«4
'iéü
Televisie toegelicht
Kort geding IKON tegen Brinkman
PAGINA 18
RADIO-TV
DINSDAG 23 OKTOBER 1984
M TRIJFEL
i
DOOR
NICO
SCHEEPMAKER
18.25 Het Verhaal, wekelijkse bijvelvertelling voor
de jeugd. Afl. 41: Jozef - onderkoning van
Egypte - ontmoet zijn broeders
KRO
19.00 De Freggels, de speelse avonturen van pluizi
ge wezens. Afl. 3: Kom, water, kom
19.25 Speurtocht naar de verborgen schat, jeugd
serie. Afl. 3. Stefan krijgt van de priester be
langrijke informatie toegespeeld over de ver
dwenen schat
NOS
20.00 Journaal
KRO
20.28 De Laatste Dagen van Pompei, tv-serie in zes
delen gebaseerd op het boek van Edward
bulwer Lytton.
21.20 Brandpunt, actualiteitenrubriek
21.55 Goodbye Mr. Kent, Engelse comedy-serie.
Afl. 3. Als Victoria een uitnodiging voor een
dineetje krijgt van Royston Merrick wordt
Travis Kent, die een zwak plekje voor haar
heeft, hevig jaloers
22.25 De Ver van mijn bed Show, gevarieerd pro
gramma over derde wereldzaken
NOS
23.20 Journaal
23.25 Nieuws voor doven en slechthorenden
Woensdag
NOS-NOT
09.00 Herfst herfst, afl. 3
NOS
09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
NOS-NOT
09.35 Praatpret, afl. 1
10.00 Tante Tingeling, afl. 5
11.00 Aarde, water, lucht en zon, afl. 1
11.30 In Holland staat een huis, afl. 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
FEDUCO
14.05 Knobbel en zijn vrienden, een serie teken
films over de belevenissen van twee dinosau
russen, een ichthyosaurus, oom Tyrannosau
rus Rex en Bloem natuurlijk! Deel 1: De
allereerste bloem van de wereld
14.16 Teddy Hangoor, Poolse poppenserie voor de
kleintjes
VARA
14.23 Arjan, tekenfilmserie van Ludvik Askenazy.
Afl. 1: Aijan en de kabouter uit Zweden
14.33 Sruffy, tekenfilm in drie delen naar het boek
van Jack Stoneley. Deel 1: Alleen op de we
reld
14.55 Bumme, de beer van de rommelmarkt, gete
kend verhaaltje. Afl. 11: Griep
15.00 De Film van Ome Willem, kinderprogram
ma. Vandaag: Ome Willem krijgt post
TROS
15.30 Tijd voor Marijke, een programma met ver
rassingen, muziek, tips en een spel. Presenta
tie: Marijke
16.15 Jakob en Adele, Duitse serie. Afl. 4: Wat ver
wacht je van de toekomst? Zo luidt de titel
van een schoolopstel, waarvan Marion, Ade-
les kleindochter, niets kan maken. Jakob en
Adele proberen het meisje te helpen
16.25 Blufshow, een programma vol magische
grappen, waarin twee scholen het tegen el
kaar opnemen in het 'Blufspel'. Presentatie:
Hans Kazan
17.15 Voetballen met Wiel Cörver, serie voetbal
lessen, gebaseerd op het leerplan voor de
ideale voetballer, met o.m. nationale en inter
nationale wedstrijdfragmenten. Met mede
werking van o.a. Simon Tahamata, Ruud
Gullit, Gerald Vanenburg en Marco van Bas
ten
NOS
17.30 Journaal
TROS
17.40 TROS Pop Formule 1, Erik de Zwart presen
teert o.m. De Amerikaanse en Engelse Top-
10, verschuivingen in de TROS Top-50, Uit
tips en de Pop C
Tijdsein
NOS
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Italianen
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
EO
19.12 EO-Kinderkrant. Met nieuwe knutseli-
deetjes, wetenswaardigheden, grapjes en een
spannend verhaal
19.45 Spelregel, spelprogramma gepresenteerd
door Rob van der Spek
20.20 Tijdsein, actualiteitenmagazine
20.50 Joni's Song. Uit de serie 'Muziek uit Califor-
nië' vanavond een programma rond de be
kende gehandicapte Amerikaanse schrijf
ster-zangeres-kunstenares Joni Ereckson
21.15 De Toren van Babel. Serie programma's over
macht en onmacht en de grote spraakverwar
ring. Vanavond: de discriminatie van de An-
ti-discriminatiewet
22.15 'n Ogenblik, een kort persoonlijk woord door
ds. H.H. Klomp uit Nunspeet
NOS
22.30 Journaal
22.45 Den Haag Vandaag
EO
23.00 Westgeest Brood en Banket. Een programma
over Nederlanders met visie, een bijzondere
ervaring of een originele bezigheid
23.25 Ars Musica: Kasteelconcert door The Acade- WOENSDAG
my of St. Martin in the Fields o.l.v. Neville
Marriner. Werken v. Handel, Mozart en Pa-
chelbel
De actualiteitenrubriek van de
EO, Tijdsein, besteedt vanavond
onder meer aandacht aan Nicara
gua naar aanleiding van de ver
kiezingen daar op 4 november.
