Indira Gandhi hield India bijeen
Zoon Gandhi
staat sterk
in opvolging
Eis: jaar cel voor
brandstichting
Besturen akkoord met fusie
van drie katholieke scholen
Populariteit Indiase premier taande, maar alternatief ontbrak
Forse schade
bij brand
Alternatieve straf voor
overvaller benzinestation
WOENSDAG 31 OKTOBER 1984
PAGINA 21
Met de dood van Indira Gandhi
dient zich voor de Indiase rege
ringspartij Congres (I) het pro
bleem aan van haar opvolging.
Binnen de regering zullen naar
verwachting haar taken voorlo
pig waargenomen worden door
de minister van binnenlandse za
ken, Prakash Chandra Sethi. Het
bestuur van de Congres (I)-partij
moet vervolgens een nieuwe par
tijleider aanwijzen en die zal au
tomatisch de opdracht krijgen
een nieuwe regering te vormen.
door
Jan-Geert Majoor
Na de moordaanslag op Mahat-
ma Gandhi in 1948, de man die
India onafhankelijk maakte van
de Britten, was Nehroe de na
tuurlijke opvolger. Hij had de
macht en de invloed om de posi
tie van premier op te eisen en
ook waar te maken. Bij zijn dood
in 1964 gold feitelijk hetzelfde
voor Shastri. Hij was de man die
binnen de Congrespartij vanzelf
sprekend de opvolger moest
worden van Nehroe.
Moeilijk
Toen Shastri in 1966 overleed,
lag de situatie beduidend moei
lijker. Binnen de partij dienden
zich een viertal opvolgers aan die
geen van allen konden rekenen
op voldoende steun binnen de
partij. Indira Gandhi werd toen
als een compromisfiguur naar
voren geschoven en was als
dochter van Nehroe voor alle
partijen acceptabel.
Het opmerkelijke was echter
dat zij de taak van premier op
zich nam zonder te beschikken
over een duidelijke politieke ba
sis. Haar binnenlandse politiek is
dan ook altijd doordrongen ge
weest van het vergroten van haar
invloed binnen het apparaat van
de regerende door haar afsplitste
Congres (I)-partij.
Mevrouw Gandhi heeft er fei
telijk steeds op gerekend op den
duur de macht over te kunnen
dragen op haar jongste zoon San-
jay. Toen die in 1980 echter om
het leven kwam bij een vliegtuig
ongeluk, heeft het er lange tijd
naar uitgezien dat Indira de aspi
raties om verder nog invloed uit
te kunnen oefenen van zich af
had gezet.
Haar oudste zoon R^jiv, die
een tamelijk rustig leven leidde
als piloot bij Air India en totaal
geen aspiraties had om in de po
litiek te gaan, werd onder hevige
druk gezet om de rol van Sanjay
over te nemen. Uiteindelijk ac
cepteerde hij dat en werd secre
taris-generaal van de Congres (Ij-
partij.
De dood van Indira Gandhi
komt voor de politicus Rctfiv
Gandhi echter veel te vroeg. Het
is duidelijk dat hij 'het vak' nog
volop moet leren en niet be
schikt over een hechte politieke
achterban in de Congrespartij.
Aan de andere kant heeft Indira
de partij zo vaak hervormd dat
slechts die mensen op de belang
rijke posten zitten die absoluut
loyaal zijn aan haar en haar fami
lie.
Macht
Naar verwachting zal R^jiv
daarom wel gekozen worden als
opvolger van zijn moeder. Er
ontbreken voorts duidelijke an
dere kandidaten voor deze func
tie. De dood van mevrouw Gand
hi zal voorts de binnenlandse po
litieke macht van de Congres (Ij-
partij, die de laatste tijd steeds
meer tanende was, fors verster
ken.
