Mitterrand stemt
Habré tevreden
HAAGSE
VLOOIENMARKT
Pretoria gebaat bij vrede in Mozambique
Acht Qostduitsers
dringen Westduitse
ambassade binnen
'Terugtrekldng Israëlische
troepen bittere noodzaak'
Labour wil gesprek
met Argentinië
Tsjaad aanvaardt akkoord Parijs-Tripoli
In Tsjechische hoofdstad
Over Falldand-eilanden
Doodseskader
dreigt met
executie
communisten
Twee
partijen
in
nieuwe
België
'Hereniging
Duitslanden
onmogelijk'
Kom dit weekend naar de
ZATERDAG 6 OKTOBER 1984
BUITENLAND
PAGINA 7
PARIJS (GPD) De Franse president Mitterrand schijnt erin geslaagd te zijn, zijn ambt
genoot van Tsjaad, Hissene Habré, te overtuigen van de deugdelijkheid van het akkoord
dat tussen Parijs en Tripoli is gesloten over de wederzijdse en gelijktijdige terugtrekking
van troepen uit Tsjaad. Habré had tot nu toe het grootste wantrouwen in de bedoelingen
van de Libische leider kolonel Gaddafi. Maar na een onderhoud, gistermiddag op het
Elysée, verklaarde Habré dat hij erin geloofde dat de Libiêrs hun troepen uit het noorden
van Tsjaad zullen terugtrekken.
De president van half Tsjaad
noordelijke helft wordt met Libi
sche steun bezet door de troepen
van zijn tegenstander Goukouni
Oueddei - kreeg kennelijk ook ge
noegdoening voor het feit dat Pa
rijs hem volstrekt buiten de onde
handelingen met Tripoli had j
houden. Pas op het allerlaatste rr
ment was hem meegedeeld dat
een akkoord was bereikt.
Habré weigerde in Parijs op
nieuw de door Libië uitgekozen
waarnemers uit Benin in het
zuidelijke deel van Tsjaad te laten
toezien op het terugtrekken van de
Franse troepenmacht. Zolang de
waarnemers uit Benin niet worden
toegelaten, weigert Libië in het
noorden de Senegalese waarne
mers, die door Frankrijk werden
gekozen, aan het werk te laten aan.
Daardoor verloopt de wederzijdse
terugtrekking ongecontroleerd en
lijken beide partijen van enig wan
trouwen vervuld. In elk geval gaat
het terugtrekken van de Franse
troepen de laatst dagen beduidend
minder snel dan kort na 25 septem
ber, de dag waarop het akkoord
van kracht werd.
Bijstand
Het is niet bekend welke garan
ties Mitterrand Jieeft gegeven
Habré
bondgenoten in Afrika - gerust te
stellen over de naleving door Libië
lix Houphouet-Boigny van Ivoor-
Frankrijks andere kust. De twee laatsten verbleven
privézaken in Frankrijk, Bon-
er op officieel staatsbezoek.
het akkoord. Vast staat dat Hij leefde om strikt persoonlijke
Mitterrand heeft geweigerd
gaan op een verzoek van Habré
een permanente
achter te laten ii
N'Djamena. Wel blijft Frankrijk
Tsjaad technisch militaire bijstand
verschaffen, hetgeen wil zeggen
dat Parijs het leger van Habré be
wapent en opleidt.
Het is waarschijnlijk dat een deel
van de Franse troepen die Tsjaad
verlaten, gestationeerd zullen wor
den in Centraal-Afrika en in Ga
bon, om in geval van nood sneller
operationeel te kunnen worden in
dien Gaddafi zich niet aan het ak
koord zou houden. Deze surveil
lance van dichtbij zou volgens de
Franse redenering voldoende moe
ten zijn om Libië aan het verdrag te
binden.
