezingen zouden povertjes
zijn als ze niet gepaard gingen
Washington
„Zonder de Amerikaanse
steun had de contra-revolutie er
minstens tien of vijftien jaar over
gedaan om het huidige niveau
van omvang en bewapening te
bereiken", meent Daniel Ortega.
Ook hij houdt vast aan de stel
ling dat het in Nicaragua niet om
een burgeroorlog gaat, zoals in El
Salvador, maar om een vanuit
het buitenland opgelegde agres-
Om hun bewering te onder
steunen, wijzen de sandinisti
sche leiders op de neergeschoten
vliegtuigen en helikopters, die
steevast via miljoenen dollars uit
Washington naar de CIA te trace
ren zijn, of op de speedboten
waarmee de contra's Amerikaan
se mijnen legden in de belang
rijkste Nicaraguaanse havens.
Feestmuziek en hossende
met concrete acties ten bate van
het volk. Democratie is de pro-
duktie. Democratie betekent
scholen voor het volk, voor de ar
beiders. Democratie is werk. De
mocratie betekent gezondheid
en ziekenhuizen. Democratie is
de alfabetisering".
Ondanks de sandinistische
pretenties blijken de verkiezin
gen van zondag de nodige beper
kingen te hebben. Op papier zag
het er allemaal prachtig uit. De
partijen hoefden geen handteke
ningenlijsten te tonen alvorens
zich te kunnen inschrijven. Ie
dereen zal over evenveel verf
voor leuzen beschikken en zend
tijd op de door de staat gecontro
leerde radio- en televisiestations.
Maar de praktijk heeft uitgewe
zen dat de sandinisten alle mid
delen binnen hun bereik gebrui
ken om een overweldigende
campagne voor zichzelf te kun
nen voeren en ze hebben de op
positie op die manier ver over
troffen.
Intimidatie
Maar dat is niet alles. Het enige
oppositionele dagblad, La Pren-
sa, is sinds het begin van de ver
kiezingscampagne in augustus
vier keer het zwijgen opgelegd
vanwege louter politieke zaken.
Alle oppositiepartijen hebben
geklaagd over intimidaties en ar
restaties. Twee bijeenkomsten
van het conservatieve blok onder
leiding van het vroegere juntalid
Arturo Cruz werden zelfs op ge
welddadige wijze verstoord. Vol
gens de sandinisten ging het
daarbij om spontane uitbarstin
gen van de lokale bevolking naar
aanleiding van de door Cruz aan
gekondigde boycot van de ver
kiezingen. Volgens de conserva
tieve oppositieleider zelf zou het
echter gaan om van bovenaf
georganiseerde acties.
Cruz kondigde reeds in augus
tus aan dat hij niet zou meedoen
aan de verkiezingen. De sandi
nisten beschuldigden hem er on
middellijk van met Washington
en de contra-revolutie onder één
hoedje te spelen. Inmiddels heeft
de New York Times onthuld dat
de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA de afgelopen maan
den druk op de coalitie van Cruz
heeft uitgeoefend om in geen ge
val aan de verkiezingen mee te
doen.
Terwijl de boeren het land met
een geweer op de rug bewerken,
en na driejaar van contra-revolu
tionaire terreur pal achter de san
dinisten lijken te staan, heeft het
sandinistische bevrijdingsfront
het afgelopen jaar veel populari
teit verloren in de hoofdstad Ma
nagua. De oorzaak zit hem vooral
in de toenemende schaarste in de
hoofdstad.
De lonen zijn gebaseerd op de
door de regering vastgestelde
prijzen voor een basispakket
voedsel, maar de distributie
daarvan verloopt nog altijd zeer
gebrekkig. Voor alle luxe, maar
ook voor vlees, eieren en melk
moeten de mensen naar de zwar
te markt, de Mercado Oriental,
waar de prijzen voor de normale
man onbetaalbaar zijn. Verder
wordt de chaos bij het openbaar
vervoer elke dag groter. „De san
dinisten zijn gek dat ze een bot
sing met de Verenigde Staten
aandurven", zo luidt een veelge
hoord commentaar in Managua.
