'Lasten zwaarder voor bedrijven' Denkende computers slechts kwestie van tijd Nieuwe records op Damrak Van Veen (VNO) over 1985 Veel automatisering volkomen waardeloos Principe-akkoord NS over een nieuwe cao Uitzicht op toenadering 'Hoogte wao belemmert terugkeer naar arbeid' ZATERDAG 13 OKTOBER 1984 ECONOMIE PAGINA 9 DEN HAAG (ANP) - Volgens het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO) treedt er voor het bedrijfsleven in 1985 geen lastenverlichting van 1350 miljoen op, maar een lastenverzwaring van 120 miljoen gulden. VNO-voorzitter mr C. van Veen zei dat gisteren op een persconferentie in Den Haag. AMSTERDAM (GPD) - "Het mid den- en kleinbedrijf laat zich slech te automatiseringsoplossingen in de maag splitsen. Technisch zijn ze vaak hoogwaardig, maar er komen onvoorziene uitgaven aan te pas en binnen enkele jaren moet de zaak worden weggegooid. Er worden onnodig miljoenen guldens uitge geven voor dit doel, omdat men te onberaden begint". Dit zei gisteren adjunct-directeur G. W. M. Schreurs van het automa tiseringsbedrijf Volmac op een congres ter gelegenheid van de Ef ficiency Beurs. Volgens hem ont dekken de meeste kleine en mid delgrote bedrijven binnen enkele jaren dat veel automatiseringspro- jecten volkomen waardeloos zijn geworden. Als oorzaak gaf Schreurs aan dat de leveranciers van met name de progamma's (zogeheten software) slechts één oplossing automatise ren. Op te verwachten veranderin gen in de informatiebehoefte bin nen bedrijven zijn die voorzienin gen dan niet berekend. Te vrezen valt dus dat er zeer veel geld zal worden weggegooid. Schreurs kwam ook met ideeën om deze problemen te voorkomen. Bij de huidige projecten is de aan dacht vooral gericht op de dage lijkse processen die moeten wor den geautomatiseerd, zoals de or derverwerking, de facturering, de vooraad- en cliëntenadministratie. Niet of nauwelijks wordt bij deze vorm van automatisering rekening gehouden met wijzigende behoef ten. Vooral de leidinggevenden ma ken in toenemende mate gebruik van de computer voor het verkrij gen van managementinformatie en daar zijn de meeste programma pakketten niet op berekend. Slech te pakketten bieden in de regel niet meer mogelijkheden dan het pro duceren van een aantal jaarover zichten. Goede projecten moeten zo worden opgezet dat ze ruim te gemoet komen aan Bedrijven die geen rekening houden met een breed wensenpa- troon - volgens Schreurs is dat de meerderheid - kunnen na verloop van tijd hun automatisering geheel opnieuw starten. Als ze dat dan ook nog niet doen zal het in het na deel zijn van hun eigen c tiepositie. Al eerder had de werkgeversorga nisatie zich op het standpunt ge steld dat van de 1350 miljoen gul den slechts 250 miljoen gulden een blijvende lastenverlichting is. Im mers voor 500 miljoen gulden wordt ingeteerd op de reserves van de ziektekassen, voor 200 miljoen op de sociale fondsen en 400 mil joen gulden komt minder beschik baar doordat de werkgevers de bo venwettelijke uitkeringen in de ziektewet moeten betalen. Daarnaast heeft de Tweede Ka mer deze week op het punt van de kinderbijslag een 'gat' in de begro ting geschoten van 70 miljoen gul den. Tenslotte heeft het ministerie van sociale zaken in zijn bereke ningen geen rekening gehouden met de gewijzigde situatie van de vroeg gehandicapten in de sociale werkplaatsen. Dat komt de werk gevers op een verhoging van de AAW-premies te staan, totale kos ten 300 miljoen gulden, aldus Van Veen. Hij zei verder dat het kabinet met zijn brief aan de Stichting van de Arbeid, het overlegorgaan van werkgevers en werknemers, over de jeugdwerkloosheid stappen in de goede richting zet. Het "^O is onder meer positief over de voor stellen om van de plicht het mini mumloon te betalen automatisch te worden ontheven als