Pompeus
Na het overleg tussen Habré en
Mitterrand, gevolgd door een
lunch, voegden zich nog drie Afri
kaanse staatshoofden bij het gezel
schap: Omar Bongo van Gabon,
Joseph Moboetoe van Zaire en Fé-
redenen de laatste maanden nogal
onmin met Parijs, en om het
troepenmacht goed te maken - Gabon is een be
de hoofdstad langrijke handelspartner van
Frankrijk en wordt ook om strate
gische redenen door Parijs gekoes
terd - dwong Bongo een uitermate
pompeus staatsbezoek af, com
pleet met rode lopers, fanfares en
de Garde Républicaine in vol or
naat. De Frans-Afrikaanse mini-
top was vooral bedoeld om tegen
over Gaddafi een gebaar te maken
van Frans-Afrikaanse verbonden
heid en vastberadenheid.
President Moboetoe had het on
deronsje bijna gemist. Zijn vlieg
tuig, een toestel van Air Zaire,
werd op de luchthaven van Nice 20
minuten opgehouden omdat een
voormalige Franse piloot van de
Zairese luchtlijn beslag op het
vliegtuig probeerde te laten leg
gen. Hij zou van zijn vroegere
werkgever nog 5 miljoen franc te
goed hebben. Na enig onderhande
len kon het toestel, met een zeer
knorrige president aan boord, ten
slotte toch naar Parijs vertrekken.
Hisssene Habré is gerust gesteld door de Franse president Mitterand. de
eerste man van Tsjaad ziet de deugdelijkheid in van het akkoord Parijs/
Tripoli met betrekking tot de wederzijdse terugtrekking van de troepen
uit zijn land. f3(foto a:
PRAAG (UPI/RTR/AFP/DPA) -
Acht Oostduitse politieke asielzoe
kers zijn gisteren over de muur van
de Westduitse ambassade in Praag
geklommen. Zij hebben zich ge
voegd bij de ruim 90 DDR-burgers
die al hun toevlucht hadden ge
zocht tot het gebouw van de West
duitse diplomatieke vertegenwoor
diging in de Tsjechoslowaakse
hoofdstad. Officieel sloot de
Bondsrepubliek overigens donder
dag haar ambassade. De Westduit
se bewaking binnen de ambassade
deed niets om de nieuwe vluchte
lingen tegen te houden.
Libanese premier Karami in YN-vergadernig:
NEW YORK (RTR/UPI) - Volgens
de Libanese premier Rashid Kara
mi is een totale Israëlische terug
trekking uit zijn land tot achter de
internationaal erkende grenzen
bittere noodzaak en absolute prio
riteit. Libanon is vast van plan zijn
controle over de bezette gebieden
LONDEN (GPD) - Als de Britse Labourpartij aan de rege
ring komt, zullen direct onderhandelingen met Argentinië
worden gestart over de toekomst van de betwiste Falklan-
deilanden. Daartoe heeft het congres van de Labourpartij
in Blackpool besloten.
binnen afzienbare tijd te herstel
len, aldus Karami gisteren in een
toespraak tot de Algemene Verga
dering van de Verenigde Naties.
Karami riep de VN, de Verenigde
Staten en alle andere bevriende
landen op te bemiddelen of Liba
non te helpen in het vinden van
een oplossing voor de veiligheids-
NEW YORK (UPI) - Senegal heeft
de secretaris-generaal der Ver
enigde Naties, Javier Perez de
Cuellar, laten weten dat het deze
maand zijn uit 559 militairen be
staande detachement bij de VN-
vredesmacht in zuidelijk Libanon
(UNIFIL) zal terugtrekken.
Labour sloot gisteren de conferentie in Blackpool af op traditioneel
Britse wijze. V.l.n.r. de bestuursleden Tony Benn, Alan Hadden, partijlei
der Neil Kinnock en algemeen secretaris Jim Mortimer. (foto ap>
problemen in het zuiden van het
land. De premier loofde het werk
van de 6000 man sterke en uit tien
landen bestaande VN-vredes-
macht (Unifil) in Libanon. Hij
drong erop aan dat de vredesmacht
wordt uitgebreid en dat deze in een
groter gebied zal gaan opereren,
zodra de Israëlische zoldaten zich
hebben teruggetrokken.
