'Technisch bewoners
adviseurs onmisbaar'
'De politici hebben
verstek laten gaan'
Pleidooi om werk voort te zetten
Werkconferentie afgesloten
SAMAN LAVAN
IN LAIDAN
LEIDEN
MAANDAG 22 OKTOBER 1934
LEIDEN - "Bewoners zullen steeds harder moeten vech
ten voor betaalbare woningen. Het vraagstuk van een goe
de woning voor een betaalbare huur wordt steeds nijpen
der. Dit sombere toekomstbeeld is gebaseerd op de ver
slechterde economische situatie, waardoor velen de stij
gende woonlasten niet kunnen opbrengen. Anderzijds
wordt ook op volkshuisvesting bezuinigd en komen wo
ningbouwcorporaties in financiële moeilijkheden".
"De technische advisering vormt
dan ook een onmisbaar onderdeel
van de totale bewonersondersteu
ning". Deze conclusies trekken de
'technische bewoners adviseurs'
(TBA's) die sedert maart 1982 by
wijze van experiment in Leiden
werkzaam zijn. De TBA's geven op
verzoek van bewoners bouwtech
nische adviezen.
Dankzij subsidie van de gemeen
te Leiden en de provincie Zuid-
Holland is dit tot maart 1985 moge
lijk. Aan het eind van dit jaar, tij
dens de behandeling van de begro
ting voor 1985, zal de Leidse ge
meenteraad moeten beslissen of de
bewonersadviseurs hun werk kun
nen voortzetten.
De TBA's zelf, de Stichting Wel
zijn Leiden (SWL) waarmee de ad
viseurs nauw samenwerken, en de
commissie die de werkzaamheden
begeleidt vinden dat deze vorm
van ondersteuning van de bewo
ners moet blijven bestaan. Dit "ge
zien de ernst van de problemen en
de grote hoeveelheid adviesaan
vragen", schrijven de bewonersad
en evaluatierapport.
De vragen die de adviseurs vanaf
maart 1982 op zich af zagen komen,
bestreken bovendien een breed
scala van onderwerpen: isolatie, de
haalbaarheid van verbouwing van
bedrijfspanden, gebreken na reno
vatie of nieuwbouw, grondwate-
roverlast, walkantenvernieuwing,
verbreding van de spoordijk en mi
lieuverontreiniging.
Daarover werd bewoners infor
matie verschaft, plannen werden
kritisch beoordeeld, bewoners be
geleid in overleg met bouwers en
anderen, onderzoek verricht, alter
natieve plannen opgesteld en be
woners begeleid tijdens de uitvoe
ring van bouwwerkzaamheden.
Als gevolg van de adviezen van
de TBA's konden bewoners bij
voorbeeld nagaan of een door be
heerder of eigenaar voorgesteld
pakket isolatiemaatregelen de bes
te oplossing was om stookkosten
te drukken. Met name geld speelde
bij veel adviesaanvragen een grote
rol. Bij een renovatieproject in de
Parkstraat konden de kosten met
35.000 gulden - op een bedrag van
90.000 gulden per woning - om-
het nut van hun werkzaamheden
en stelde dat er niet hoefde te wor
den getwijfeld aan de beëindiging
van het experiment in maart vol
gend jaar. Overigens heeft Tesse-
laar deze kritiek later flink afge
zwakt.
Vastlopen
In hun rapport maken de advi
seurs melding van positieve erva
ringen van de mensen die hun hulp
inriepen. Niet alleen werden vaak
kosten bespaard, maar ook anders
zins werd nuttige informatie ver
strekt, bewonersbelangen serieus
genomen, klachten gehonoreerd,
overlast beperkt, ongerustheid
weggenomen en bewoners in uit
zichtloze situaties aangemoedigd.