de schei ding tussen leren en werken niet te maken is. Wel vinden de werkge vers het jammer dat de minister dit beperkt tot situaties die binnen een cao vallen. Het VNO vindt dat er vanuit het kabinet 'nog een helder geluid komt', maar dat tijdens de algeme ne beschouwingen van deze week zorgde de Tweede Kamer voor 'enige ruis op de zender' voor de bedrijven. De vakcentrale FNV heeft zich gisteren "uiterst teleurgesteld" ge toond over het verloop van de alge mene beschouwingen en "met na me de inzet die de regeringspartij en daarbij gekozen hebben", aldus een FNV-woordvoerder. Hij noemt het een droevige zaak dat er vanuit de regeringspartijen CDA en WD nauwelijks sprake is van democra tische controle van het kabinetsbe leid. De FNV vindt het op zichzelf gunstig dat extra geld wordt uitge trokken voor handhaving van de koopkracht van mensen die langer dan een jaar van een minimumuit kering moeten leven, al vraagt de vakcentrale zich af wat deze opera tie in de toekomst waard zal blij ken te zijn. De structurele regeling i de vakbe weging had gevraagd, is er niet ge komen. „Kernelement van het regerings beleid blijft de ongelijke behande ling van groepen in de samenle ving. Dat levert voor de komende weken en maanden een enorme berg conflictstof op", aldus de woordvoerder. Op het FNV-congres van vorige week hebben alle aangesloten bon den unaniem besloten dat de FNV in het geweer moet komen tegen de verlagingen van WW, WWV, WAO en van het ziekengeld door middel van harde acties, waarbij stakingen niet zijn uitgesloten. UTRECHT (ANP) - De Nederland se Spoorwegen en de vakbonden zijn het eens geworden over een principe-akkoord voor de nieuwe cao, die op 1 januari volgend jaar moet in gaan. Volgens het akkoord gaan onder meer de toeslagen voor onregelmatig en zwaar werk om hoog. Dat hebben NS en de bon den gisterenbekend gemaakt. De arbeidsduur bij NS zakt in 1985 van 40 naar gemiddeld 38,5 uur en een jaar later naar 38 uur. Daarbij worden de huidige drie roostervrije dagen (de zogenaamde 'RietRerkdagen') verrekend, even als de twee roostervrije dagen die er op 1 januari volgend jaar bij ko men. Bonden en NS hebben afge sproken dat zij samen een jeugd werkplan zullen opstellen, maar om te beginnen heeft het spoorbe drijf zich garant verklaard voor 150 extra leer-arbeidsovereenkomsten voor jongeren. De vergoeding voor onregelma tig werk wordt opgetrokken tot het niveau van een vergelijkbare rege ling voor rijksambtenaren, wat voor sommige werknemers een verhoging van 17 procent bete kent. De toeslag voor zwaar en on aangenaam werk gaat met 20 tot 25 procent omhoog en de vergoeding Voor werken op feestdagen (vier gulden per uur) is iets nieuws. Het koffiegeld gaat met zes gulden om hoog tot 22,50 gulden. Om de verhoging van de vergoe dingen te kunnen betalen zijn NS en de vakverenigingen het eens ge worden over de gedeeltelijke af schaffing van de compensatie in tijd (vier minuten per uur) voor on regelmatige diensten. Voor de 50- plussers blijft die regeling bestaan Ook hebben de bonden ingestemd met een flexibeler werktijdverde ling, waardoor volgens NS een effi ciëntere roosteropzet mogelijk wordt. DEN HAAG - PriTis ClaiLS heeft gisteren het eerste exemplaar van de 'voedingswijzer met het oog op de Derde Wereld' in ontvangst genomen. De wijzer is de eerste actie van het Interkerkelijk Overleg Wereldvoedselvraag- stuk, dat zich bezig houdt met de honger in de wereld. foto anp> LONDEN (REUTER) - Er is enig uitzicht op een toenadering in het conflict tussen de Britse mijnwer- kersbond en de Nationale kolen- raad, hoewel er nog steeds diep gaande meningsverschillen be staan. Werkgeversvoorzitter Ian Macgregor zei gisteren dat hij ak koord ging met een bemiddelings voorstel van een onafhankelijk ar