Volgens Karami zijn de Israëlische
troepen in het zuiden van Libanon
er op uit de economie van het ge
bied te vernietigen en staan de be
woners bloot aan onderdrukking
en vervolgingen. Hij vindt het
daarom logisch dat de bevolking
gewapend in verzet komt en zei dat
„Libanon daar trots op is".
Karami die niet specifiek inging op
de aanwezigheid van de Palestijn
se Bevrijdingsorganisatie (PLO) in
zijn land, verwierp de beschuldi
ging van de Israëlische minister
van buitenlandse zaken, Yitzak
Shamir, dat de PLO Libanon ge
bruikt als een terroristisch cen
trum. Deze beschuldiging, aldus
Karami, is een verdraaiing van de
feiten en een excuus om de Israëli
sche bezetting te laten voortduren.
Op een donderdag gehouden pers
conferentie maakte Karami be
kend dat hij in het bijzonder de VS
om bemiddeling had gevraagd. Di
recte onderhandelingen tussen Li
banon en de Israëlische regering
sloot hij uit.
SAN SALVADOR (UPI)- Een ui
terst-rechts Salvadoraans dood
seskader heeft vrijdag aangekon
digd door te zullen gaan met
"toepassing van gerechtigheid
en executie van alle communisti
sche elementen die zich militant
opstellen". Ook vakbonden die
stakingen organiseren zullen
"door onze troepen worden uit
geroeid".
Tevens liet het doodseskader,
dat zich "geheim anti-commu
nistisch leger" (ESA) noemt, we
ten dat het zich niets zal aantrek
ken van de commissie van on
derzoek naar paramilitaire een
heden, die door president Jose
Napoleon Duarte is ingesteld. De
commissie van onderzoek naar
de "zogenaamde doodseskaders
is niet aanvaardbaar omdat ze
niet onpartijdig zal zijn", aldus
een communique dat het ESA
heeft gestuurd aan de Salvado
raanse krant El Mundo.
De Britse socialisten vinden dat er
zo snel mogelijk een eind moet ko
men aan de huidige politiek van
militarisering van de eilanden, die
600 miljoen pond (2,6 miljard gul
den) per jaar kost. „Die 600 miljoen
pond is de prijs die wij voor me
vrouw Thatcher's ijdelheid moeten
betalen", aldus vice-partij leider
Roy Hattersley.
Souvereiniteit
De regering-Thatcher wil niet
met Argentinië over de Falklandei-
landen praten, omdat de Argentij
nen erop staan over de souvereini
teit van de archipel te onderhande
len. De consequentie van de uit
spraak van het Labour-congres is,
dat met de socialisten over die sou
vereiniteit wél gepraat kan wor
den.
door
Henk Dam
Het Labourcongres stemde ook
in met een motie, die vraagt om
een onafhankelijk juridisch onder
zoek naar de omstandigheden rond
het tot zinken brengen van de Ar
gentijnse kruiser Belgrano. Deze
kruiser werd aan het begin van de
Falklandoorlog door een Britse on
derzeeboot aangevallen; 368 Ar
gentijnen verloren daarbij het le-
Rus waarschuwt
Westerse pers
PARIJS (UPI) - De Sowjettroepen
in Afghanistan zullen elke westelij
ke journalist doden die illegaal het
land binnenkomt samen met op
standelingen, maar de Franse ver
slaggever Jacques Abouchar zal
worden vrijgelaten. Dit heeft de
ambassadeur van de Sowjetunie in
Pakistan, Vitaly Smirnov, gisteren
verklaard tegenover een Franse tv-
journalist.
