Nederlandse
wapens voor
Koeweit?
Jurist schoof met namen en bv's
Weersverwachting
verbeteren door
onderzoek op zee
NU HELEMAAL IEDEREEN UIT.
Lubbers in onderhandeling
'Uitspraken Ruding
uit context gerukt'
Zwendelimperium met 'nauwelijks te ontwarren net'
DONDERDAG 25 OKTOBER 1984
KOEWEIT (ANP) - Premier Lubbers heeft tijdens zijn be
zoek aan Koeweit de mogelijkheden besproken voor de
levering van Nederlands militair materieel aan dat land.
Hij heeft daarover gisteren een gesprek gehad met de Koe
weitse minister van defensie, Sheikh Salem al Sabah. Het
gaat niet alleen om de levering van mijnenjagers (Van der
Giessen-De Noord) en militaire trucks (DAF), maar ook
om de Fokker F-27-Maritiem, die is ontworpen voor duik-
bootbestrijding. De Nederlandse producenten van dit ma
terieel waren bij het gesprek aanwezig.
Volgens de Nederlandse ontwape
ningsnota wordt er geen militair
materieel geleverd aan landen in
spanningsgebieden. Maar volgens
het ministerie van buitenlandse za
ken mogen landen die het risico lo
pen te worden betrokken in een
conflict, niet wordt gehinderd bij
het versterken van hun verdedi
ging. Een woordvoerder noemde
het voorbeeld van de Arabische
Golfstaten die sinds het uitbreken
van de oorlog tussen Iran en Irak
hun defensie voortdurend hebben
versterkt. Koeweit heeft dit gedaan
met onder meer Russische lucht
doelraketten nadat de Verenigde
Staten hadden geweigerd hun
Stinger-raketten, die Saoedi-Ara-
bië wel krijgt, aan Koeweit te leve-
Lubbers verklaarde gisteravond
dat een algemene maatstaf voor de
levering van militair materieel is
dat het 'op geen enkele wijze als
brandstof voor militair gebruik en
een conflict' mag dienen. Hij er
kende dat er nooit een waterdichte
scheiding kan worden aangebracht
PvdA winnaar
bij verkiezing
gemeenteraden
DEN HAAG (ANP) - De PvdA is
woensdag winnaar geworden bij
de gemeenteraadsverkiezingen
voor vijf nieuwe gemeenten in
Zuid-Holland. De verkiezingen
werden gehouden in verband met
een gemeentelijke herindeling. De
vijf nieuwe gemeenten vervangen
twaalf oude. Het CDA verliest bij
de verkiezingen. De WD wisselt
lichte winst af met verlies.
De socialisten boekten in verge
lijking met de raadsverkiezingen
van 1982 winst in vier van de vijf
nieuwe gemeenten. Alleen in de
nieuw te vormen gemeente Vlist
leed de PvdA verlies ten opzichte
van 1982. Het CDA verliest vooral
in de gemeente Albrandswaard,
waar de christen-democraten te
rugvallen van 35,7 naar 30,9 pro
cent van de stemmen.
In Albrandswaard scoort de
PvdA de grootste winst: 6,6 pro
cent, waardoor zij van 24,5 op 31,1
procent van de stemmen komt. De
socialisten wonnen ook in Ouder
kerk ruim: een winst van 5,.9 pro
cent (25,4 naar 31,5).
Van de overige partijen kwam de
SGP goed uit de verkiezingen te
voorschijn: in drie van de vijf ge
meenten veroverden de staatkun
dig-gereformeerden één ofmeer ze
tels.
In zowel Albrandswaard (5) als
Bergambacht (3) en Vlist (3) wist
een groepering Gemeentebelangen
tot de nieuw te vormen gemeente
raad door te dringen. Nederlek
krijgt twee vertegenwoordigers
van de Werkgroep '84 binnen de
raadsgelederen. In Vlist krijgen
PvdA, CDA en WD in de raad ge
zelschap van twee vertegenwoordi
gers van de Protestants Christelij
ke Groepering en van drie af
gevaardigden van de Vrije Kiesver
eniging/gemeentebelangen.
De twaalf oude gemeenteraden
telden samen 130 zetels. Het op
komstpercentage bij de verkiezin
gen schommelde gisteren rond de
75. In totaal zijn ruim 50.000 men
sen bij de gemeentelijke herinde
ling betrokken.