Tijdsein brengt een eigen repor
tage, waarin onder meer inter
views met de Nicaraguaanse mi
nister van Binnenlandse Zaken
Tomés Borge Martinez en met de
oppositieleider Arturo Cruz.
Verder gaat deze uitzending
over de gevolgen die de herver
kiezing van de Amerikaanse pre
sident Reagan kan hebben voor
de samenstelling van het Ameri
kaanse hooggerechtshof. In dat
college zullen binnenkort op
voordracht van de president een
aantal vacatures vervuld wor
den. Tijdsein belicht bovendien
de 'chaos' die is onstaan door de
recente veranderingen in de
zendtijdverdeling, onder meer
door de ontkoppeling van de
middengolfzender van Hilver
sum 1 ten behoeve van de uitzen
dingen van Hilversum 5. (Neder
land 2, 20.20 uur)
Brandpunt
In KRO's actualiteitenrubriek
'Brandpunt' vanavond aandacht
Minister Eegje Schoo van Ont
wikkelingssamenwerking is van-
avaond te gast in 'De ver van
mijn bed show' (Nederland 1,
22.25 uur) (foto gpd>
voor: placenta's, die na een be
valling in ziekenhuizen achter
blijven vinden niet alleen hun
weg naar de farmaceutische in
dustrie voor de fabrikage van ge
neesmiddelen, maar komen ook
terecht in de cosmetische indus
trie. Moederkoek wordt door
buitenlandse cosmetische be
drijven o.a. verwerkt in placenta
shampoo. Hoe zit dat in Neder
land? Weten vrouwen wat er met
hun placenta gebeurt en vindt
verwerking al dan niet met hun
toestemming plaats?
In tien jaar tijd is het aantal ge
vallen van doorrijden na een aan
rijding met duizenden gestegen.
Vaak laat de verooorzaker een
enorme materiële en daarmee
fincnaciële schade achter, maar
soms ook zwaar gewonde slacht
offers. Wat is de oorzaak van de
toename en wat is er tegen te
doen? (Nederland 1, 21.20 uur).
Kinderen van acht tot tien jaar
krijgen met ingang van woens
dagmorgen een 'eigen' radiopro
gramma: 'de Stofzuiger'. Een
nieuwsgierig en plezierig maga
zine, dat opzuigt wat kinderen
'stom' vinden en uitblaast wat
'wijs' is. Het nieuwe program
ma wordt gepresenteerd door
Edwin Rutten, bij kinderen
vooral bekend als Ome Willem.
Het radioprogramma 'De
Stofzuiger' is een initiatief van
de Stichting Nederlandse
Schoolradio (SNS), waarin
AVRO en VARA samenwerken.
Het programma richt zich in de
eerste plaats op kinderen die op
school zitten, met name de der
de en vierde klassen van het ba
sisonderwijs.
De inhoud van 'De Stofzuiger
bestaat elke keer uit een strip,
een thema en een aktualiteit. De
uitzendingen zijn met uitzonde
ring van de schoolvakanties, el
ke woensdagmorgen tussen
10.50 en 11.10 uur op Hilversum
5 te beluisteren.