De oppositiepartijen waren
met het oog op de verkiezingen
die aangekondigd waren voor
begin 1985 bezig zich te reorgani
seren. Zij zagen de kans schoon
om de Congres (Ij-partij uit het
machtscentrum weg te kr\jgen
en daarmee zich te ontdoen van
mevrouw CSandhi. De moord op
Indira zal ongetwijfeld voor een
terugslag zorgen in hun pogin
gen de rijen te sluiten; de geza
menlijke tegenstander ontbreekt
Voorts zal het niemand verba
zen als de regerende Congres (Ij-
partij zal besluiten om de verkie
zingen uit te stellen. Argumen
ten daarvoor zijn er na de aanslag
op mevrouw Gandhi genoeg. Het
belangrijkste argument is echter
dat Rajiv Gandhi dan de kans
krijgt zich als nieuwe leider
de Congres (Ij-partij en van India
te profileren.
Rajiv Gandhi: veel leren.
„Indira is India, India is Indira".
De slogan dateert uit de jaren '75
tot '77, toen in India de door pre
mier Indira Gandhi afgekondigde
noodtoestand gold, en zij het in het
enorme land van 700 miljoen inwo
ners praktisch alleen voor het zeg
gen had.
De leuze heeft niets aan kracht
ingeboet. Indira Gandhi, dochter
van de eerste premier van India,
Jawaharlal Nehroe, heeft sinds
1966, toen ze voor het eerst tot pre
mier werd gekozen, het gezicht van
India bepaald.
door
Henk Dam
Haar grootste verdienste is onge
twijfeld dat ze het land met zijn
enorme tegenstellingen, dat een
zesde deel van de mensheid her
bergt, dat honderden talen waar
van 15 officiële kent, en met een
etnisch-culturele verscheidenheid
die die van heel Europa over
schrijdt, bijeen heeft weten te hou
den.
Er wordt vaak gezegd dat in de
Indiase politiek de mythologische
dimensie overheerst. Mahatma
Gandhi, de vader des vaderlands,
werd door het democratische India
van na 1947 vergoddelijkt. De eer
ste regeringsleider Nehroe werd op
zijn beurt hoe langer hoe meer geï
dealiseerd.
Adoratie
Maar geen van beiden werd bü
zijn leven zo geadoreerd als Indira
Gandhi, vooral tijdens de eerste
helft van haar bewind. Ze was voor
hoog en laag in de Indiase maat
schappij een heldenfiguur, een
redder van de staat. Toen ze in 1972
de oorlog met Pakistan won (wat
leidde tot de geboorte van de staat
Bangladesj) kon haar reputatie he
lemaal niet meer stuk.
Ze was dé grote leider geworden,
niet alleen een sterke vrouw, maar
ook een moederfiguur, in het bij
zonder voor de vele vertrapten, de
Harijans, de moslims, religieuze
minderheden, de niet-Hindi spre
kende volksdelen. Zelf hield ze dat
beeld met aanzienlijke energie in
stand.
Nehroe beschreef zijn dochter
eens met de woorden; „Ze heeft
een buitengewoon grote verbeel
dingskracht en is buitengewoon
ik-gericht". Indira had ook van
jongsafgaan een buitengewoon
sterke wil. Tegen de uitdrukkelijke
wens van haar vader in bijvoor
beeld trouwde ze met de journalist
Feroze Gandhi, die ze tijdens haar
studie in Oxford had leren kennen.
In 1941 keerde Indira terug van
uit Engeland naar haar vaderland,
waar ze een jaar later, tot haar op
luchting, betrokken raakte bij de
onafhankelijkheidsstrijd toen ze
werd gearresteerd door een Britse
politieman en in de gevangenis te
rechtkwam.
Vechten
Indira's huwelijk was niet geluk
kig; in 1960 stierf de man die haar
in ieder geval een aansprekende
achternaam achterliet, en van wie
ze twee zoons kreeg, Rajiv en San
jay. Vanaf de jaren '60 maakte Indi-
Misstap
Niettemin was er één misstap in
haar loopbaan. In 1975 dreigde ze
haar macht te verliezen, en voelde
ze zich genoodzaakt de noodtoe
stand af te kondigen. Dat beteken
de dat ze niet alleen de facto maar
nu ook de jure alleenheerseres
was, en daarbij niet aarzelde bur
gerlijke vrijheden aan te tasten.