Intensief
De toeneming van de werkzaam
heden - tussentijds werd een extra
kracht aangetrokken, zodat er in
totaal drie TBA's per week in totaal
84 uur per week werken - vloeit
volgens het rapport voort uit het
feit dat net als in andere steden in
Leiden de buurt- en bewonersorga
nisaties steeds intensiever betrok
ken zijn geraakt bij het bouw- en
stadsvernieuwingsproces.
Bij de aanpak van vooroorlogse
woningen verschuift het accent
steeds meer van ingrijpende reno
vatie naar groot onderhoud. Het
eerste heeft namelijk meestal een
huurverhoging tot gevolg. En dat
kunnen veel mensen zich niet per
mitteren.
Het is daarom van belang dat be
woners zo nauw mogelijk betrok
ken worden bij het werk van de
bouwadviseurs. De invloed van
buurten en bewoners(organisaties)
op het werk van de bewonersadvi
seurs is zo groot mogelijk. Via de
begeleidingscommissie, waarin
ondermeer bewonersverenigingen
zijn vertegenwoordigd, is deze in
vloed gewaarborgd. Ten aanzien
van instanties als woningbouwver
enigingen, aannemers en architec
ten stellen de TBA's zich daarente
gen onafhankelijk op.
Omdat de TBA's onafhankelijk
werken en de bewoners richting
kunnen geven aan hun technische
adviezen, zijn de adviseurs even
min gebonden aan de gemeente
Leiden. Dit gaf aanvankelijk aan
leiding tot wrijvingen met de ge
meente. In veel gevallen moest uit
een conflictsituatie worden ge
werkt, zodat de gemeente de in
druk kreeg dat overal waar de be
wonersadviseurs werden ingescha
keld problemen ontstonden.
Wethouder Tesselaar (PvdA)
heeft al eens forse kritiek geuit op
de werkwijze van de bewonersad-
Hij zette vraagtekens bij
Van maart 1982 tot 1983 omvatte
het werkterrein van de bouwadvi
seurs de stadsvernieuwingsbuur
ten Transvaal, Noordvest, Heren-
gracht/Zijlsingel, Maredorp, De
Camp, Oude Morsch en Pancras-
Oost. Een groot deel van de advies
aanvragen had betrekking op
nieuwbouw, renovatie en onder
houd. Uit deze buurten waren ook
de inspanningen afkomstig om een
instituut dat onafhankelijke bou-
wadviezen kan verstrekken van de
grond te krijgen. Dit vergde overi
gens twee jaar.
Tijdens de periode waarin de be
wonersadviseurs werkzaam waren
kreeg de begeleidingscommissie
min of meer de functie van 'centra
le meld- en regelkamer'. Ook uit
haar ervaringen kon onder meer
worden geconcludeerd dat de stad-
vernieuwing in Leiden dreigt vast
te lopen, als gevolg van de veran
dering van de rijkssubsidierege
ling. Deze ontwikkeling is inmid
dels onder de aandacht van de be
trokken instanties gebracht.
Een ander belangrijk probleem
dat werd gesignaleerd, was het
achterstallig onderhoud van twee
honderd, verspreid liggende ge
meentelijke woningen: aan de
Houtmarkt, Pasteurstraat, Van der
Tasstraat, Hansenstraat, Uiterste
gracht en omstreken. Door geldge
brek en star financieel beleid ligt
het overgrote deel van de plannen
makerij en onderhoud stil, stellen
de bewonersadviseurs vast. De be
geleidingscommissie is met de be
treffende buurtorganisaties om de
tafel gaan zitten om te bekijken of
een gezamenlijke aanpak van het
probleem mogelijk is.
Platform
In het rapport pleiten de de
TBA's ten slotte voor de instelling
van een 'Stedelijk Platform Wo
nen', een belangenorganisatie op
het gebied van wonen, waarin be
staande clubs als het woonlasten-
komitee, het hofjesbewonersover-
elg, de bewonersraad van de Leid
se Woningstichting enzovoorts
zouden moeten zijn vertegenwoor
digd. Dit stedelijke overleg kan
dan als goed georganiseerde, ster
ke gesprekspartner in de slag met
onder meer woningbouwvereni
gingen en gemeente.