BRUSSEL (ANP) - België heeft
gisteren kennis kunnen maken
met de geboorte van twee nieu
we politieke partijen. In Brussel
werd de oprichting bekendge
maakt van het (Franstalige) „Bel
gische Nationale Front" (FNB)
dat een evenbeeld is van het
„Franse Nationale Front" van
Jean-Marie le Pen. In Charleroi
werd de oprichting van de „Ge
meenschappelijke Nationaal-Eu-
ropese Partij" (PCN) bekendge
maakt.
Het „Belgische Nationale Front"
(FNB) streeft, zo werd in Brussel
gezegd, naar het meedoen aan de
Belgische parlementsverkiezin
gen van volgend jaar. Het FNB
wil voorts alle rechtse partijen en
groeperingen verenigen „om sa
men het communistische kan
kergezwel te bestrijden".
De oprichting van het FNB werd
in Brussel bekendgemaakt door
een zekere Mayne, voorzitter van
een groepering die zich de
„Bond voor Vernieuwing en
Economische Ontwikkeling"
noemt. Hij zei dat zijn nieuwe po
litieke partij niet rechtstreeks ge
steund wordt door de Fransman
Le Pen, „maar wel sympathie
heeft voor diens boodschap van
rede en humanisme".
Bij voorgaande gelegenheden
heeft Oost-Berlijn de vluchtelin
gen steeds naar het Westen laten
gaan, nadat Bonn daar fiks voor in
de beurs had getast. „Wij zijn er al
tijd in geslaagd dergelijke situaties
op te lossen, maar de situatie is
zeer moeilijk en wij verwachten
dat de onderhandelingen zeer
moeilijk zullen verlopen", zo zei de
Westduitse regeringswoordvoer
der Peter Bönisch, gisteren op een
persconferentie.
In februari van dit jaar zochten
36 Oostduitsers onder wie de nicht
van de Oostduitse premier, Willy
Stoph, hun toevlucht in de West
duitse ambassade in Praag om uit
eindelijk naar de Bondsrepubliek
Duitsland te kunnen gaan nadat
een bepaald bedrag was betaald
aan Oost-Berlijn. In juni vluchtten
54 Oostduitsers in de Westduitse
missie in Oost-Berlijn. Zij werden
uiteindelijk .losgekocht' voor de
somma van, naar verluidde, omge
rekend ruim 5 1/2 miljoen gulden.
Zoals bekend weigert Bonn de
tweedeling van Duitsland niet te
erkennen. Daardoor kan elke Oost
duitse burger een Westduitse am
bassade in het buitenland binnen
wandelen en om Westduitse reis
documenten vragen. Praktisch ge
sproken kunnen zij dit alleen in
Tsjechoslowakije. Dit is het enige
land waar Oostduitsers zonder vi
sum naar toe kunnen, nadat in 1980
een verbod is ingesteld om zonder
documenten naar Polen te reizen.
Maar omdat de Oostduitsers in de
Westduitse ambassade in Praag
niet beschikken over een officieel
Tsjeehoslowaaks inreisvisum kun
nen zij Tsjechoslowakije niet uit op
de reispapieren die zij in de West
duitse ambassade krijgen.
NEW YORK (DPA) - Hereniging
van de twee Duitslanden is even
onmogelijk als verenigen van wa
ter en vuur, zo heeft de Oostduitse
minister van buitenlandse zaken,
Oskar Fischer gisteren in de Alge
mene Vergadering van de Verenig
de Naties in New York verklaard.
Honecker
Bijna woordelijk hetzelfde ver
klaarde de Oostduitse staats- en
partijleider, Erich Honecker, giste
ren in een artikel in ht Sovjetpartij
blad Pravda.
Bedrogen
Volgens de Labour-partij staat
vast dat de waarheid over het tot'
zinken brengen van de Belgrano
nooit boven water is gekomen.
Even vast staat het, aldus Roy Hat
tersley, dat mevrouw Thatcher in
de Belgrano-affaire „het Lagerhuis
bedrogen heeft, en via het Lager
huis het land tjedrogen heeft".