Complicaties
Volgens de premier zijn er geen
principiële redenen om aan Koe
weit niet 'bepaalde typen' van mili
tair materieel te leveren. Tot nu toe
is Irak het enige Arabische land
dat sinds het conflict met Israël
wapens heeft betrokken uit Neder
land. Het ging toen om nachtzicht-
kijkers, die overigens zonder toe
stemming van de Nederlandse au
toriteiten werden geleverd. Nor
maal gesproken is er voor dit soort
leveranties een exportvergunning
nodig, waarbij zorgvuldig wordt
gekeken naar mogelijke complica
ties voor het buitenlands beleid. In
dat licht valt het te verwachten dat
de mogelijkheden voor militaire le
veranties aan Koeweit in Neder
land nog een politiek staartje zul
len krijgen.
De Koeweitse minister van de
fensie Salem al Sabah verklaarde
gisteren dat hij premier Lubbers
een inzicht heeft gegeven van zijn
behoefte" aan wapens. Het pro
bleem is niet zozeer dat Nederland
geen goed militair materieel
maakt, maar dat daar ook goed op
geleid personeel moet zijn om er
mee om te gaan. Gevraagd of de
eventuele levering van mijnenja
gers - met hoog ontwikkelde op-
sporingsapparatuur - niet zou in
houden dat ook Koeweitse marine
mensen in Nederland moeten wor
den opgeleid, verklaarde de pre
mier dat je er in geval van levering
„niet aan ontkomt om ook iets aan
de opleiding te doen".
Privacy loopt
gevaar bij
automatisering
politiegegevens
DEN HAAG (ANP) - Minister Kort
hals Altes (justitie) ziet geen
pasklare mogelijkheid om de pri
vacy van mensen wier gegevens
zijn opgeslagen in politiebestan
den te beschermen.
Door de aangekondigde automa
tisering van politiegevens dreigt de
bescherming van de persoonlijke
levenssfeer van mensen in het ge
drang te komen. De technische
ontwikkelingen op dit gebied zijn
nauwelijks met wetgeving bij te
benen en dat zal wel enige tijd zo
blijven, aldus de minister.
Hij zei een en ander gisteren tij
dens
mercommissie
over de automatisering van de poli
tiële informatie. Korthals Altes en
minister Rietkerk (binnenlandse
zaken) hebben daartoe een ont-
werp-beleidsplan opgesteld, dat
het eerste kwartaal
gend jaar vaste vorm moet krijgen.
SUMBAWA (ANP) - Minister Deetman (onderwijs en wetenschappen) begaf zich deze week aan boord van het
onderzoekschip 'Tyro', dat bij Sumbawa in Indonesië meewerkt aan de zogenoemde Snellius Il-expeditie. Het
doel van deze expeditie is meer inzicht te verkrijgen omtrent de zeestromen en de zeebodem. Op de foto maakt hij
een praatje met dr. Van der Land (links), medewerker van het Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie in
Leiden, die een zojuist opgedoken stuk koraal in zijn hand houdt. Deetman keerde vanochtend in Nederland
terug na een twee weken durend bezoek aan Indonesië. Bij zijn aankomst op Schiphol verklaarde hij dat de
samenwerking tussen Nederland en Indonesië op het gebied van onderwijs en wetenschappen is versterkt.
Volgens de bewindsman is het de bedoeling dat enkele honderden Indonesische studenten in Nederland hun
studie zullen voltooien. Omgekeerd kunnen Nederlandse docenten en onderzoekers in Indonesië assistentie gaan
verlenen bij de ontwikkeling van het hoger onderwijs daar. (foto anp»
Land vol lood
en koe ziek
door schutters
LEEUWARDEN (GPD) - Het
land van een veehouder uit het
Friese plaatsje Hemrik, dat
grenst aan de baan van de klei-
duivenschietvereniging, moet
worden gesaneerd. Het land is
vergiftigd door lood en hagel
uit de geweren van de schut
ters. De eerste schadelijke ge
volgen zijn al geconstateerd.
Kort geleden werd een koe
ziek; een diagnose kon niet
worden gesteld. Drie andere
koeien van de veehouder zijn
doodgegaan zonder dat de oor
zaak werd vastgesteld. De zieke
koe ging evenwel naar de slach
ter en daar ontdekte men hon
derden loodkorreltjes in een
van de magen.
Wethouder Van der Harst
van Opsterland zegt dat de ge
meente en de inspectie voor de
volksgezondheid en milieu een
onderzoek hebben laten uitvoe
ren. Daaruit blijkt dat op twee
hectaren van het land dat aan
de schietbanen grenst, „be
hoorlijk wat lood ligt". Sane
ring van die twee hectaren is de
enige oplossing, aldus de wet
houder.