"De afzonderlijke bewonerscom
missies stoten herhaaldelijk hun
neus. Met gezamenlijke acties kun
je als bewonerscommissies meer
bereiken binnen je eigen woning
bouwvereniging (afschaffen van
een onwillige huisarchitect) of an
dere zaken aanpakken als onnodig
hoge rentelasten door de trage af
rekening van projecten", zijn vol
gens het rapport enkele voordelen
van deze organisatie. Deze winter
zullen over de instelling van het
platform besprekingen worden ge
voerd.
Parkeerchaos vlooienmarkt
LEIDEN - Rond de Pieterskerk is zondagmiddag een chaotische parkeer
situatie ontstaan ten gevolge van de vlooienmarkt die daar werd gehou
den.
Volgens de Leidse brandweer was er sprake van verontrustende situa
tie. Als er brand zou zijn uitgebroken in de kerk of in de omgeving zou het
een onmogelijke zaak zijn geweest er bij te komen. De gewaarschuwde
politie kon ook niets doen. Er was geen doorkomen aan en ook het in
schakelen van sleepwagens was "onbegonnen werk".
Volgens een politiewoordvoerder is de omgeving van de Pieterskerk
volkomen ongeschikt om de parkeerdruk, dat een evenement als de
vlooienmarkt met zich meebrengt, op te vangen. In de discussie over het
al of niet wenselijk zijn van dergelijke markten zal die parkeersituatie,
volgens politie en brandweer, zeker aan de orde moeten komen.
Een onderzoek van de Leidse politie, in samenwerking met de econo
mische controledienst, heeft uitgewezen dat zondag nogal wat handela
ren op de markt aanwezig waren die niet als particulier aangemerkt kun
nen worden. Er zijn geen processen-verbaal opgemaakt.
Wisselwoningen in brand
LEIDEN - De Leidse brandweer moest gisteravond tweemaal uitrukken
om een brand in een wisselwoning te blussen.
Omstreeks kwart voor acht stond een wisselwoning in lichterlaaie aan
de Wisselweg. De houten woning was sinds tien dagen onbewoond. Vol
gens de politie is het vrijwel zeker dat de brand is aangestoken.
Een uur later moest de brandweer opnieuw in actie komen toen een
wisselwoning aan 't Spoortje in brand stond. Ook deze woning brandde
nagenoeg geheel uit. De wisselwoning was sinds enige tijd gekraakt, en
de bewoner, een 51-jarige Leidenaar, zag zijn gehele inboedel verloren
gaan. Ook in dit geval was er vermoedelijk sprake van brandstichting.
Ruim een uur later was het nog een derde keer raak. Buurtbewoners
zagen een begin van brand in een leegstaande wisselwoning, weer aan de
Wisselweg. Het lukte omwonenden om enkele brandende dekens te do
ven. De brandweer hoefde er hier niet aan te pas te komen. Volgens de
politie ging het ook in dit derde geval om brandstichting.
Autodieven actief in Leiden
LEIDEN - Autodieven zijn dit weekeinde in en rond Leiden flink actief
geweest.
Vrijdagmiddag werd door de brandweer de auto van een Leidenaar uit
het water van de Zijl getakeld die enkele dagen tevoren bleek te zijn
gestolen. In de nacht van vrijdag op zaterdag werd gepoogd een auto te
stelen van een bewoner van de Koninginnelaan. Onbekenden hadden
getracht de auto met een schroevedraaier open te krijgen wat hen niet
lukte.
Diezelfde nacht is het onbekenden wel gelukt hun slag te slaan op de
Lage Rijndijk. De auto van een Leidenaar werd voor zijn deur gestolen.
Ver zijn de dieven vermoedelijk niet gekomen want de tank was, volgens
de eigenaar van de auto, bijna leeg.
