flISÜUJ Schaken CHIN»1 Dammen Filatelie KLASSIEK Bijdrage Paul Korenhof Virtuoos wonderkind Recht gedaan aan Mozart Superieure vertolking Fascinerende castraatstem Opgeklopte, zoete massa Monumentaal liedboek Peter en het goede doel OPLOSSING èM., W&U.., ZATERDAG 13 OKTOBER 1984 EXTRA PAGINA 29 Dimitris Sgouros Rachmaninov. Pianoconcert nr. 3 in d op. 30. Berliner Philhar- moniker o.l.v. Yuri Simonov. EMI 27 0020 1. Het begrip 'wonderkind' heeft iets engs, iets opgefokts ook. In veel gevallen gaat het immers om kinderen met een virtuoze techniek maar nog zonder de bij behorende artisticiteit (en soms worden ze dan ook nog eens ge nadeloos geëxploiteerd). Niets van dat alles bij de nu 15 jaar ou de Dimitri Sgouros, die zich hier presenteert als een "klavier- leeuw" van uitzonderlijke klasse. Niet alleen toont hij in zijn spel een bijna ongeloofwaardige vir tuositeit, maar ook blijkt hij te beschikken over een artistieke rijpheid waar menige "volwas sen" pianist jaloers op kan zijn. Het is dan ook niet alleen een kwestie van uiterlijk vertoon, dat hij de moeilijkste van de be schikbare cadensen koos. Deze plaat bewijst dat het Griekse wonderkind zich met de grootste pianisten ter wereld kan meten zonder dat zijn leeftijd daarbij in het geding hoeft te worden gebracht. Wat de toe komst voor de jonge Sgouros zal brengen, moeten,we afwachten. Deze plaat biedt echter ook naar de strengste normen een fabel achtige vertolking, ondanks een kwalitatief niet altijd gelijkwaar dige orkestbegeleiding. Ch. Hogwood Mozart: Requiem KV 626. Em ma Kirkby, Carolyn Watkinson, Anthony Rolfe-Johnson, David Thomas, Jongenskoor van de Westminster Cathedral, koor en orkest van The Academy of An cient Music o.l.v. Christopher Hogwood. Argo 411 712-1. Na de dood van Mozart nam diens leerling Süssmayr de taak op zich het onvoltooid gebleven Requiem voor uitvoering gereed te maken, maar moderne musi cologen uiten steeds vaker kri tiek op de wijze waarop hij zich van zijn taak gekweten heeft. Christopher Hogwood koos daarom voor een rigoureuze op lossing en voerde alleen die de len uit, die (vrijwel) geheel van de hand van Mozart zelf zijn. Het is even wenneh, maar wel boeiend, temeer daar Hogwood ook is teruggekeerd tot de uit voeringspraktijk van twee eeu wen geleden met een klein or kest (originele instrumenten) en een koor waarin de sopraan- en altpartijen door jongensstem men gezongen worden. Nog belangrijker is echter dat de traditionele romantische uit voering heeft plaatsgemaakt voor strak en pittig musiceren zoals men dat in Mozarts Re quiem slechts zelden hoort. Via de compact disc (411 712-2) komt dat zo mogelijk nog beter over dan via de plaat. Alleen jammer dat het kale timbre van de so praan Emma Kirkby enigszins uit de toon valt. B. Haitink Mahler: Symfonie no. 4 in G. Ro berta Alexander, Concertge bouworkest o.l.v. Bernard Hai tink. Philips 412 119-1. Enkele weken geleden op de te levisie in een herhaling van de kerstmatinee uit 1982 en nu ook (met een andere zangeres) in een nieuwe opname op de plaat ver krijgbaar. Hoewel een vijftien jaar oude opname met Elly Ame- ling nog steeds de moeite waard blijft, verdient deze nieuwe toch de voorkeur, en niet alleen door de schitterende resultaten