DEN HAAG (GPD) - Volgens de landsadvocaat mr. E. Korthals Altes zijn
de omstreden uitspraken van minister Ruding (financiën) over werkloze
jongeren uit hun context gerukt. Ruding verklaarde tegenover Het Vrije
Volk dat veel werkloze jongeren zich er met een Jantje van Leiden afma
ken. Maar, zei de landsadvocaat gisteren tijdens het kort geding dat de
FNV-jongeren tegen Ruding hadden aangespannen, er staan geen getal
saanduidingen in hoeveel jongeren zich er met een Jantje van Leiden
afmaken. "De minister heeft er zeker niet alle werkloze jongeren of een
meerderheid mee bedoeld", zei hij.
De landsadvocaat meent dat de eis van de FNV-jongeren - Ruding
neemt zijn uitspraken terug en biedt zijn excuses aan - niet ontvankelijk
moet worden verklaard. Hij noemde als belangrijkste argument dat er
een onderscheid moet worden gemaakt tussen politieke uitspraken van
politieke gezagsdragers en de grens van 'het maatschappelijk betamelij
ke, de juridisch te vervolgen onrechtmatige daad'.
De in de rechtszaal aanwezige jongeren ontvingen de mededeling van
rechtbankpresident mr. Wijnholt dat de uitspraak in deze zaak (pas) op 1
november zal zijn, met gehoon.
ZONDAG (ANP) - Het gemeente
bestuur van Kampen wil volgend
jaar de nationale bevrijdingsdag
vieren op 17 april en niet op de na
tionale bevrijdingsdag 5 mei, om
dat dat een zondag is. Op 17 april is
het veertig jaar geleden dat de IJs-
selstad door de geallieerden werd
bevrijd. B en W hebben gekozen
voor 17 april, omdat ze vinden dat
in het calvinistische stadje festivi
teiten op zondag niet horen.
Het KNMI zal vanaf eind deze
maand een internationaal meteo
rologisch experiment coördine
ren dat tot doel heeft de meting
van vochttransport en de ont
wikkeling van kooldioxyde (CO-
2) boven zee te meten. Vooral de
ontwikkeling van CO-2 is veront
rustend, aldus dr. Wybe Oost van
het KNMI. Aan het experiment,
uitgevoerd op het vroegere
REM-eiland voor Noordwijk,
door
Harry Kuiper
wordt deelgenomen door ten
hoogste negen Europese landen
en de Verenigde Staten.
De meteorologische instituten
hebben behoefte aan vergroting
van hun kennis van vochttrans
port boven zee, omdat zij daar
mee hun weersverwachtingen
kunnen verbeteren. Meer inzicht
over de ontwikkeling van het
kooldioxydegehalte is van be
lang wegens de hieruit voort
vloeiende verwarming van het
aardoppervlak.
Dr. Oost wijst op de gevolgen
van deze verwarming voor laag
gelegen gebieden in de wereld.
De verwarming leidt tot smelting
van het poolijs en daardoor stijgt
het zeewaterpeil. De somberste
prognoses luiden dat het westen
van Nederland in het midden
van de volgende eeuw onder wa
ter zal zijn gelopen als niet de
duinen en zeedijken drastisch
worden verhoogd.
„Over gebieden als Bangladesj
hoef je dan niet meer te praten,
terwijl er in de wereld nog zoveel
meer zeer onbeschermde en laag
gelegen gebieden zijn", aldus
Oost. De hoeveelheid kooldioxy
de neemt op het ogenblik met
een half procent per jaar toe en
heeft thans een hoeveelheid be
reikt van 340 deeltjes op het mil
joen.
De feitelijke uitstoot is twee
maal zo groot, zo is volgens Oost
vooral gebleken bij de regelmati
ge metingen op het in onver
dacht gebied gelegen Hawaii.
Bovendien blijft een belangrijk
deel van de kooldioxyde in de at
mosfeer hangen.
Verdamping
Meting op zee is zinvoller dan
op het land, omdat 76 procent
van het aardoppervlak uit water
bestaat. Bijgevolg hebben op zee
ook de grootste verdamping en
warmteontwikkeling plaats.
Maar omdat meetinstallaties op
zee zoveel kostbaarder zijn, zijn
er tot duver vrijwel geen perma
nente metingen verricht.
Een nog niet zo lang geleden
ontdekt aspect, aldus Oost, is dat
veel vocht in de atmosfeer wordt
opgenomen door de golfbewe
gingen op zee. Hierbij ontstaan
schuimkoppen en worden deel
tjes water in de lucht geworpen.
Doordat al dicht boven het wa
teroppervlak de temperatuur
wat hoger is, verdampen veel
van deze schuimdruppels voor
dat zij in zee kunnen terugvallen.