De Labourpartij wil verder gaan
dan alleen de Belgrano-affaire, en
eist een onderzoek naar de rol die
mevrouw Thatcher bij de Falk
landoorlog gespeeld heeft, met na
me op die momenten dat een
vreedzame en eervolle oplossing
voor het geschil met Argentinië
mogelijk leek.
ADVERTENTIE
Het akkoord tussen regering en
opstandelingen in Mozambique
„houdt grote beloften in voor de
toekomst na meer dan twintig
jaar oorlog". Dit zei een westerse
diplomaat woensdag in de Mo-
zambikaanse hoofdstad Maputo
nadat het staatspersbureau AIM
de totstandkoming van de wa
penstilstand uit Pretoria had ge
meld.
Met bemiddeling van Zuid-
Afrika hebben vertegenwoordi
gers van de Frelimo-regering en
van de Nationale Verzetsbewe
ging van Mozambique (MNR) af
gesproken zich van oorlogshan
delingen te onthouden. Voorts
heeft het MNR president Samora
Machel erkend als „het wettige
staatshoofd van de Volksrepu
bliek Mozambique". Een datum
voor het in werking treden van
het akkoord is niet genoemd. Di
plomaten in Maputo meenden
dat dit nog wel even zou kunnen
duren nadat woensdagavond in
Maputo officieel werd verklaard
dat de strijd tegen rebellen toch
doorgaat.
De overeenkomst zegt dat
Zuid-Afrika „een rol heeft te spe
len in de naleving van deze ver
klaring". Er wordt een commis
sie in het leven geroepen waarin
het apartheidsbewind van Preto
ria ook zitting krijgt. De Zuid-
afrikaanse minister van buiten
landse zaken, Roelof „Pik" Bo
tha, verklaarde in Pretoria dat
Zuid-Afrika troepen naar het
buurland zou sturen. Hun taak is
niet alleen beide partijen uit el-
- kaar te houden, maar ook het
herstellen van wegen, ploegen
van akkers, bouwen van zieken
huizen en het geven van andere
hulp, zei de minister.
De guerrillastrijd van het MNR
begon acht jaar geleden. Na de
met het geweer bevochten onaf
hankelijkheid van Portugal in
1975 waren de socialistische
staat slechts twee oorlogsvrije ja
ren gegund. Het onafhankelijke
Mozambique was een belangrij
ke wijkplaats voor guerrillastrij
ders tegen de blanke minder-
heidswbewinden in Zimbabwe,
het toenmalige Rhodesië, en
Zuid-Afrika. Door binnenlands
verzet te steunen probeerde
Zuid-Afrika de marxistische re
gering in Maputo te verzwakken.
Tevens deed Pretoria herhaalde
lijk invallen gericht op bases van
het Afrikaans Nationaal Congres
(ANC), de belangrijkste verzets
beweging tegen apartheid.
Hongersnood
Strijders van het MNR kregen
opleiding en wapens van Zuid-
Afrika en de radiozender van de
beweging opereerde vanaf Zuid
afrikaans grondgebied. De rege
ring in Maputo moest steeds
meer geld en energie in de strijd
steken. Na een droogte van drie
jaar, in sommige streken vier
jaar, schrompelde de voedselpro-
duktie ineen en begin dit jaar
stond Mozambique op de rand
van de afgrond.
Door de honger was het trans
port van voedsel de belangrijkste
zwakke plek van de regering.
Door sabotage-acties van het
MNR ontvingen bepaalde gebie
den geen voedsel meer uit de ha
vensteden. In verschillende de
len van het land ontstonden dra
matische situaties. Journalisten
vergeleken de hongersnood in de
westelijke provincies Tete en In-
hambane met die in Biafra tij
dens de Nigeriaanse burgeroor
log in het midden van de jaren
zestig. Tete was door acties van
het MNR zo goed als afgesneden
van de rest van het land. Om te
overleven was, zo stellen diplo
maten in Maputo nadrukkelijk,
vrede nodig.