De straf kwam in 1977 toen ze de
verkiezingen verloor, en de Janata-
coalitieregering aan het bewind
kwam. Nadat die coalitie door in
terne tegenstellingen twee jaar la
ter ophield te bestaan, kwam Indi
ra bij de verkiezingen van 1980 ze
gevierend terug.
De laatste vier jaar van haar be
wind kreeg de premier met steeds
meer moeilijkheden te maken. Se
paratistische bewegingen roerden
zich, in onder meer Kasjmir en
vooral in de Punjab, waar de Sikhs
grotere vrijheden eisten dan Indira
wenselijk achtte.
Sikh-rebellen onder leiding van
de charismatische Sant Bhindran-
wale noodzaakten haar, het leger in
te zetten bij de bestorming van de
door deze rebellen bezet gehouden
Gouden Tempel. Honderden do
den waren het resultaat en grote
onvrede onder de Sikhs, die zich
dan nu op voor haar fatale wijze
heeft geuit.
Maar er waren meer problemen:
de opkomst van de filmster Rama
Rao als leider van de deelstaat
Andhra Pradesh zag ze als bedrei
gend. Ze probeerde Rama Rao op
zij te zetten, maar faalde. Dan was
er de grote strijd met de vrouw van
haar overleden zoon, Maneka, die
haar haatte en trachtte de opkomst
van Rajiv te verhinderen.
Paranoide
Indira Gandhi nam dergelijke
oppositie zeer serieus. Er is meer
dan eens over haar gezegd dat ze
licht paranoide trekken had, en te
gauw complotten en bedreigingen
vermoedde.
Uiterlijk januari volgend, jaar
had ze verkiezingen moeten uit
schrijven. Die zou ze zeker gewon
nen hebben, niet eens op grond
van haar grote populariteit (die is
de afgelopen jaren wat getaand),
maar omdat de oppositie te ver
deeld is om tegenspel te bieden.
Twee jeugdfoto's van Indi
ra Gandhi. Rechts met de
grote leider van de onfhan-
kelijkheid, haar naamge
noot Mahatma Gandhi. In
dira werd gedood door ex
treme sikhs; Mahatma
kwam in 1948 om het leven
bij een aanslag van een
etremistische Hindoe.
Links onder een foto met
haar vader, de toenmalige
premier Nehroe tijdens een
conferentie in het Indone
sische Bandoeng in 1955.
ra steeds meer naam in de door
haar vader geleide Congres Partij,
die in 1885 werd opgericht om voor
de vrijheid van het land te vechten.
Vanaf het moment dat mevrouw
Gandhi premier werd en dus het
roer van de Congrespartij over
nam, heeft ze die partij steeds ge
zien als platform voor haar eigen
ambities. Ze aarzelde niet de partij
te splitsen als haar dat zo uitkwam,
en haar kijk op de Congrespartij
bleek dramatisch in 1978, toen ze
bij de derde door haar veroorzaak
te splitsing het deel van de partij
dat achter haar bleef staan, de Con
gres (I) liet noemen, met de I van
Indira.
In die partij was mevrouw Gand
hi de alfa en omega. Zij leidde de
Congres (I) partij zonder zich ooit
druk te hoeven maken om zoiets
als interne verkiezingen. Ze be
noemde naar willekeur de hoogste
mensen in de partij, zij alleen be
paalde toen ze in 1980 opnieuw
premier werd, wie minister werd,
wie leider van een deelstaat.
Onbezonnen
De op deze wijze door de per
soonlijkheid van Indira Gandhi be
paalde Congres (I) partij was voor
haar ook een uitstekend voertuig
om de dynastie veilig te stellen.