Zondagochtend werd een auto teruggevonden in een sloot langs de
Europaweg die die ochtend was gestolen van een bewoner van de Vijf
Meilaan. In de nacht van zaterdag op zondag is een 24-jarige Hagenaar
door de Leidse politie in de kraag gevat die even tevoren op het Stations
plein een stopteken had genegeerd. De Hagenaar bleek in een auto te
rijden die hij in Den Haag had gestolen. Dezelfde nacht werd op de Ples-
manlaan nog een auto aangetroffen die in Amsterdam bleek te zijn gesto
len.
Beatrix en
Claus te gast
in Pieterskerk
LEIDEN - Koningin Beatrix en
prins Claus zullen dinsdag 20 no
vember in de Pieterskerk in Lei
den een deel van de Toynbee-her-
denking bijwonen.
Met deze bijeenkomst wordt her
dacht dat de Engelse historicus en
sociaal hervormer Arnold Toynbee
honderd jaar geleden in Londen
met volksontwikkelingswerk is be
gonnen. De bijeenkomst is georga
niseerd door de landelijke organi
satie voor sociaal-cultureel werk
'Gamma'.
Truiendief
per fiets
achtervolgd
LEIDEN - Een Leidse rechercheur
heeft zaterdag, na een achtervol
ging op de fiets, een 32-jarige Lei
denaar in de kraag gegrepen die in
een modezaak aan de Breestraat
een elftal truien had gestolen.
De rechercheur zag de man in de
winkel rond scharrelen en er plot
seling op de fiets van doorgaan met
een aantal truien. Hij leende daar
op een fiets van een voorbijganger
en stoof achter de dief aan. In de
Spilsteeg, een zijstraat van de
Kraaierstraat, kreeg de recher
cheur de man te pakken en bracht
hem naar het bureau. De elf truien
die de man had meegenomen had
den een gezamenlijke waarde van
ruim 500 gulden.
JOODSE FEESTDAGEN. Studen
te Hebreeuws Henny van het
Hoofd houdt vanavond in de Leid
se Synagoge, Levendaal 14, een le
zing over Joode feestdagen, op uit
nodiging van het Genootschap Ne-
derland-Israël. Aanvang acht uur.
Open Huis
Het SylviiLslaboratorium aan
de Wassenaarseweg 72 houdt
woensdag een open huis. Men
wordt in de gelegenheid gesteld
om allerlei demonstraties bij te
wonen. Belangstellenden kun
nen zich tot en met morgen aan
melden by de dienst interne en
externe voorlichting van de
universiteit: tel 148333131331
3665.
Kind. en ziekenhuis
Clubhuis Matilo begint mor
gen met een nieuwe serie the
ma-ochtenden voor vrouwen.
Als eerste onderwerp komt
'kind en ziekenhuis' aan bod.
Een vertegenwoordiger van de
vereniging Kind en Ziekenhuis
vertelt hoe het kind kan worden
voorbereid op opname in een
ziekenhuis, welke voorzienin
gen er voor kinderen daar zijn
en welke ziekenhuizen vooral
gericht zijn op het kind. De the
ma -ochtend in het clubhuis aan
de Zaanstraat 126 duurt van
half tien tot elf uur.
Overgang
De Werkgroep Vido- Leiden
houdt dinsdag een thema-mid
dag. (Vido staat voor: vrouwen
in de overgang). Paula Heins-
broek komt dan iets vertellen
over acupressuur, een alterna
tieve geneeswijze. De middag
wordt gehouden in het Vrou
wenhuis, Hooigracht 79, van
twee tot vier uur en ts bestemd
voor vrouwen tussen de veertig
en zestig jaar.
Vrouw (54)
overlijdt aan
verwondingen
LEIDEN - De 54-jarige Leidse
vrouw J. van As is afgelopen vrij
dagavond aan de verwondingen
opgelopen bij een ongeval op 12
september van dit jaar overleden.