bitragebureau. Ook de mijnwer- kersbond heeft ingestemd met be middeling door derden. Maar tussen de bond en de werk gevers blijven nog fundamentele verschillen bestaan over de inter pretatie van een omstreden bepa ling. De nationale kolenraad staat op het standpunt dat mijnen, die niet rendabel geëxploiteerd kun nen worden, gesloten moeten wor den. Voorzitter Arthur Scargill van de mijnwerkersbond houdt vast aan het standpunt dat er slechts sprake is van "uitgeputte mijnen" als de kolenvoorraden technisch niet geëxploiteerd kunnen wor den. DEN HAAG (ANP) - Het lijkt erop dat de hoogte van de uitkering de terugkeer van mensen met een wao-uitkering in het arbeidsproces belemmert. Slechts weinig mensen met een uitkering wegens arbeids ongeschiktheid komen weer aan het werk. Dit verklaart veel meer dan het aantal toetredingen in de wao waarom het aantal arbeidson geschikten in Nederland groot is. Onwaarschijnlijk is dat een gering verschil tussen loon en uitkering bevordert dat mensen in de wao gaan. Dit staat in een onderzoek naar de invloed van economische, so ciaal-culturele en institutionele factoren op de groei van het aantal arbeidsongeschikten de afgelopen jaren. De resultaten van het onder zoek, dat is uitgevoerd door drs E.H. Bax van de Rijksuniversiteit Groningen, zijn gisteren door staatssecretaris De Graaf (sociale zaken en werkgelegenheid) aange boden aan de Eerste en Tweede Kamer. De wao trad in 1967 in werking. In de jaren zeventig is het totale aantal mensen met een wao-uitke ring verzesvoudigd, terwijl het aantal toetredingen verdubbelde. De onderzoeker geeft als reden voor het geringe aantal r uit de wao terugKeen in een Daan, het keuzegedrag van de werkge vers. Een werkgever neemt liever iemand in dienst die al een baan heeft of werkloos is dan iemand die in de wao loopt. Ook het verschil tussen arbeids ongeschiktheids- en werkloos heidsuitkering belemmert de te rugkeer naar een baan: mensen met een slechte gezondheid zullen niet gauw de garantie van een wao- uitkering inruilen voor de onzeker heid van een baan Volgens het onderzoek heeft ook de ruimere opvatting van wanneer iemand ziek is geleid tot een groot aantal wao-uitkeringen. Een rol speelt ook dat het normaler gevon den wordt te leven van een uitke ring. Niet is gebleken dat de situa tie op de arbeidsmarkt invloed heeft op het aantal toetredingen tot de wao. Er wordt namelijk wel eens verondersteld dat een afname van werkgelegenheid in een be paalde sector leidt tot een toename van arbeidsongeschikten. Kansarme groepen die door gaans de slechtste arbeidsomstan digheden hebben lopen een grote re kans daardoor arbeidsonge schikt te worden. Als zij eenmaal in de wao terechtkomen zijn hun kansen om terug te keren in een baan helemaal gering. Efficiencybeurs: een venster op de toekomst Graanoogst De graanoogst van de Sowjet- Unie zal dit jaar waarschijnlijk nog slechter uitvallen dan al was ver wacht. Het Amerikaanse ministe rie van landbouw heeft zijn raming van vorige maand met vijf miljoen ton verlaagd tot 170 miljoen ton, de kleinste hoeveelheid sinds de 160 miljoen ton in 1981. Vorig jaar pro duceerde de Sowjet-Unie nog 195 miljoen ton. De slechte oogstvooruitzichten hebben de Sowjet-Unie ertoe ge bracht haar aankopen in het bui tenland op te voeren. Het Ameri kaanse ministerie van landbouw maakte tegelijk met de oogstra- mingen bekend dat de Russen 200.000 ton mais in de Verenigde Staten hebben gekocht. Staalproduktie De staalproduktie in de 24 wes terse industrielanden van de Orga nisatie voor Economische Samen werking en Ontwikkeling (OESO) is in de eerste negen maanden van dit jaar met twaalf procent toege nomen vergeleken met dezelfde periode van 1983. De laatste tijd is de groei van de produktie minder snel verlopen, aldus het