Aanvankelijk stimuleerde ze haar
jongste zoon Sanjay in haar voet
sporen te treden, wat deze met
graagte en een grote mate aan jeug
dige onbezonnenheid ook deed.
Maar toen Sanjay bij een vlieg
tuigongeluk om het leven kwam,
was het de beurt aan haar oudste
zoon Rajiv, die piloot was, en ei
genlijk helemaal niets voelde voor
politiek. Tot zijn moeder hem zei
dat hij daar wel voor voelde. Zoals
altijd kreeg ze haar zin: Rajiv, die
de afgelopen maanden zijn
machtsbasis in de Congres (I) aan
zienlijk heeft verbreed, en nu de
gedoodverfde opvolger van zijn
moeder is, stapte de politiek in.
Voorzichtigheid en wantrouwen
bepaalden de manier waarop Indi
ra politiek bedreef. Het waren deze
karaktereigenschappen, naast gro
te intelligentie en een legendari
sche werklust, die van haar zo'n
formidabel politica maakten.
DEN HAAG-ALPHEN - Twaalf
maanden gevangenisstraf waarvan
vier voorwaardelijk is gisteren
voor de Haagse rechtbank geëist
tegen twee 21-jarige inwoners van
Alphen die hebben bekend een
winkel in Ridderhof in brand te
hebben gestoken. In de vroege
morgen van drie augustus van dit
jaar hebben zij met behulp van een
fietspomp benzine gespoten door
de brievenbus van de supermarkt
van hun baas en op die manier een
stapel kartonnen dozen in de fik
gekregen. Ook belendende perce
len hebben door de brand schade
geleden en rechtbankpresident mr.
Kootte schatte de totale schade die
door de twee is aangericht op zeker
drie ton.
„Ik zal maar niet precies uitleg
gen hoe u met die fietspomp en
benzine te werk bent gegaan want
dat kan anderen maar op slechte
gedachten brengen", zo hield
Kootte de exacte toedracht van het
gebeuren geheim. Maar duidelijk
was dat hij de daad van de twee
Alphenaren onbegrijpelijk stom
vond. „Temeer omdat jullie beiden
blanko strafregisters hebben", zo
voegde hij eraan toe. „De verzeke
ringsmaatschappij kan jullie bo
vendien jullie hele leven achter de
broek aan blijven zitten om de
schade te verhalen".
Achtergrond van de daad van de
twee supermarktbedienden was
een bijzonder slechte relatie met
hun baas. Daarbij hadden ze de
avond voor de brand nogal wat ge
dronken. „Maar ook weer niet zo-
ALPHEN AAN DEN RIJN - In de
Thorbeckeschool is gistermiddag
omstreeks vijf uur brand uitgebro
ken, waarbij voor vijftienduizend
gulden schade werd aangericht.
Persoonlijke ongelukken deden
zich niet voor.
veel dat jullie na de brandstichting
niet nog flink hard naar huis kon
den rennen", aldus president Koot
te, die het drankgebruik geen ex
cuus vond omdat ze daartoe toch
ook zelf hadden besloten. Een van
de twee was meteen nadat duide
lijk werd dat er echt brand ont
stond flink geschrokken en wilde
direct naar de politie gaan om zich
zelf aan te geven. Zijn maat had
hem echter weerhouden, maar na
een slapeloze nacht was de eerste
de volgende toch maar gegaan en
had alles opgebiecht.
Dat was een van de redenen
waarom zijn advocate meende dat
hij zoiets nooit meer zou doen en
zij pleitte daarom voor een gevan
genisstraf die niet langer zou zijn
dan haar cliënt inmiddels in voor
arrest heeft gezeten, nu bijna drie
maanden. Hem zou daarbij nog een
alternatieve straf kunnen worden
opgelegd, zo stelde zij de recht
bank voor. De advocaat van de an
dere verdachte had een soortgelij
ke straf voor zijn cliënt in petto. Hij
hield de rechtbank voor dat hij
vreesde dat een langer verblijf in
een Huis van Bewaring voor zijn
cliënt weieens slecht zou kunnen
uitpakken. „Hij hoort er niets an
ders dan van druggebruik en hoe je
kraken moet zetten", lichtte hij de
rechtbank toe.