Ontevredenheid
Enkele van de zes oppositie
partijen, die oorspronkelijk wel
mee zouden doen aan de stem
busslag, hebben geprobeerd die
snel groeiende ontevredenheid
uit te buiten. Ze beloven een ein
de te maken aan de oorlog en de
economische schaarste door be
tere relaties aan te gaan met Was
hington. Sommige oppositielei
ders beweren zelfs dat zij een
kans op de overwinning maken
als zondag werkelijk iedereen
gaat stemmen, hoewel ze nu, op
het allerlaatste moment, nog
twijfelen of ze wel mee zullen
doen aan het stembusspektakel.
Donderdag 18 oktober voor
spelde Virgilio Godoy, de presi
dentskandidaat van de onafhan
kelijke liberale partij (PLI), nog
dat hij de verkiezingen zou win
nen. Op vrijdag de 19e werd hij
vereerd met een 'beleefdheidsbe
zoek' van de Noordamerikaanse
ambassadeur in Nicaragua, Har
ry Bergold. Op zondag 21 okto
ber wist Godoy plotseling zijn
partij om te praten dat het maar
beter was om niet mee te doen
aan de verkiezingen.
De sandinisten hebben ambas
sadeur Bergold er van beschul
digd dat hij de rechtse partijen
bedragen tot 300.000 dollar heeft
aangeboden in ruil voor een boy
cot. Eerder had het sandinisti
sche juntalid Rafael Cordoba Ri-
vas onthuld dat de Amerikaanse
ambassade druk uitoefende op
leiders van de Democratische
Conservatieve Partij (PDC).
Voorlopig lijkt het erop dat pas
op de dag van de verkiezingen
zelf duidelijk zal worden welke
partijen mee zullen doen. De
christen-socialisten eisen offi
cieel dat de ambtstermijn van de
te kiezen president en de natio
nale vergadering wordt terugge
bracht van zes naar één jaar.
Maar of zij werkelijk tot een boy
cot zullen overgaan als die eis
niet wordt ingewilligd? Wie er
natuurlijk wel meedoen, zijn de
sandinisten zelf en de stuk voor
stuk nog linkser en radicaler So
cialistische Partij, de Communis
tische Partij en de Beweging van
Volksactie.
Meer dan anderhalf miljoen
Nicaraguanen hebben zich in au
gustus vrijwillig ingeschreven
als kiezer. De sandinisten hopen
op een massale opkomst omdat
daarmee wellicht de door hen ge
vreesde Noordamerikaanse inva
sie zal kunnen worden voorko
men. De conservatieven van Ar
turo Cruz en ook sommige lei
ders van de katholieke kerk pro
beren op hun beurt de Nicara
guanen over te halen om niet te
gaan stemmen.
Premier Lubbers en Israël. Dat
klikt niet. Die vaststelling is niet
uit de lucht gegrepen. Tweemaal
kwam de minister-president in zijn
huidige looppbaan met Israël in
aanraking en dat leidde in beide
gevallen tot hoogst ongelukkige
uitspraken.
In februari 1983 beging Lubbers
op zijn wekelijkse persconferentie
een blunder van de eerste orde met
de verklaring dat de (oorlogszuch
tige) politiek van de toenmalige Is
raëlische premier Begin voor de
Nederlandse regering mede-aanlei
ding was geweest de meldings
plicht van bedrijven inzake de Ara
bische boycot uit te stellen. Vorige
week viel in de slotverklaring van
de premier ter afronding van zijn
reis naar Koeweit te lezen dat Ne
derland van Israël een volledige te
rugtrekking eist van alle sinds 1967
bezette gebieden.
Over beide uitspraken ontstond
niet ten onrechte grote deining.'
Lubbers visie op de Arabische
boycot was in vele opzichten uiter
mate grievend voor de joodse ge
meenschap en een ieder die zich
daarbij betrokken voelt. Allereerst
was de uitslag van het kabinetsbe
raad over de boycotvraag een grote
teleurstelling, omdat onder de vlag
van deregulering, Nederland in fei
te meewerkte aan discriminatie
van joden in Arabische landen.