HILVERSUM (ANP) - In navol
ging van het Humanistisch Ver
bond zal ook de Interkerkelijke
Omroep Nederland (IKON) een
kort geding aanspannen tegen mi
nister Brinkman van WVC om de
verplaatsing van de IKON-radio-
programma's van Hilversum 2 naar
Hilversum 5 ongedaan te maken.
Dit heeft het algemeen bestuur van
de IKON besloten, aldus directeur
radio B. de Ronden.
Het Humanistisch Verbond won
twee weken geleden een kort ge
ding tegen de minister. De presi
dent van de rechtbank in Den
Haag bepaalde in zijn vonnis dat
Brinkman met de verplaatsing van
de Humanistisch-Verbondpro-
gramma's naar Hilversum 5 buiten
zijn bevoegdheden was getreden.
Het verbond had het kort geding
aangespannen, omdat het met zijn
radioprogramma's een algemeen
publiek zegt te bedienen, terwijl
Hilversum 5 juist voor specifieke
doelgroepen in het leven is geroe
pen. Minister Brinkman is tegen
het vonnis in hoger beroep gegaan.
Zo'n beroepsprocedure neemt als
regel een half jaar in beslag.
De IKON vroeg Brinkman na de
rechterlijke uitspraak om eenzelf
de behandeling als het Humanis
tisch Verbond. Een verzoek om
overleg over de nieuwe situatie leg
de de minister naast zich neer. Wat
hem betreft strekt de uitspraak
zich alleen uit tot de programma's
van het Humanistisch Verbond. Er
blijft de IKON nu niets anders over
dan ook een kort geding tegen de
minister aan te spannen, aldus De
Ronden.
21.45 Dallas, Amerikaanse serie.
Met: Barbara Bel Geddes, Linda
Gray, Patrick Duffey e.a.
22.30 Tagesthemen
23.00 Kulturwelt: Portret van de
Engelse schrijver Francis Bacon
00.00 Tagesschau
NOS
23.54 Nieuws voor doven en slechthorenden
Woensdag
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.00 Tik Tak, animatie voor de al
lerkleinsten. Afl. 53 (herh.)
18.05 Bassie en Adriaan, kleuter
serie. Afl. 8
18.10 Sprookjestheater. Afl.:
Roodbaard. Presentatie: Francis
Verdoodt
18.25 De Smurfen, tekenfilmserie.
Afl. 25: Een robotsmurf (herh)
18.50 Chapi Chapo. Afl.: Bloemen
18.55 Juke Box
19.05 Van leven en overleven. Afl.
1: Van de naweeën van de grote
crisis tot de vooravond van de
oorlog. In deze driedelige serie
wordt aan de hand van authen
tieke amateurfilms een beeld ge
schetst van het dagelijks leven in
de periode 1935-1945
19.35 Kijk uit! Verkeerstips. Van
daag: Rijden in de regen
19.40 Lotto-uitslagen, mededelin
gen en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunstzaken
20.20 I.Q. kwis met denk- en weet-
vragen waarin Herman van Mol-
le kennis, intellect en reactiever
mogen van twee teams test
20.50 Verover de aarde. Wie zal mij
dan helpen? Programma over
thuisverzorging i.p.v. zieken
huisopname
21.40 Uitzending door derden.
Programma van de Socialisti
sche Omroepvereniging
22.30 Toto-winnaars, Journaal en
Coda: Adagio, uit de sonate in g
kl.t., Bach door Jenny Spanoghe
WOENSDAG
17.00 De ontsnapte tijger (A Tiger
walks), tweedelige jeugdfilm uit
de serie 'Disneyland'. (2) 17.45
Het boegbeeld (The Figurehead),
Amerikaanse animatiefilmpje
van John Halas en Joy Batchelor
17.55 Journaal
19.00 Peppino, Zwitserse jeugdse
rie van Mario Cortesi naar een
boek van Eveline Hasler. Met:
Orazio Pulvirenti, Edith Vieli en
Christopher Meyer. Afl. 7: Het
ongeluk
19.25 Tijdrover. Doe-het-zelf. Re
portage: Interieur '84 Paul de
Bolle
19.40 Mededelingen en program
ma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunst-Zaken
20.20 De postwissel (Mandabi), Se
negalese speelfilm uit 1968 van
Ousmane Sembene. Met: Mam-
dou Guye, Ynousse Nidiaye en
Issa Niang (Originele versie met
tweetalige ondertiteling). De Se-
negalees Ibrahima Dieng krijgt
een mandaat van 25.000 frank
van zijn neef die in Parijs werkt.