van de digitale opnametechniek. De tempi van Haitink zijn slechts een fractie breder geworden, maar de winst in rust en helder heid is aanzienlijk en eens te meer wordt duidelijk, wat het vertrek van Haitink voor het Ne derlandse muziekleven zou bete kenen. Mahlers populaire en wellicht 'makkelijkste' symfonie wordt hier bovendien superieur ver tolkt door een Concertgebouw orkest, dat zowel in het gedragen adagio als in de speelse hoekde-, len bewijst, dat het in deze mu ziek van weinig toporkesten con currentie te duchten heeft. De sopraansolo van Roberta Ale xander klinkt misschien iets minder gecultiveerd dan bij Ameling, maar bezit wel een gro tere suggestie van spontaniteit. A. Moreschi The Last Castrato. Alle opna men van Prof. Alessandro More schi. Pearl OPAL 823. Al een paar maanden op de markt, maar wel uniek: de enige opname (17 in totaal) die ooit ge maakt werden van een castraat- stem, de populairste stemsoort in de 17de en 18de eeuw. Prof. Alessandro Moreschi (1858-1922) behoorde tot de laat ste lichting zangers die t.g.v. een operatieve ingreep hun jongens stem behouden hadden en was in het begin van deze eeuw nog actief als solist en dirigent van de Sixtijnse kapel in het Vaticaan. De opnamen werden gemaakt in 1902 en 1904, en zijn dus nog heel primitief van klank met veel ruis. De zangstijl van Moreschi komt trouwens ook heel ouder wets over en op sommige mo menten is de slijtage aan zijn stem al merkbaar. Zijn merk waardige "mannelijke" sopraan, beslist niet 'verwijfd' is echter ondanks alle gebreken van een ruim tachtig jaar oude opname techniek nog heel goed te horen. De eerste kennismaking werkt op de lachspieren, maar daarna gaat dit overblijfsel van een uit gestorven zangcultuur toch fas cineren. (Importeur: Clavicenter, Amsterdam). Berdien Stenberg Berdinerie speelt Mozart, Haydn, Locatelli, Brahms, Bi zet, Sjostakowitsj, Boccherini, Schubert en Louis van Dijk. Ar rangementen en muzikale lei ding: Harry van Hoof. Philips 822 667-1. Laten we vooropstellen dat ie dereen het volste recht heeft dit soort muziek mooi te vinden, hoe ook het oordeel van een ander moge luiden. Met "klassieke mu ziek" heeft het echter niets meer te maken en ik vraag me zelfs af, of de componisten in kwestie in staat zouden zijn hun eigen werk te herkennen. De arrangementen van Harry van Hoof swingen de pan uit, dat wel, maar het resul taat doet toch denken aan een slagroomtaart waarbij men de taart heeft weggelaten, zodat er alleen een sterk opgeklopte, zoe te massa overblijft. De 18de-eeuwers als Mozart en Haydn zijn daarbij natuurlijk al tijd nog wel goed voor een vlot melodietje, maar een werkje als de Habanera van Bizet verzandt in de eindeloze herhalingen, ter wijl het allegretto uit de derde symfonie van Brahms verwordt tot iets volslagen onbenulligs. Technisch blijkt Berdien Sten- berg een redelijk goede door snee-fluitiste, maar van haar spel kan ik niet echt onder de indruk komen. Het zal echter wel het zelfde zijn als met de gemiddelde Ster-spot: de commerciële resul taten zijn bevredigend en daar is het tenslotte om te doen. Hugo Wolf Wolf: Spanisches Liederbuch. Elisabeth Schwarzkopf, Die trich Fischer-Dieskau en, Ge rald Moore (piano). DG 413 226-1 (2 Ip's). Het 