Het Frelimo-bewind restte met
een dreigende militaire ineen
storting in maart weinig anders
meer dan het ondertekenen van
het Nkomati-akkoord met Zuid-
Afrika. De twee landen beloof
den gewapende steun te staken
aan verzetsbewegingen die vanaf
hun grondgebied de ander be
stookten.
Mozambique stuurde verzets
strijders van het ANC weg.
Slechts een diplomatiek gezel
schap van tien man mocht in Ma
puto blijven. Maar de acties van
het MNR namen toe. Medewer
kers van hulporganisaties en an
deren die achter de frontlijn tus
sen de regering en de rebellen
kwamen, vertelden dat de guer
rillastrijders uiterst goed waren
voorzien van wapens, voedsel en
kledij. Maputo tekende protest
aan bij de Zuidafrikaanse rege
ring omdat het Nkomati-ak
koord niets opleverde voor Mo
zambique.
In augustus vond een aanval
plaats op vijf kilometer van de
hoofdstad Wegen bleven gevaar
lijk. Dit zelfs ten nadele van Pre
toria zelf, omdat Zuidafrikaanse
konvooien door Mozambique in
hinderlagen van de rebellen vie
len. Het Zimbabwaanse leger
deed vergeefse pogingen om de
weg van Malawi naar Zimbabwe
door Tete open te houden voor
graantransporten.
Prestige
Het betere weer en de inspan
ningen van internationale hulp
organisaties hadden in de loop
van dit jaar de voedselsituatie
wat verbeterd.
Daardoor dreigde Zuid-Afri
ka's poging te stranden om met
akkoorden met buurlanden pres
tige te winnen op het diplomatie
ke front. Na de succesvolle door
braak met het bezoek van presi
dent Pieter Botha aan zeven Eu
ropese hoofdsteden was de glans
met de rellen in Zuid-Afrika zelf
al verdwenen. De nieuwe grond
wet met drie kamers, voor blan
ken, kleurlingen en Indiërs, was
bedoeld om het imago van apart
heid op te poetsen. Maar door de
ongeregeldheden en de lage op
komst bij de verkiezingen in au
gustus schoot dit zijn doel voor
bij. Ook het vastlopen van de on-
afhankelijkheidsbesprekingen
over Namibië deden Pretoria
geen goed.
In dit licht was Pretoria gebaat
bij redding van het akkoord van
Nkomati, zo onderstrepen diplo
maten in Maputo. President Bo
tha verklaarde woensdag: „Het
voornaamste is dat we Nkomati
kunnen laten werken". Zuid-
Afrika wil „vrede zien in Mozam
bique", aldus Botha. „Het is nu
het moment dat mannen en
vrouwen van goede» wil samen
beginnen te werken in de geest
van deze verklaring en het Nko
mati-akkoord", zei hij.
De gesprekken tussen de Mo
zambique en Pretoria waren vol
gens diplomaten in Maputo al
weken aan de gang. Berichten
uit Pretoria duidden erop dat de
legaties van het MNR ook druk
de Zuidafrikaanse hoofdstad be
zochten. Volgens minister Botha
wilde de MNR ministersposten
in de regering. Dit was voor het
Frelimo onaanvaardbaar. Het
MNR heeft hier bakzeil moeten
halen, naar in Maputo wordt ver
moed onder druk van Zuid-Afri
ka.
In Maputo vragen
zich af, welk voordeel het MNR
bij een wapenstilstand heeft. Af
gezien van een amnestie voor de
guerrillastrijders werd er in Pre
toria niet gerept over concessies
van Frelimo. Maar de waarne
mers betwijfelen of Zuid-Afrika
het MNR helemaal laat vallen.
Een Mozambikaanse journalist:
„Het is voor het apartheidsbe
wind in Pretoria erg handig om
het MNR nog even achter de
hand te houden".
(IPS)
HOUTRUST Den Haag 9~18u
za6en zo ToktQOOOm2