Het geld is niet voor hem, maar
dat schijnt Ibrahima vlug te ver
geten
21.50 Senegal - Poort tot zwart
Afrika, Belgische documentaire
van Frans Verhoeven (Herhaling
n.a.v. de Senegalese week in
Brussel)
22.25 Handel en wandel Midden
stander worden, zijn en blijven.
Afl. 1: Waarom doe je het (herh)
11.30 Teletekst
14.00 Schooltelevisie
15.30 Teletekst
16.30 Onem vacatures
16.45 Schooltelevisie
17.15 Lollipop, gevarieerd kinder
programma
17.50 Plein Jeu, gevarieerd kinder
programma.
Na 18 uur
18.05 Vervolg Plein Jeu. (18.05 La
porteuse de pain, tv-serie. Afl. 12.
18.30 Jeugdjournaal en Micro-de-
fi, spelprogramma. 18.45 Allo
Plein jeu?, spelprogramma)
19.00 Ce soir, regionaal magazine
19.25 Consumentenrubriek. Aan-
sL: Lotto
19.30 Journaal en toto
20.00 Contacts, verkeersinforma
tie. Vandaag: L'obstacle prévisi-
ble ou imprévisible
20.05 Maria Chapdelaine, tv-serie.
Met: Carole Laure, Nick Mancu-
so, Claude Rich e.a
20.55 Viva la sciènce, wetenschap
pelijk programma. Vandaag: Pla-
nête des hommes. Afl.: Les Toua-
regs
21.55 Salut l'Artiste, amusements
programma van Bernadette
Abrate met o.a. Edmund Kean,
van Raymond Fitz Simon en het
Festival du Jeune Theatre de
Liege. Presentatie: Bertrand Van
Autryve
22.55 Journaal
23.10 Tribune economique et so
ciale: La C.S.C
23.20 Gedicht
WOENSDAG
11.30 Teletekst
16.30 Graffiti, gevarieerd jonge
renprogramma met amusement
en informatie
17.15 Lollipop, gevarieerd kinder
programma
17.50 Plein Jeu, gevarieerd kinder
programma.
19.00 Jardins Divers, amuse
mentsprogramma.
20.15 Temps Present, magazine:
een reportage over een Zwitsers
koor.
21.25 Hermann Geiger, le pilote
des glaciers, reportage gewijd
aan een Walliser piloot en zjjn
onmogelijke reddingen.
18.00 Hier und Heute
18.25 Turf - fast unmögliche Ge-
schichten. Afl.: Die letzte Wette
19.00 Falcon Crest. Afl.: Ausge-
stossen
19.58 Heute im Ersten
20.00 Tagesschau (ondertiteld
voor doven en slechthorenden)
20.15 Alles oder Nichts, spel en
show met Max Schautzer. Van
daag: De internationale boks-
sport. De grote wedstrijden van
deze eeuw
21.00 Report, data, beelden en ach
tergronden
08.10-09.05 Schooltelevisie
09.25 Sesamstraat
10.00 Heute
10.03 WISÓ
10.35 Kirsten und Bernd oder Der
Lange Weg zurück
12.10 Report
12.55 Persoverzicht
13.00 Heute
13.15 Teletekst-overzicht
15.40 Teletekst-overzicht
16.00 Tagesschau
16.10 San Francisco: Beschrei-
bung einer Faszination. Docu
mentaire over de stad San Fran
cisco (herh.)
16.55 Unser Opa hat 'ne Macke!,
aflevering uit de kinderserie
'Denkste!?'. Met: Dietmar
Schönherr, Wilfried Gronau, Re
becca Winter e.a.
17.50 Tagesschau
18.20 Heisse Wickel - kalte Güsse,
tv-serie naar verhalen van Georg
Lohmeier. Afl.: Der Kontrolleur.