'Spanisches Liederbuch' heeft nooit een even grote popu lariteit kunnen verwerven als het 'Italienisches Liederbuch', en ten onrechte. Mogelijk staan de teksten, Duitse vertalingen van Spaanse gedichten uit de 16de en 17de eeuw, door hun dikwijls iets intellectueler en verhullen- der karakter verder van ons Noordeuropese bed, maar dat mag bij een plaatuitgave geen verschil maken. Met behulp van de bijgevoegde tekst kan ieder een in alle rust een poging doen de 44 liederen van deze bundel te doorgronden en ontdekken dat Hugo Wolf daarmee een monu ment heeft opgericht, dat beslist niet onderdoet voor het onmid dellijk erna ontstane eerste deel van het 'Italienisches Lieder buch'. Elisabeth Schwarzkopf en Die trich Fischer-Dieskau zorgden in 1967 met pianist Gerald Moore vor de enige complete opname tot nu toe. Alle drie de artiesten hadden toen echter hun vocale en interpretatieve hoogtepunt bereikt en het zal moeilijk zijn hun prestaties ooit te evenaren. Deze uitvoering is in de loop der jaren legendarisch gewor den, maar uit de klank van de op name valt de ouderdom nog be slist niet af te leiden. Een waar devolle heruitgave. Irene Prokofiev: Peter en de Wolf, ver teld door Irene van Lippe-Bies- terfeld. Margarita en Maria-Ca- rolina de Borbón. Isr. Filh. Or kest o.l.v. Zubin Mehta. (B-kant: Grieg: fragmenten uit Peer Gynt). EMI 067-2901611. In een fleurige hoes, getekend door Jaime de Borbón, steekt een plaat die om meerdere rede nen bijzonder is. Het sprookje van Peter en de Wolf wordt na melijk zelden door meer dan één vertelstem voorgedragen en het is helemaal uniek als die vertel sters verbonden zijn aan het Ko ninklijk Huis. Maar de opname dient dan ook een bijzonder doel, want de op brengst is bestemd voor 'De Moeders van Tondo', vrouwen in een van de grootste en armste krottenwijken van Manilla (Phi- lippijnen) die de handen hebben ineengeslagen om de leefom standigheden te verbeteren. De ze plaat kan daarom niet genoeg aanbevolen worden, ook al om dat het gaat om een hoogwaardi ge digitale opname van een ook muzikaal voortreffelijk gereali seerde uitvoering. Om de plaat voor volwassenen zonder kinderen aantrekkelijker te maken, werden op de achter kant acht bekende fragmenten uit Peer Gynt van Grieg ge plaatst in een pittige en doorzich tige uitvoering door de Academy of St. Martin-in-the-Fields onder Neville Marriner. Horizontaal: 1. Gewas langs de lijn moet u beschermen. 6 Flink, sterk. 10. Eén van deze puzzeldeeltjes. 11. Prima metaal kost minder. 12. Eén schrede in deze ruimte en je weet hoe 't zit. 13. Loten moet langzaam geschieden. 15. Een zware vracht is niet gemakkelijk. 17. Flink prikkelbaar. 19. Het beestje van de eilanden? 21. Hoe ven rechts na en zonder thee. 22. Ai, bij de vloerbedekking ligt een viool. 24. Ruw en nog nooit ge zoend? 27. Bijdehante geest om een vleugel. 28. Bij de kroeg in Engeland is er iets onvolwas sens. 29. Wat blijft er tenslotte van over? 30. Als je 't aanhoort een juichende stemming voor ie dereen, in werkelijkheid een beestenboel. Vertikaal: 1. Een pen uit de dieren is een nadeel. 2. Weggaan op strepen. 3. Kniertje liep zonder Jet bij een jongen. 