Officier van justitie mr. Vermeu
len vond het feit echter te ernstig
om met een alternatieve straf af te
kunnen doen. Ook de rechtbank
dacht er na enig intern beraad zo
over. Uitspraak 13 november.
De politie vermoedt dat de brand
is aangestoken door baldadige jon
geren. Zij moeten een brandend
voorwerp door de brievenbus heb
ben gegooid, waardoor de vitrage
vlam vatte en een enorme rookont
wikkeling ontstond.
De brand werd ontdekt door om
wonenden, die het vuur met een
poederblusser te lijf gingen. De
brandweer moest er uiteindelijk
aan te pas komen om de brand te
blussen.
clubhuis een nieuw verfje geven,
nu wel zo goed was gekozen. „Wat
doet u dan als het regent? Krijgt u
dan regenverlet?", zo vroeg hij de
verdachte.
De officier van justitie zei met
het voorstel om de man alternatief
te straffen te hebben kunnen in
stemmen omdat hem duidelijk was
geworden dat de verdachte buiten
zijn schuld in financiële proble
men was geraakt. Na zijn huwelijk
waren zijn schoonouders met hun
twee andere dochters op de twee
kamerflat bij het jonge paar inge
trokken en zij hadden hem hier
voor geen financiële tegemoetko
ming gegeven. „De roofoverval op
het benzinestation is weliswaar
een ernstig feit, maar het is duide
lijk dat hij door anderen in de pro
blemen is gekomen", zo lichtte mr.
Vermeulen toe.
Zelfheeft de verdachte altijd ver
klaard door wanhoop gedreven tot
zijn daad te zijn gekomen. Het liep
allemaal heel hoog op toen een
schuldeiser zijn vrouw en haar fa
milie kwam lastig vallen op de
camping waar zij verbleven. Op
weg naar hen toe had hij gemeend
door de benzinepompbediende
van haar geldtas te beroven, ten
minste dit deel van zijn schulden te
kunnen voldoen en daardoor aan
het lastig vallen een einde te kun
nen maken. Inmiddels is de man
doende van zijn echtgenote te
scheiden en al failliet verklaard.
Zijn totale schulden belopen zo'n
35.000 gulden.
De rechtbank zal 20 november
een nieuw dienstverleningsvoor-
stel worden voorgelegd en hiermee
naar verwachting de strafzaak te
gen de Hoofddorper kunnen af
doen.
AANHOUDING Een inwoner
van Amsterdam en een inwoner
van Amersfoort hebben tegenover
de politie van Harderwijk bekend
de afgelopen zomer vijf auto's in
Katwijk te hebben opengebroken.
De voertuigen stonden destijds ge
parkeerd aan de Boulevard. Het
tweetal werd in Harderwijk aange
houden wegens diefstallen uit au
to's.
DEN HAAG/ROELOFARENDS-
VEEN - De 23-jarige inwoner van
Hoofddorp die in augustus van dit
jaar de vrouwelijke bediende van
een benzinestation aan de Van Al-
kemadelaan in Roelofarendsveen
van haar geldtas met 800 gulden
beroofde, komt er met een zoge
noemde alternatieve straf af. De
Haagse rechtbank en officier van
justitie mr. Vermeulen konden
echter niet akkoord gaan met het
voorstel van de advocaat van de
verdachte om de man klusjes te la
ten opknappen bij de handbalver
eniging waarvan hij trainer is.