Voor mijnheer Tauber, kontro-
leur bij het stadsvervoer in Mün-
chen, bestaat de wereld slechts
uit zwartrijders en zieke mensen.
Gelukkig is er een lichtpunt in
zijn leven: zijn vrouw Mausi. In
de hoofdrollen: Willy Harlander,
Gracia-maria kaus en Olivia Pas
cal. Regie: Frans Josef Gottlieb
18.57 Programma-overzicht
19.00 Heute
19.30 Suchtwoche im ZDF: Kir
sten und Bernd oder Der lange
Weg zurück, documentaire film
van Crissy Hemming en Jürgen
Alberts met o.a. Kirsten en
Bernd Schwarz over alcoholver
slaving
21.00 Tierportrat, filmreportage.
Afl.: Vissen in het zand
21.15 WISO, economisch en sociaal
programma
21.45 heute-Journal
22.05 Gnadenlos, film van Wolf
gang Panzer met o.a. Birgit Doll,
Rüdiger Vogler en Günter Lam
precht. Op weg naar een nieuwe
toekomst in Amerika overlijdt de
vader van de jonge Lore aan
boord van het schip. Om niet ver
loren te raken in het nieuwe va-
WOENSDAG
10.00 Zie Duitsland 1
13.15 Teletekst-overzicht
15.40 Teletekst-overzicht
15.57 Programma-verzicht
16.00 Heute
16.04 Morgen schon, utopische ver
halen voor kinderen en volwas
senen. Afl. 2: Der rote Sessel.
(herh.) Aansl.: Heute-Schlagzei-
len
16.35 Tao Tao. Das hassliche Ent-
lein, tekenfilmserie
17.00 Heute. Aansl.: Aus den Lan-
dern, regionaal nieuws
17.15 Tele-IUustrierte, gevarieerd
magazine
17.50 Robin Hood, Engelse tv-se-
rie. Afl. 1: De Kruisridder (1). Met
in de hoofdrollen: Michael Prad,
Nickolas Grace en Robert Addie.
Regie: Ian Sharp. Aansl.: Heute-
Schlagzeilen
Duitsland 3
18.00 Telekolleg II: Verschiedene
Arten von Funktionen. Cursus
wiskunde (18)
18.30 Sesamstraat
19.00 Aktuelle Stunde
20.00 Tagesschau
20.15 Auslandsreporter. Hans-
Gerd Wiegand uit Canada: In de
Atlantik-Provinzen, reportage
20.45 Rückblende. Honderd jaar
geleden geboren: Claire Waldoff,
Berlijns cabaretière uit Gelsen-
kirchen, portret
21.00 Formel Eins, ARD-Hitparade
21.45 Landespiegel. Wir lagen vor
Wanne Eickel. Von Kapitanen
und Kanalen. Reportage over de
binnenvaart
22.15 Thema des Monats. Wohin
mit der Jugend?
23.15 Wereldkampioenschappen
schaken 1984. Karpov-Kasparov
23.45 Laatste journaal
WOENSDAG
08.00 Tele-Gymnastik (54)
08.10-12.00 Schooltelevisie (09.25
Sesamstraat)
17.00-17.45 Schooltelevisie
18.00 Journaal
18.30 Look East, regionaal magazi-
18.55 District Nurse
19.25 That's family life
20.10 Cagney Lacey, serie
21.00 Journaal en weerbericht
21.25 The Story of S.O.E., docu
mentaire serie over de Special
Operations Executive. Een van
de taken van deze organisatie
was gedurende WO-2 speciale
guerrilla-teams op te richten in
door de vijand bezette landen.
Afl.: Arms and the dragon
Ieder heel uur nws. VPRO: 18.06
Boeken. 20.03 Het evenement. 21.02
Buiten beeld. 22.02 Pandemonium.
NOS: 23.02 Met het oog op morgen.