De vrouw zat op een bromfiets en
werd omstreeks tien voor een 's
middags aangereden door een zes
tienjarige Leidenaar, eveneens op
een brommer. Bij die botsing liep
zij ernstig hoofdletsel op-
De juiste toedracht van het onge
luk is nog niet duidelijk. De zes
tienjarige Leidenaar en een duo-
passagier verklaarden dat de
vrouw op de Vijf Meilaan reed,
evenals zij. De vrouw ging volgens
deze lezing linksaf de Sweelinck-
laan op en de Leidenaar kon haar
niet ontwijken. Een getuige heeft
echter verklaard dat de vrouw van
de Sweelincklaan kwam, van
rechts dus. Om meer duidelijkheid
te krijgen over de toedracht van
het ongeluk wil de politie graag in
contact komen met andere getui
gen.
Bekers gestolen
LEIDEN - Uit een magazijn van
de zilverfabriek, aan de Roosevelt-
straat in Leiden, zijn tussen juli en
oktober van dit jaar 26 zilveren
(sport)bekers gestolen.
De bekers hebben een waarde
van ongeveer 20.000 gulden. Vori
ge week werd de vermissing ont
dekt bij een inventarisatie van de
voorraad.
LEIDEN - Groot gejuich steeg op
toen Kolibri het middenterrein van
de Groenoordhallen betrad. Span
doeken omhoog en gezwaai met
bosjes slingers. Zelfbewust ging
Diana van Bree als Miss voorop en
maakte zwierig haar opwachting
bij de jury.
In het programmaboekje voor het
zesde Nationaal Majoretten-con-
cours dat gisteren werd gehouden,
stond Kolibri in de categorie
'Tweede divisie' dan ook vet ge
drukt en niet ten onrechte zoals uit
eindelijk bleek: met lof werd het
Haagse gezelschap tot eerste uitge
roepen en Diana van Bree, die
haar b&ton zowat tegen het pla
fond wierp, was de beste Miss. De
Midi Degrees en de Kooigirls, beide
uit Leiden, moesten genoemen ne
men met een tweede en derde
plaats.
Bij de jeugd was de uitslag als
volgt: 1. Little Tieners (Den Haag),
2. Stars at Moonlight (Vlissingen)
en 3. Little Degrees (Leiden). Beste
Miss was Monique van der Spek
(Little Tieners). In de eerste divisie:
1. Kolibri (Den Haag), 2. New Ge
neration (Den Haag) en 3. Stars at
Moonlight (Vlissingen). Beste Miss:
Yvonne van Westenbrugge (Koli
bri). Eredivisie: 1. Fourty Four De
grees (Leiden, met lof), 2. Kolibri
(Den Haag, met lof) en 3. Weigelia.
Beste Miss was hier Kitty Werkman
van Kolibri.
De wisselbeker van het concours
was voor Fourty Four Degrees, een
beker die werd overgenomen van
Stars at Moonlight.
Op de foto een van de deelnemen
de groepen (Foto Holvast)
LEIDEN - Tevreden over het re
sultaat, niet helemaal tevreden
over het verloop. "Er zijn fouten
gemaakt, zeg maar gerust veel fou
ten. Inhoudelijk zijn we gewoon
hier en daar te kort geschoten.
Soms bleek pas bij de discussie
waar de kern van een zaak lag.
Maar vergeet niet: het is vrijwilli
gerswerk en dit is voor ons ook on
bekend terrein".
De organisatoren van de confe
rentie 'Samen Leven in Leiden'
blikten zaterdagmiddag terug op
een week praten over bestrijding
van discriminatie en racisme. Met
een informatiemarkt in de Hoog
landse Kerk werd de conferentie
afgesloten. Een kleine tweedui
zend mensen namen er zaterdag
tussen tien en vier uur kennis van.