staalcomi- té van de OESO. De produktie in het derde kwar taal was slechts 6,5 procent groter dan die in hetzelfde tijdvak van 1983. Verwacht wordt dat de groei in het vierde kwartaal van dit jaar minimaal zal zijn. De vraag naar staal is afgenomen. In de Amsterdamse RAI de computers. Aan de Derde Golf (na de agrarische en de industriële revolutie) valt niet meer te ontko men. Computers gaan de maat schappij beheersen. Er zijn zelfs al spraakherkennende apparaten op de markt, zo blijkt uit een bezoek aan de Efficiencybeurs die tot en met woensdag in de RAI wordt ge houden. door Hans Laroes "Zin in een borrel", vraagt de ter minal. Ik aarzel even. Het is de eer ste keer dat een computer mij die vraag stelt. Maar het is een vriende lijk aanbod. En dus tip ik twee toetsen aan: 'ja'. Er gebeurt niets. Blijkbaar doe ik het verkeerd. Ik had éérst moeten zien welke colle ga mij vanaf zijn eigen terminal een elektronisch memo had ge stuurd. Ik had mijn code moeten intikken, én de zijne, en pas dan had ik zijn uitnodiging kunnen beantwoorden: 'Okay, maar laten we het in godsnaam niet zo laat maken'. Wellicht was een telefoon tje handiger geweest. De meeste standhouders op de Efficiencybeurs denken er anders over. Het zijn enthousiaste men sen, met toekomstvisioenen. Het is slechts een kwestie van tijd of de computers 'denken', ze praten, ze corrigeren, ze weigeren je benzine omdat je rood staat op de giro. ze zeggen „Nee sufferd!" tegen je als je op school een som fout hebt ge maakt, ze zoeken de passende straf bij een misdrijf, zenden je brieven en doen de deur van het slot als je 'ik ben het' zegt. De Efficiencybeurs, waar tiental len beeldschermen, computers, printers, betaalautomaten en ande re apparaten te zien zijn, is een ven ster op de toekomst. Wat er op kan toren en bedrijven zal gebeuren is wel duidelijk: de voorraad-admini- stratie gaat in de computer, winst en verliescijfers zijn meteen be schikbaar, en iedere dag onthult de computer wie een dubieuze debi teur is geworden. De computer boekt bestellingen, kijkt waar het gevraagde materiaal in voorraad is, laadt de vrachtwagens en contro leert meteen de kredietwaardig heid van de klant. Pasje Girobetaalkaarten en cheques hebben hun beste tijd gehad. Phi lips bijvoorbeeld introduceert op de RAI een speciaal pasje waarmee benzine kan worden gekocht. Het gaat in een elektronische betaalau tomaat. De computer 'leest' naam en gegevens, zoekt het banksaldo van de pasjesbezitter op en schrijft meteen het in rekening gebrachte bedrag af. In een vloek en een zucht. De gevolgen zijn ingrijpend: werk wordt overbodig, er vallen ontslagen, er worden kortere, flexi beler werktijden ingevoerd, want de computer doet alles al. De verte genwoordigers van de computergi ganten op de Efficiency-beurs zijn echter doortrokken van louter op timisme. Ze maken zich niet druk om wat er verdwijnt, maar om wat er komt. "Het eaat in een ongeloof lijk tempo", zegt een Apple-verte- genwoordiger. Apple heeft kort ge leden. zeven maanden eerder dan de bedoeling was, Macintosh gein- troduceerd. Een computer voor mensen die niets van computers weten. Voor de nieuwe Apple-vinding hoef je geen computertaal te ken nen. 'Mac' (Apple doet populair en creëert een soort 'young and beau- tiful-people'-imago rond z'n com puters en de gebruikers ervan) is met de veredelde voetschakelaar voor een schemerlamp te bedienen en maakt, met simpele aanwijzin gen, mooie tekeningen, of teksten, ontwerpt schoenen, of wat dan ook. "We zijn de concurrentie een paar jaar vooruit", zegt de verko per, maar het wordt natuurlijk ge meengoed. Met een volautomati sche pocketcamera kunnen goeie foto's worden gemaakt, want het apparaat zoekt zelf het juiste diaf ragma en meet de afstand. Dat hoeft de fotograaf zelf