Hilversum 2
TROS: 18.00 Nws. 18.10 Het Journa
listenforum. 19.00 TROS Klanten
service. 20.00 Nws. 20.03 De Huis-
werklyn. 21.00 Om het boek. 21.30
Finale. 22.30 Nws. 22.35 Promo-
theus XIII, hoorsp. serie (3). 23.00
Proeflokaal: De mens in de mode
Hilversum 3
NOS: 18.04 De Avondspits. VARA:
19.02 Dubbellisjes. 20.02 Popkrant.
21.02 Moondoogs. 23.02 Morgen ge
beurt het
Hilversum 4
NCRV: 18.02 Met hart, mond en tan
den, liederen en mediatie. 18.15
Muz. in vrije tijd. A. Ensemble d'Au-
tunno. B. Vocaal Ensemble "Art Vo-
cali". 19.15 Van binnen uit. 19.30
Aureliano in Palmira, opera v. Ros
sini. Koor en Ork. van het Teatro
dell'Opera Giocosa te Genua, met
solisten. 21.30 Literama. Voetstap
pen in Ulrum, hoorspel. 22.30 Inter
nationaal orgelfestival Haarlem
1984. 23.10 Ensemble Syntagma
Musicum, met solisten. Oude muz.
23.45 Het Raphael Kwartet: Heden
daagse kamermuz.
Hilversum 5
HUM.VERBOND18.05 Het voor
deel van de twyfel. P.P.. 18.20 Uit
zending van de C.P. 18.30 Het voor
deel van de twijfel. NOS: 19.00 Nws
voor buitenlanders. (19.00 Turks.
19.10 Berbers. 19.20 Marokkaans-
Arabisch. 19.30 Spaans.) TELEAC:
19.40 Turkse vrouwen projekt Di-
zim Icin, les 3. 20.10 Marokkaanse
en Berbervrouwen projekt Marha-
ban Biekum, les 3 herh. 20.40 Gute
Reise. Duits voor beginners, les 1.
21.10 Eigen bedrijf, herh. les 2
WOENSDAG 24 OKTOBER
Hilversum 1
Ieder heel uur nieuws. VOO: 7.03
Ook goeiemoren. (7.30 en 8.30 Vero
nica Nws.radio. 7.40 Kees Schilpe-
roort. 8.45 De Bloemetjesactie. 9.03
Muz. terwijl u werkt. 10.30 Veronica
nws. radio. 10.32 Kletskop. 12.03
Will wil wel. 13.03 Nederland Mu
ziekland. NCRV: 14.03 Kletsmajoor
14.15 Douce France. 14.30 Midde
nin. 17.03 Hier en NU-woensdagma-
gazine. 17.55 Meded. (NOS)
Hilversum 2
VARA: 7.00 Nws. 7.06 De Wekkerra-
9.33 Hoor Haar! 10.30 Nws. 10.33
Leef-tijd-genoeg. 11.30 Nws. 11.33
Radioweekblad (12.36 Dingen van
de dag. OVERH.VOORL.12.16
Franco huis. NOS: 12.26 Meded. v.
land- en tuinbouw. 12.30, 13.00 en
13.30 Nws.) 14.00 De Schuurpapier
vanuit Diergaarde Blijdorp. 14.30
Nws. 14.33 Wel en Wee. 15.00 Leef
tijd-genoeg. 15.30 Nws. 15.33 Het
zout in de pap magazine. 16.00 Har-
tezeer, hoorsp. (3). NOS: 16.30 Nws.
16.33 NOS-Ombudsman. 17.30 Nws.
EO: 17.36 Tijdsein
Hilversum 3
Ieder heel uur nieuws. EO: 7.03
Ronduit music-time. 9.03 Gospel
sound. 10.03 Muziek motief. 11.03
Country Trail. VPRO: 12.03 De Wil
de Wereld. 15.03 Ron flon flon met
Jacques Plafond. NOS: 16.04 De na
tionale Hit Parade
Hilversum 4
NCRV: 7.00 Het levende Woord.
7.10 Preludium. 8.02 programma-
overz. 8.05 Platennws. 8.45 Te Deum
Laudamus. 9.15 Onder de Hoogte-
zon. 10.00 Kamermuz. uit de Barok.