Ronduit verbijsterend was ech
ter Lubbers opvatting dat de
rechtspositie van joden, waar ook
ter wereld, bepaald wordt door de
koers van de politiek van de staat
Israël. Valt die koers niet in de
smaak, dan wordt dat hier op joden
afgewenteld. Gelegenheidspolitiek
in optima forma.
Onder druk van een snel gealar
meerde kamermeerderheid moest
Lubbers zijn uitspraken terugne
men. Een niet ongebruikelijk poli
tiek ritueel, dat de ware achter
gronden van gewraakte uitspraken
veelal in een diepe mist doet ver
dwijnen. Onduidelijk is immers of
de berouwvolle politicus zijn ver
klaring intrekt, onder behoud van
de achterliggende intentie of dat
de man/vrouw werkelijk een mis
ser heeft begaan en daar oprecht
afstand van neemt. Het eerste
komt vermoedelijk meer voor dan
het laatste.
In het geval van Lubbers wijst
niets op een terzake doende afkeer
van Israël of de joodse gemeen
schap. Zijn uitspraak van toen lijkt
vooral ingegeven door een flink ge
brek aan kennis en inlevingsver
mogen waar het de Midden-Oos-
ten-kwestie en de joden betreft. De
rede in Koeweit sluit op dat beeld
aan. Zelfs het geringste besef van
de actuele kaart weerhoudt menig
een ervan een volledige terugtrek
king uit alle bezette gebieden te ei
sen. Het officiële Nederlandse
standpunt beperkt zich dan ook tot
de formulering dat Nederland de
nederzettingenpolitiek in bezet ge
bied afwijst en een terugtrekking
eist. Het grote verschil zit in het
door Lubbers toegevoegde woord
je 'volledig'.
door
Ton van Brussel
Een dief die steelt dient niet als
beloning zijn gestolen waar te mo
gen behouden. De Israëlische be
zetting echter valt moeilijk te zien
als een ordinaire diefstal van
grond. Destijds bij de stichting van
de staat Israël werden over veilige
grenzen opvattingen gehanteerd
die al snel door de vrijwel perma
nente (oorlogs)dreiging onhoud
baar bleken. Los daarvan staat een
sinds het aantreden van Mena-
chem Begin sterk geintensiveerde
bouw van nieuwe nederzettingen,
waardoor een annexatie van de be
zette gebieden langzaam een vol
dongen feit werd. Die nederzettin-
genbouw heeft weinig te maken
met wat algemeen als een veilig
heidsbelang wordt erkend, maar
wordt gevoed door de eis van con-
servatief-Israëlische kring om alle
heilige plaatsen bij het land in te
lijven.
Dat streven wordt afgekeurd in
de befaamde VN-resolutie 242 en is
later ook van de hand gewezen
door de Europese leiders in hun zg.
'Venetië-verklaring'. Beide verkla
ringen beperkten zich tot 'terug
trekking' in plaats van 'volledige
terugtrekking', om wél een einde
te maken aan annexatie, maar
ruimte open te laten voor een ge
sprek over Israels veiligheidsbe
langen.
Lubbers is als een olifant door de
porseleinkast gedenderd, daarbij
de in de Midden-Oosten-diploma-
tie zo belangrijke nuances onder
de voet lopend. Israëls minister
van buitenlandse zaken Sjamir is
er terecht boos om. Het ministerie
van buitenlandse zaken in Den
Haag haastte zich te verklaren dat
de Nederlandse lijn niet is veran
derd, maar wie de 'Venetië-verkla
ring' naast de slotrede van Koeweit
legt, stuit op dat woordje 'volledig',
dat in dit geval van grote betekenis
Lubbers: te pragmatisch
De uitspraak van Lubbers is te
meer pijnlijk, omdat deze op te te
kenen viel in een Arabisch land.
Daardoor kan, net als in het geval
van de boycotwetgeving, eenvou
dig de indruk ontstaan dat Neder
land zijn (commerciële) belangen
in de Arabische wereld zwaarder
laat wegen dan zijn band met Is
raël. In het verleden is genoegzaam
gebleken dat een ruime meerder
heid in de Tweede Kamer grote
moeite heeft met de suggestie al
leen al.