niet te doen. Hij hoeft niet eens te vermoeden wat er gebeurt als hij afdrukt. Zo gaat dat met computers ook. Je hoeft niet de kennis te bezitten, je moet slechts weten hoe je de ken nis van de computer met z'n tien duizenden verschillende program ma's kunt aanwenden. Ook het computergebruik kan gedemocra tiseerd worden. Elektronisch hondje "Mijn computer begrijpt me niet", zegt een computer-gebruiker in een reclameboodschap. De kans dat dat gebeurt neemt snel af, want het gebruik wordt simpel. En bo vendien, binnenkort kan je het je computer gewoon vertellen. Texas Instruments presenteert ("We wis ten", zegt een verkoper "pas twee weken terug dat-ie hier zou komen. Zo snel gaat dat soms") een spraak herkennende computer. Het is een elektronisch hondje. Hij kent 50 bevelen. 'Invoegen' bij voorbeeld, of'ja'. Of'nee'. De com puter luistert alleen naar zijn eigen 'baas'. "Als ik verkouden ben", zegt die, "dan doet-ie niks. Dan is mijn stemfrequentie anders". "Bloeddruk", zou de chirurg in de operatiekamer aan zijn computer kunnen vragen. Een bankmede werker kan zijn computer bevelen alleen de kluisdeur te openen als hij 'zwart geld' zegt. De mogelijkheden zijn, vanzelf sprekend, legio. Ze reiken mis schien voorbij de grenzen van het denken van een fantast. Want waar is het einde? In augustus kwamen in Japan 600 computergeleerden samen om te bepalen welke kant zij op moeten gaan om ergens in de jaren negentig de 'zelfdenkende computer' te ontwikkelen. Die computer zou alle talen ter wereld moeten spreken, en zichzelf moe ten repareren. Wie de Efficiencybeurs bezoekt, en het voortgangsvertrouwen van de aanwezigen haast nog harder hoort zoemen dan de elektronica, kan de beurs niet anders verlaten dan met het gevoel dat die compu ter er komt. Toch wordt het oppas sen als voor het eerst op de compu ter-print de tekst "Ik denk, dus ik besta" verschijnt. AMSTERDAM (GPD) - Wall Street bleef ook deze week aar zelend, terughoudend en af wachtend, waarbij het koerspeil verder beneden de 1200 afbrokkelde. Het viel tij dens de handel zelfs tot 1160 te rug, maar het officiële slot wist het verlies te beperken en woensdag sloot, na eerst 14 punten te hebben verloren, het koerspeil weer een paar punten boven het slot van de vorige dag, om donderdag nog iets verder op te lopen. Geen duide lijke richting dus. Hoewel morrend over deze onduidelijkheid van haar Ame rikaanse zuster, liet de Amster damse effectenbeurs zich niet van haar stuk brengen en ver toonde over de gehele linie flink hogere noteringen. Het is moeilijk uit te maken hoe onze beurs zich zou hebben gedra gen als er in Wall Street wel een hausse had geheerst, maar het is duidelijk dat de ondergrond hier te lande veel steviger is dan daarginds. Een aantal fondsen bereikte zelfs nieuwe jaartoppen, en het algemeen beursgemiddelde ondernam pogingen de jaartop van 1 fe bruari jl. te doorbreken. Na vier dagen handel stond de index vier punten hoger dan vorige week vrijdag. De banken had den zich toen met een sprong van zes punten hersteld. De onzekere stemming in Wall Street werd ook ditmaal grotendeels veroorzaakt door de afwachtende houding die grote groepen beleggers mo menteel aannemen. Daarbij zit ten de grote beleggingsinstitu ten nogal krap bij kas en heb ben weinig ruimte om bij koersdalingen als koopjesja gers te opereren. Voor de rest wordt er op grote schaal ge wacht. Gewacht op de winstcij fers over het derde kwartaal, die in de komende paar weken massaal voor het voetlicht zul len verschijnen. Gewacht ook op de uitslag van de presidents verkiezingen, die over drie we ken zullen plaatshebben en na tuurlijk, zoals vanouds, ge wacht op het verdere rentebe loop. Wat dit laatste betreft, zien velen met angst en beven uit naar de nog dit jaar door te voe