„Zo'n alternatieve straf moet wel
een straf blijven en geen onderons
je worden", aldus rechtbankpresi-
dent mr. Kootte. Hij vroeg zich
ALPHEN AAN DEN RIJN - Een dorstig schaap is gistermiddag omstreeks half een op een weiland aan de daarbij ook af of de aard van de
Pres. Kennedylaan te water geraakt. Hulp was spoedig in ruime mate voorhanden. Een brandweerman bracht klusjes, de buitenboel van het
het schaap onder toeziend oog van tal van collega-hulpverleners op het droge.(foto wim Dijkman)
NOORDWIJK/NOORD-
WIJKERHOUT/V OOR
HOUT - De katholieke
schole/i voor lager beroeps
onderwijs en middelbaar
onderwijs KTS in Voor
hout, LHNO in Noordwij-
kerhout en de Willibrord-
m'avo in Noordwijk fuseren
mogelijk over twee jaar. Dat
zegt J.G.B. Oostermeijer,
directeur van de Willibrord-
mavo.
De besturen van de verschillende
scholen hebben zich beraden op de
fusie en zijn tot de conclusie geko
men dat er geen onoverkomelijke
bezwaren tegen het samengaan be
staan.
Dat wil echter nog niet zeggen
dat de samenvoeging van de scho
len nu in kannen en kruiken is.
Volgens Oostermeijer moet er nog
een groot aantal problemen wor
den opgelost voordat de fusie een
feit kan worden. Daarover voeren
de drie scholen nu overleg. Ooster
meijer: "Maar er zullen nu ontzet
tend zwaarwegende argumenten
op tafel moeten komen, wil de fu
sie niet doorgaan".
De directeur van de Willibrord-
mavo verwacht dat een definitief
besluit tot samenvoeging mogelijk
eind volgend jaar kan worden ge
nomen. "Het moet tegen die tijd
rond zijn, willen we nog op tijd
kunnen beginnen met de propa
ganda voor het inschrijven van
nieuwe leerlingen".
Toejuichen
Oostermeijer juicht een fusie van
harte toe. Hij merkt op dat een zelf
standige mavo-school zoals de Wil-
librord in de toekomst waarschijn
lijk niet meer kan bestaan. Hoewel
het leerlingental van de Noord -
wijkse mavo nog steeds groeit, ver
wacht Oostermeijer dat het aantal
leerlingen de komende jaren met
ongeveer 30 procent zal afnemen.
Als de scholen zijn gefusr^M. kan
deze daling beter worden opgevan
gen.
Een samenvoeging van de scho
len heeft echter vooral jgrote voor
delen voor het onderwijs. Een ma
vo-leerling zou dan bijvoorbeeld
ook vakken kunnen volgen die op
het lbo worden gegeven en ander
som. Vooral ook omdat wordt ver
wacht dat het lbo en de mavo dich
ter naar elkaar toe zullen 'groeien'.
De scholen zouden de leerlingen
daardoor meer onderwijsmogelijk
heden kunnen bieden.
Oostermeijer: "Op de KTS wordt
bijvoorbeeld het vak 'consumptief
gegeven, een soort horeca-oplei-
ding, maar geen vreemde talen als
Frans en Duits. En het zou natuur
lek schitterend zijn als leerlingen
een vakkenpakket kunnen samen
stellen met Nederlands, Engels,
Frans, Duits en het vak 'consump
tief. Dat zou een goede start zijn
voor leerlingen die de horeca in
willen".
Oostermeijer vindt het een goede
zaak dat nu al wordt gewerkt aan
een fusie van de drie scholen. "Het
is belangrijk dat we zelf initiatie
ven nemen. Nu kunnen de scholen
nog onderhandelen vanuit een 'ge
zonde situatie'. Als de herschik
king van scholen een feit wordt en
we hebben zelf nog geen stappen
ondernomen, dan zou de overheid
wel eens maatregelen kunnen ne
men. En dan moeten we maar af
wachten hoe die uitpakken", aldus
Oostermeijer.