Tien vierstemmige sonates van Pur-
ziek. 11.30 De c
zart (12). 12.10 Promenade. Prome
nade Ork., met solistenm. 13.00 Vo
caal. Oude- en klass. religieuze lie
deren. 13.30 Kerkconcert: Orgels op
Majorca (3). AVRO: 14.00 Telefoon
nummer 035-39211. 15.30 Puur cul
tuur. 15.40 Affiche 4. 15.45 Muziek
theater. Operafragmenten. 16.30
Festival Oude Muziek. The Medie
val Ensemble of London. Oude lie
deren. 17.10 Symfonische muz. van
Respighi
Hilversum 5
NOS: 9.03 NOS-Sportief. 9.25 Wa-
terst. TELEAC: 9.30 FoUow me II,
les 34. RVU: 10.00 RVU Taairevue.
AVRO-VARA: 10.30 Stichting de
Nederlandse Schoolradio
22.25 Sink or swim, tv-serie. Afl. 5:
Making amends (herh.)
22.55 Claire Reyner's Casebook,
informatieve serie
23.18 Nieuwsoverzicht
23.20 Late night in concert
23.50 Weerbericht
23.55 State Banquet for President
Mitterrand
WOENSDAG
06.00 Ceefax AM, teletekst-over
zicht
06.30 Breakfast Time
09.00 The Jugoslav Way
10.30 Play School, kleuterpro
gramma
10.50 Gharbar, magazine voor
Aziatische vrouwen
12.30 Journaal
12.55 Weerbericht voor de land
bouw
12.57 Financieel- en nieuwsover
zicht voor doven en slechtho
renden
13.00 Pebble Mill at One, geva
rieerd lunchprogramma
13.45 Gran, kinderprogramma
13.50 Stop go, kinderprogramma
14.00 Snooker: Rothmans Grand
Prix - Hexagon
15.50 Play School, kinderprogram-
16.10 Superted, kinderprogramma
16.15 Jackanory, kinderprogram-
16.30 Screen test series
16.55 John's Craven's Newsround,
jeugdjournaal
17.05 Think of a number, kinder
programma
17.25 The Good Life
17.58 Weerbericht
18.20 Snooker: Rothmans Grand
Prix
19.20 Great sporting moments
19.30 The old grey whistle test,
muziekprogramma
20.30 Top gear '84. Afl. 1
21.00 Snooker: Rothmans Grand
Prix
21.30 Das Boot, tv-serie over een U-
Boot tijdens W.O. II
22.20 Snooker: Rothmans Grand
Prix
22.50 Newsnight, actualiteitenma
gazine
23.35 Buongiorno Italia. Afl. 4:
Buono buonissimo
WOENSDAG
09.10 Informatieve serie
09.38 Schooltelevisie
12.05 Informatieve series
13.21 Schooltelevisie
15.00 Dallas, Amerikaanse serie
15.45 Snooker: Rothmans Grand
Prix
17.25 Nieuwsoverzicht met onder
titeling en weerbericht
17.30 Onbekend
Met dr. H. O. C. R. Ruding heb ik
een beetje te doen. Want hoe is het
natuurlijk gegaan? Hij dacht: ik
word geinterviewd door Het Vrije
Volk, dat wordt veel door arbeiders
gelezen, dus ik moet vooral duide
lijk zijn, me klip en klaar uitdruk
ken, zoals Marcel van Dam dat zo
goed kan, met van die uitdrukkin
gen die in het geheugen van de
mensen blijven hangen als „zo
komt Jan Splinter door de Winter"
en zo. Vandaar die beruchte, en nu
al een week lang klassieke uitspra
ken:
„Veel werklozen maken zich er
met een Jantje van Leiden van af',
„Als ze moeten verhuizen haken
de meeste mensen af. Men blijft lie
ver dicht bij tante Truus wonen".
Nu herinner ik me nog goed dat
er, na die uitspraak van Marcel
van Dam over Jan Splinter, een he
le literatuur ontstond waarin
oorsprong en betekenis van Jan
Splinter werden nagegaan. Het
lijkt, me goed dat we nu hetzelfde
doen met Jantje van Leiden en
Tante Truus, anders heeft Ruding
weer het idee dat Van Dam in de
pers wordt voorgetrokken en dat
hij ook als hij zijn best doet zijn tek
sten voor de arbeiders te verklaren,
niet au sérieux wordt genomen. Ik
begin met Jantje van Leiden.