4. Voordat een gnoe tam is heb je er veel last van. 5. Voed sel geeft soepelheid in de keu ken. 7. In de winter is het en vol wassen wordt het. 8. Zin in iets zoets? Dan stelen we het toch? 9. |I> 1_B 0 P ST|R|B| R E A A R IB A A AC Tl T R USB p|h|n i ROT I E T 5 T A R T E R|L 0 C E'3 5AA BAS 1 SHHBB1 E DEK |N|T0 E V A L L I C|>1 5 T E E Kj|E |ü|C l LET ■E IR MB R U I nbrIRB Hier staat E tussen de bedienden met de bloemen. 14. De politie die auto's tegenhoudt valt wel op. 16. Toen ik tussen dit volk zat rook ik de vruchten. 18. Dans avond van de slagers? 20. Wie denkt er hierbij nu aan een an der? 21. Dingen die naast elkaar hangen zijn er bij Gijs op de boom. 23. Het toetje na het eten. 25. De parel der ziektes? 26. Hier ziet u de loop der tijden. De prijs van 25,- werd toege kend aan: P.J. Klap, Frederik- soord 10, 2231 AK Rijnsburg. De prijs wordt de winnaar toege zonden. Oplossingen met vermelding van "Puzzel" voor donderdag op briefkaart of in enveloppe zen den aan Redactie Leidsch Dag blad, Postbus 54, 2300 AB Lei den. Als regerend wereldkampioen kon Aljechin zijn eisen stellen voor de match tegen Euwe. Hij bedong een honorarium van 10.000 en onkostenvergoeding voor hem en zijn vrouw geduren de de match. Verder eiste hij in geval van verlies het recht op een revanchematch. Er werd ge speeld om 6 gewonnen partijen met een minimum van 30 partij en. Ongeacht de uitslag kreeg Euwe hiervoor slechts een on kostenvergoeding. "Een kunst werk van groote waarde" was de kop in de Telegraaf boven het verslag van de 20e matchpartij. Voor de derde keer was Euwe begonnen een achterstand goed te maken. Wit: Euwe; zwart: Aljechin. I.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 dc4: 5.a4 Lf5 6.Pe5 Pbd7 7.Pc4: Dc7 8.g3 e5 9.de5: Pe5: 10.Lf4 Pfd7 1 l.Lg2 f6 (In de eerste partij speelde Euwe met zwart hier Le6. Aljechin doet het nu beter) 12.0-0 Td8 13.Del Db8 (maar hier is Le6 sterker) 14Pe4 Le7 15.Dc3 0-0 16.Tadl Le6 17.Pe5: Pe5: (dia gram I) 18.Pg5! (met deze fraaie zet komt wit duidelijk in het voordeel. Relatief het beste is nu door Dirk Sikkel Lf7 19.Pf7: Tf7: 20.Lf3 Tff8 en zwart leeft nog) fg5: 19.Le5: Lf6 20.Lb8: Lc3: 21.Ld6 Tf7 22.bc3: Tfd7 23.Tbl (zo houdt wit een pion over) Td6: 24.Tb7: T8d7 25.Td7: Ld7: 26.Le4 c5 27.c4 (ge baseerd op een duivelse list, maar objectief is Lc2 sterker) La4:? (zwart loopt erin. Na Ta6 of Td2 staat wit zeer goed, maar ge- het nog lang niet) In de clubcompetitie, die wat be treft de landelijke competitie vandaag de tweede ronde kent, komen er altijd wel partijen voor die binnen een paar zetten zijn beslist. Dit is altijd uiterst verve lend, zowel voor de speler die heeft verloren, als voor z'n club genoten. Zij balen nl. van het feit dat hun clubgenoot zo stom is geweest, waardoor ze nu met 2-0 achter staan. Het gevolg is soms dat zij niet goed geconcentreerd meer zijn en onverantwoorde ri sico's gaan nemen, om de achter stand proberen te compenseren met alle gevolgen van dien. Vanwege bovenstaande is het daardoor psychologisch gezien erg voordelig om zo vroeg in de wedstrijd met 2-0 voor te staan. Voor u heb ik daarom een aantal praktische openingscombinaties verzameld, waarmee u wellicht uw voordeel mee kan behalen. 1. 33-29 17-22 2. 39-33 11-17 3. 44-39 6-11 4. 31-26 16-21 5. 32-28 19-23 6. 28x19 14x23 7. 35-30? 