Een heel andere zaak die door
Lubbers optreden weer eens aan
het daglicht kwam, is dat de WD
er steeds sterker toe neigt de ne
derzettingen als een gegeven te be
schouwen en van de afkeuring en
de bijbehorende eis tot terugtrek
king af wil. De CDA-delegatie die
nu in Israël verblijft, zou er goed
aan doen straks bij terugkeer niet
alleen de premier, maaT ook haar
regeringspartner om ophe ing
te vragen.
Het is al lang geleden dat in de
Tweede Kamer een serieus debat
werd gevoerd over de Midden-Oos-
ten-politiek. Zo'n debat is aan de
premier wel besteedt. Pragmatis
me is voor een politicus geen slech
te eigenschap, maar de ware prag
maticus onderscheidt zich van de
knoeier door feitenkennis. Wel
licht dat Lubbers na zo'n lesje zijn
reputatie ook in Midden-Oosten-
politiek inhoud kan geven.
De voorzitter van de Neder
duits Gereformeerde Kerk in
Zuid-Afrika, dominee Kobus
Potgieter, heeft erop gezin
speeld, dat zijn kerk het lidmaat
schap van de Gereformeerde Oe
cumenische Synode (GOS) op de
volgende vergadering (1986) zal
opzeggen. De reden is dat de Ge
reformeerde Kerken in Neder
land deze zomer in Chicago niet
uit de oecumenische synode zijn
gezet en dat een koerswijziging
van deze kerk niet is te verwach
ten. "Het is voor ons moeilijker
dan ooit om met de Gereformeer
de Kerken in Nederland lid van
de GOS te blijven", schrijft ds.
Potgieter in 'Die Kerkbode', het
officiële orgaan van zijn kerk.
In zijn artikel beschrijft hij uit
voerig de bezwaren tegen de Ne
derlandse synode: het standpunt
over de homofilie, het lidmaat
schap van de Wereldraad van
Kerken, de toelating van vrou
wen tot de ambten en een 'onge-
reformeerde' uitlegging van de
bijbel.
Op de bijeenkomst van de We
reldbond van Hervormde en Ge
reformeerde Kerken in Ottawa
(1982) hebben de Nederlandse
gereformeerden, volgens Potgie
ter, een 'woeste aanval' gedaan
op de blanke Zuidafrikaanse
kerk. "Deze zomer herhaalden zij
dat in Chicago, nu in samenwer
king met de Nederduitse Sen-
dingskerk". Potgieter neemt het
de oecumenische synode kwa
lijk, daartegen geen stelling te
hebben genomen. "Deze synode
is nu een waakhond van de Gere
formeerde Kerken in Nederland
geworden. En ze gaat op deze
weg verder, met de bekende leu
zen, met halve en hele leugens
over Zuid-Afrika en onze kerk".
Bevrijdingsdag
Het hoofdbestuur van de Ge
reformeerde Bond in de Her
vormde Kerk betreurt het zeer,
dat het dagelijks bestuur van de
hervormde synode de regering
niet wil vragen, de bevrijdings
dag volgend jaar naar 6 mei te
verplaatsen. De plaatselijke ge
meenten kunnen zelf wel wegen
vinden voor een passende her
denking van de bevrijding op
zondag, vindt het bestuur van de
synode.
Het hoofdbestuur van de Bond
brengt daar tegenin, dat het niet
alleen gaat om wat in de kerkelij
ke gemeente maar ook om wat in
de burgerlijke gemeente ge
beurt. "Daar kan, met het oog op
de zondagsheiliging, de bevrij
dingsdag niet meer sémen wor
den gevierd, terwijl die dag toch
een nationaal karakter heeft".
Voor de kerkelijke gemeenten,
zegt de Bond, is er nu alle aanlei
ding om er bij de burgerlijke
overheid ter plaatse op aan te
dringen, dat de bevrijdingsdag
plaatselijk op 6 mei wordt be-
paald, ook al wordt die dag natio
naal op 5 mei gehandhaafd. In
enkele gemeenten is dat al ge
beurd.