Telergesteld zijn Jurjen Jacobs,
Lisa Leyten en Roelf van Til vooral
in de politici. Jacobs: "Ze hebben
duidelijk verstek laten gaan, een
aantal raadsleden uitgezonderd.
Maar het is toch typerend dat we
de hele week helemaal niemand
van CDA of WD hebben gezien en
die waren echt wel uitgenodigd".
Lisa Leyten: "Ik kan me best voor
stellen dat andere zaken soms
voorrang hebben. Maar als ik hoor
dat fractievoorzitters dinsdag
avond wel naar een borrel bij Mi
nerva gaan, dan geeft me dat wel te
denken".
Het is tevens een bewijs dat er,
zoals Jacobs zegt, "er nog ontzet
tend veel moet gebeuren". De
werkconferentie was niet veel
meer dan een aanzet en maakte
volgens hem vooral duidelijk dat
van discriminatie en racisme
slechts het topje van de ijsberg
zichbaar is. "Er speelt veel meer
dan je in eerste instantie denkt. Er
zijn genoeg schrijnende voorbeel
den in deze week ter sprake geko
men. Van homo's, van buitenlan
ders. En de conferentie heeft dan
in elk geval bereikt dat er een sterk
bewustzijn bij de deelnemers is
ontstaan".
Van de conferentie, waar onge
veer vijfhonderd mensen aan mee
hebben gedaan, moet vooral een
'vlekwerking' uitgaan, aldus Ley
ten. De mentaliteit verandert niet
met zo'n samenkomst en racisten
die anderszins discrimi-
bereik je er niet. "Dat moet
Lisa Leyten, Roelf van Ttl en Jurjen Jacobs (van links i
informatiemarkt.
via de instituten. Via de club- en
buurthuizen en via scholen. Ik
hoop daarom dat de conferentie
structureel stimuleert, op langere
termijn uitwerking heeft. Als dat
gebeurt, ben ik al heel tevreden".
Leyten doelt daarmee niet alleen
op de mentaliteit, maar ook op het
bewustzijn binnen de instituten.
"We hopen dat de conferentie sti
muleert tot actie en zullen ook ze
ker bepaalde zaken aankaarten bij
de gemeente. Want niet alleen bij
de politici, ook binnen het ambte
lijk apparaat schiet het inzicht te
kort".
'Samen Leven in Leiden' heeft in
de visie van de organisatie ook
concrete dingen opgeleverd. Ja
cobs: "Van de zijde van scholen is
er bijvoorbeeld grote belangstel
ling geweest en het comité 'Leiden
tegen fascisme' zal voor het onder
wijs ook een lessenpakket samen
stellen. De buurthuizen gaan cur
sussen houden en ook in de ge
zondheidszorg liggen voorstellen
ter tafel". Leyten: "Ik denk dat
vooral de werkgroepen politie en
volkshuisvesting heel vruchtbaar
zijn geweest
Krijgt de conferentie een ver
volg? Jacobs: "Niet in dezelfde op
zet, denk ik. Wel zullen we natuur
lijk met wat er uit de verschillende
werkgroepen is voortgekomen aan
de slag gaan. We moeten voortbou
wen op de resultaten die in de afge
lopen week geboekt zijn".
Verslagen van de discussies bin
nen de werkgroepen zijn te bestel
len bij Stichting Welzijn aan de
rechts centraal op de foto) kijken toe op de Breestraat of onder telefoonnum-
(foto Holvast) mer 214654 (071).
Een week lang heeft
Leiden in het teken
gestaan van discri-
De werkconferentie
'Samen Leven in
Leiden' bevatte da
gelijks een aantal
themabijeenkom
sten waarop ver
schillende vormen
van discriminatie
aan de orde kwamen
alsmede de vraag
wat er tegen te doen
is. De werkconfe
rentie is afgelopen;
de bestrijding van
discriminatie niet,
maken de organisa
toren in bijgaand ar
tikel duidelijk.