22- 28! 8. 33x22 17x28 9. 26x6 28-32 10. 37x19 13x24! 28.Ld5+ Kf8 29.Tal Ta6 (diagram II) 30.Ta2! (met als pointe dat na Lb5 31.cb5: de toren op a2 ge dekt staat. De zwarte stukken zijn nu gevangen) Ke7 31.f4 gf4: 32.gf4: Kf6 33.e4 g5 34.f5 h5 35.h4 gh4: 36.Kh2 Kg5 37.Kh3 Ta5 38.Lb7 Kf6 39.Ld5 Kg5 (even zet ten herhalen tot de tijdcontrole) 40.Lb7 Kf6 41.Lc8! en zwart gaf het op. De pointe van wits laatste zet is dat na Kg5 42.e5! wint. Een overwinning die indruk maakte, ook op Aljechin, zoals we volgen de week zullen zien. door Hans Vermin 2 3 45 1. 34-30 20-25 2. 30-24 19x30 3. 35x24 16-21 4. 31-26 11-16 5. 36-31 7-11 6. 40-34 14-20 7. 45-40 20x29 8. 33x24? 21-27! met altijd schijf winst. 1. 34-30 17-21 2. 40-34 11-17 3. 45-40 6-11 4. 30-25 21-26 5. 32-28 18-22 6. 38-32 12-18 7. 32-27 19-23? 8. 28x19 14x23 9. 25x14 10x19 10. 27-21! 16x27 11. 33-28! 22x33 12. 39x28 23x32 13. 37x28 26x37 14. 41x10 9x20. 1. 33-29 16-21 2. 31-26 11-16 3. 37-31 7-11 4. 31-27 1-7 5. 38-33 20- 25 6. 29-24 19x30 7. 35x24 18-23 8. 33-29 23-28? 9.32x23 21x32 10.23- 18! 12x23 11. 29x18 13x22 12. 24^ 19 14x23 13. 34-30 25x34 14. 40- x38. 1. 31-27 17-21 2. 33-28 19-23 3. 28x19 14x23 4. 39-33 10-14 5. 33-28 5-10 6. 28x19 14x23 7. 44-39 10-14? 8. 27-22 18x27 9. 36-31 27x36 10. 32-27 21x32 11. 37x28 9-14 12. 10- xl9 13x24 13. 34-30 en wit wint een schijf. Dit zetje is al zo oud als Methusalem, maar ieder jaar is er wel iemand die er in loopt. Tot slot een minder praktische, maar wel een geweldige slagzet. 1. 35-30 20-25 2. 40-35 14-20 3. 32- 28 16-21 4. 31-26 18-22 5. 37-32 12- 18 6. 41-37 7-12 8. 45-40 20-24 9. 50-45 9-14?? 10. 28-23! en wit wint maar liefst 7! schijven. Oplossing probleem vorige week: 50-45! (24-29) 38-33! 44-40 49x29 45-40 29-24 27-22 32x1! Nederland heeft er opnieuw een toernooi van allure bij. Daaraan behoeft na de tweede aflevering van het Havenstadtoernooi geen twijfel meer te bestaan. Allure wordt onder meer bepaald door de sterkte van het deelnemers veld, en dat was sterk met onder meer de nationale teams van Ne derland, Zweden, Denemarken, Hongarije, Noorwegen, Enge land, Polen en Duitsland. Maar een 'groot' toernooi vereist meer en ook dat was verzorgd. Een heuse toernooikrant b.v., onder redactie van Rene en Elly Du- cheyne, en een organisatie waar ook verder aan de kleinste de tails was gedacht. De motor ach ter dit alles, Emmy van Strien, kan terecht trots zijn, evenals ui teraard de stad Rotterdam. Aan die toernooikrant ontleen ik het volgende spel: Noord, allen. Een spel uit de wedstrijd Rotterdam-Engeland, waarin noord aan beide tafels 4 Sch opende, gevolgd door 5 Ha van west dat het eindcontract werd. Hans Kreijns begon met drie hoge schoppens en daarmee O door Ton Schipperheyn was de leider kansloos. Deze nam nog de beste kans door de derde schoppen op tafel te troe ven met Ha H en vervolgens te snijden op Ha V, hetgeen misluk te: één down. Aan de andere tafel verraste AHV 10 9543 C»V5 O 10 9 2 8 7 6 N 4B 2 9AB 10 9 8 7 3 \Ai 0 ^H2 O H 3 7 OAB98 - 6 4 O V 7 6 5 4 2 H V 8 6 5 DENEMARKEN - In Denemar ken wil men nog wel eens zegels op de markt brengen, die met de zee te maken hebben. Op 6 sep tember verscheen bv. al de vier de aan de zee gelieerde emissie van dit jaar. Vier zegels staan in het teken van de visserij en scheepvaart. Op de zegels achter eenvolgens: 2,30 kr., onderzoek, haringen en plankton; 2,70 kr., transport op zee met koelsche- pen; 3,30 kr., een moderne vis sersboot op volle zee en 3,70 kr., het binnenhalen van een vol net. FRANKRIJK - De laatste Fran se zegel, die we in deze rubriek hebben besproken, is de op 12 ju ni uitgegeven 2,00 fr.