Het aandeel van deze schuim
druppels in de totale vochtont-
wikkeling is niet bekend.
Een volgend aspect van het in
ternationale meetprogramma,
dat de benaming HEXOS-reeks
draagt (Humidity Exchange
Over Sea), is dat meer kennis kan
worden verzameld voor de inter
pretatie van de meetgegevens af
komstig van satellieten. De me
tingen worden gehouden van 29
oktober tot 23 november.
De meteorologen hebben de
keus laten vallen op het REM-ei
land omdat het voor niets anders
wordt gebruikt en op korte af
stand van Noordwijk ligt. Het
REM-eiland was in de jaren zes
tig een initiatief van Reinder
Zwolsman, directeur van de Ex
ploitatie Maatschappij Scheve-
ningen, die het op een boorei
land lijkende gevaarte liet bou
wen voor illegale tv-uitzendin-
gen op zee.
Met assistentie van de Konink
lijke Marine veroverde de rijks
politie het eiland na enkele
maanden, toen de REM (Recla
me Exploitatie Maatschappij) in
middels grote populariteit had
verworven. De apparatuur werd
in beslag genomen en het eiland
werd verzegeld. Uit de REM
kwam later de TROS voort.
Beroep tegen vonnis snelrecht
PURMEREND (GPD/ANP) - De
18-jarige Purmerender Jelle R., die
gisteren door de Amsterdamse po
litierechter werd veroordeeld tot
een maand gevangenisstraf we
gens openlijke geweldpleging tij
dens krakersrellen bij Singel 114,
gaat in hoger beroep. Hij is van me
ning, dat de straf in onevenredige
verhouding staat tot het delict. Hij
verwijt politierechter mr. P. L. Mi-
chels, dat deze geen rekening heeft
gehouden met zijn persoonlijke
achtergronden.
Hij werd door de rechter
veroordeeld omdat hij op de Singel
stenen uit een trottoir had gehaald
en die op een hoop had gegooid.
Bovendien had hij zich verzet toen
de politie hem wilde arresteren.
Een curator in
n een kleding-
vergadering Set de ka- handel stapte enkele maanden ge-
politiezaken leden naar de Arnhemse fraude-of
ficier mr. E. Gelderman om hem te
vertellen van de 'vieze' lucht die
rondom het besloten vennoot-
schapje hing. Hij was op het be-
««v drijfsadres in Amersfoort geweest
het "vol- en constateerde dat daar meer dan
tien BV'tjes waren gevestigd. Elk
van de vennootschappen bleek
PvdA en CDA vinden dat het ka. slechts een loos juridisch geraam-
binet haast moet maken met wet- te, dat wel stond ingeschreven bij
geving ter bescherming van de pri
vacy, zeker op zo'n gevoelig onder
deel als gegevensbestanden van de
de Kamer van Koophandel
Utrecht maar niet echt deelnam
bedrijfseconomische activitei-
politie. CDA-woordvoerder Faber ten. Gelderman maakte notities
verweet dit kabinet en voorgaande
kabinetten een „slakkentempo"
als het gaat om wetgeving op dit de curator met Gelderman
gebied
besloot een onderzoek in te stellen.
Bijna op hetzelfde moment dat
fel zit, verschijnt aan de balie van
de Utrechtse Kamer van Koophan
del een free-lance journalist. Hij
wil adjunct-secretaris J. van der
Grijp spreken. Dat kan. De journa
list speelt bewijsmateriaal door
over een consortium van bedrijfjes
die kennelijk zijn opgezet om te
frauderen. Twee persoonsnamen
worden genoemd. Zij gelden als de
bazen binnen het imperium.
Van der Grijp bestudeert de pa
pierhandel, licht zelf dossiers in de
archiefkamer en komt tot de con
clusie dat de journalist voor justitie
wellicht waardevol onderzoek
heeft gedaan. Hij speelt de zaak
door naar de Centrale Recherche
Informatiedienst (CRI) in Den
Haag. Twee speurtochten naar
fraude, aanvankelijk los van elkaar
opgezet, worden na verloop van
tijd omgezet in één gerichte actie.
Gelderman zelf, rechercheurs van
rijks- en gemeentepolitie, accoun
tants van de CRI, medewerkers
van de rijks-accountantsdienst en
het regionale fraudeteam van de
belastingdienst maken samen een
optelsom. Ze stellen voorlopig vast
dat pakweg tachtig besloten ven
nootschappen, commanditaire
vennootschappen en stichtingen
vermoedelijk betrokken zijn bij ze
ker vier vermogensdelicten: ver
duistering, bedrieglijke bank
breuk, valsheid in geschrifte en be
lastingontduiking, handel in on
roerend goed, juridische en admi
nistratieve advisering, makelaar
dij, assurantiën, incasso en mode
zijn de handelstakken.