ren gigantische leningsopera ties van de Amerikaanse rege ring. Een eerste grote kracht proef van de nieuwe faciliteiten voor buitenlandse beleggers, die geen couponbelasting meer behoeven te betalen en dank zij speciale ingrepen ook hun naam niet meer bekend behoe ven te maken. De overhaaste afschaffing van deze bronbelas ting op nieuwe leningen voor buitenlandse beleggers in West-Duitsland en Frankrijk, geeft duidelijk aan hoe daar de gevolgen van dit soort maatre gelen in de Verenigde Staten worden gevreesd. De dollar zou er nog meer door kunnen wor den opgeblazen. Opmars Bonn wordt trouwens toch al gezien als de belangrijkste te genspeler van de harde dollar. Door omvangrijke ver- kooptransacties van de West- duitse centrale bank van dol lars, was het in september ge lukt de opmars van de Ameri kaanse valuta te stuiten. In pa niek geraakte haussiers deden toen in Amsterdam de waarde van de dollar van f3,58 tot be neden de f3.40 teruglopen. Maar door uitblijven van nieu we steunacties voor de West- duitse mark keerde de rust op de valutamarkt terug, en deze week trok de dollar aan tot rond f 3,50. Daarbij nam echter ook de spanning toe over het gedrag van de Bundesbank, want nu de dollar weer de waarde van drie Westduitse marken heeft bereikt, lijken nieuwe omvangrijke verkoop acties met dollars in Bonn niet uitgesloten. De waardestijging van de dollar en vooral ook de renteda ling in eigen land, gaven het Damrak een fikse steun in de rug. De obligatiemarkt opende de nieuwe week bijna één punt hoger op de index en een groot aantal banken en hypotheek banken ging ertoe over de afgif- teprijzen van hun bank- en pandbrieven te verhogen. Na dien namen winstnemingen echter de overhand en aarzelde de obligatiemarkt in afwach ting van de politieke beschou wingen in de Tweede Kamer Donderdag trad zelfs een vrij scherpe reactie op. De 8,25-pro cent-lening van Australië ging erin als koek en er werden no teringen tot 102 procent be reikt. De renteontwikkeling in Amerika blijft daarentegen on zeker, hoewel ook daar de obli- gatiemarkten eerder iets oplo pen. Gewacht wordt er op meer aanwijzingen over het conjunc tuurbeloop in de september maand. Als die op een verdere afzwakking wijzen, zou de FED, het bestuur van de geza menlijke centrale banken, zijn greep op de kredietverstrek king weieens kunnen verzach ten, zo denkt men algemeen. Herstel Na de afbrokkeling in de eer ste oktoberweek waren ditmaal vooral de lokale marktfondsen gevraagd. Hier werd over de ge hele linie een krachtig herstel geboekt. Een aantal waarden, zoals Hoogovens, VNU, Holec en Elsevier kwamen op nieuwe jaartoppen te staan Het meest opmerkelijk was daarbij de stij ging van Holec, nadat de presi dent-directeur van het concern had bekendgemaakt in de tweede helft van dit jaar het winststadium weer te zullen betreden. Het aandeel steeg er door van 105 gulden naar 125 gulden. Twintig gulden meer werd er ook betaald voor de afgezakte ABN, terwijl Schuitema tien gulden aantrok. Bang gewor den baissiers drukten, door overhaaste aankopen, aandelen Bos Kalis drie gulden omhoog. Teleurstelling over de moeilij ke toekomst van de Nederland se Scheepshypotheek Bank kostte dit aandeel vijf gulden. Ook Verenigde Glas en Borsu- mij waren vijf gulden in reactie. De Europese Optiebeurs han delde een vrij drukke werkpe riode af. Het aantal afgesloten contracten steeg van 90.000 tot bijna 118.000. Hoewel Philips en Akzo elke dag veel vraag hadden te verwerken voor de call-opties, werd het aantal ver handelde opties soms overtrof fen door KLM en Hoogovens. Vooral toen aandelen KLM op de beurs in nominale waarde van 100 gulden op 20 gulden werden teruggebracht, steeg het aantal verhandelde opties sterk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 9