-zegel t.g.v. het jaarlijkse nationale postze gelcongres; dit jaar in Bordeaux. Op 19 juni werd het programma vervolgd met een zegel van 3,00 franc (oplage 8 miljoen) ter her denking van het 40-jarig bestaan van het Centre National d'Étu- des des Télécommunications (van de PTT). Op 25 juni werden twee langlo pende series uitgebreid. De toe ristische serie werd aangevuld Stanley voor Engeland met een dubieuze actie. Hij troefde als zuid de allereerste schoppenslag (Sch A) en speelde klaveren na, voor het aas. Eddy Roosnek als west concludeerde nu terecht dat een speler die zo speelt alleen kleine troefjes heeft, en zeker niet de vrouw. Hij besloot noord te spelen op een singleton Ha V. Opnieuw schoppen was voor de heer en de derde schoppen werd getroefd met Ha H. Nu volgde volgens plan harten naar het aas, maar Ha V viel niet en ook Roos- nek was één down. Ziet u overigens hoe west het contract had kunnen maken? Hij trekt troef en speelt Ru 3 na, noord de 10, oost de boer. Zuid neemt en kan geen schoppen spelen. Later neemt west Ru H over met het aas. Ziet u hoe zuid dat kan verhinderen? Hij moet Ru B niet nemen! Maar die be proeving werd zuid bespaard. Het toernooi werd gewonnen door landskampioen USS (Re- battu-Sint, Maas-Schippers) voor Zweden, Hongarije en Po len. door Hero Wit met een 3,50 fr.-zegel (oplage 7 miljoen) met daarop de eeuwe noude vuurtoren van Cordouan en in de serie "beroemde perso nen" werd de filosoof en dichter Gaston Bachelard (1884-1962) op genomen. Op een 2,00 0,40 fr.- zegel (oplage 3 miljoen) een dub belportret van Bachelard. Na dertien maanden is op 1 juli de sedert 4 januari 1982 koersende frankeerserie van het type "Liberté" met drie waarden uitgebreid: 1,70 fr. (lichtgroen), 2,10 fr. (rozerood) en 3,00 fr. (hel derblauw). STEMPELNIEUWS - In het ka der van de "Filatelistische Jubi lea 82-84" worden in Krimpen aan den IJssel (15 oktober) en Brielle (22 oktober) bijzondere poststempels gebruikt. Corres pondentie respectievelijk naar: Postkantoor, Postbus 99100, 2920 NA Krimpen aan den IJssel en Postkantoor, Postbus 99130, 3230 NA Brielle. Op de omsla gen: Stempelen met poststempel Filatelistische Jubilea 82-84. Van 1 tot en met 29 oktober wordt in Rotterdam een bijzon dere stempelvlag gebruikt: 25 jaar districtspostkantoor Rotter dam. Correspondentie naar: Di recteur postdistrict, Postbus 99100, 3000 NA Rotterdam. Op het omslag: Stempeling met stempelvlag 25 jaar District spostkantoor Rotterdam. In Utrecht wordt van 1 tot en met 29 oktober een bijzondere stem pelvlag gebruikt met als tekst: 25 jaar Nationale Kollekte Geeste lijke Gehandicapten Geef! Cor respondentie naar: Postdistrict, Postbus 99900, 3500 NA Utrecht. Op het omslag: Stempeling met stempelvlag 25 jaar Nationale Kollekte Geestelijke Gehandi capten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 29