De fiscus berekent dat zij in ie
der geval een vordering van zes
miljoen gulden op de bedrijven
heeft (er is een hele stapel niet be
taalde aanslagen).
Na invallen van de politie en de
belastingdienst op een elftal adres
sen, die dinsdag plaatshad, laat
Gelderman in een persbericht we
ten: „De diverse ondernemingen
hoorden in feite thuis in één groot
imperium, ze waren samengewe-
ven tot een voor een buitenstaan
der nauwelijks te ontwarren net
waarbinnen naar hartelust kon
worden geschoven met onroerend
goed en financiën".
Juristen
ADVERTENTIE
De Fiat Panda 34 Pnma is slechts zeer beperkt leverbaar1 Pn|s tnkJ BTW. exkJ aflevenngskosti
FIAT. UNIEK IN PRIJS EN PRESTATIE. onna
die de organisatie
zouden hebben opgezet zijn afge
studeerdejuristen. De 41-jarige mr.
P. W. woont in Rhenen, zijn 40-jari-
ge compagnon mr. G. H. houdt ver
blijf in Wehl. De politie heeft nog
geen enkele arrestatie verricht. De
twee bestuurders zijn nog niet als
verdachten gehoord, formeel be
staat er dus nog geen verdachte.
Maar het onderzoek kan het ver
moeden van strafbare feiten om
zetten in feiten, en dan worden er
wel arrestaties verwacht.
Enkele onroerend-goed-BV's die
bij de fraude zouden zijn betrok
ken zijn: de Springelberch BV, de
Laarseberg BV, Interval Vastgoed
BV en Citadel Vastgoed BV. Van
der Grijp van de Utrechtse Kamer
van Koophandel meent op grond
van zijn informatie te kunnen stel
len dat deze Rhenense maatschap
pijtjes aan de Utrechtse Straatweg
feitelijk alleen als postadres fun
geerden. „Het is echt een ondoor
zichtig geheel. W. kwam vaak hier
en bleef schuiven met namen en
vennootschappen.
Voor elke vennootschap die bij
de Utrechtse Kamer van Koophan
del is ingeschreven moet contribu
tie worden betaald. „Voor tiental
len BV's van W. is al jaren niets
meer betaald. Dat geeft natuurlijk
te denken. We hebben nog wel een
deurwaarder ingeschakeld maar
die zei gelijk al: daar valt geen cent
te halen", aldus Van der Grijp. De
vordering was opgelopen tot dui
zenden guldens.
Iedereen wist dat er binnen het
consortium een komen en gaan
van BV's was. In '82 werd Sesan
Vastgoed BV door de Arnhemse
rechtbank failliet verklaard. De
Veenendaalse advocaat mr. E. van
Loon werd tot curator benoemd
maar heeft de zaak nog niet af kun
nen sluiten.
De gemeente Rhenen, bij monde
van L. Sanders van algemene za
ken, ziet ondanks de stappen van
justitie nog altijd in haar inwoner
W. een fatsoenlijke zakenman met
wie bij een kop koffie een goed en
vertrouwelijk gesprek kan worden
gevoerd. Sanders: „Hij begon be
gin jaren zeventig met Huwolt BV,
een bedrijf in advisering, maar hoe
hij dat verder heeft opgebouwd
kunnen wij vanuit het gemeente
huis natuurlijk niet beoordelen.
Wij kennen hem vooral als de man
van de grondtransacties. Dat was
altijd bonafide. Pas nog hebben we
14.000 vierkante meter industrie-
grond aan hem verkocht. Hij wil er
bedrijfspanden bouwen. Met die
transactie, die inmiddels door Ge
deputeerde Staten is goedgekeurd,
was f 460.000 gemoeid. Bij alk-
transacties was eigenlijk steeds
een bedrag van een paar ton in het
spel".
De gemeente heeft vooral zaken
gedaan met de Rhenense Ontwik
kelingsmaatschappij BV, volgens
Sanders de vroegere Heijmen-
bergh Groep. Momenteel lopen er
nog kleine woningbouwprojecten
in Rhenen en Veenendaal, waaraan
de naam van een van W.'s vennoot
schappen kleeft. Sanders over de
vermeende fraude: „Ach, we lig
gen er niet zo wakker van. Vanaf
het gemeentehuis valt het ook niet
goed te beoordelen of er sprake is
van witte-boordencriminaliteit. We
weten wel dat de man een vrouw
en kindertjes heeft en dat al het
mediageweld hem geen goed zal
doen.