Hervormde Kerk: beroepen
te Staphorst (deelgemeente 'De
Rank') E. van der Sluis Bant-
Rutten; aangenomen het beroep
tot ziekenhuispredikant in Den
Bosch J. Ch. Plaat Zwolle. Gere
formeerde Gemeenten: bedankt
voor Lelystad H. Paul Vlissin-
gen.
Overleden. In Weesp is, 65
jaar oud, ds. H. Brons overleden.
Van 1957 tot 1963 werkte hy in
Nieuw-Vennep.
'Zweepslagen
Provinciale kerkvergaderin
gen en classes (regio's) van de
Hervormde Kerk hebben bezwa
ren geuit tegen het tempo waarin
zij de vergaderstukken voor de
gecombineerde synode (5 en 6
november) moesten behandelen.
De papieren werden eind juli
verzonden en begin oktober
moesten de antwoorden binnen
zijn. Een woordvoerder van de
classes zei, met 'zweepslagen' te
zijn aangespoord om te reageren
op de voorstellen van 'Samen op
weg'. (De gecombineerde synode
zal voorstellen behandelen voor
het toekomstig samengaan van
hervormden en gereformeer
den).
Zes classes hebben laten we
ten, dat zij door tijdgebrek niet in
staat waren om te reageren. Vele
moesten in september een extra
vergadering houden. (Volgens de
kerkorde moeten de classes rea
geren. De gerefórmeerde kerkor
de kent die verplichting niet).
- Bij de stukken voor de ge
combineerde synode zit een
'minderheidsnotitie' van ir. J.
van der Graaf, algemeen secreta
ris van de Gereformeerde Bond
in de Hervormde Kerk. Hy is lid
van de raad voor 'Samen op
weg', maar heeft zo zyn bezwa-
De conclusie van Van der
Graaf is, "dat in de stukken on
voldoende duidelijk het confes
sionele karakter van de kerk
(binding aan de belijdenis en de
daarin genoemde kenmerken
van de ware kerk) naar voren
komt". Zijn vraag is: "Zal de
nieuwe kerk van de toekomst
een gereformeerde kerk of een
oecumenisch-evangelische kerk
zyn?"
Armste landen
In een brief vraagt de Raad
van Kerken in Schotland (met in
begrip van de Rooms-Katholieke
Kerk) de regering van Groot-
Brittannië mee te werken aan de
vorming van een niet-bureaucra-
tische Europese ontwikkelings
maatschappij ten dienste van de
armste landen. Aanleiding was
de ramp in Ethiopië, waar ontel
bare mensen met de hongerdood
worden bedreigd. De Schotse
raad roept de Europese kerken
en nationale raden van kerken
op, hetzelfde te doen by hun
overheden.
"Het is verschrikkelijk, dat
zich in Europa bergen voedsel
ophopen, terwyl de politieke wil
ontbreekt om daarmee wat voor
de behoeftigen in de wereld te
doen. Als die wil werkelijk be
stond, zouden bureaucratische
regels en financiële hinderpalen
in enkele minuten van tafel kun
nen worden geveegd", zeggen de
Schotse kerken. "Daarom moe
ten op korte termijn de bureau
cratische barrières worden ge
slecht tussen de programma's
voor voedselhulp en de land
bouwpolitiek van de Europese
Gemeenschap, zodat voedsel
voorraden in voldoende omvang
kunnen worden vrijgemaakt en
vervoerd".
De Schotse Raad van Kerken
stelt voor, een Europees ontwik
kelingsprogramma op poten te
zetten om herhaling van zulke
rampen te voorkomen. Daarbij
moet de nadruk vallen op hulp
aan de allerarmste landen, on
geacht hun politieke kleur of ko
loniale verleden.
(Het Werelddiakonaat van de
Nederlandse Hervormde Kerk
zal volgende week op alle diako-
nieën een beroep doen voor ex
tra financiële steun aan honge
rend Afrika).