De nieuwe driedelige Grote Van
Dale vermeldt twee betekenissen:
,£ich met een Jantje van Leiden er
gens van afmaken" (dit is: met een
loos praatje), en: „dat loopt nog
met een Jantje van Leiden af' (dat
loopt nogal los, ook: dat loopt nog
goed af).
Nu weten we wel wat het bete
kent, maar nog niet waar de uit
drukking vandaan komt. Omdat
de Grote Winkler Prins, het Etymo
logisch Woordenboek der Neder
landse Taal, en het Folkloristisch
Woordenboek daarover geen ophel-,
dering konden verschaffen, heb ik
mij direct tot de hoogste autoriteit
in Leiden zelf gewend: dr. Hans
Heestermans van de Van Dale, die
zich niet met een hoe heet 't van
mijn vraag afmaakte maar bij dr.
F. A. Stoett opzocht dat de uitdruk
king is terug te voeren op Jan Beu-
kelsz of Jan van Leiden, die in 1509
in Leiden geboren werd en op 22
januari 1566 in Munster op gruwe
lijke wijze ter dood werd gebracht.
Hij was kleermaker van zijn vak,
reislustig (bleef dus niet bij tante
Truus), veelszins begaafd maar ge
wetenloos, zoals de Grote Winkler
Prins meldt. Als herbergier (hij
was dus n{et te beroerd geweest om
van vak te veranderen!) werd hij
in 1533 herdoopt door Jan Mat-
thijsz, „waarna hij extreem chi-
liastisch anabaptist werd". Nou,
dan weet u het wel. In Munster nam
hij de regering op zich als koning
van Sion, hij dreef met geweld de
gemeenschap van goederen (een
splinter in het oog van minister Ru
ding) én de plygamie oftewel veel
wijverij door, maar desondanks
liep het slecht met hem af....
In „Beschreyving der Stad Lei
den" van Orlerf lezen we dat Jan
van Leiden een man was „die door
syne bedriechlicke scherpsinni-
cheydt ende cloeckheydt" de men
sen wist te bedriegen, terwijl Lam
bert Hortensius in zijn in 1660 ver
schenen „Boek van de Oproeren der
Wederdooperen" Jan van Leiden
terecht omschrijft als een „genium
sub dolum, ad simulandum et dis-
simulandum quodlibet tromptum"
wat zoveel betekent als een „sluwe
geest, naar believen geneigd tot si
muleren of dissimuleren". Hij
stond, besluit Stoett, kortom bekend
als een mooiprater, die met zijn
„loos verciersel" de mensen een oor
trachtte aan te naaien, respectieve
lijk op het verkeerde been probeer
de te zetten. Maar dan zijn de Jan
tjes bij Ruding dus aan het ver
keerde adres, die trapt daar niet in
en laat zijn staatssecretaris nu uit
zoeken hoe Jantje van Leiden pre
cies aan zijn eind is gekomen in
Munster, voor het geval dat...
En Tante Truus? Tja, dat ligt iet
wat gecompliceerder. De Grote Van
Dale meldt dat Truus, behalve een
meisjesnaam afgeleid van Geer-
truida, ook een roep- of vleinaam is
voor sommige dieren, en tevens de
aanspreekvorm van homoseksue
len onderling is. De vraag is, welke
Truus van de drie Ruding bedoeld
heeft: het meisje Truus, het rund
Truus, of de nicht Truus? Geen van
drieën, zal Ruding uitroepen, ge
woon Tante Truus, een tante is wat
anders dan een nicht! Ik bedoel de
Tante als gezelligheidsdier (dus
toch een rund!), die met een tas vol
snoepjes komt koffiedrinken bij de
familie en onmisbaar is als oppas
voor de kinderen als vader 's
avonds naar de Ondernemings
raad moet en moeder naar de Moe
dermavo. De tante dus waar ieder
een van houdt en die niemand kan
missen, kortom mijn tante Charlot
te, bij wie ik nu niet meer elke dag
kan aanwippen nu ik in Den Haag
zit, maar die ik even hard mis als
haar boterbabbelaars. Tante, o
tantetje!...
- Omdat tante Charlotte in ar
beiderskringen nu eenmaal tante
Truus heet!
